در میدان جنگ نرم، تصویرسازی از یک کشور، اهمیتی معادل عملیات نظامی دارد. جمهوری اسلامی ایران، طی سال‌های اخیر، آماج یک راهبرد رسانه‌ای-روایتی پیچیده قرار گرفته است که هدف آن القای فروپاشی درونی و سلب اعتماد از درون است. در این مقاله، به تحلیل ساختار دوگانه‌ی تصویری ایران – یکی واقعی و دیگری ساختگی – پرداخته و ابعاد جنگ ادراکی دشمن در این زمینه واکاوی می‌شود.
شهدای ایران:سعیدشهرابی فراهانی مدیر مرکز پژوهش و مطالعات بین المللی ضدصهیونیستی نوشت:
در میدان جنگ نرم، تصویرسازی از یک کشور، اهمیتی معادل عملیات نظامی دارد. جمهوری اسلامی ایران، طی سال‌های اخیر، آماج یک راهبرد رسانه‌ای-روایتی پیچیده قرار گرفته است که هدف آن القای فروپاشی درونی و سلب اعتماد از درون است. در این مقاله، به تحلیل ساختار دوگانه‌ی تصویری ایران – یکی واقعی و دیگری ساختگی – پرداخته و ابعاد جنگ ادراکی دشمن در این زمینه واکاوی می‌شود.
۱. مقدمه
در ادبیات امنیتی معاصر، جنگ نرم به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین اشکال تهدیدات ترکیبی (Hybrid Threats) شناخته می‌شود. جنگی که در آن، اسلحه‌ی اصلی نه گلوله، بلکه تصویر، روایت، و ذهن است. در این میان، «تصویرسازی راهبردی از ایران» یکی از اضلاع ثابت نبرد شناختی جبهه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. امروز، با پدیده‌ی خطرناک و عمیق «دوگانگی تصویر ایران» روبه‌رو هستیم؛ موضوعی که بازخوانی و تحلیل امنیتی آن، ضرورتی عاجل برای سیاست‌گذاران، فرماندهان حوزه جنگ نرم، و متولیان امنیت ملی است.
۲. ایرانِ واقعی؛ واقعیت‌های غیرقابل انکار قدرت نرم و سخت جمهوری اسلامی
ایرانِ واقعی، آن‌گونه که در بطن ساختارهای درونی نظام و میدان منطقه‌ای دیده می‌شود، کشوری است با مؤلفه‌های پایدار قدرت:
استقلال سیاسی و تصمیم‌گیری ملی
قدرت بازدارندگی در سطوح مختلف دفاعی، سایبری و منطقه‌ای
عمق استراتژیک در غرب آسیا از مدیترانه تا دریای سرخ
سرمایه اجتماعی متعهد و نظام نخبگانی وفادار
انسجام ایدئولوژیک در سطوح عالی حاکمیت
این واقعیت، آن‌چنان که در بسیاری از محاسبات دشمن نیز مورد اذعان است، مانعی جدی در برابر الگوی جهانی‌سازی لیبرال و نظام سلطه بوده است.
۳. ایرانِ بازنمایی‌شده؛ محصول عملیات ادراکی–رسانه‌ای غرب
در مقابل، رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و اتاق‌های جنگ روانی دشمن، سال‌هاست که بر ساخت و تثبیت یک تصویر واژگونه از ایران تمرکز کرده‌اند. در این تصویرسازی هدفمند، ایران به‌عنوان کشوری:
منزوی در سطح بین‌الملل
دچار بحران‌های درونی (شکاف نسلی، نارضایتی، اعتراضات خیابانی)
ناقض حقوق بشر و آزادی‌های مدنی
گرفتار فساد ساختاری و ناکارآمدی مدیریتی
معرفی می‌شود. هدف این عملیات شناختی، نه صرفاً ایجاد فشار خارجی، بلکه تضعیف امید اجتماعی، فرسایش اعتماد عمومی و شکستن انسجام ملی از درون است.
۴. اهداف کلیدی دشمن از دوگانه‌سازی تصویر ایران
برهم‌زدن مشروعیت بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران
ایجاد گسست در رابطه‌ی مردم با حاکمیت
کاهش قدرت نفوذ گفتمان مقاومت در منطقه
تسهیل زمینه‌های فروپاشی ادراکی و اختلال در امنیت ذهنی جامعه
۵. الزامات مقابله‌ای در حوزه امنیت شناختی
* شناسایی دقیق روندهای روایت‌سازی دشمن و رصد دائمی اتاق‌های فکر رسانه‌ای
* تولید محتوای ضدروایت در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی با استفاده از عناصر بومی، واقع‌گرایانه و امیدآفرین
* افزایش سواد رسانه‌ای–تحلیلی جامعه برای تفکیک تصویر واقعی از تصویر مهندسی‌شده
* استفاده از ظرفیت‌های هنر، رسانه، دانشگاه، و شبکه‌های نخبگانی برای بازسازی روایت اصیل ایران اسلامی
۶. نتیجه‌گیری
جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران، امروز به نقطه‌ای رسیده که تصویرسازی‌ها نه‌تنها بر مخاطب خارجی، بلکه به‌صورت مستقیم بر ذهن و عواطف جامعه داخلی هدف‌گذاری شده‌اند. مواجهه با این تهدید، صرفاً با روش‌های امنیتی متعارف ممکن نیست. ما با جنگی مواجه‌ایم که میدان آن ذهن‌ها، ابزار آن روایت‌ها، و نتیجه‌ی آن یا تثبیت اقتدار ملی است، یا فروپاشی ادراکی از درون.
در این میدان، هر روایت درست، یک سنگر است؛ و هر غفلت رسانه‌ای، یک رخنه.
