گمانه زنی‌ها از مدتها قبل شروع شده بود؛ مثلا از همان روزی که محمد جواد ظریف در کنگره حزب اصلاح طلب ندای ایرانیان در تاریخ آذرماه حاضر شد.
به گزارش شهدای ایران، گمانه زنی‌ها از مدتها قبل شروع شده، مثلا از همان روزی که محمد جواد ظریف در کنگره سراسری حزب اصلاح طلب ندای ایرانیان در تاریخ آذرماه حاضر شد و حسابی حرف زد و برنامه داد.
در همان زمان حضور وزیر خارجه در کنگره اختصاصی یک حزب سر و صدای بسیاری را به راه انداخت و بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی آن را دورخیزی برای حضور ریاست جمهوری سیزدهم عنوان کردند، کمااینکه در اساسنامه وزارت امور خارجه درباره فعالیت‌های حزبی آمده که کارکنان این وزارتخانه حق دخالت و حضور در هیچ حزب سیاسی را ندارند، ظریف هم در سخنان خود در این کنگره تاکید کرده بود که او از ابتدا به خاطر حضورش در وزارت امور خارجه هیچ گاه به مسائل مربوط به سیاست داخلی ورود نکرده و سابقه دوستی او با صادق خرازی دبیر کل حزب ندای ایرانیان تنها دلیل او برای حضور در کنگره این حزب بوده است.
با این حال اما گمانه زنی‌ها همچنان ادامه داشت؛ برای مثال محمدصادق جوادی حصار فعال اصلاح طلب طی گفت‌وگویی در این باره گفته است: ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که محمدجواد ظریف کاملا پتانسیل حضور در جایگاه ریاست جمهوری را دارد؛ زیرا به هر حال وقتی فردی در جایگاه وزارت امور خارجه قرار می‌گیرد، نشانگر آن است که این فرد تسلط کافی به مسائل بین المللی و منطقه‌ای را دارد.
ضمن اینکه ظریف تا حدودی هم به مسائل اقتصادی، بازرگانی و سرمایه گذاری واقف است و به مسائل داخل کشور هم اشراف دارد؛ بنابراین من بعید می‌دانم با توجه به خصوصیات ظریف کسی تردیدی در این داشته باشد که صلاحیت ریاست جمهوری را دارد.
حسام‌الدین آشنا مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور هم در رابطه با نامزدی محمدجواد ظریف در انتخابات گفته بود که ظریف هم دارای اقبال عمومی است و هم زبان عام و خاص را می‌داند و اگر بتواند با خود کنار بیاید، می‌تواند وارد عرصه انتخابات شود. او در عین حال به حزب عدالت و توسعه نیز نزدیک است و حمایت اسحاق جهانگیری را نیز دارد.
با همه این اما و اگرها اما خود ظریف همواره این موضوع را رد کرده و می کند.
*وقتی خودم را بهتر از بقیه می‌شناسم
برای مثال او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر این احتمال وجود داشته باشد که دولتی سر کار بیاید که همه زحمات شما را نادیده بگیرد، آیا باز هم حاضر نیستید به عرصه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ ورود کنید، گفت: قرآن کریم می‌فرماید که لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها؛ من توان خود را می‌دانم و همان‌طور که حضرت علی (ع) در این زمینه می‌فرمایند که انا اعلم بنفسی من غیری؛ من خود را بهتر از بقیه می‌شناسم.
من دوست دارم مردم کسی را انتخاب کنند که سیاستی را که گفتم دنبال بکند؛ اما نمی‌توانم در حوزه‌ای که تخصص ندارم، ورود پیدا کنم.
محمد صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم گفته بود که من قبلا هم گفتم محمدجواد ظریف پایگاه رأی خوبی دارد؛ یعنی از بیشتر دوستانی که این روز‌ها اسم‌شان مطرح است، پایگاه رأی دارد؛ اما خود وی در نیامدن خیلی جدی است؛ ولی حتما می‌تواند یکی از گزینه‌‌ها باشد.
سید احمد خمینی فرزند سید حسن خمینی هم در این باره گفته که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه موافقان بسیاری دارد، اما در مخالفت با این پیشنهاد، اعلام کرد از عهده ریاست جمهوری برنمی‌آیم و آن را بلد نیستم.
به کار وزارت خارجه آشنایی دارم.
سید احمد خمینی همچنین افزوده که ظریف در این تصمیم بسیار مصمم است و اعلام کرده حاضرم به محضر بروم و بنویسم که نامزد نمی‌شوم تا اصولگرایان این‌قدر نگران نباشند.
در خردادماه امسال بار دیگر ظریف در پاسخ به سوالی پیرامون احتمال نامزدی برای ریاست جمهوری آینده گفت: در کمال صداقت عرض می‌کنم در خودم صلاحیت این مسئولیت را نمی‌بینم و فقط دیپلماسی بلدم و همین را ادامه خواهم داد.
البته او واکنش دیگری هم داشت؛ مثلا در حاشیه جلسه هیئت دولت در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تکذیب اخیرش، ولی باز هم به عنوان یکی از گزینه‌های بالقوه ریاست‌جمهوری از او یاد می‌شود، گفت: قسم حضرت عباس را می‌خورم ...، اما جمله خود را به پایان نرساند و در ادامه در پاسخ به این سوال که یعنی شما در هر صورت برای انتخابات نمی‌آیید؟ با حالتی آمیخته با همان لبخند همیشگی گیت خروج حیاط پاستور را در پیش گرفت.
* سناریویی که تغییر کرد
با این حال، اما آمدن جو بایدن به کاخ سفید کمی فضا را تغییر داد. محمدجواد ظریف در پانزدهم فروردین ماه سال ۹۴، در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسیده بود گفته می‌شود شما با برخی از مقامات آمریکایی در ارتباط هستید؟ گفته بود که من زمانی که سازمان ملل متحد بودم مجوز‌هایی داشتم مبنی بر اینکه با افراد خارج از دولت آمریکا ارتباط داشته باشم که الان برخی از آن‌ها وارد دولت شدند؛ برای مثال یکی از آن‌ها معاون رئیس جمهور و دیگری وزیر شده است؛ این‌ها در آن زمان سناتور و نماینده مجلس بودند و من با آن‌ها ارتباطات گسترده‌ای داشتم؛ به این منظور که مانع از جنگ طلبی شویم.
او در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا منظور از این سناتوری که می‌گویید اکنون معاون شده جو بایدن است؟ گفت: بله.
حالا بعد از پنج سال یک جرقه در بسیاری از ذهن‌ها روشن شده مبنی بر اینکه ظریفی که گفته بود رابطه بسیار گسترده‌ای با بایدن داشته حالا قصد این را دارد که در قامت همتای آمریکایی خود ظاهر شود؟
و با همه این تفاسیر، بسیاری از شخصیت‌های جریان اصلاحات عزم خود را جزم کرده اند تا ظریف را راهی میدان رقابت کنند که ظاهرا اعضای حزب ندای ایرانیان پیگیرتر از سایر شخصیت‌های این جریان هستند.
*از ندا اصرار و از ظریف انکار
سعید نور محمدی عضو شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: ما به عنوان اعضای حزب ندای ایرانیان تلاش‌مان این است که نظر ظریف را تغییر دهیم، زیرا هیچ چیز هم در عالم سیاست محال نیست.
همچنین عیسی چمبر عضو شورای مرکزی حزب ندا هم در گفت‌وگو باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به حضور محمدجواد ظریف در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم گفت: در عالم سیاست همه چیز ممکن است، اما صحبت‌های حزب ندا هنوز منجر به پذیرش سِمت از سَمت او نشده است، ما در حال رایزنی هستیم و امیدواریم که بتوانیم ظریف را برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری متقاعد کنیم.
چمبر تصریح کرد: معتقدم که استقبال خوبی از حضور ظریف در انتخابات پیش رو صورت خواهد گرفت، ظریف چهره‌ای است که مورد استقبال اصلاح طلبان و اعتدالیون قرار خواهد گرفت.
*آیا ظریف با روحانی فرق دارد؟
این صحبت‌ها تا جایی پیش رفته که حالا همان اصلاح طلبانی که معتقد بودند برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم باید یک نامزد تماما اصلاح طلب روی کار بیاید حرف‌های خود را فراموش کرده و نکات دیگری را مطرح می‌کنند؛ برای مثال حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران در این باره گفت: ترجیح ما گزینه اصلاح‌طلب است، اما اگر نباشد غیر اصلاح‌طلب را هم بررسی می‌کنیم! اما به نظر من انتخاب اول جبهه اصلاح‌طلبان محمدجواد ظریف خواهد بود، اصلاح‌طلبان او را یک دیپلمات اصلاح‌طلب می‌دانند.
صادق خرازی دبیرکل حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان هم در سخنانی مشابه اعلام می‌کند که اگر ظریف قصد حضور در انتخابات را داشته باشد؛ تشکیلات او پشت وزیر خارجه قرار خواهد گرفت.
در همین راستا چندی پیش علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات احتمال حضور ظریف در عرصه ریاست‌جمهوری را رد نکرده و گفته بود: هرچند دیپلمات‌ها از ورود به جناح‌بندی‌های سیاسی منع هستند، ولی گرایش‌های سیاسی ظریف اصلاح‌طلبانه محسوب می‌شود.
محمدجواد ظریف با حسن روحانی کاملا فرق دارد؛ چون روحانی پیشینه اصولگرایی دارد، اما این ویژگی در کارنامه ظریف دیده نمی‌شود.
همچنین چندی پیش بود که خبرگزاری نزدیک به علی اکبر ولایتی و وابسته به دانشگاه آزاد در گزارشی با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ این گمانه را تقویت کرد و نوشت که شنیده شده که دیدار‌هایی بین محمدجواد ظریف و سید محمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ انجام شده است.
البته در این جلسات، سه مانع برای ورود ظریف به انتخابات بیان شده بود. ابتدا اینکه آیا وزیر امور خارجه دولت می‌تواند از سد شورای نگهبان عبور کند؟ دومین مطلب این است که اصلاح‌طلبان بتوانند روی ظریف، به اجماع کامل برسند؛ این در حالی است که روحانی تمایل به انتخاب علی لاریجانی دارد و کارگزاران سازندگی هم به دنبال اسحاق جهانگیری و محسن هاشمی هستند.
سومین موضوع هم این است که شرط ورود ظریف به انتخابات ریاست جمهوری؛ شاید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باشد.
به دلیل اینکه با ورود بایدن به کاخ سفید، باب مذاکره توسط اصلاح‌طلبان گشوده می‌شود و با این حربه می‌توانند در انتخابات رأی جمع کنند.
با این حال اما ۲۹ بهمن ماه محمدجواد ظریف در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره احتمال نامزدی و نیز انتشار لیست کابینه منسوب به وی در فضای مجازی گفت: تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم و نه دشمنی با خدا و نه مردم دارم، اما هنوز تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم.
حال باید دید که جریان اصلاح طلب می‌تواند وزیر خارجه را از قسم نیمه تمام خود بازگرداند یا ظریف همچنان مردانه معتقد است که «لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها»؛ زمان همه چیز را مشخص می‌کند.
در همان زمان حضور وزیر خارجه در کنگره اختصاصی یک حزب سر و صدای بسیاری را به راه انداخت و بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی آن را دورخیزی برای حضور ریاست جمهوری سیزدهم عنوان کردند، کمااینکه در اساسنامه وزارت امور خارجه درباره فعالیت‌های حزبی آمده که کارکنان این وزارتخانه حق دخالت و حضور در هیچ حزب سیاسی را ندارند، ظریف هم در سخنان خود در این کنگره تاکید کرده بود که او از ابتدا به خاطر حضورش در وزارت امور خارجه هیچ گاه به مسائل مربوط به سیاست داخلی ورود نکرده و سابقه دوستی او با صادق خرازی دبیر کل حزب ندای ایرانیان تنها دلیل او برای حضور در کنگره این حزب بوده است.
با این حال اما گمانه زنی‌ها همچنان ادامه داشت؛ برای مثال محمدصادق جوادی حصار فعال اصلاح طلب طی گفت‌وگویی در این باره گفته است: ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که محمدجواد ظریف کاملا پتانسیل حضور در جایگاه ریاست جمهوری را دارد؛ زیرا به هر حال وقتی فردی در جایگاه وزارت امور خارجه قرار می‌گیرد، نشانگر آن است که این فرد تسلط کافی به مسائل بین المللی و منطقه‌ای را دارد.
ضمن اینکه ظریف تا حدودی هم به مسائل اقتصادی، بازرگانی و سرمایه گذاری واقف است و به مسائل داخل کشور هم اشراف دارد؛ بنابراین من بعید می‌دانم با توجه به خصوصیات ظریف کسی تردیدی در این داشته باشد که صلاحیت ریاست جمهوری را دارد.
حسام‌الدین آشنا مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور هم در رابطه با نامزدی محمدجواد ظریف در انتخابات گفته بود که ظریف هم دارای اقبال عمومی است و هم زبان عام و خاص را می‌داند و اگر بتواند با خود کنار بیاید، می‌تواند وارد عرصه انتخابات شود. او در عین حال به حزب عدالت و توسعه نیز نزدیک است و حمایت اسحاق جهانگیری را نیز دارد.
با همه این اما و اگرها اما خود ظریف همواره این موضوع را رد کرده و می کند.
*وقتی خودم را بهتر از بقیه می‌شناسم
برای مثال او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر این احتمال وجود داشته باشد که دولتی سر کار بیاید که همه زحمات شما را نادیده بگیرد، آیا باز هم حاضر نیستید به عرصه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ ورود کنید، گفت: قرآن کریم می‌فرماید که لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها؛ من توان خود را می‌دانم و همان‌طور که حضرت علی (ع) در این زمینه می‌فرمایند که انا اعلم بنفسی من غیری؛ من خود را بهتر از بقیه می‌شناسم.
من دوست دارم مردم کسی را انتخاب کنند که سیاستی را که گفتم دنبال بکند؛ اما نمی‌توانم در حوزه‌ای که تخصص ندارم، ورود پیدا کنم.
محمد صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم گفته بود که من قبلا هم گفتم محمدجواد ظریف پایگاه رأی خوبی دارد؛ یعنی از بیشتر دوستانی که این روز‌ها اسم‌شان مطرح است، پایگاه رأی دارد؛ اما خود وی در نیامدن خیلی جدی است؛ ولی حتما می‌تواند یکی از گزینه‌‌ها باشد.
سید احمد خمینی فرزند سید حسن خمینی هم در این باره گفته که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه موافقان بسیاری دارد، اما در مخالفت با این پیشنهاد، اعلام کرد از عهده ریاست جمهوری برنمی‌آیم و آن را بلد نیستم.
به کار وزارت خارجه آشنایی دارم.
سید احمد خمینی همچنین افزوده که ظریف در این تصمیم بسیار مصمم است و اعلام کرده حاضرم به محضر بروم و بنویسم که نامزد نمی‌شوم تا اصولگرایان این‌قدر نگران نباشند.
در خردادماه امسال بار دیگر ظریف در پاسخ به سوالی پیرامون احتمال نامزدی برای ریاست جمهوری آینده گفت: در کمال صداقت عرض می‌کنم در خودم صلاحیت این مسئولیت را نمی‌بینم و فقط دیپلماسی بلدم و همین را ادامه خواهم داد.
البته او واکنش دیگری هم داشت؛ مثلا در حاشیه جلسه هیئت دولت در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تکذیب اخیرش، ولی باز هم به عنوان یکی از گزینه‌های بالقوه ریاست‌جمهوری از او یاد می‌شود، گفت: قسم حضرت عباس را می‌خورم ...، اما جمله خود را به پایان نرساند و در ادامه در پاسخ به این سوال که یعنی شما در هر صورت برای انتخابات نمی‌آیید؟ با حالتی آمیخته با همان لبخند همیشگی گیت خروج حیاط پاستور را در پیش گرفت.
* سناریویی که تغییر کرد
با این حال، اما آمدن جو بایدن به کاخ سفید کمی فضا را تغییر داد. محمدجواد ظریف در پانزدهم فروردین ماه سال ۹۴، در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسیده بود گفته می‌شود شما با برخی از مقامات آمریکایی در ارتباط هستید؟ گفته بود که من زمانی که سازمان ملل متحد بودم مجوز‌هایی داشتم مبنی بر اینکه با افراد خارج از دولت آمریکا ارتباط داشته باشم که الان برخی از آن‌ها وارد دولت شدند؛ برای مثال یکی از آن‌ها معاون رئیس جمهور و دیگری وزیر شده است؛ این‌ها در آن زمان سناتور و نماینده مجلس بودند و من با آن‌ها ارتباطات گسترده‌ای داشتم؛ به این منظور که مانع از جنگ طلبی شویم.
او در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا منظور از این سناتوری که می‌گویید اکنون معاون شده جو بایدن است؟ گفت: بله.
حالا بعد از پنج سال یک جرقه در بسیاری از ذهن‌ها روشن شده مبنی بر اینکه ظریفی که گفته بود رابطه بسیار گسترده‌ای با بایدن داشته حالا قصد این را دارد که در قامت همتای آمریکایی خود ظاهر شود؟
و با همه این تفاسیر، بسیاری از شخصیت‌های جریان اصلاحات عزم خود را جزم کرده اند تا ظریف را راهی میدان رقابت کنند که ظاهرا اعضای حزب ندای ایرانیان پیگیرتر از سایر شخصیت‌های این جریان هستند.
*از ندا اصرار و از ظریف انکار
سعید نور محمدی عضو شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: ما به عنوان اعضای حزب ندای ایرانیان تلاش‌مان این است که نظر ظریف را تغییر دهیم، زیرا هیچ چیز هم در عالم سیاست محال نیست.
همچنین عیسی چمبر عضو شورای مرکزی حزب ندا هم در گفت‌وگو باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به حضور محمدجواد ظریف در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم گفت: در عالم سیاست همه چیز ممکن است، اما صحبت‌های حزب ندا هنوز منجر به پذیرش سِمت از سَمت او نشده است، ما در حال رایزنی هستیم و امیدواریم که بتوانیم ظریف را برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری متقاعد کنیم.
چمبر تصریح کرد: معتقدم که استقبال خوبی از حضور ظریف در انتخابات پیش رو صورت خواهد گرفت، ظریف چهره‌ای است که مورد استقبال اصلاح طلبان و اعتدالیون قرار خواهد گرفت.
*آیا ظریف با روحانی فرق دارد؟
این صحبت‌ها تا جایی پیش رفته که حالا همان اصلاح طلبانی که معتقد بودند برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم باید یک نامزد تماما اصلاح طلب روی کار بیاید حرف‌های خود را فراموش کرده و نکات دیگری را مطرح می‌کنند؛ برای مثال حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران در این باره گفت: ترجیح ما گزینه اصلاح‌طلب است، اما اگر نباشد غیر اصلاح‌طلب را هم بررسی می‌کنیم! اما به نظر من انتخاب اول جبهه اصلاح‌طلبان محمدجواد ظریف خواهد بود، اصلاح‌طلبان او را یک دیپلمات اصلاح‌طلب می‌دانند.
صادق خرازی دبیرکل حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان هم در سخنانی مشابه اعلام می‌کند که اگر ظریف قصد حضور در انتخابات را داشته باشد؛ تشکیلات او پشت وزیر خارجه قرار خواهد گرفت.
در همین راستا چندی پیش علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات احتمال حضور ظریف در عرصه ریاست‌جمهوری را رد نکرده و گفته بود: هرچند دیپلمات‌ها از ورود به جناح‌بندی‌های سیاسی منع هستند، ولی گرایش‌های سیاسی ظریف اصلاح‌طلبانه محسوب می‌شود.
محمدجواد ظریف با حسن روحانی کاملا فرق دارد؛ چون روحانی پیشینه اصولگرایی دارد، اما این ویژگی در کارنامه ظریف دیده نمی‌شود.
همچنین چندی پیش بود که خبرگزاری نزدیک به علی اکبر ولایتی و وابسته به دانشگاه آزاد در گزارشی با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ این گمانه را تقویت کرد و نوشت که شنیده شده که دیدار‌هایی بین محمدجواد ظریف و سید محمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ انجام شده است.
البته در این جلسات، سه مانع برای ورود ظریف به انتخابات بیان شده بود. ابتدا اینکه آیا وزیر امور خارجه دولت می‌تواند از سد شورای نگهبان عبور کند؟ دومین مطلب این است که اصلاح‌طلبان بتوانند روی ظریف، به اجماع کامل برسند؛ این در حالی است که روحانی تمایل به انتخاب علی لاریجانی دارد و کارگزاران سازندگی هم به دنبال اسحاق جهانگیری و محسن هاشمی هستند.
سومین موضوع هم این است که شرط ورود ظریف به انتخابات ریاست جمهوری؛ شاید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باشد.
به دلیل اینکه با ورود بایدن به کاخ سفید، باب مذاکره توسط اصلاح‌طلبان گشوده می‌شود و با این حربه می‌توانند در انتخابات رأی جمع کنند.
با این حال اما ۲۹ بهمن ماه محمدجواد ظریف در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره احتمال نامزدی و نیز انتشار لیست کابینه منسوب به وی در فضای مجازی گفت: تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم و نه دشمنی با خدا و نه مردم دارم، اما هنوز تصمیم من همان است که اعلام کرده بودم.
حال باید دید که جریان اصلاح طلب می‌تواند وزیر خارجه را از قسم نیمه تمام خود بازگرداند یا ظریف همچنان مردانه معتقد است که «لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها»؛ زمان همه چیز را مشخص می‌کند.
