مدیر دفتر آفرینشهای ادبی حوزه هنری با اشاره به ویژگی‌ها و مؤلفه‌های موجود در اشعار شهریار گفت: جنس ادبیات شهریار ادبیات معجزه، قرآن و ریشه‌دار است. ادبیاتی که او دارد از جنس سرساییدن به وحی است.
به گزارش شهدای ایران به نقل از تسنیم، مراسم رونمایی از جدیدترین ترجمه «حیدربابا» و بزرگداشت روز شعر و ادبیات شب گذشته ۲۵ شهریورماه با حضور محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری، علیرضا قزوه مدیر آفرینشهای ادبی حوزه هنری و جمعی از شاعران و ادب دوستان در حوزه هنری برگزار شد.
قزوه در این مراسم با بیان اینکه زیباترین شعر، شعار مردم است، گفت: ما را متهم می‌کردند که شعرهای شعاری می‌گویید، این در حالی است که شعار به شعر ناب و شعری که برای مردم می‌گویند، تعریف می‌شود. شاید پیش از انقلاب نوع دیگری از اشعار را شعر ناب خطاب می‌کردند، اما در حقیقت دقیقاً آن چیزی که پرچم می‌شود و مردم یک صدا می گویند را باید شعر ناب دانست و این در تعریفی که از شفیعی کدکنی دیده‌ام، ذکر شده است.
وی به ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی شهریار اشاره کرد و ادامه داد: شهریار رنگ عوض نکرد، اما دل عوض کرد. او واهمه نداشت که در دیوان شعری‌اش، سروده‌هایی چاپ شود که او برای رضا شاه گفته بود. به او گفتند که اگر اجازه بدهید این نوع اشعار را از دیوان حذف کنیم، اما او می‌گفت که همراه با دیگر اشعارش به چاپ برسد و این صداقت یک شاعر به ملتش را نشان می‌دهد.
مدیر دفتر آفرینشهای ادبی حوزه هنری افزود: بیشترین ارزش شعری شهریار در اقتفا رفتن و استقبال کردن از سروده‌های دیگر شاعران بزرگ مانند حافظ و سعدی بود. او در غزلیاتش استقبال درستی از حافظ و سعدی می‌کرد. در استقبال‌ها است که شاعر بزرگ خود را نشان می‌دهد. اگر ۱۴ پله داشته باشیم به قله‌های شعر و جایگاه حافظ و سعدی، می توانیم بگوییم که شهریار به آن پله چهاردهم نزدیک می‌شود.
قزوه یادآور شد: اشعار شهریار در تفکر و ساختار زبانی از سروده‌های حافظ چیزی کم ندارد. جنس ادبیات شهریار ادبیات معجزه، قرآن و ریشه‌دار است. ادبیاتی که او دارد از جنس سرساییدن به وحی است که نقطه مقابل ادبیات سحر و جادو به حساب می‌آید.
طعم ترکی شعر شهریار در ترجمه شادبه
ابوالفضل علی‌محمدی، نگارنده مقدمه ترجمه جدید «حیدربابا» از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی گفت: شهریار چندباری علاقه خود برای ارائه ترجمه را ابراز کرده بود، اما به زعم او «هزیان دل» نمونه دیگری از حیدربابا بود. در دست‌خط‌ها تاریخ دقیق انتشار «هزیان دل» مشخص نیست. من فکر می‌کردم که این کتاب بعد از حیدربابا منتشر شده است، اماکارشناسان اشاره داشتند که در سال ۱۳۱۸ زمان سرایش «هزیان دل» بوده است، اما زمان سرودن «حیدر بابا» به تاریخ ۱۳۲۹ است. این دو مجموعه با هم همسن و سال هستند.
وی افزود: شهریار تعریف می‌کرد که در خدمت ملک‌الشعرای بهار بودیم و هدایت تازه «بوف کور» را نوشته بود. بعد از خواندن بخش‌هایی از «بوف کور» توسط هدایت، مرحوم بهار گفت که شهریار چیزی بخوان و او «هزیان دل» را خواند و از این طریق انبساط روحی در حضار ایجاد شد.
علی‌محمدی یادآور شد: شهریار به آرزویش برای ترجمه حیدربابا نرسید، اما دوستداران حیدربابا این اثر جاودانی و جهانی را بر آورده کردند. این ترجمه‌ها را من دیده‌ام از ترجمه هادی و جانشاهی تا حسین منزوی و ....، اما ترجمه شادبه طعم شعر ترکی را بیشتر به مخاطب منتقل می‌کند.
تشکیک محقق در شعر شهریار
جواد محقق از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی در ابتدا گفت: حضرت شهریار را یک‌بار بیشتر زیارت نکردم که ایشان در آن زمان ۸۱ سال داشتند و کنگره ای به این مناسبت برگزار شده بود. علاوه بر این، این توفیق را داشتم که دورا ن سربازیم را در سراب و بستان‌آباد بگذرانم و با دوستان زیادی به ویژه از شاعران تبریز ارتباط داشته و آن را فضا را درک کنم. زمانی که چینی‌فروشان زنگ زد و درخواست کرد که تا ترجمه شادبه را بررسی کنم، تردید داشتم؛ چرا که مترجم با زبان ترکی آشنایی چندانی نداشت و زبان مادری او به حساب نمی‌آمد. علاوه بر این ادعای هم در شاعری نداشت؛ با این وجود اثر را در محل کار مطالعه کردم و بعد از مقایسه با دیگر ترجمه‌های حیدربابا از خواندن آن لذت بردم .
وی ادامه داد: ترجمه نزدیک به شعر نمی‌شود و نمی‌تواند تمام حق مطلب را ادا کند علاوه بر این هر یک از ترجمه‌های کتاب حیدربابا که پیش از این چاپ شده بود در بخش‌های قوت و در بخش‌های ضعف داشت با همه تلاشی که مترجمان پیشین کرده بودند نتوانسته بودند که بیشتر از دو عنصر را به خوبی در ترجمه خود منعکس کنند و این به شرایط ترجمه باز می گردد زمانی که ترجمه شادبه را خواندم متوجه شدم که این ترجمه اگر بیشتر از دیگر برگردان‌ها نباشد کمتر از آنها نیست.
محقق در ادامه به یکی از دست یافته‌های پژوهشی‌اش اشاره کرد و گفت: اخیراً در مصاحبه با یکی از خبرنگارن گفته بودم که شعر علی ای همای رحمت از شهریار نیست این موضوع جدیدی نیست . در زمان حیات ایشان نیز به این نتیجه رسیده بودم و این به معنای آوردن شان شاعر نیست. باید فرصت دهید و تاسف نورزیم تا پرتوی بیشتری از علم به ما بتابد. لازم است که یک روز از نظر پژوهشی این موضوع بررسی شود و اگر فکر مخالفی داریم آن را ارائه دهیم من در همان زمان حیات شهریار مقاله ای با این عنوان نوشتم اما به واسطه خواب آیت الله مرعشی از چاپ آن منصرف شدم.
در ادامه این مراسم شادبه مترجم کتاب «حیدربابا» به سخنرانی پرداخت. وی با بیان اینکه در تجدید چاپ این کتاب وسواس و سختگیری خاصی به خرج دادم گفت: تلاش کردم تا بار دیگر ترجمه را با متن تطبیق دهم اصطلاحات و لغات زیادی از فارسی به ترکی وارد شده اما ساختارها متفاوت است.
وی افزود: زبان ترکی زبان غنی است و اصطلاحات ، ضرب المثل‌ها و کنایات زیادی در این زبان استفاده می‌شود. در ترجمه این کتاب سعی کردم تا منظور شاعر را استخراج و سپس ترجمه کنم.
در ادامه این مراسم نوبت به سخنرانی هادی بهجت تبریزی فرزند استاد شهریار رسید. وی در ابتدا گفت: ما معمولاً زبان یک ملتی را یاد می‌گیریم که به آنها به همدلی برسیم، اما شادبه از همدلی به همزبانی رسید.
قزوه در این مراسم با بیان اینکه زیباترین شعر، شعار مردم است، گفت: ما را متهم می‌کردند که شعرهای شعاری می‌گویید، این در حالی است که شعار به شعر ناب و شعری که برای مردم می‌گویند، تعریف می‌شود. شاید پیش از انقلاب نوع دیگری از اشعار را شعر ناب خطاب می‌کردند، اما در حقیقت دقیقاً آن چیزی که پرچم می‌شود و مردم یک صدا می گویند را باید شعر ناب دانست و این در تعریفی که از شفیعی کدکنی دیده‌ام، ذکر شده است.
وی به ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی شهریار اشاره کرد و ادامه داد: شهریار رنگ عوض نکرد، اما دل عوض کرد. او واهمه نداشت که در دیوان شعری‌اش، سروده‌هایی چاپ شود که او برای رضا شاه گفته بود. به او گفتند که اگر اجازه بدهید این نوع اشعار را از دیوان حذف کنیم، اما او می‌گفت که همراه با دیگر اشعارش به چاپ برسد و این صداقت یک شاعر به ملتش را نشان می‌دهد.
مدیر دفتر آفرینشهای ادبی حوزه هنری افزود: بیشترین ارزش شعری شهریار در اقتفا رفتن و استقبال کردن از سروده‌های دیگر شاعران بزرگ مانند حافظ و سعدی بود. او در غزلیاتش استقبال درستی از حافظ و سعدی می‌کرد. در استقبال‌ها است که شاعر بزرگ خود را نشان می‌دهد. اگر ۱۴ پله داشته باشیم به قله‌های شعر و جایگاه حافظ و سعدی، می توانیم بگوییم که شهریار به آن پله چهاردهم نزدیک می‌شود.
قزوه یادآور شد: اشعار شهریار در تفکر و ساختار زبانی از سروده‌های حافظ چیزی کم ندارد. جنس ادبیات شهریار ادبیات معجزه، قرآن و ریشه‌دار است. ادبیاتی که او دارد از جنس سرساییدن به وحی است که نقطه مقابل ادبیات سحر و جادو به حساب می‌آید.
طعم ترکی شعر شهریار در ترجمه شادبه
ابوالفضل علی‌محمدی، نگارنده مقدمه ترجمه جدید «حیدربابا» از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی گفت: شهریار چندباری علاقه خود برای ارائه ترجمه را ابراز کرده بود، اما به زعم او «هزیان دل» نمونه دیگری از حیدربابا بود. در دست‌خط‌ها تاریخ دقیق انتشار «هزیان دل» مشخص نیست. من فکر می‌کردم که این کتاب بعد از حیدربابا منتشر شده است، اماکارشناسان اشاره داشتند که در سال ۱۳۱۸ زمان سرایش «هزیان دل» بوده است، اما زمان سرودن «حیدر بابا» به تاریخ ۱۳۲۹ است. این دو مجموعه با هم همسن و سال هستند.
وی افزود: شهریار تعریف می‌کرد که در خدمت ملک‌الشعرای بهار بودیم و هدایت تازه «بوف کور» را نوشته بود. بعد از خواندن بخش‌هایی از «بوف کور» توسط هدایت، مرحوم بهار گفت که شهریار چیزی بخوان و او «هزیان دل» را خواند و از این طریق انبساط روحی در حضار ایجاد شد.
علی‌محمدی یادآور شد: شهریار به آرزویش برای ترجمه حیدربابا نرسید، اما دوستداران حیدربابا این اثر جاودانی و جهانی را بر آورده کردند. این ترجمه‌ها را من دیده‌ام از ترجمه هادی و جانشاهی تا حسین منزوی و ....، اما ترجمه شادبه طعم شعر ترکی را بیشتر به مخاطب منتقل می‌کند.
تشکیک محقق در شعر شهریار
جواد محقق از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی در ابتدا گفت: حضرت شهریار را یک‌بار بیشتر زیارت نکردم که ایشان در آن زمان ۸۱ سال داشتند و کنگره ای به این مناسبت برگزار شده بود. علاوه بر این، این توفیق را داشتم که دورا ن سربازیم را در سراب و بستان‌آباد بگذرانم و با دوستان زیادی به ویژه از شاعران تبریز ارتباط داشته و آن را فضا را درک کنم. زمانی که چینی‌فروشان زنگ زد و درخواست کرد که تا ترجمه شادبه را بررسی کنم، تردید داشتم؛ چرا که مترجم با زبان ترکی آشنایی چندانی نداشت و زبان مادری او به حساب نمی‌آمد. علاوه بر این ادعای هم در شاعری نداشت؛ با این وجود اثر را در محل کار مطالعه کردم و بعد از مقایسه با دیگر ترجمه‌های حیدربابا از خواندن آن لذت بردم .
وی ادامه داد: ترجمه نزدیک به شعر نمی‌شود و نمی‌تواند تمام حق مطلب را ادا کند علاوه بر این هر یک از ترجمه‌های کتاب حیدربابا که پیش از این چاپ شده بود در بخش‌های قوت و در بخش‌های ضعف داشت با همه تلاشی که مترجمان پیشین کرده بودند نتوانسته بودند که بیشتر از دو عنصر را به خوبی در ترجمه خود منعکس کنند و این به شرایط ترجمه باز می گردد زمانی که ترجمه شادبه را خواندم متوجه شدم که این ترجمه اگر بیشتر از دیگر برگردان‌ها نباشد کمتر از آنها نیست.
محقق در ادامه به یکی از دست یافته‌های پژوهشی‌اش اشاره کرد و گفت: اخیراً در مصاحبه با یکی از خبرنگارن گفته بودم که شعر علی ای همای رحمت از شهریار نیست این موضوع جدیدی نیست . در زمان حیات ایشان نیز به این نتیجه رسیده بودم و این به معنای آوردن شان شاعر نیست. باید فرصت دهید و تاسف نورزیم تا پرتوی بیشتری از علم به ما بتابد. لازم است که یک روز از نظر پژوهشی این موضوع بررسی شود و اگر فکر مخالفی داریم آن را ارائه دهیم من در همان زمان حیات شهریار مقاله ای با این عنوان نوشتم اما به واسطه خواب آیت الله مرعشی از چاپ آن منصرف شدم.
در ادامه این مراسم شادبه مترجم کتاب «حیدربابا» به سخنرانی پرداخت. وی با بیان اینکه در تجدید چاپ این کتاب وسواس و سختگیری خاصی به خرج دادم گفت: تلاش کردم تا بار دیگر ترجمه را با متن تطبیق دهم اصطلاحات و لغات زیادی از فارسی به ترکی وارد شده اما ساختارها متفاوت است.
وی افزود: زبان ترکی زبان غنی است و اصطلاحات ، ضرب المثل‌ها و کنایات زیادی در این زبان استفاده می‌شود. در ترجمه این کتاب سعی کردم تا منظور شاعر را استخراج و سپس ترجمه کنم.
در ادامه این مراسم نوبت به سخنرانی هادی بهجت تبریزی فرزند استاد شهریار رسید. وی در ابتدا گفت: ما معمولاً زبان یک ملتی را یاد می‌گیریم که به آنها به همدلی برسیم، اما شادبه از همدلی به همزبانی رسید.
