در ادامه مشروح این نشست خبری منتشر شده است.

*انتقادها معطوف به شخص نیست

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سیاست‌گذاری فرهنگی در دولت یازدهم گفت: نقد سیاست‌ها و عملکردها و به عبارتی نقد رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این بخش بیشتر مد نظر است و این سخنان ناظر به شخص نبوده و معطوف به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور فرهنگی آن به خصوص سیاست‌های آنها در حوزه نشر است.

او اضافه کرد: این بحث‌ها معطوف به یک طیف خاص حوزه نشر نیست و این نگرانی‌ها در تمامی اهالی نشر دیده می‌شود. این نگرانی‌ها در طول سالها به سوی بدتر شدن پیش رفته است. یکی از انتقادهای ما به وزارت ارشاد کمیت‌گرایی افراطی به خصوص در حوزه نشر است. نگاهی که در حال دامن زده شدن است و تمام دلسوزان فرهنگی و حتی برخی از مدیران می‌دانند که کمیت‌گرایی به محتوا و اساس فرهنگی ضربه می‌زند. وقتی در ارشاد کمیت کتاب‌ها برای جایزه گرفتن مهم می‌شود طبیعتاً نتیجه آن انتشار کتاب‌های کم ارزش و کم تیراژ و غیر فرهنگی است یا زمانی که در نمایشگاه کتاب تهران متراژ غرفه ناشر متوسط به تعداد کتابهای منتشر شده در سال باشد سبب رواج کتاب‌های کم ارزش می‌شود.

*مدیران به کمیت‌ها افتخار می‌کنند

نیلی گفت: این سیاست‌های غلط و ارزیابی‌های نادرست سبب شده شاهد ناشرانی باشیم که کتاب‌های شبه ماکت تولید می‌کنند در حالیکه عملاً تولید نشده و فقط چند نسخه دیجیتال از آنها چاپ شده و اطلاعات آنها در خانه کتاب ثبت شده و عملاً وجود خارجی ندارد و این سبب شده کتاب‌های ضعیف و غیر قابل استفاده گسترش پیدا کند تا جایی که یکی از عناصر ضد انقلاب جریان روشنفکری به تازگی در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که 96 درصد کتابهای منتشر شده در کشور از نظر کیفی کتاب نیستند در حالیکه می‌بینیم که تعداد عناوین کتاب مایه افتخار مدیران فرهنگی است.

او اضافه کرد: نتیجه این تورم عناوین چه بوده است و همین آیا مانع کتابخوانی نیست؟ حمایت وزارت ارشاد ببه صورت عملی از فعالیت‌های شبه‌نشر است، فعالیت‌های غیر فرهنگی که با کاغذ ارتباط دارد اما موجب ارتقای معرفت نمی‌شود.

*انتقاد به سیاست‌های ارشاد در ارزیابی ناشران

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به گزارشی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر کرده گفت: می‌خواهم از این گزارش مواردی را برای نمونه ذکر کنم. برای مثال 10 عنوان پر شمارگانی که در این گزارش برای هر ماه به آن اشاره شده در ماه فروردین 3 عنوان اول آن کتب کمک درسی بوده که با تیراژ 650 هزار نسخه منتشر شده است. در ماه اردیبهشت 4 عنوان اول 4 کتاب کمک درسی بود. در ماه خرداد این تعداد به 5 عنوان رسیده که شمارگان آنها 354 هزار نسخه بوده است. در مردادماه شاهد 3 عنوان کتاب کمک درسی هستیم و این میزان در شهریورماه به 7 عنوان از میان 10 عنوان اول به کتب کمک درسی رسیده که حدود 350 هزار نسخه می‌شود.

وی افزود: متوسط شمارگان هر کتاب از کتب کمک درسی 82 هزار نسخه در 6 ماه نخست است، نتیجه این می‌شود ناشری که با 200 نسخه کتاب منتشر می‌کند در شمارگان متوسطی که از سوی ارشاد ارائه می‌شود جا می‌ماند. مشکل از سوی ناشران کمک آموزشی نیست که به واسطه سیاست‌های غلط مشغول فعالیت هستند. آنچه که مورد انتقاد است سیاست‌های ارشاد در ارزیابی‌ها است. جمع شمارگان 22 عنوان در 6 ماه نخست 22 میلیون نسخه است که این آمارها موجب افت جهت‌دهی فرهنگی شده است.

*سیاست‌های تشویقی که اجرا نمی‌شوند و کتاب‌هایی که رها می‌شوند

نیلی گفت: وزارت ارشاد اولین وظیفه‌اش رشد فرهنگ است و این آمارها به ما می‌گوید اگر در ارشاد تغییرات جدی در سیاست‌گذاری رخ ندهد همچنان باید شاهد افول وضعیت فرهنگی کشور باشیم. در حوزه سیاست‌های تشویقی و تنبیهی می‌بینیم که ارشاد عملکرد درستی ندارد. برای مثال جایزه کتاب سال که حدود یک ماه دیگر برگزار می‌شود و معمولاً با حضور رئیس جمهور محترم اجرا می‌شود و ایشان هم اغلب در آن سخنانی در حوزه رفع ممیزی و مانند آن بیان می‌کنند و به برخی کتب جایزه داده می‌شود اما بعد از آن دیگر اتفاقی برای کتاب‌های برگزیده نمی‌افتد. باید سئوال کرد چه اتفاقی برای این ناشران و کتابها می‌افتد در حالیکه آنها را رها می‌کنند. عموم این کتاب‌ها نیازمند سیاست تشویقی منطبق بر بازار هستند، ما در جایزه کتاب سال یا جایزه‌های دیگر مانند پروین اعتصامی و جلال باید کاری کنیم که آن کتاب بازار را در نوردد.

وی افزود: اما در حوزه سیاست‌های تنبیهی ما شاهدیم که ارشاد به شدت دچار خلل است. در این بخش ترجیح می‌دهم با زبان قانون با هم صحبت کنیم. توصیه می‌کنم آقای رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایشان کتاب قوانین و مقررات ارشاد را که خودشان چاپ کرده‌اند را یک بار با دقت مطالعه کنند بخصوص در حوزه کتاب دقت بیشتری کنند و پاسخگوی قانون و اجرا نشدن آن باشند. رشد ایمان و فضائل، جلوگیری از نفوذ فرهنگی اجانب آگاهی جهانیان نسبت به اهداف انقلاب و گسترش روابط فرهنگی با جهان به خصوص مسلمین و مستضعفان جهان اهدافی است که در این کتاب به آن اشاره شده اما آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مسیر حرکت می‌کنند؟‌بهتر است خودشان کلاه خود را قاضی کنند.

*وزیر ارشاد پاسخگوی مطالبات قانونی باشد

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به قانون گفت: اجرای قانون مهمترین مطالبه جبهه انقلاب از شخص وزیر است، در حوزه سیاست‌های نظارتی ارشاد وظایف خود را عمل نمی‌کنند، وضعیت آشفته کتاب، نشر، توزیع و تولید به عدم اجرای قوانین باز می‌گردد. نظارت بر فعالیت ناشران و کتاب‌فروشان از وظایف ارشاد است و آنها باید تشخیص دهند که ناشر و کتاب‌فروش در مسیر سیاست‌های جمهوری اسلامی است یا خیر.  

او اضافه کرد: معافیت موسسات نشر بخصوص کتاب‌فروشان از مالیات با تمام پیگیری‌هایی که صورت گرفت اما همچنان شاهد هستیم که در این وضعیت رکود اقتصادی درگیر آن هستیم. آیا کتاب‌هایی که توسط ارشاد، معاونت فرهنگی و اداره کتاب آن مجوز می‌گیرد نسبتی با این قوانین و چارچوب‌ها دارد؟ وزیر ارشاد معاون فرهنگی و مدیر اداره کتاب آنها را به خواندن این قوانین دعوت می‌کند، اینها قانون است، اگر دولت قانون را اجرا نکند دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. وزیر ارشاد باید پاسخگوی اجرای قانون و مطالبات قانونی باشد، ما بیانیه نمی‌خواهیم، اینها قانون است و حق شهروندان جامعه است که قانون کشور اجرا شود.

*خیانت به همسر، همجنسگرایی و خودارضایی با کدام قانون مجوز می‌گیرند؟

میثم نیلی در ادامه با اشاره به گزارشی که از کتاب‌های مسئله‌دار تهیه کردند و طی روزهای آینده برای وزیر ارشاد ارسال می‌کنند گفت: پیش از این 2 گزارش نیز به ارشاد داده‌ایم و نمی‌توانند بگویند که بی‌خبریم و گزارش‌های ما ناصحانه و خیر خواهانه بوده اما همچنان شاهدیم که آن کتاب‌ها در بازار کتاب وجود دارند و برخی تجدید چاپ می‌شوند. کتاب‌های مروج خیانت زنان به همسران با قوانین جمهوری اسلامی چه نسبتی دارند؟ آیا در راستای ترویج اخلاق است؟ آیا این کتاب‌ها به نفع خانواده است؟ چرا در ژانر خیانت به خانواده در کشور ما به وفور کتاب در حال انتشار است؟

وی افزود: کتاب‌های مروج همجنس گرایی را طی 6 ماهه نخست امسال با مجوز ارشاد در بازار می‌بینیم، این کتاب‌ها برای مقابله با لاابالی‌‌گری منتشر شده است یا در راستای اجرای ضوابط نشر کتاب است؟ کتاب‌هایی که اقوام ایرانی را مورد تمسخر و تهدید قرار می‌دهند و حتی ملل مسلمان را تحقیر می‌کنند در راستای قانون مجوز گرفته‌اند؟ در کتب روانشناسی علناً به خود ارضایی و مصرف مشروبات الکلی توصیه شده است و رواج دهنده سبک زندگی غربی هستند. این کتب در راستای قانون مجوز گرفته‌اند که مجری قانون باید پاسخگوی آن باشد.

*بخشی از ولنگاری فرهنگی معطوف به مدیریت فرهنگی کشور

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی گفت: ناشری که این کتاب‌ها را منتشر می‌کند جزء 3 ناشری است که هر سال مورد تشویق قرار می‌گیرد و بهترین غرفه‌ها را در نمایشگاه کتاب در اختیار دارد و هیچ برخوردی با آنها نمی‌شود. حمایت‌هایی که در ارشاد صورت می‌گیرد به وضوح از جریان دلبسته و پای کار انقلاب، کم و محدود و قطره‌چکانی شده و به عکس حمایت‌ها از جریان‌های غیر مومن به انقلاب چشمگیر و تصاعدی است.

او اضافه کرد: عدم مدیریت در حوزه نشر مشکل دیگری است که شاهد آن هستیم، نویسندگان و ناشران در بدترین وضعی اقتصادی به سر می‌برند و اوضاع مدیریت نشر در هیچ دوره‌ای به این شکل ولنگار نبود و مسئله ولنگاری فرهنگی بخشی از آن معطوف به مدیریت فرهنگی است.

نیلی گفت: کتاب فروشی‌ها در آستانه تعطیلی هستند اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد. ناشران مشکل نقدینگی دارند اما کسی به فکر نیست و وزارت ارشاد نقشی در این راستا ندارد.

او با اشاره به هیأت نظارت بر نشر، گفت: برگزاری هیأت نظارت و اجرای سیاست‌های مرتبط از وظایف وزیر و معاون فرهنگی است و از آنها باید سئوال شود اکثر اعضای هیأت نظارت که با آنها صحبت کرده‌ام می‌گویند برای شرکت در جلسات از ما دعوت نمی‌شود و آنهایی که دعوت می‌شوند به این خاطر که احساس می‌کنند عملاً اتفاقی نمی‌افتد، شرکت نمی‌کنند.

*این‌ها مطالبات ما از حقوق شهروندی است

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی در پایان گفت: مسئله کاغذ یکی از دلایل ضعف مدیریتی است چرا باید کاغذ گران شود در حالیکه ما در 6 ماهه نخست شاهد نوسان ارز نبوده‌ایم. قیمت کاغذ در 6 ماهه اول 95 با 30-40 درصد افزایش قیمت روبرو بود و اینها آیا غیر از این است که نشان دهنده ضعف مدیریتی در دولت است که ضرورت اصلاح مدیریتی در ارشاد را نشان می‌دهد. ساختار و سازمان ارشاد نه راهبرد دقیق و نه صحت عمل درستی دارد. این سخنان بخشی از مطالبات حقوق شهروندی ما بود که دولت یازدهم از آن بسیار دم می‌زد.

*به سوی چابک‌تر شدن رفتیم

وی با اشاره به اینکه در این نشست در نظر دارد به تحولات مرتبط با مجمع پس از برگزاری نمایشگاه کتاب تاکنون اشاره کند، گفت: در طول این چند ماهه اتفاقات مهمی افتاد که اولاً برخی ساختارها با تجدید نظر مواجه شد که آیین‌نامه‌ها، قواعد و اصول برنامه‌ریزی ما از جمله آنهاست. بالاخره فشارهای اقتصادی که به مجموعه‌های فرهنگی بخصوص انقلابی وارد می‌شد نیازمند این تجدید قوا و نظر بود.

نیلی افزود: اگر بخواهم در یک کلمه بگویم این است که ما به سمت چابک‌تر شدن و موثرتر بودن در حوزه تشکیلات و جهت‌دهی محتوایی وارد شدیم و این مهمترین راهبرد از نتیجه بازنگری‌های اخیر ما بوده است.

او در ادامه گفت: تعداد بیشتری از ناشران برای عضویت در مجمع ناشران ابراز تمایل کردند که این نیازمند تقویت بنیه تشکیلاتی بود و برای این کار میان ناشران جلساتی در حال برگزاری است که نتیجه این همفکری‌ها می‌تواند به نفع نشر انقلاب باشد. تجدید قوا در شیرازه دیگر اتفاقی است که باید به آن اشاره کنیم. برادر خوب ما احمد ذوعلم در جای دیگری مشغول خدمت شده و حسین شاهمرادی جای او مسئولیت مرکز رسانه‌ای شیرازه را بر عهده گرفته و او هم‌اکنون مشغول ایجاد هماهنگی میان بخش‌های ترویجی و رسانه‌ای است که به صورت متمرکز به ترویج کتب خوب بپردازند.

*احیای ظرفیت‌های گذشته مجمع ناشران انقلاب اسلامی

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به این تجدید قوا در مجموعه‌اش گفت: در بخش نرم‌افزاری نیز تجدید قوا کرده‌ایم و همچنین بازسازی ظرفیت‌های گذشته مجمع بخش دیگری از فعالیت‌های ما است که مشکلات مالی مانع ادامه آن شده بود اما ظرفیت‌های گذشته دوباره احیا خواهد شد تا بهتر به فعالیت بپردازد.

وی افزود: در سامانه کارشناسی ما بسته‌های جدید مطالعاتی در موضوعات مختلف داریم که نتایج آن دیده شده است همچنین وضعیت شناسی کتب حوزه ادبیات، کودک، علوم اجتماعی و ... توسط سامانه کارشناسی صورت گرفته که از نظر محتوایی ناامید کننده است و این محدود به کتب انتهای 94 تا 6 ماهه ابتدای 95 است که بررسی شده است. همچنین نرم‌افزار خواندنی‌های 2 که 171 بسته مطالعاتی را در بر می‌گیرد نیز آماده شده که به زودی منتشر می‌شود.

*110هزار نسخه «رویای نیمه شب» فروخته شد

نیلی در ادامه سخنانش با اشاره به مسابقه کتاب و زندگی گفت: مسابقات کتابخوانی کتاب و زندگی که دبیرخانه آن در مجمع ناشران انقلاب اسلامی است از جمله کارهای موفق به شمار می‌رود که با کتاب رویای نیمه‌شب دوره آخر آن شهریورماه به پایان رسید که در این دوره حدود 110 هزار نسخه از کتاب در بازار به فروش رفت که البته می‌توانست بیشتر باشد و امیدواریم در آینده همت قوی‌تری برای افزایش شمارگان وجود داشته باشد. زیرا توقع از این پویش‌ها رقم‌هایی چندصدهزارتایی در تیراژ است.

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر دوره بعد مسابقه گفت: کتاب دوره بعد در دبیرخانه مشخص شده و طی هفته‌های آینده اعلام خواهد شد از آنجا که روی محتوا دقت کرده و بحث می‌کنیم و با توجه به اینکه مخاطب برای ما مهم است کتابها با دقت انتخاب می‌شود از این رو برای ما اهمیت دارد که کتب خواندنی و دارای پیام‌هایی در حوزه سبک زندگی انتخاب شود.

*شمارگان در «کتاب و زندگی» و «پویش روشنا» شبیه معجزه است

وی افزود: مسابقه یک بهانه است و اصل کار همان اتفاق نظر اهالی کتاب برای معرفی هماهنگ یک اثر است و امیدوارم روش‌های بعدی با تدبیر دبیرخانه کتاب‌های بهتری باشد و از این رو باید اعلام کنم تیراژهای «کتاب و زندگی» و همچنین پویش «روشنا» شبیه یک معجزه است در حالی که تیراژهای کتاب‌ها در این روزها تیراژهای ناامیدکننده‌ای است. این دو پویش در سالهای اخیر تعیین کننده پر فروش‌ترین کتابهای عمومی کشور بوده‌اند در حالیکه در میان کتابهای روشنفکری و غیر دلبسته انقلاب این رقم نهایتاً 15 چاپ است اما در جبهه انقلاب طوری شده که تمام کتاب‌فروشی‌ها را درگیر می‌کند و این یک اتفاق قابل توجه است که باید قدر آن را دانست.