عبدالحمید الهامی فر گفت: نظارت کافی و آموزش سواد رسانه در کنار استفاده صحیح از فضای مجازی بهترین و موثرترین راهکار در امان ماندن از آسیب های آن است.
به گزارش شهدای ایران، عبدالحمید الهامی فر کارشناس رواشناسی در گفت و گویی بیان کرد: امروزه با توجه به ناگزیری از استفاده از شبکه های اجتماعی در
زندگی روزانه، آسیب های آن به همه طیف های جامعه تحمیل شده است، فضای مجازی
شمشیری دو لبه است و افراد مختلف به دلایل گوناگون مانند ناشناس ماندن، در
دسترس بودن اینترنت برای همه گروه ها و طیف های سنی و به صرفه بودن از این
فضا استفاده می کنند.
وی افزود: افراد به راحتی می توانند از بستر فضای مجازی برای رسیدن به اهداف و مقاصد خود حتی در جهات منفی استفاده کنند بنابراین باید به درستی از امکانات آن استفاده کنیم تا در معرض آسیب قرار نگیریم، همانند اینکه اره برقی را برای اولین بار به دست بگیرید، شاید بتوانید آن را به کار ببندید ولی به طور حتم به خودتان نیز آسیب می زنید.
وی گفت: اینترنت در دهه هفتاد وارد کشور شد در ابتدا میزان استفاده از آن محدود بود اما به تدریج در دهه های بعد کارکرد آن افزایش یافت و به تمام خانواده ها وارد شد، هر ابزاری که برای نخستین بار با آن مواجه می شویم ابتدا باید چگونگی استفاده از ان را آموزش ببینیم اما مشکل اصلی که درباره استفاده از فضای مجازی با آن مواجه هستیم این است که حتی والدین نیز به درستی نمی دانند چگونه باید از این بستر به درستی بهره برد.
این روانشناس خاطرنشان کرد: اگر در گذشته به خانواده ها توصیه می شد به بچه ها اجازه استفاده از فضای مجازی را ندهند، اما اکنون با توجه به شیوع کرونا و لزوم حضور دانش آموزان در این بستر، همه درگیر استفاده از آن شده اند و به طور حتم آسیب های این موضوع نیز کوتاه مدت نخواهد بود.
فضای مجازی شهری بی در و پیکر با شهروندانی بی نام ونشان
به گفته الهامی فر با توجه به سیاست های غرب درخصوص سلطه فرهنگی از طریق شبکه های اجتماعی، این کشورها سعی می کنند فرهنگ مسموم حاکم بر جوامع خویش را به آرامی در بین نسل جدید گسترش دهند و به طور قطع چندین سال بعد، عوارض استفاده بی مها با از این فضا آشکار می شود.
وی با بیان اینکه شبکه های اجتماعی شهری بی در و پیکر با محتواهای مختلف است، تاکید کرد: والدین باید نحوه کاربرد فضای مجازی توسط فرزندان را کنترل کنند تا فواید آن بیش از ضرر، متوجه کوکان و نوجوانان شود برای این منظور لازم است تا برای استفاده از آن ساعت مشخصی داشته باشند و فرزندان خود را ساعت ها با گوشی موبایل در این فضا تنها نگذارند و ابزارهایی برای این موضوع درنظربگیرند.
الهامی فر ادامه داد: پدر و مادر باید در هنگام استفاده از فضای مجازی در کنار کودکان قرار بگیرند، ابتدا خود نحوه استفاده صحیح از آن را آموزش ببینند سپس فرزندان شان را آگاه سازند تا کودکان و نوجوانان بی هدف در این فضا پرسه نزنند.
به گفته این روانشناس والدین باید برای بهره برداری از این بستر توسط فرزندان، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند تا آنها بتوانند حداکثر استفاده را از مطالب مفید آن انجام دهند و وقت خود را به بطالت در این بستر نگذرانند، تا جایی که امکان دارد پدر و مادر بر نصب برنامه ها نظارت داشته باشد و ساعات حضور در فضای مجازی را مدیریت کنند.
این روانشناس ایجاد تعامل و روابط اجتماعی را از مهمترین کارکردهای خانواده دانست و تصریح کرد: اگر خانواده پیش از این به بهانه دیدن فیلم و یا دورهمی ها، گرد هم می آمدند اما با ورود تکنولوژی جدید به خانه ها، افراد در کنار هم هستند اما سرشان در تلفن های همراه بوده و ممکن است ساعت ها صحبتی بین آنان رد و بدل نشود و این موضوع در دراز مدت سبب می شود تا رفاقت، صمیمیت و همدلی بین آنها کمتر شده و روز به روز از هم دور شوند و درواقع کارکرد خانه به خوابگاه و محلی برای استراحت تغییر کند.
فضای مجازی عامل ایجاد خلاهای عاطفی در خانواده
وی اذعان کرد: فضای مجازی روابط خانوادگی را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده و این موضوع سبب ایجاد خلاهای عاطفی بین اعضای خانواده و تغییر سبک زندگی شده است به طوری که حتی ممکن است بسیاری از حرمت ها بین افراد شکسته شود و یا والدین زمان کافی را برای گوش دادن به درد دل فرزندان اختصاص ندهند.
وی اضافه کرد: افسردگی و تغییرات رفتاری یکی از دیگر از آسیب های فضای مجازی بر کودکان و نوجوانان است خانواده ها باید با روش هایی مانند مطالعه و تماشای فیلم و یا بازی های دسته جمعی در کار هم باشند و راه هایی برای تعامل بیشتر در فضای حقیقی پیدا کنند تا مفهوم واقعی خانواده حفظ و تقویت شود.
الهامی فر عنوان کرد: فضای مجازی سبب شده تا کودکان با مسائلی در این بستر آشنا شوند که مناسب سن آنها نیست و ممکن است رفتار آنان تحت تاثیر این موارد و یا بازی های خشن و نامناسب اینترنتی قرار گیرد و از آنجایی که آموزش لازم در این باره به آنها داده نشده ممکن است گرفتار ارتباطات ناسالمی در این فضا شده و یا با دیدن تصاویر و کلیپ های مختلف خود را با سایر همسالان مقایسه کرده و دچار کاهش اعتماد به نفس و استرس شوند.
وی با اشاره به اینکه فضای مجازی جای ارزش و ضد ارزش را عوض کرده است ادامه داد: متاسفانه دیده شده که بسیاری از ضد ارزش ها در شبکه های اجتماعی به عنوان ارزش به بیننده القا می شود بنابراین برای جلوگیری از آسیب های این بستر به خصوص در سن بلوغ، آموزش سواد رسانه ای به کودکان و نوجوانان را باید جدی بگیریم.
به گفته وی خانواده ها باید بر چگونگی استفاده فرزندان از این فضا، نظارت کامل داشته باشند و قوانینی را برای آن در نظر بگیرند و خود نیز به آنها پایبند باشند تا فرزندان نیز از آن قوانین تبعیت کنند.
نظارت و افزایش سواد رسانه ای موثرترین راهکار در امان ماندن از آسیب های فضای مجازی
وی سواد رسانه ای را برای همه اعضای خانواده از والدین تا فرزندان لازم و ضروری عنوان و اظهار کرد: روان شناسان توصیه می کنند قبل از 18سالگی گوشی تلفن همراه به صورت اختصاصی در اختیار نوجوانان قرار نگیرد و در صورت لزوم برای استفاده از فضای مجازی تحت کنترل والدین از گوشی آنها استفاده کنند و یا از تلفن همراه و یا یارانه در محلی عمومی از خانه استفاده شود تا کودکان از آسیب های فضای مجازی در این دوران کرونا در امان بمانند.
این روانشناس ادامه داد: اگر این کنترل به صورت مچ گیری باشد و آموزش لازم را به فرزندان ندهیم به طور حتم آنها به سمت پنهان کاری خواهند رفت، نظارت کافی و آموزش سواد رسانه در کنار استفاده صحیح از فضای مجازی بهترین و موثرترین راهکار در امان ماندن از آسیب های آن است چرا که سخت گیری زیاد کودکان را به سمت پنهان کاری سوق می دهد و نسبت به استفاده از این فضا کنجکاوتر و حریص تر خواهد شد.
وی افزود: بسیاری از افراد با هویت غیر واقعی در شبکه های اجتماعی حضور می یابند بنابراین باید به فرزندان خود بیاموزیم که پاسخ هر فردی را در این فضا ندهند و به راحتی به غریبه ها اعتماد نکنند و مهمتر از همه اینکه تصاویر و اطلاعات فردی خود را در دسترس سایرین قرار ندهند.
وی گفت: مسئولان فرهنگی باید آموزش های خاصی را برای افزایش سواد رسانه ای طیف های مختلف جامعه طراحی و تدوین کنند تا مردم، اولیا و دانش آموزان و معلمان آگاه شوند که چطور می توان از امکانات فضای مجازی به درستی و با کمترین میزان آسیب استفاده کرد.
وی با بیان اینکه کمترین اهتمام به آموزش سواد رسانه در جامعه شده است، گفت: اگر پیش از این یونسکو، خواندن و نوشتن و یا استفاده از کامپیوتر را ملاک باسوادی محسوب می کرد اکنون سواد رسانه را معیار قرار می دهد اما بسیاری از افرادجامعه از آن بهره مند نشده اند، آموزش و پرورش می تواند در شبکه شاد در کنار ارائه محتوا به آموزش سواد رسانه ای نیز بپردازد.
لزوم اختصاص واحد درسی سواد رسانه به مراکز آموزشی
وی خاطرنشان کرد: دانش آموزان 12 سال و حدود 16 هزار ساعت در اختیار آموزش و پرورش هستند و لازم است در کنار آموزش های مختلف از سواد رسانه و شبکه های اجتماعی نیز بهره مند شوند و برای والدین و خانواده ها آموزش برگزار کند تا بدانند با فرزندان خود چگونه برخورد کنند و از این فضا استفاده کنند تا آسیبی متوجه آنان نشود.
این روانشناس افزود: نهادهای فرهنگی ابتدا باید والدین را آگاه کرده و آموزش دهند و سپس این آموزش ها را در اختیار دانش آموزان قرار دهند تا بدانند از چه سایت ها و منابعی در شبکه های اجتماعی می توان استفاده کرد و محتواهای نامناسب چه مواردی هستند.
به گفته الهامی فر از آنجایی که تعاملات و ارتباطات با وجود کرونا کاهش یافته ، لازم است خانواده ها ساعاتی را به ورزش و مطالعه در کنار یکدیگر اختصاص دهند و مهارت های جدید به فرزندان خود بیاموزند و از فضای مجازی برای ارتباطات تصویری با اقوام استفاده کنند تا فشار روحی و روانی بر خانواده ها کمتر شود.
وی تاکید کرد: آموزش فضای مجازی در مدارس و دانشگاه ها وجود ندارد و این خلا به شدت در مراکز آموزشی کشور حس می شود و نیاز است تا عنوان درسی در دانشگاه ها به این موضوع اختصاص داده شود، مقام معظم رهبری همواره درخصوص مشکلات فرهنگی ناشی از این موضوع هشدار داده اند اما مسئولان اهمیت لازم را به این امر نداده اند.
وی افزود: افراد به راحتی می توانند از بستر فضای مجازی برای رسیدن به اهداف و مقاصد خود حتی در جهات منفی استفاده کنند بنابراین باید به درستی از امکانات آن استفاده کنیم تا در معرض آسیب قرار نگیریم، همانند اینکه اره برقی را برای اولین بار به دست بگیرید، شاید بتوانید آن را به کار ببندید ولی به طور حتم به خودتان نیز آسیب می زنید.
وی گفت: اینترنت در دهه هفتاد وارد کشور شد در ابتدا میزان استفاده از آن محدود بود اما به تدریج در دهه های بعد کارکرد آن افزایش یافت و به تمام خانواده ها وارد شد، هر ابزاری که برای نخستین بار با آن مواجه می شویم ابتدا باید چگونگی استفاده از ان را آموزش ببینیم اما مشکل اصلی که درباره استفاده از فضای مجازی با آن مواجه هستیم این است که حتی والدین نیز به درستی نمی دانند چگونه باید از این بستر به درستی بهره برد.
این روانشناس خاطرنشان کرد: اگر در گذشته به خانواده ها توصیه می شد به بچه ها اجازه استفاده از فضای مجازی را ندهند، اما اکنون با توجه به شیوع کرونا و لزوم حضور دانش آموزان در این بستر، همه درگیر استفاده از آن شده اند و به طور حتم آسیب های این موضوع نیز کوتاه مدت نخواهد بود.
فضای مجازی شهری بی در و پیکر با شهروندانی بی نام ونشان
به گفته الهامی فر با توجه به سیاست های غرب درخصوص سلطه فرهنگی از طریق شبکه های اجتماعی، این کشورها سعی می کنند فرهنگ مسموم حاکم بر جوامع خویش را به آرامی در بین نسل جدید گسترش دهند و به طور قطع چندین سال بعد، عوارض استفاده بی مها با از این فضا آشکار می شود.
وی با بیان اینکه شبکه های اجتماعی شهری بی در و پیکر با محتواهای مختلف است، تاکید کرد: والدین باید نحوه کاربرد فضای مجازی توسط فرزندان را کنترل کنند تا فواید آن بیش از ضرر، متوجه کوکان و نوجوانان شود برای این منظور لازم است تا برای استفاده از آن ساعت مشخصی داشته باشند و فرزندان خود را ساعت ها با گوشی موبایل در این فضا تنها نگذارند و ابزارهایی برای این موضوع درنظربگیرند.
الهامی فر ادامه داد: پدر و مادر باید در هنگام استفاده از فضای مجازی در کنار کودکان قرار بگیرند، ابتدا خود نحوه استفاده صحیح از آن را آموزش ببینند سپس فرزندان شان را آگاه سازند تا کودکان و نوجوانان بی هدف در این فضا پرسه نزنند.
به گفته این روانشناس والدین باید برای بهره برداری از این بستر توسط فرزندان، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند تا آنها بتوانند حداکثر استفاده را از مطالب مفید آن انجام دهند و وقت خود را به بطالت در این بستر نگذرانند، تا جایی که امکان دارد پدر و مادر بر نصب برنامه ها نظارت داشته باشد و ساعات حضور در فضای مجازی را مدیریت کنند.
این روانشناس ایجاد تعامل و روابط اجتماعی را از مهمترین کارکردهای خانواده دانست و تصریح کرد: اگر خانواده پیش از این به بهانه دیدن فیلم و یا دورهمی ها، گرد هم می آمدند اما با ورود تکنولوژی جدید به خانه ها، افراد در کنار هم هستند اما سرشان در تلفن های همراه بوده و ممکن است ساعت ها صحبتی بین آنان رد و بدل نشود و این موضوع در دراز مدت سبب می شود تا رفاقت، صمیمیت و همدلی بین آنها کمتر شده و روز به روز از هم دور شوند و درواقع کارکرد خانه به خوابگاه و محلی برای استراحت تغییر کند.
فضای مجازی عامل ایجاد خلاهای عاطفی در خانواده
وی اذعان کرد: فضای مجازی روابط خانوادگی را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده و این موضوع سبب ایجاد خلاهای عاطفی بین اعضای خانواده و تغییر سبک زندگی شده است به طوری که حتی ممکن است بسیاری از حرمت ها بین افراد شکسته شود و یا والدین زمان کافی را برای گوش دادن به درد دل فرزندان اختصاص ندهند.
وی اضافه کرد: افسردگی و تغییرات رفتاری یکی از دیگر از آسیب های فضای مجازی بر کودکان و نوجوانان است خانواده ها باید با روش هایی مانند مطالعه و تماشای فیلم و یا بازی های دسته جمعی در کار هم باشند و راه هایی برای تعامل بیشتر در فضای حقیقی پیدا کنند تا مفهوم واقعی خانواده حفظ و تقویت شود.
الهامی فر عنوان کرد: فضای مجازی سبب شده تا کودکان با مسائلی در این بستر آشنا شوند که مناسب سن آنها نیست و ممکن است رفتار آنان تحت تاثیر این موارد و یا بازی های خشن و نامناسب اینترنتی قرار گیرد و از آنجایی که آموزش لازم در این باره به آنها داده نشده ممکن است گرفتار ارتباطات ناسالمی در این فضا شده و یا با دیدن تصاویر و کلیپ های مختلف خود را با سایر همسالان مقایسه کرده و دچار کاهش اعتماد به نفس و استرس شوند.
وی با اشاره به اینکه فضای مجازی جای ارزش و ضد ارزش را عوض کرده است ادامه داد: متاسفانه دیده شده که بسیاری از ضد ارزش ها در شبکه های اجتماعی به عنوان ارزش به بیننده القا می شود بنابراین برای جلوگیری از آسیب های این بستر به خصوص در سن بلوغ، آموزش سواد رسانه ای به کودکان و نوجوانان را باید جدی بگیریم.
به گفته وی خانواده ها باید بر چگونگی استفاده فرزندان از این فضا، نظارت کامل داشته باشند و قوانینی را برای آن در نظر بگیرند و خود نیز به آنها پایبند باشند تا فرزندان نیز از آن قوانین تبعیت کنند.
نظارت و افزایش سواد رسانه ای موثرترین راهکار در امان ماندن از آسیب های فضای مجازی
وی سواد رسانه ای را برای همه اعضای خانواده از والدین تا فرزندان لازم و ضروری عنوان و اظهار کرد: روان شناسان توصیه می کنند قبل از 18سالگی گوشی تلفن همراه به صورت اختصاصی در اختیار نوجوانان قرار نگیرد و در صورت لزوم برای استفاده از فضای مجازی تحت کنترل والدین از گوشی آنها استفاده کنند و یا از تلفن همراه و یا یارانه در محلی عمومی از خانه استفاده شود تا کودکان از آسیب های فضای مجازی در این دوران کرونا در امان بمانند.
این روانشناس ادامه داد: اگر این کنترل به صورت مچ گیری باشد و آموزش لازم را به فرزندان ندهیم به طور حتم آنها به سمت پنهان کاری خواهند رفت، نظارت کافی و آموزش سواد رسانه در کنار استفاده صحیح از فضای مجازی بهترین و موثرترین راهکار در امان ماندن از آسیب های آن است چرا که سخت گیری زیاد کودکان را به سمت پنهان کاری سوق می دهد و نسبت به استفاده از این فضا کنجکاوتر و حریص تر خواهد شد.
وی افزود: بسیاری از افراد با هویت غیر واقعی در شبکه های اجتماعی حضور می یابند بنابراین باید به فرزندان خود بیاموزیم که پاسخ هر فردی را در این فضا ندهند و به راحتی به غریبه ها اعتماد نکنند و مهمتر از همه اینکه تصاویر و اطلاعات فردی خود را در دسترس سایرین قرار ندهند.
وی گفت: مسئولان فرهنگی باید آموزش های خاصی را برای افزایش سواد رسانه ای طیف های مختلف جامعه طراحی و تدوین کنند تا مردم، اولیا و دانش آموزان و معلمان آگاه شوند که چطور می توان از امکانات فضای مجازی به درستی و با کمترین میزان آسیب استفاده کرد.
وی با بیان اینکه کمترین اهتمام به آموزش سواد رسانه در جامعه شده است، گفت: اگر پیش از این یونسکو، خواندن و نوشتن و یا استفاده از کامپیوتر را ملاک باسوادی محسوب می کرد اکنون سواد رسانه را معیار قرار می دهد اما بسیاری از افرادجامعه از آن بهره مند نشده اند، آموزش و پرورش می تواند در شبکه شاد در کنار ارائه محتوا به آموزش سواد رسانه ای نیز بپردازد.
لزوم اختصاص واحد درسی سواد رسانه به مراکز آموزشی
وی خاطرنشان کرد: دانش آموزان 12 سال و حدود 16 هزار ساعت در اختیار آموزش و پرورش هستند و لازم است در کنار آموزش های مختلف از سواد رسانه و شبکه های اجتماعی نیز بهره مند شوند و برای والدین و خانواده ها آموزش برگزار کند تا بدانند با فرزندان خود چگونه برخورد کنند و از این فضا استفاده کنند تا آسیبی متوجه آنان نشود.
این روانشناس افزود: نهادهای فرهنگی ابتدا باید والدین را آگاه کرده و آموزش دهند و سپس این آموزش ها را در اختیار دانش آموزان قرار دهند تا بدانند از چه سایت ها و منابعی در شبکه های اجتماعی می توان استفاده کرد و محتواهای نامناسب چه مواردی هستند.
به گفته الهامی فر از آنجایی که تعاملات و ارتباطات با وجود کرونا کاهش یافته ، لازم است خانواده ها ساعاتی را به ورزش و مطالعه در کنار یکدیگر اختصاص دهند و مهارت های جدید به فرزندان خود بیاموزند و از فضای مجازی برای ارتباطات تصویری با اقوام استفاده کنند تا فشار روحی و روانی بر خانواده ها کمتر شود.
وی تاکید کرد: آموزش فضای مجازی در مدارس و دانشگاه ها وجود ندارد و این خلا به شدت در مراکز آموزشی کشور حس می شود و نیاز است تا عنوان درسی در دانشگاه ها به این موضوع اختصاص داده شود، مقام معظم رهبری همواره درخصوص مشکلات فرهنگی ناشی از این موضوع هشدار داده اند اما مسئولان اهمیت لازم را به این امر نداده اند.
