سرویس فرهنگی  شهدای ایران: ایران اسلامی طی ۴۳ سال گذشته شهدای بسیاری را تقدیم اسلام و انقلاب و دفاع از میهن کرده است؛ شهدایی که هریک از آن ها جایگاهی عظیم دارند، شهدایی که همه ملت برای همیشه به آن ها و خانواده های شان مدیون هستند، شهدایی که اگر نبودند شاید امروز سرنوشت دیگری برای مردمان این دیار رقم می خورد اما نکته تأسف بار، تلخ و تکان دهنده آن است که طی این ۴۳ سال تنها حدود ۱۵ فیلم در خصوص زندگی شهدا در سینمای ایران تولید شده که نشان از شعار دادن و عمل گرا نبودن مدیران سینمایی طی این سال ها است! مدیرانی که برخلاف وعده های شان تلاشی نکردند تا با تولید آثار فاخر و ماندگار زندگی شهدای دفاع مقدس، انقلاب، مقاومت اسلامی و... را در قاب سینما ماندگار کنند!

 همه ساله در آستانه روز بزرگداشت شهدا از خود این سوأل را می کنیم که سینما به عنوان مهمترین و تأثیرگذارترین ابزار رسانه ای برای معرفی شهدای دلپاک و افتخارآفرین تا چه حد نقش داشته است؟ آیا کم کاری در این زمینه و در دوره مدیریت تمامی مدیران قبلی و کنونی سینما قابل کتمان است؟

چرا ما باید در سینمای مان شاهد بیکاری بخش اعظمی از سینماگران دغدغه مند حوزه مقاومت و دفاع مقدس باشیم و به جای تولید آثار استراتژیک و ارزشمند در رابطه با زندگی شهدای کشورمان فیلم هایی سخیف با مضامین غیراخلاقی تولید شود؟ چرا ما امروزه به جایی رسیده ایم که برای مدیران و مسئولان سینمایی مان تنها خوش آمد غربی ها و جشنواره های غربی مهم شده است؟ چرا سینمای ایران سرشار از لودگی های مهوع شده اما از تولید آثار با ارزش در رابطه با زندگی شهدا خبری نیست؟

چه بسیار سرداران و فرماندهان شهیدی که با گفتار و رفتار و عقاید انقلابی و اسلامی خویش، هر یک در زمان خود الگوی موثری بر اطرافیان و نزدیکان خود بودند و بعد از شهادتشان وجوه دیگری از شخصیت عرفانی و اخلاقی آنان چنان آشکار گردید که زمینه تحول بسیاری از جوانان این مرز و بوم را فراهم نمود، اما این روزها به فراموشی سپرده شده اند و تنها نامشان را بر سر کوچه و خیابان و اتوبان های شهرها و روستاها می توان مشاهده کرد.

واضح است که نیت نگارنده معرفی زندگی و شخصیت «شهید» بطور مشخص است و نه مفاهیم مستتر در واژه پر معنا و جایگاه پر فضیلت کلمه «شهید» که بی شک اینان در جای خود هریک قابل تأمل است و تولیداتی نیز توسط هنرمندان متعهد داشته ایم.

 با توجه به دغدغه فوق، در آستانه روز بزرگداشت «شهدا» کارنامه مدیران سینمایی و فیلمسازان کشور را بررسی نموده ایم تا سهم معرفی فرماندهان و سرداران شهید ایران اسلامی به نسل های بعد از دوران دفاع مقدس و پیروزی انقلاب اسلامی مشخص گردد؛ امید اینکه کمی به خود آییم و بدانیم که اگر با همین شیب کند حرکت کنیم تا چند سال دیگر نسل آتی نه شهیدی را می شناسد و نه دلیل شهادتش را، که چه بسا آنان را تنها سربازانی بپندارند که در مقطعی از تاریخ این سرزمین همچون دیگر سربازان حاضر در جنگ های دنیا در دوران نظام وظیفه، تنها دغدغه خاک و وطن داشته اند ولاغیر!؟...حال قضاوت با شما، آیا با وجود کلام دلنشین امام و ضرورت احیای اسلام ناب محمدی (ص) و انقلاب شکوهمند و مردمی در این کشور، به راستی با این انفعال، در حق شهدا جفا نمی شود؟

***********************

«چ» شاید تنها فیلم فاخری باشد که در دولت دهم تاکنون در مورد زندگی یک شهید ساخته شده است. این فیلم که کارگردانی آن را ابراهیم حاتمی کیا فیلمساز صاحب نام سینمای جنگ و دفاع مقدس بر عهده داشته است داستان زندگی شهید مصطفی چمران را طی حضور ۴۸ ساعته اش در شهر پاوه به تصویر کشیده است. «چ» در مقایسه با فیلم های سینمای جنگ ایران اثری خارق العاده و کم نظیر محسوب می شود که دارای جلوه های ویژه و صحنه آرایی های کم نظیری است و ما تاکنون نمونه آن را در سینمای ایران نداشتیم.

داستان فیلم» چ» در اواخر مرداد سال ۵۸ روایت می شود، زمانی که مصطفی چمران ماموریت پیدا می‌کند به پاوه برود و درگیری داخلی به‌وجودآمده در آنجا را خاتمه دهد. سه رأس درگیری موردنظر را مردم پاوه، کردهای جدایی طلب، و رزمندگان پاسدار تشکیل می‌دهند. چمران با تکیه بر نگاه عرفانی و بینش صلح‌جویانه‌اش، هم باید در برابر جسارت و میل به عدالت‌طلبی اصغر وصالی به عنوان فرمانده پاسداران مستقر در پاوه مقاومت کند و هم دکتر عنایتی به عنوان رئیس کردهای شورشی را قانع کند که دست از درگیری بردارد.

وصالی که جوانی پرشور است و روحیه‌ای انقلابی دارد صلح‌طلبی و میل چمران به جلوگیری از برخوردها و ملایمت او را به انفعال تعبیر می‌کند و مدام با او کشمکش دارد. تیمسار فلاحی فرمانده نیروی زمینی ارتش هم در این میان نماینده نگرش دیگری به جنگ است و سعی می‌کند اوضاع را طبق تشخیص خود مدیریت کند. چمران همه تلاش‌اش را می‌کند که گروه‌های فکری و عقیدتی مختلف را به وحدت و رفتار عاقلانه تشویق کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌های او نه عنایتی که رفیق قدیمی او نیز هست پیشنهاد صلح را می‌پذیرد و نه وصالی و همسنگرانش حاضر می‌شوند دست از مقاومت بردارند. بدین ترتیب چمران که دردی عارفانه را در دل تحمل می‌کند، دو روز سخت و طاقت‌فرسا را پشت سر می‌گذارد، در حالی‌که نیروهای معارض در حال تسخیر شهر هستند. تا این که به فرمان مستقیم حضرت امام (ره) نیروهای رزمی کافی از مرکز به سرعت به محل اعزام می‌شوند و درگیری‌ها پایان می‌یابد.

فریبرز عرب نیا، بابک حمیدیان، مریلا زارعی، سعید راد، مهدی سلطانی، اسماعیل سلطانیان و... از جمله بازیگران فیلم سینمایی «چ» هستند.

«موقعیت مهدی» با پرداختن به موضوع زندگی نظامی شهید مهدی باکری خلاصه‌ای از یک مینی‌سریال شش قسمتی به کارگردانی هادی حجازی‌فر و تهیه کنندگی سیمافیلم است که با تهیه کنندگی مجدد بنیاد روایت فتح در چهلمین دوره جشواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» در شش اپیزود به ماجرای زندگی «شهید مهدی باکری» و برادرش «شهید حمید باکری» می‌پردازد. که داستان از نحوه آشنایی و ازدواج حاج مهدی با همسرش آغاز می‌شود و در ادامه روابط این زوج عاشق به تصویر کشیده می‌شود. در این میان نیز به سراغ زندگی برادر وی یعنی حمید باکری رفته و زندگی عاشقانه او با همسرش را ترسیم می‌کند. در سه اپیزود هم دوربین به فضای جبهه و جنگ رفته و به روایت نحوه شهادت مهدی و حمید باکری و همچنین عملیات بدر و خیبر می‌پردازد...

هادی حجازی فر، ژیلا شاهی، وحید حجازی فر، معصومه ربانی نیا، وحید آقاپور و روح‌الله زمانی، بازیگران این فیلم هستند.

«زیباتر از زندگی» نیز یکی دیگر از آثاری است که تاکنون در مورد زندگی شهدا در سینمای ایران آنهم ظرف سالهای استقرار مدیران قبلی سینمایی در سال ۱۳۹۰ ساخته شده است. فیلمی به کارگردانی انسیه شاه حسینی که شاید بتوان از وی به عنوان تنها فیلمساز دغدغه مند سینمای جنگ و دفاع مقدس نام برد. این فیلم بخشی از زندگی شهید سید حسین علم الهدی را به تصویر کشیده است.

داستان «زیباتر از زندگی» این گونه آغاز می شود که با آغاز جنگ تحمیلی، سید حسین علم الهدی فرمانده سپاه هویزه به همراه نیروهای مردمی به کمک مردم روستاها می‌شتابند. علی‌رغم مخالفت‌ها، نیروهای مخلص ارتش به کمک آنها می‌شتابند و در یک عملیات مشترک دوش به دوش هم بر دشمن حمله می‌کنند.

حامد کمیلی، محمود پاک نیت و مهوش صبرکن از جمله بازیگران آخرین اثر سینمایی انسیه شاه حسینی هستند.

«شور شیرین» به کارگردانی جواد اردکانی نیز فیلمی در مورد زندگی شهید کاوه است که افتخار تولیدش به دوران مدیریت سینمایی دوره نهم و دهم در سال ۸۸ باز میگردد. فیلمی که به خوبی توانسته تصویری حقیقی از قهرمان بودن این شهید بزرگوار را با استفاده از تکنیک های هنر هفتم به تصویر بکشد. داستان این فیلم در مورد ناآرامی های کردستان است و تلاش ها و زحمات های شبانه روزی شهید کاوه را برای آرام ساختن منطقه به خوبی به تصویر کشیده است.

حمید عمارلویی در این فیلم نقش شهید کاوه را ایفا کرده که از قضای روزگار شباهت بسیار عجیبی با شهید کاوه دارد. رضا رویگری، جواد عزتی و... نیز از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

جواد اردکانی یک سال قبل از ساخت فیلم «شور شیرین» فیلمی دیگر با عنوان «به کبوی یاس» را در مورد زندگی شهید عبدالحسین برونسی در سال ۸۷ ساخته بود که از این منظر می توان این فیلمساز دغدغه مند را رکورد دار ساخت آثاری در مورد زندگی شهدای جنگ دانست.

این فیلم برگرفته از کتاب «خاک های نرم کوشک» که در آن خاطراتی از شهید برونسی از زبان خانواده و نزدیکان وی بیان شده است ساخته شده و جالب آنکه جواد اردکانی به دلیل منویات مقام معظم رهبری که در دیداری با هنرمندان این کتاب را مناسب ساخت یک اثر سینمایی دانستند دست به تولید این فیلم زده است.

فیلم دارای چند داستان مربوط و منفک می باشد. رفت‌ و آمد دوربین بین جبهه و پشت جبهه، دیدن بسیجی‌ها در صحنه زندگی، نشان دادن تفاوت بسیجی‌ها و پس زمینه‌های متفاوت اجتماعی، خانوادگی، و فرهنگیشان از امتیازات فیلم است.

«به کبودی یاس» از حضور هیچ یک از بازیگران چهره بهره نبرده است.

«شب واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی نیز در مورد زندگی شهید دریاقلی سورانی در سال ۱۳۸۷ است. شهید سورانی، یکی از شهدای موثر در ماجرای آزادسازی حصر آبادان بود، برای همین اسدی سراغ ساخت زندگینامه اش رفت.

حمید فرخ نژاد، لادن مستوفی، آتش تقی پور، حبیب دهقان نسب و باران کوثری از جمله بازیگران فیلم سینمایی «شب واقعه» هستند.

صادق صادق دقیقی دیگر فیلمساز دغدغه مند سینمای جنگ نیز فیلم سینمایی «بزرگمرد کوچک» را در مورد زندگی شهید بهنام محمدی ظرف همین سالهای نزدیک یعنی سال ۱۳۹۰ است که بخشی از زندگی تا شهادت این شهید را به تصویر کشیده است.

شبنم قلی خانی، پویا امینی و... از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

«تیر باران» در دهه ۶۰ و در حوزه هنری به کارگردانی علی اصغر شادروان و با بازی مجید مجیدی دیگر اثری است که در مورد زندگی شهید سید علی اندرزگو ساخته شده است. این فیلم که محصول سال ۶۵ است وقایع سال ۴۳ که شهید اندرزگو به همراه چند تن دیگر روبروی مجلس منتظر می شوند تا منصور (نخست وزیر وقت) را ترور کنند به تصویر می کشد. مجید مجیدی، جعفر دهقان، رضا چراغی و... از جمله بازیگران این اثر سینمایی هستند. شادروان همچنین فیلمی را با همکار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به نام «یوسف هور» و با محوریت زندگی سردار شهید علی هاشمی ساخت که متأسفانه مورد استقبال جشنواره ها قرار نگرفت.

«ایستاده در غبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان به روایت زندگی احمد متوسلیان از دوران کودکی تا سال های حضور در هشت سال دفاع مقدس می پردازد.

«خلبان» فیلمی به کارگردانی جمال شورجه و نویسندگی سیدعلیرضا سجادپور ساخته سال ۱۳۷۶ است که داستان آخرین مأموریت شهید عباس دوران را روایت می‌کند. علی دهکردی، جعفر دهقان، نگین صدق گویا، اصغر محبی و هوشنگ توکلی برخی از بازیگران این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای هستند و همچنین، محمدرضا عقیلی موسیقی این فیلم را ساخته است.

«مسلخ عشق» فیلمی به کارگردانی کمال تبریزی است؛ در خلاصه داستان فیلم آمده است: در دوره ای که بنی صدر فرماندهی کل قوا را به عهده دارد، شهید محمود آیت، فرمانده یک گروه عملیاتی، در حمله گسترده ای علیه نیروها و مواضع دشمن شرکت می کند. آیت که به نحوه فرماندهی ارتش بدگمان است اطمینان دارد که در این عملیات، به دلیل آشفتگی در جبهه، به شهادت خواهد رسید. گروه عملیاتی تحت فرمان او در محاصره دشمن قرار می گیرد و شکست می خورند.

«تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری فیلمی در مورد شهید عبدالرسول زرین است. به گفته همرزمان شهید در ۷۰۰ شلیک آن فرماندهان و نیروهای تأثیرگذار عراقی کشته‌ شده‌ اند.

«دلتنگی های عاشقانه» به کارگردانی رضا اعظمیان و تهیه کنندگی محمدرضا شرف الدین در رابطه با زندگی همسر شهید مدق یکی دیگر از این آثار است.

«هِناس» در ژانر درام اجتماعی، روایتی از زندگی شهید داریوش رضایی نژاد دانشمند هسته ای و همسرش شهره پیرانی است.

مریلا زارعی در این فیلم پرتره شهره پیرانی و بهروز شعیبی پرتره داریوش رضایی‌نژاد را زندگی می‌کنند. وحید رهبانی، سولماز غنی، امین میری، علیرضا نایینی و کوثر حیدری (هنرپیشه خردسال) با هنرمندی سیاوش طهمورث دیگر بازیگران «هناس» هستند. این فیلم سینمایی محصول سازمان سینمایی سوره حوزه هنری بود که در چهلمین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد.

«شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار روایتی از زندگی شهیدان شهیدان فائزه و شهاب منصوری است. این فیلم روایتی واقعی از ازدواج عبدالحمید ریگی برادر عبدالمالک ریگی سرکرده گروه تروریستی جندالله با فائزه منصوری است که پس از ازدواج به پاکستان فرار می کنند و طی ماجراهایی برادر فائزه شهاب منصوری توسط عبدالمالک به شهادت می رسد و...
هوتن شکیبا، الناز شاکردوست، شبنم مقدمی، بانیپال شومون، فرشته صدرعرفایی، آرمین رحیمیان و پدرام شریفی از جمله بازیگران این فیلم هستند.

هنوز علیرغم اخبار متعدد این وعده ها اجرایی نشده و ما همچنان چشم انتظار تولید فیلم های ارزشمندی در رابطه با شهدای بزرگی همچون: شهید حسن خرازی، شهید حسن باقری، شهید ابراهیم همت، شهید محسن وزوایی، شهید محمدرضا دستواره، شهید جواد فکوری، شهید نورعلی شوشتری، شهید علی اکبر شیرودی، شهید احمد کشوری و هزاران شهید دیگر کشورمان هستیم.