شهدای ایران؛ در حالی که کسی تصور نمی‌کرد قیمت هر دلار آمریکا با وجود ادعاهای پرشمار رئیس کل بانک مرکزی با شتاب به سوی نقاط دست‌نیافتنی حرکت کند اما خبرگزاری تسنیم گزارش داده قیمت هر دلار امروز (دیروز) کانال ۲۹ هزار تومان را نیز رد کرده است. چرا چنین وضعیتی پدیدار شده است؟ دلیل آن بر آگاهان و ناظران بازار ارز و کارشناسان و فعالان اقتصادی کاملا آشکار است.

عرضه ارز به دلیل فقدان درآمد صادرات نفت‌خام و نیز سقوط درآمد ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی در نیمه اول امسال و نبود چشم‌اندازی روشن برای نیمه دوم به شدت آسیب دیده است. از سوی دیگر اما برخی از مدیران دولتی با دادن آدرس‌های خاص و به خیال اینکه با دادن این آدرس‌ها، نرخ دلار را به پایین می‌کشانند به دلارفروش‌ها می‌گویند که می‌توانند با آرامش قیمت‌ها را افزایش دهند. به طور مثال چندین ماه است که عبارت «برگشت ارزهای ایران از کشورهایی که دلارهای ایران در آنها رسوب کرده» از زبان رئیس کل بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه‌وبودجه و به تازگی سخنگوی دولت و نیز رییس دفتر رییس‌جمهور تکرار می‌شود و هیچ خبری از اجرایی شدن آن داده نمی‌شود.

حال در بازار ارز وقتی چنین عبارتی شنیده می‌شود آنها که بازارها را می‌گردانند می‌فهمند که خبری از عرضه ارز به زودی زود نیست و قیمتها را به سمت بالا می‌کشانند. یک اسم رمز دیگر برای بازارگردانان بازار ارز عبارت «صادرکنندگان ارزهای خود را برنگردانده‌اند» است. از روزی که رییس کل بانک مرکزی با دادن آدرس اشتباه از برنگشتن ۲۷ میلیارد دلار ارز صادرکنندگان خبر داد تا همین دو، سه روز پیش که رییس سازمان توسعه و تجارت بار دیگر از این عبارت استفاده کرد و نیز تهدیدها و ارعاب‌هایی که رخ داد و معلوم شده دلارهای صادراتی به باد فنا رفته‌اند، قیمت‌ها تمایل به افزایش را تجربه کرده‌اند.

واقعیت این است که وقتی بارها این حرف بر زبان مدیران می‌آید و بخش خصوصی تکذیب می‌کند و معلوم می‌شود که اصولا داستان چیز دیگری است بازار می‌فهمد که عرضه ارز به زودی تحقق نمی‌یابد و بانک مرکزی نیز توانایی بیشتر از این ندارد.

بازارگردانان ارز به خوبی می‌فهمند که این حرف دولتی‌ها یعنی اینکه منتظر نباشید به این زودی‌ها ارز تازه‌ای از این ناحیه به بازار سرازیر شود. خبرهای رسیده از ناتوانی صادرکنندگان در روبه‌رو شدن با دشواری‌های توسعه صادرات به کشورهای همسایه و سخت‌گیری‌های بانک مرکزی، کار را به تعطیلی و دلسردی می‌کشاند و ممکن است گروهی از بازرگانان، این کار را رها کنند و از ریسک‌های روزافزون آن دور بمانند. واقعیت دیگر این است که وقتی دولت بارها و بارها تکرار می‌کند که مانع از واردات می‌شود یعنی اینکه ارزی وجود ندارد که به واردات اختصاص یابد و این نیز اسم رمز دیگری برای جهش قیمت دلار به حساب می‌آید. در آخر باید یادآور شد که بازار بسیار هوشمندتر از اندیشه‌های چند بوروکرات دیوان‌سالاری است که می‌خواهند با دستورها و ترفندها راه و رسم خود را به یک واقعیت دیکته کنند. بازار ارز با وجود همه مسائل راه خود را می‌رود و تا زمانی که عرضه و تقاضای ارز به تعادل نرسند، بر شمار اسم رمزها افزوده خواهد شد.