«شکایت از مردم و زمانه در شعر پروین اعتصامی و ناصرخسرو» عنوان کتابی است که به قلم «علی‌اکبر نظری» به رشته تحریر در آمده و در آن تحلیلی تطبیقی از مقوله شکایت در آثار این شاعران بزرگ ارایه شده است.
شهدای ایران: این کتاب ۱۴۴ صفحه‌ای با شمارگان یک‌هزار نسخه بهار سال ۹۸ از سوی نشر «نگار کمال» به چاپ رسیده و با قیمت هر جلد ۱۸ هزار تومان در اختیار علاقه‌مندان به ادب و شعر قرار گرفته است.
مطالب این کتاب در قالب ۶ فصل ارایه شده است که فصل نخست به کلیات پیرامون شیوه گردآوری مطالب، حدود مطالعاتی، پرسش‌های تحقیق، اهداف و اهمیت این مطالعات اختصاص دارد.
نویسنده در فصل دوم کتاب به معرفی پروین اعتصامی و ناصرخسرو و ویژگی‌های کلامی و شخصیتی این شاعران بنام پرداخته و از نظر ساختاری و محتوایی کوشیده است شباهت‌ها و تفاوت‌های شعر آن دو را شرح دهد.
تعریف نقد، واژگان و روان‌شناسی شکوائیه درلابلای اشعار پروین اعتصامی و ناصرخسرو و ارایه نظریه‌های علمی در این راستا از دیکر بخش‌های این فصل است.
در فصل سوم کتاب شکوائیه صریح و غیرصریح و انواع آن شرح داده شده و جایگاه ادبیات شکوایی و شرح مختصری از انواع شکایت‌ها در برهه زیست این شاعران بررسی شده است و نمونه‌هایی از شکوائیه شخصی، اجتماعی، فلسفی، عاشقانه و سیاسی در آثار ناصرخسرو و پرورین اعتصامی ارایه شده است.
بررسی تاثیر جنسیت در نوع شکوائیه‌ها و طرح گله و شکایت به عنوان نشان آزادگی یا دلزدگی از دیگر بخش‌های مطرح شده در این فصل است.
نویسنده در فصل پنجم کتاب به شرح تطبیقی و مورد به مورد اشعار ناصر خسرو و اعتصامی با موضوعات شکوه از مردم روزگار، گلایه از هوای نفس و همراهی تن و جان، شکوه از زمامداران و فرمانروایان، فقر و بحث قضا و قدر پرداخته است.
تداوم این موضوع در فصل ششم کتاب با عناوین شکوه از خود و عیب دیگران، فقدان انسان دانا، گلایه از مدح، جور و جفای روزگار، فقر و نداری، دیده و دل، تنهایی و دشمنان دوست نما، انسان بی‌عمل و یار و همدم پی گرفته شده است.
در پیشگفتار این کتاب عنوان شده است: شاعران و بزرگان اندیشه و ادب در هر زمانه‌ای پرده تمام عیاری از ویژگی‌های شناختی و تربیتی و سیاسی حاکم بر روزگارشان را در اشعار خود منعکس می‌کنند وآگاهی از زمینه‌های نارضایتی در اشعار می‌تواند در شناخت بهتر سیمای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن روزگار موثر باشد.
آنچه انسان را به شکوه و شکایت وا می‌دارد فطرت حقیقت‌جوست که خداوند در نهادش قرار داده و وجود حاکمان زورگو و فرمانروایان فاسد در طول تاریخ بشری باعث شده که دانشمندان، شاعران، نویسندگان و اهل قلم آنچه را که پیرامونشان می‌گذشته برای نسل‌های بعد بازگو کنند تا شاید باعث بیداری بیشتر مردمان شود.
