شهدای ایران؛ اظهارات اخیر یکی از نمایندگان مجلس در خصوص تحویل طرح سوال از رئیس‌جمهوری با ۱۹۶ امضا به هیات رئیسه و تاکیدش بر پیگیری جدی این طرح، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه نحوه مواجهه بهارستان‌ با پاستور کرد، به ویژه آنکه اقدامات اینچنینی به دنبال توصیه اکید رهبری به نمایندگان مجلس برای تعامل با دولت در یک سال پایانی کار کابینه روحانی صورت گرفته است.

این در حالی است که به نظر می‌رسید توصیه رهبری به نمایندگان مبنی بر تعامل با دولت، به تقابل‌جویی نمایندگان تندروی مجلس با دستگاه اجرایی و شخص رئیس‌جمهوری پایان داده و مسیری تازه از همکاری سازنده مجلس با دولت برای حل مشکلات کشور ایجاد کند.

نمایندگان تندروی مجلس پیش از این، عدم ورود رهبری به این مساله را دلیلی برای توجیه اصرار خود بر استیضاح رئیس‌جمهوری می‌دانستند. حجت الاسلام «جواد نیک بین» یکی از نمایندگان «جبهه پایداری» در گفت‌وگویی رسانه‌ای گفته بود: اگر مقام معظم رهبری در خصوص استیضاح رئیس‌جمهوری نظری داشتند ما باید تابع امر ایشان باشیم، اما تاکنون رهبر انقلاب هیچگونه نظری نداده‌اند، ما نباید کارهای‌مان را منتسب به رهبری کنیم و از ایشان هزینه کنیم. ما وظیفه خود را انجام می‌دهیم و در صورتی که رهبر انقلاب فرمودند که فعلا مصلحت کشور به استیضاح نیست ما حتما اطاعت خواهیم کرد اما تا زمانی که منعی از سمت ایشان نیامده ما باید کار خود را انجام دهیم، وظیفه ما نظارت درست است.

همین طیف ولی اکنون به رغم توصیه اکید رهبری به قوا مبنی بر مدیریت فضا به گونه‌ای که «به کار مهم کشور لطمه نخورد»، همچنان در را بر همان پاشنه سابق می‌گردانند.

کسی منکر این نیست که مساله پرسش و تفحص از دولت جزو حقوق قانونی مجلس محسوب می‌شود و نمایندگان می‌توانند در خصوص وجود هرگونه ابهام در عملکرد دستگاه اجرایی، رئیس‌جمهوری و وزیران را مورد پرسش قرار دهند، اما از دید ناظران، در شرایط کنونی کشور، سوال از روحانی با فلسفه وجودی اصل «تفحص» مبنی بر «اصلاح امور و ایجاد شفافیت» هماهنگی و تناسبی ندارد.

توافق هسته‌ای، آشفتگی اقتصادی، افزایش بی سابقه نرخ ارز، گرانی مسکن، خودرو، ارز، طلا، مایحتاج عمومی، مشکلات معیشتی و ... اکثر محورهای پرسش از رئیس‌جمهوری را تشکیل می‌دهند؛ پرسش‌هایی «درست» که اتفاقا پاسخ آن بر خود نمایندگان سوال کننده نیز پوشیده نیست. اگر هدف از سوال از بالاترین مقام اجرایی، شفاف‌سازی عملکرد و واکاوی دلایل نابسامانی و احتمالا کم‌کاری‌ها در دستگاه اجرایی است، مسلما پاسخ‌ این پرسش‌ها، پیش از مطرح شدن در خانه ملت، نزد افکار عمومی هویدا است.

مردم از سنگ‌اندازی‌های داخلی و خارجی پیش پای دیپلماسی و نتایج آن از جمله برجام به عنوان توافقی که اجرای آن توانست طی سال‌های ۹۴ تا ۹۶ بسیاری از تنگناهای مالی و پولی را از سر راه اقتصاد کشور بردارد، خبر دارند و اتفاقا می‌دانند چه کسانی در برابر رفع تحریم ها، به کارگیری دپیلماسی و تعامل با نظام بین‌الملل برای رفع مشکلات معیشتی مردم مخالفت می‌کردند.

به گفته «علی ربیعی» سخنگوی دولت، بخشی از این سؤالات در مورد برجام و بخشی دیگر درباره مسائل اقتصادی از قبیل نرخ ارز است که اتفاقاً امروزه بیش از هر دوره‌ای با سیاست خارجی و برجام ارتباط مستقیم دارد. نمی‌توان علت یکی را پرسید و رابطه علی آن را به نحو دیگری مورد پرسش قرار داد.  حل این مشکلات و عبور از بحران‌های عظیم خارجی اقتصادی و اجتماعی و نگرانی‌های مردم راه دیگری می‌طلبد و جز با تعامل همه قوا محقق نخواهد شد.

نمایندگان باید در استفاده از حق قانونی خود مبنی بر تفحص، مصالح و منافع ملی کشور را «اصل» قرار دهند. امروز که جبهه‌ دشمن تمام توان سیاسی، اقتصادی و تبلیغاتی خود را برای به زانو درآوردن جمهوری اسلامی ایران به کار گرفته، اتحاد و انسجام داخلی و یک‌صدایی در برابر جبهه‌ گسترده‌ دشمن تکلیف همه‌ مسئولان و قوا است و همه ارکان نظام باید با هم‌افزایی و پشتیبانی یکدیگر، نقشه‌های دشمن را نقش بر آب کنند، حتی اگر در داخل اختلاف سلیقه و نظر وجود داشته باشد.

به گفته ربیعی، سؤال از رئیس جمهور به یکباره در ابتدای کار مجلس بر پیچیدگی شرایط خواهد افزود و به حل مسائل کمکی نخواهد کرد. قاعدتاً تذکر و سوال باید ابزاری برای حل مسائل مردم و پیشرفت جامعه باشد و باید مرتب این پرسش را داشته باشیم که آیا این اقدام مسأله‌ای را از جامعه حل خواهد کرد؟ سؤالات مطرح شده از وظایف دستگاه‌ها است و مسیر درست این بود که ابتدا این سؤالات در گفت‌وگویی اقناعی با وزرا مطرح می‌شد.

این در حالی است که فرصت حضور وزیران در مجلس، به خاطر عملکرد سیاسی و اهداف جناحی برخی نمایندگان به خوبی مورد استفاده قرار نگرفت.  یک ماه نخست آغاز به کار مجلس، وزیران یک به یک مهمان خانه ملت شدند و به ارائه‌ گزارش شفاف از شرایط کشور و عملکرد وزارتخانه تحت امر خود پرداختند، کاری که از نگاه رهبر انقلاب هم «بسیار خوب» ارزیابی شد، ولی با بداخلاقی برخی نمایندگان، چنان که باید به همراهی و همدلی مجلس با دولت منجر نشد.

در چنین شرایطی که دولت با فشارهای بی‌سابقه‌ای از سوی آمریکا مواجه است و تحریم‌های سختی را از سر می‌گذراند، فشار بر دولت از سوی جناح‌های خاص، مسیر خدمت‌رسانی دولت را به مسیری سنگلاخی بدل می‌کند. این مساله با منافع  و مصالح ملی کشور در تضاد است.

بنابراین مشخص نیست در شرایطی که رهبری هم تاکید کرده‌اند که «سال آخر دولت‌ها معمولا سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به‌هیچ‌وجه سست نشود» و به صراحت از ادامه کار دولت تا آخرین روز مسئولیت حمایت کرده‌اند، هدف تعداد مشخصی از نمایندگان از سوال از رئیس‌جمهوری چیست.

 سوال از رئیس‌جمهوری اگر به مانع‌تراشی بر سر راه عملکرد دستگاه اجرایی و سیاسی‌کاری هم تعبیر نشود، دست‌کم انرژی و توان قوه مجریه و مقننه را صرف پرسش و پاسخی می‌کند که بخش مهمی از آن مشخص است و بخش دیگری از آن به دلیل مسائل امنیتی و شرایط تحریم ناگفتنی است و غیر قابل ذکر. این در حالی است که امروز کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند همکاری و هم‌افزایی قوا در مسیر حل مشکلاتی است که از سویی در تحریم‌ها و از سوی دیگر در شیوع ویروس تاجدار ذره‌ای  ریشه دارد.