از آنجایی که ارزهای صندوق توسعه ملی غیرقابل دسترس است، تبدیل منابع ارزی صندوق به ریال منجر به چاپ پول، افزایش پایه پولی و در نهایت بالا رفتن نقدینگی و تورم بیشتر در جامعه خواهد شد.
شهدای ایران؛ 
در روزهای ابتدایی امسال و با افزایش هزینه‌های مربوط به کرونا و تبعات اقتصادی آن، حسن روحانی رئیس‌جمهور درخواست برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای جبران بخشی از هزینه‌های وزارت بهداشت و پرداخت بیمه بیکاری را مطرح کرد.
روحانی در جلسه کمیته اقتصادی دولت در تاریخ 7 فروردین ماه درباره این موضوع گفت: «یک رقمی هم بخش بهداشت و درمان نیاز دارد که این رقم را اعلام کردند و سازمان برنامه و بودجه هم رسیدگی کرده است. مجموع آنچه که بهداشت و درمان و همچنین کمکی که صندوق بیمه بیکاری نیاز دارد، رقم یک میلیارد دلاری است، ان شاءالله امروز این نامه را خواهیم نوشت و امیدواریم مقام معظم رهبری هم موافقت کنند که یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی در اختیار معضلات و پیچیدگی‌های بحث کرونا مخصوصا در زمینه بحث بهداشت و درمان که نیازمندی‌های فراوانی برای تجهیز بیمارستان‌ها و اقداماتی که باید در این زمینه انجام بگیرد، وجود دارد».
این درخواست رئیس جمهور با موافقت مقام معظم رهبری مواجه شد و روحانی در تاریخ 18 فروردین ماه، با قدردانی از موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با درخواست برداشت مبلغ یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور، دستورات لازم را برای تامین نیازهای ضروری در این عرصه، صادر کرد.
*روند کند تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی به بخش سلامت
در اواخر اردیبهشت‌ماه بود که بانک‌مرکزی اولین مرحله از معادل ریالی مبلغ مذکور از محل صندوق توسعه ملی را به حساب خزانه واریز و در اختیار دولت قرار داد. علی رغم ضرورت تخصیص سریع معادل ریالی یک میلیارد یورو به بخش سلامت کشور برای مقابله با کرونا، روند تخصیص معادل ریالی مبلغ مذکور به این بخش واقعا کند بود به گونه ای که رضا عوض‌پور رئیس امور سلامت و رفاه اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور در تاریخ 26 شهریورماه اعلام کرد: «سازمان برنامه و بودجه تاکنون ۴۴٠ میلیون یورو از مبلغ مذکور را از طریق بانک مرکزی به حساب خزانه داری کل کشور (معادل ریالی حدود ٧ هزار میلیارد تومان) واریز کرده است. سازمان برنامه مبلغ ۵هزار و ۶۵٠ میلیارد تومان به بخش درمان کشور و مابقی به منظور مقرری بیمه بیکاری در اختیار صندوق بیمه بیکاری قرار گرفته است».
همین روند کند تخصیص منابع مذکور از صندوق توسعه ملی به بخش سلامت کشور موجب شد سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که تا اواسط بهمن ماه 97، معاون امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور بود، بارها از دولت انتقاد کند. آخرین بار، نمکی در قالب دلنوشته ای خطاب به سردار شهید سلیمانی در صفحه اینستاگرام خود در تاریخ 2 مهرماه نوشت: «حدود ۸ ماه خودم و یارانم در سراسر کشور یک روز آرام نداریم. هرچه می‌گوییم همه گیری را نمی‌شود با التماس و تمنا متوقف کرد بی فایده است. هرچه التماس و تمنا و فریاد می‌کنیم که کرونا را نمی‌شود بدون کمک‌های ویژه مهار کرد کسی باور نمی‌کند. ولی یادت هست گفتی اگر نتوانی پشتیبانی نیروهایت را فراهم کنی، می‌مانیم؟ من امروز از سربازانم در جبهه سلامت شرمسارم. مطالباتشان معوق مانده، انبارهایم از سلاح خالی می‌شود. پاییز سنگینی فرا می‌رسد. موج حمله جدیدی شکل گرفته، یک میلیارد دلاری که رهبری از صندوق توسعه موافقت کردند ماه‌هاست به جز سهم کوچکی نگرفته‌ام. نمی‌دانم برای کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند؟».
*مشکل کجاست؟
این اظهارات نمکی که انعکاس زیادی در فضای مجازی داشت و سوالاتی درباره سرنوشت مبلغ برداشتی از صندوق توسعه ملی بابت مقابله با کرونا در افکار عمومی ایجاد کرد، واکنش بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه کشور را به دنبال داشت.
یکی از مسئولان ارشد سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن اشاره به اینکه تاکنون 400 میلیون یورو از رقم مذکور پرداخت شده است، اظهار داشت: «علت ملاحظه و تاخیر در مابقی منابع نیز به دو موضوع باز می‌گردد. بانک مرکزی به دلیل آثار پولی که تبدیل یورو به ریال دارد، ملاحظاتی داشته و مخالف است. همچنین ارز صندوق توسعه ملی نیز در دسترس نیست».
همچنین عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود تلویحا به دلنوشته وزیر بهداشت پاسخ داد و اعلام کرد: «بانک مرکزی برای کنترل ترازنامه خود و مهار تورم، چاره‌ای جز مقاومت در برابر خواسته‌هایی که در جای خود شاید ضروری باشد، ندارد. اجتناب از تسعیر ریالی تخصیص‌های ارزی صندوق توسعه ملی نیز در این راستا است».
همچنین احسان امینی یکی از کارشناسان بانک مرکزی هم در صفحه شخصی خود در توییتر درباره این موضوع نوشت: «منابع درخواست شده وزارت بهداشت ارزی است و رییس کل بانک مرکزی مخالف استفاده از منابع غیرقابل دسترس ارزی صندوق برای وزارت بهداشت است چون تورم زا است. {در واقع} اصلا منابعی نیست و قرار هست ریال تولید بشه!».
به صورت خلاصه، از آنجایی که ارزهای صندوق توسعه ملی غیرقابل دسترس است، تبدیل منابع ارزی صندوق به ریال منجر به چاپ پول، افزایش پایه پولی و در نهایت بالا رفتن نقدینگی و تورم بیشتر در جامعه خواهد شد. به همین دلیل، بانک مرکزی در برابر اجرای سریع درخواست وزارت بهداشت مقاومت می کند و تخصیص منابع ارزی درخواستی این وزارتخانه از صندوق توسعه ملی به کندی صورت می گیرد.
در روزهای ابتدایی امسال و با افزایش هزینه‌های مربوط به کرونا و تبعات اقتصادی آن، حسن روحانی رئیس‌جمهور درخواست برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای جبران بخشی از هزینه‌های وزارت بهداشت و پرداخت بیمه بیکاری را مطرح کرد.روحانی در جلسه کمیته اقتصادی دولت در تاریخ 7 فروردین ماه درباره این موضوع گفت: «یک رقمی هم بخش بهداشت و درمان نیاز دارد که این رقم را اعلام کردند و سازمان برنامه و بودجه هم رسیدگی کرده است. مجموع آنچه که بهداشت و درمان و همچنین کمکی که صندوق بیمه بیکاری نیاز دارد، رقم یک میلیارد دلاری است، ان شاءالله امروز این نامه را خواهیم نوشت و امیدواریم مقام معظم رهبری هم موافقت کنند که یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی در اختیار معضلات و پیچیدگی‌های بحث کرونا مخصوصا در زمینه بحث بهداشت و درمان که نیازمندی‌های فراوانی برای تجهیز بیمارستان‌ها و اقداماتی که باید در این زمینه انجام بگیرد، وجود دارد».
این درخواست رئیس جمهور با موافقت مقام معظم رهبری مواجه شد و روحانی در تاریخ 18 فروردین ماه، با قدردانی از موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با درخواست برداشت مبلغ یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور، دستورات لازم را برای تامین نیازهای ضروری در این عرصه، صادر کرد.
*روند کند تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی به بخش سلامت
در اواخر اردیبهشت‌ماه بود که بانک‌مرکزی اولین مرحله از معادل ریالی مبلغ مذکور از محل صندوق توسعه ملی را به حساب خزانه واریز و در اختیار دولت قرار داد. علی رغم ضرورت تخصیص سریع معادل ریالی یک میلیارد یورو به بخش سلامت کشور برای مقابله با کرونا، روند تخصیص معادل ریالی مبلغ مذکور به این بخش واقعا کند بود به گونه ای که رضا عوض‌پور رئیس امور سلامت و رفاه اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور در تاریخ 26 شهریورماه اعلام کرد: «سازمان برنامه و بودجه تاکنون ۴۴٠ میلیون یورو از مبلغ مذکور را از طریق بانک مرکزی به حساب خزانه داری کل کشور (معادل ریالی حدود ٧ هزار میلیارد تومان) واریز کرده است. سازمان برنامه مبلغ ۵هزار و ۶۵٠ میلیارد تومان به بخش درمان کشور و مابقی به منظور مقرری بیمه بیکاری در اختیار صندوق بیمه بیکاری قرار گرفته است».
همین روند کند تخصیص منابع مذکور از صندوق توسعه ملی به بخش سلامت کشور موجب شد سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که تا اواسط بهمن ماه 97، معاون امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور بود، بارها از دولت انتقاد کند. آخرین بار، نمکی در قالب دلنوشته ای خطاب به سردار شهید سلیمانی در صفحه اینستاگرام خود در تاریخ 2 مهرماه نوشت: «حدود ۸ ماه خودم و یارانم در سراسر کشور یک روز آرام نداریم. هرچه می‌گوییم همه گیری را نمی‌شود با التماس و تمنا متوقف کرد بی فایده است. هرچه التماس و تمنا و فریاد می‌کنیم که کرونا را نمی‌شود بدون کمک‌های ویژه مهار کرد کسی باور نمی‌کند. ولی یادت هست گفتی اگر نتوانی پشتیبانی نیروهایت را فراهم کنی، می‌مانیم؟ من امروز از سربازانم در جبهه سلامت شرمسارم. مطالباتشان معوق مانده، انبارهایم از سلاح خالی می‌شود. پاییز سنگینی فرا می‌رسد. موج حمله جدیدی شکل گرفته، یک میلیارد دلاری که رهبری از صندوق توسعه موافقت کردند ماه‌هاست به جز سهم کوچکی نگرفته‌ام. نمی‌دانم برای کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند؟».
*مشکل کجاست؟
این اظهارات نمکی که انعکاس زیادی در فضای مجازی داشت و سوالاتی درباره سرنوشت مبلغ برداشتی از صندوق توسعه ملی بابت مقابله با کرونا در افکار عمومی ایجاد کرد، واکنش بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه کشور را به دنبال داشت.
یکی از مسئولان ارشد سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن اشاره به اینکه تاکنون 400 میلیون یورو از رقم مذکور پرداخت شده است، اظهار داشت: «علت ملاحظه و تاخیر در مابقی منابع نیز به دو موضوع باز می‌گردد. بانک مرکزی به دلیل آثار پولی که تبدیل یورو به ریال دارد، ملاحظاتی داشته و مخالف است. همچنین ارز صندوق توسعه ملی نیز در دسترس نیست».
همچنین عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود تلویحا به دلنوشته وزیر بهداشت پاسخ داد و اعلام کرد: «بانک مرکزی برای کنترل ترازنامه خود و مهار تورم، چاره‌ای جز مقاومت در برابر خواسته‌هایی که در جای خود شاید ضروری باشد، ندارد. اجتناب از تسعیر ریالی تخصیص‌های ارزی صندوق توسعه ملی نیز در این راستا است».
همچنین احسان امینی یکی از کارشناسان بانک مرکزی هم در صفحه شخصی خود در توییتر درباره این موضوع نوشت: «منابع درخواست شده وزارت بهداشت ارزی است و رییس کل بانک مرکزی مخالف استفاده از منابع غیرقابل دسترس ارزی صندوق برای وزارت بهداشت است چون تورم زا است. {در واقع} اصلا منابعی نیست و قرار هست ریال تولید بشه!».
به صورت خلاصه، از آنجایی که ارزهای صندوق توسعه ملی غیرقابل دسترس است، تبدیل منابع ارزی صندوق به ریال منجر به چاپ پول، افزایش پایه پولی و در نهایت بالا رفتن نقدینگی و تورم بیشتر در جامعه خواهد شد. به همین دلیل، بانک مرکزی در برابر اجرای سریع درخواست وزارت بهداشت مقاومت می کند و تخصیص منابع ارزی درخواستی این وزارتخانه از صندوق توسعه ملی به کندی صورت می گیرد.
