روایت تمدنسازی شهدای علم؛ نه تقلید از غرب، نه روزمرگی
دبیر جلسات فلسفه علم شهید فخریزاده در کنگره ملی شهدای علم و فناوری، با تشریح اهداف معرفتی این کنگره، تأکید کرد که رویکرد شهدای علمی، تمدنسازی مبتنی بر بازاندیشی بنیادین در علوم و پرهیز از تقلید از غرب بوده است.
شهدای ایران:به نقل از فارس، نخستین کنگره ملی شهدای علم و فناوری با عنوان «آبروداران علم» صبح امروز در دانشگاه تهران برگزار شد.در این مراسم ابراهیم اصولی هریس دبیر جلسات فلسفه علم شهید فخریزاده و استاد دانشگاه صنعتی مالکاشتر تهران طی سخنانی به تبیین اهداف و ابعاد معرفتی این کنگره و جایگاه شهدای علم و فناوری در نگاه تمدنی انقلاب اسلامی پرداخت.
اصولی هریس در ابتدای سخنان خود با اشاره به آیهای از قرآن کریم، شهدای علمی کشور را مصداق بارز این آیه دانست و گفت: این دانشمندان بزرگ یا در مسیر خدمت به کشور به شهادت رسیدند یا با توجه به ماهیت فعالیتهای راهبردی خود همواره در معرض تهدید بودند؛ چنانکه در جنگ اخیر نیز گروهی دیگر به جمع شهدا پیوستند.
وی با اشاره به ویژگیهای متمایز محافل علمی شهید فخریزاده و یاران او افزود: این مجموعهها در مواجهه با علم و فناوری رویکردی متوازن داشتند؛ نه مجذوب جریان اصلی فناوری در جهان میشدند و نه از میراث معرفتی و ظرفیتهای بومی غفلت میکردند. آنان در حالی که از دانش جدید بهره میگرفتند، به دنبال تغییر در پارادایم علمی موجود نیز بودند
گفتوگو محوری و تلفیق حوزههای معرفتی
این استاد دانشگاه مالکاشتر با تأکید بر گفتوگومحوری در جلسات علمی شهید فخریزاده گفت: این محافل بستر گفتوگو میان رشتههای مختلف علمی، میان علم جدید و فلسفه، و میان علم و معارف دینی بودند. مباحثی مانند قرآن، حدیث، فلسفه، علوم بنیادی، فناوری و حتی اندیشکده فیزیک خلقت در این جلسات در کنار هم مورد بحث قرار میگرفت. این نگاه چندسطحی به گفتوگو میتواند در ادامه مسیر تمدنسازی جمهوری اسلامی بسیار تأثیرگذار باشد.
پرهیز از روزمرگی علمی
اصولی هریس در ابتدای سخنان خود با اشاره به آیهای از قرآن کریم، شهدای علمی کشور را مصداق بارز این آیه دانست و گفت: این دانشمندان بزرگ یا در مسیر خدمت به کشور به شهادت رسیدند یا با توجه به ماهیت فعالیتهای راهبردی خود همواره در معرض تهدید بودند؛ چنانکه در جنگ اخیر نیز گروهی دیگر به جمع شهدا پیوستند.
وی با اشاره به ویژگیهای متمایز محافل علمی شهید فخریزاده و یاران او افزود: این مجموعهها در مواجهه با علم و فناوری رویکردی متوازن داشتند؛ نه مجذوب جریان اصلی فناوری در جهان میشدند و نه از میراث معرفتی و ظرفیتهای بومی غفلت میکردند. آنان در حالی که از دانش جدید بهره میگرفتند، به دنبال تغییر در پارادایم علمی موجود نیز بودند
گفتوگو محوری و تلفیق حوزههای معرفتی
این استاد دانشگاه مالکاشتر با تأکید بر گفتوگومحوری در جلسات علمی شهید فخریزاده گفت: این محافل بستر گفتوگو میان رشتههای مختلف علمی، میان علم جدید و فلسفه، و میان علم و معارف دینی بودند. مباحثی مانند قرآن، حدیث، فلسفه، علوم بنیادی، فناوری و حتی اندیشکده فیزیک خلقت در این جلسات در کنار هم مورد بحث قرار میگرفت. این نگاه چندسطحی به گفتوگو میتواند در ادامه مسیر تمدنسازی جمهوری اسلامی بسیار تأثیرگذار باشد.
پرهیز از روزمرگی علمی
اصولی هریس با اشاره به اهمیت «نظریهمحوری» در رویکرد شهدای علم گفت: شهدا در کنار پیشبرد فعالیتهای روزمره علمی، از گرفتار شدن در روزمرگی پرهیز میکردند و بازاندیشی بنیادین در علوم و تولید نظریه را همواره دنبال میکردند. از نظر آنان، تحقق تمدن نوین ایرانی ـ اسلامی بدون توجه به مبانی معرفتی و رویکرد تمدنی امکانپذیر نیست.نگاه تمدنی به علم و فناوریوی یکی دیگر از ویژگیهای مهم این جریان علمی را «نگاه تمدنی» عنوان کرد و گفت: اگر هدف تمدنی نداشته باشیم، فعالیتهای علمی ما کوتاهبرد خواهد بود. هزینهها و تلاشهای گستردهای که کشور در این مسیر متحمل شده، تنها با افق تمدنی معنا مییابد. در همین راستا، اندیشکده فلسفه در سال ۱۳۹۳ نمادی را طراحی کرد که برگرفته از میراث ایران باستان، حکمت خسروانی، فلسفه اسلامی و تاریخ علم و فناوری ایران بود؛ زیرا یکی از راههای میانبُر برای پیشرفت علمی، توجه به میراث معرفتی جهان اسلام و ایران است.بیاعتمادی به غرب در حوزه علم و فناوریاصولی هریس با تأکید بر اینکه شهید فخریزاده و همراهانش اعتماد به غرب و نظام سلطه را در حوزه علم نیز نادرست میدانستند، افزود:همانگونه که میتوان کتاب الهی را بارها بازخوانی و فهم جدیدی از آن ارائه کرد، باید طبیعت و کتاب فعل الهی را نیز خودمان دوباره خوانی کنیم و به قرائت دیگران بسنده نکنیم. این رویکرد از اصول ثابت آنان بود.
معرفی فعالیتها و مراکز علمی مرتبط با شهدا
وی با اشاره به نقش سایر شهدای علمی در این مسیر گفت: شهید تهرانیمقدم و دیگر شهیدان این حوزه در همین مسیر حرکت میکردند. همزمان با فعالیتهای شهید فخریزاده، پژوهشکده «مطالبات بنیادین فناوری» در دانشگاه شهید بهشتی تأسیس شد که برگرفته از جلسات علمی پنجشنبهها بود. شهید دکتر عسکری، رئیس مرکز فلسفه و علوم طبیعی و فناوری دانشگاه امام حسین(ع)، نیز در زمان شهادت همین نگاه را پیگیری میکرد، شهید علیمحمدی هم از جمله فعالان این جلسات بود.وی تأکید کرد: جزئیات این مباحث در کتابها و منابع مختلف ثبت شده و تلاش دارم خاطرات این محافل را همراه با ذکر کامل تاریخ، مکان جلسات و نام اساتید منتشر کنم.اصولی هری در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد که جامعه علمی کشور بتواند ادامهدهنده شایسته مسیر شهدای علم و فناوری باشد.
