رهبر معظم انقلاب همواره بر جوانگرایی و به‌کارگیری جوانان صالح، مؤمن، انقلابی و جهادی در عرصه‌های مختلف تأکید کرده‌اند. مختصات این موضوع حیاتی در اندیشه مقتدای انقلاب چیست؟
شهدای ایران: ویژگی‌های مربوط به دوران جوانی، آنقدر حیاتی و قابل توجه است که یک جوان به پشتوانه آن می‌تواند اثرگذاری فوق‌العاده‌ای بر سرنوشت خود و ملت و کشورش داشته باشد. نشاط، توجه و گرایش به جنبه‌های معنوی، توانایی، خلاقیت و ابتکار، شجاعت، خطرپذیری و برخورداری از امید از جمله این ویژگی‌هاست. رهبر معظم انقلاب بر همین اساس، همواره بر جوانگرایی و به‌کارگیری جوانان صالح، مؤمن، انقلابی و جهادی در عرصه‌های مختلف تأکید کرده‌اند.
یکی از اصلی‌ترین لوازم دستیابی به اهداف انقلاب و نیل به تمدن نوین اسلامی بدون تردید حضور نسل جوان مؤمن و انقلابی در صحنه است. این نسل در کشور پراکنده است و به تصریح مقتدای انقلاب روز به روز بیشتر می‌شوند؛ «جوانهایی که امروز در این کشور برای احیاء اسلام، برای اقامه دین با جد مشغول کارند، بحمدالله روزبه‌روز دارند زیاد می‌شوند. اینها همانهایی هستند که به فضل الهی، به حول‌وقوّه الهی، هر دشمنی از جمله آمریکا و صهیونیست را به زانو خواهند فکند.» (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید غدیر ۳۰/۶/۱۳۹۵)
رهبر معظم انقلاب یکشنبه شب در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی که تداوم همان سنت هرساله دیدار رمضانی با دانشجویان بود، بار دیگر موضوع با اهمیت جوانگرایی را مطرح فرمودند و به تبیین بُعد دیگری از آن پرداختند. ایشان بیان داشتند: «من البتّه -همچنانکه قبلاً هم در سال گذشته تأکید کردم و مکرّر هم گفته‌ام- به دولت جوان و حزب‌اللهی معتقدم و به آن امیدوارم و البتّه دولت جوان صرفاً به معنای این نیست که باید یک رئیس‌دولت جوان، آن هم مثلاً جوان به معنای ۳۲ ساله داشته باشد؛ نه، دولت جوان، [یعنی] یک دولت سرِ پا و بانشاط و آماده‌ای که در سنینی باشد که بتواند تلاش کند و کار بکند و خسته و از کارافتاده نباشد؛ منظور این است. بعضی‌ها تا سنین بالا هم به یک معنا جوانند؛ حالا همین شهید عزیزی که شما از او اسم بردید -شهید سلیمانی، و بنده شب و روز به یاد او هستم- شصت و چند سال سنّش بود، ایشان که خیلی جوان نبود؛ اگر دَه سال دیگر هم زنده می‌ماند و بنده زنده می‌ماندم و بنا بود که من مشخّص بکنم، او را در همین جا نگه می‌داشتم، یعنی کنار نمی‌گذاشتم او را که جوان هم نبود. بنابراین بعضی اوقات افرادی که در سنین جوانی هم نیستند، کارهای جوانانه خوبی را می‌توانند انجام بدهند. به هر حال به نظر من علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب‌اللهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور بدهد.»
معنای جوانگرایی، پیرزدایی نیست
رهبر انقلاب ۲۳ اسفند ۹۷ نیز در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری فرمودند: «شنیدم بعضی‌ها گفتند فلانی می‌گوید «جوانگرایی یعنی پیرزدایی»؛ بنده این را رد می‌کنم، مراد من پیرزدایی نیست. جوانگرایی یک معنایی است، باید روی آن فکر کرد، تأمّل کرد؛ یک معنای روشنی از جوانگرایی داریم؛ معنایش پیرزدایی نیست.»
بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب، جوانگرایی به معنای کنار گذاشتن و عدم استفاده از تجارب متقن و ماندگار نیست. ملت آگاه و مبارز ایران در گذر از سال‌های پس از انقلاب تجربه‌های گران‌قیمتی آموخته است. صفحه تجربه‌های ارزشمند پیش‌روی جوانان است و بهره‌گیری از آن تجربه‌ها و مهارت‌ها ضرورتی عقلانی است. ملت بزرگ ایران تجربه‌های درخشان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را دارد که در هر دو پیروز شده است. پس از آن نیز انواع و اقسام توطئه‌ها و دسیسه‌ها در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و بین‌المللی را پشت سر گذاشته است و کوله‌باری از تجارب و موفقیت را بر دوش دارد.
جوانان؛ پیشران حرکت انقلاب
ایشان همچنین، سوم آذر ۹۵ در دیدار بسیجیان تصریح کرده‌اند: «اندیشه پیران و فکر و تجربه آنها آن‌وقتی به کار می‌آید که حرکت جوانانه جوانان وجود داشته باشد؛ پیشران حرکت انقلاب، جوانها هستند.»
جوان امروز به تصریح مقتدای انقلاب فکورتر، سرحال‌تر و بانشاط‌تر از قبل است؛ موضوعی که ایشان، آن را نشانه حرکت به جلوی ملت ایران و عقب‌نشینی دشمنان می‌دانند؛ «جوانِ امروز از جوان دوره ما فکورتر است؛ این را به شما عرض بکنم. شما امروز جوانهایی هستید که تجربه‌تان، اطلاعتان، آگاهی‌هایتان از آن دوره جوانی ما - از پنجاه سال پیش از این - خیلی بیشتر است؛ قابل مقایسه نیست با جوان امروز. بنابراین توقع اینکه شماها مدبرانه و فکورانه فکر کنید و بدون تندروی، بدون افراط و تفریط توی قضایا، رفتار کنید، توقع زیادی نیست.» (بیانات در دیدار دانشجویان و نخبگان علمی۴/۶/۱۳۸۸)
«جوانِ امروز از جوانِ ده سال و بیست سال قبل اگر سرحال‌تر و بانشاط‌تر و پرانگیزه‌تر نباشد، کمتر نیست. این نشانه حرکت به جلوی ملت ایران و عقب‌نشینی دشمنان است.» (بیانات در دیدار جمعی از مردم و خانواده شهدا و ایثارگران ۱۰/۱۲/۱۳۹۰)
جالب است که یکی از مهم‌ترین میدان‌های درگیری بین نظام اسلامی و شبکه استکبار و صهیونیسم، مسئله جوانان است. گویا دشمن هم معجزه نقش‌آفرینی جوانان در انقلاب را ادراک کرده و در پی از میان برداشتن آن است؛ مقتدای انقلاب جوانان را افسران جنگ نرم نامیدند؛ «یکی از عرصه‌های اختلاف و درگیری بین جمهوری اسلامی و استکبار مسئله جوانها است؛ مسئله جوانها. امروز سرِ قضیّه جوانها، یک جنگ نرمِ زیرپوستیِ بسیار فراگیری بین جمهوری اسلامی و آمریکا و همدستان آمریکا و صهیونیست‌ها برقرار است. من چند سال پیش خطاب به جوانهای دانشجو گفتم: «شماها افسران جنگ نرم هستید»؛ شما هم هستید، شماها هم همه‌تان افسران جنگ نرم هستید. وقتی جوان، انگیزه دارد و اعتماد به نفس دارد و قدرت اندیشیدن دارد و شجاعت دارد، افسر است -افسر در درگیری‌های رزمِ نرم، جنگ نرم- خصوصیّت جوان این است.»
در این میان، افسر جوان جنگ نرم نیک می‌داند که باید در برابر دشمن قاطع باشد و مقاومت کند؛ «امروز کشور به جوانهایی نیاز دارد که بتوانند بازوان پُرقدرتی باشند برای پیشرفت کشور، سرشار از انگیزه ایمانی، بصیرت دینی، همّت بلند، جرئت اقدام، اعتمادبه‌نفس، اعتقاد به اینکه «ما می‌توانیم»، امید به آینده، افق‌های آینده را روشن و درخشان دیدن، روح استغناء -نه به معنای اعراض از فراگیری از بیگانگان، که این را ما هرگز توصیه نکرده‌ایم و نمی‌کنیم؛ حاضریم شاگردی کنیم پیش دیگران که از ما بیشتر بلدند- روحیّه استغناء از تأثیرگذاری، تحمیل و سوءاستفاده از انتقال دانش که امروز در دنیای دانشمند که دنیای قدرت استکباری است این معنا رایج است -این روحیّه استغناء باید در جوان وجود داشته باشد- روحیّه فهم درست از موقعیّت کشور که ما در کجا هستیم و کجا می‌خواهیم برسیم و چگونه می‌توانیم این راه را طی کنیم -که در بیانات امروز این اساتید، نکات روشنی در این زمینه حقیقتاً وجود داشت- قاطع بودن در برابر دست‌اندازی، تجاوز و خدشه‌دار کردن استقلال ملّی؛ ما به جوانهایی با یک‌چنین روحیّه‌هایی نیاز داریم. این روحیّه‌ها را، این امتیازات را استادها می‌توانند در نسل جوانِ مشغول تحصیل و علم‌آموز کشور، القا کنند و تزریق کنند و به‌وجود بیاورند؛ استاد این است؛ البتّه با روش، با منش، نه با درس اخلاق.» (بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها ۱۳/۴/۱۳۹۴)
برخورداری از ایمان
جوانگرایی در اندیشه حکیم انقلاب واجد ویژگی‌هایی است؛ برخورداری از ایمان و تلاشگر بودن از جمله این ویژگی‌هاست؛ «برای اینکه ما بتوانیم به آینده‌های مطلوب برسیم، احتیاج به نسل جوان باهمت پرانگیزه مومن تلاشگر کاردان راه‌بلد داریم.» (بیانات در دیدار دانشجویان نمونه و نمایندگان تشکل‌های مختلف دانشجویی ۲۵/۷/۱۳۸۵)
پرانگیزه، حزب‌اللهی و انقلابی بودن
رهبر معظم انقلاب شرط دوام حیات جمهوری اسلامی را وجود انگیزه‌های انقلابی و وجود روحیه انقلابی می‌دانند. پر انگیزه، حزب‌اللهی و انقلابی بودن نیز در زمره آن ویژگی‌هاست؛ «انشاءالله جوانان ما قدر بدانند، کار کنند و خودشان را بسازند. این کشور به جوانهای انقلابی و حزب‌اللّهی و مؤمن احتیاج دارد. آن کسانی که در تبلیغاتشان، در حرفهایشان حزب‌اللّهی را می‌کوبند، بسیجی را می‌کوبند، جوانهای مؤمن را می‌کوبند، نمی‌فهمند چه‌کار دارند می‌کنند؛ در واقع دارند به کشور و آینده کشور لطمه می‌زنند.» (گزیده‌ای از بیانات در دیدار خانواده شهید صمدیان ۶/۱/۱۳۹۶)
اعتقاد عمیق به مبانی جمهوری اسلامی و راه امام راحل
به همین قرار، اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی و راه امام راحل، از دیگر ویژگی‌هایی است که در جوانگرایی از نظرگاه مقتدای انقلاب، موجود است. ایشان تأکید کرده‌اند: «دست یافتن به آرزوهای بزرگ ملی، نیازمند فکر روشن و عزم راسخ و شجاعت و اخلاص است، و جوان مومن که مبانی جمهوری اسلامی و راه امام بزرگوار را عمیقا پذیرفته است، امیدبخش‌ترین نیرویی است که می‌تواند ملت ایران را در رسیدن به آرزوهای بزرگش یاری برساند. نقشه راه برای رسیدن به پیشرفت و عدالت در دهه چهارم را فقط با اذعان به این حقیقت میتوان ترسیم کرد. از خداوند بزرگ کمک بخواهید و به یاری او امیدوار باشید. دعای حضرت بقیه‌الله پشتیبان شما باد.» (پیام به نهمین نشست سالیانه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل ۳/۶/۱۳۸۷)
اراده قاطع، فکر روشن و ابتکار پی‌درپی
اراده قاطع، فکر روشن و ابتکار پی‌درپی در زمره همین ویژگی‌هاست. «در زمینه مسائل اقتصادی بایستی همه فعّال باشند، به‌خصوص جوانها؛ در جبهه مسائل فرهنگی همه باید فعّال باشند، بخصوص جوانها؛ در جبهه حرکتهای سیاسی و آگاهانه همه باید فعّال باشند، به‌خصوص جوانها. جوانها آماده‌اند و می‌توانند فعّال باشند و فعّال هم خواهند بود به توفیق الهی. و فردای این کشور متعلّق است به جوانهای مؤمن و پُرانگیزه‌ای که می‌توانند با اراده قاطع، با نیروی جوانی، با فکر روشن، با ابتکار پی‌درپی، این کشور را انشاءالله به اوج اعتلاء برسانند؛ این، آن چیزی است که ما توقّع داریم.» (بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی ۱۴/۱/۱۳۹۸)
طبعا، وجود جوانانی از این دست و به‌کارگیری آنان است که ضامن پیشرفت و تعالی انقلاب اسلامی است و در هر عرصه که به آنان اعتماد شده، افتخار آفریده‌اند. رهبر معظم انقلاب اول فروردین ۹۸ در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی فرمودند: «در داخل متأسّفانه بعضی‌ها غرب را بَزک می‌کنند، بدی‌های غرب را توجیه می‌کنند، رتوش می‌کنند، نمی‌گذارند افکار عمومی متوجّه بشود که همین دولت‌های ظاهرالصّلاح -مثل فرانسه، مثل انگلیس، مثل دیگران- در باطنشان چقدر شیطنت و شرارت وجود دارد؛ مطبوعاتچی‌ها بینشان هست، رسانه‌ای‌ها بینشان هست؛ مثل تقی‌زاده. در دوره طاغوت، آدمی مثل تقی‌زاده، به این مضمون گفت که ایران باید از فَرقِ سر تا ناخن پا غربی بشود؛ یعنی سبک زندگی در ایران باید غربی بشود. امروز هم تقی‌زاده‌های جدید از این حرفها می‌زنند؛ البتّه به این صراحت نمی‌گویند امّا مضمون حرفشان این است. آنهایی که افکار غربی را، سبک زندگی غربی را، روشهای غربی را، لغات غربی را به طور پیوسته در داخل، در ادبیّات ما، در افکار ما، در دانشگاه‌های ما، در مدارس ما تزریق می‌کنند، پمپاژ می‌کنند، اینها همین تقی‌زاده‌های جدیدند. آنهایی که پشت سر سند ۲۰۳۰ -سند ۲۰۳۰ یعنی برگرداندن سبک زندگی اسلامی به زندگی غربی- می‌ایستند، همان تقی‌زاده‌های امروز هستند؛ البتّه امروز به توفیق الهی جوانهای مؤمن ما و مردم انقلابی ما نخواهند گذاشت این تقی‌زاده‌ها حرفشان به کرسی بنشیند.»
جوانانی که هر کدام یک گنج‌اند
هر کدام از چنین جوانانی را مقتدای انقلاب، یک گنج دانسته‌اند؛ ایشان ۱۹ مرداد ۹۶ در منزل خانواده شهدای مشهد با اشاره به اینکه خوشبختانه یک عده قابل توجه عظیمی از جوانان مؤمن و فداکار در کشور وجود دارند که حاضرند جانشان را در راه ارزش‌ها و اصول انقلابی بدهند، گفتند: «این جوانها واقعا هرکدامشان یک گنج‌اند، یک گنج‌اند؛ اگر خود این جوانها و آنهایی که با اینها سروکار دارند بفهمند هرکدام یک گنجند، که می‌توانند برای آینده کشور مورد استفاده قرار بگیرند به شرطی که استعدادهایشان درست به کار گرفته شود.»
انقلاب اسلامی با بهره‌گیری از وجود چنین جوانانی می‌تواند مراحل تکاملی خود را طی کند و به هدف کلی خود که همان تمدن نوین اسلامی است، دست یابد. جوان مؤمن انقلابی، عنصر و وجودی است که می‌تواند راه طی شده انقلاب را با قدرت و قوت بیشتر ادامه دهد؛ «بی‌شک فاصله میان بایدها و واقعیّتها، همواره وجدانهای آرمان‌خواه را عذاب داده و می‌دهد، امّا این، فاصله‌ای طی‌شدنی است و در چهل سال گذشته در مواردی بارها طی شده است و بی‌شک در آینده، با حضور نسل جوان مؤمن و دانا و پُرانگیزه، با قدرت بیشتر طی خواهد شد.» «دنیا به جوان ایرانی و پایداری ایرانی و ابتکارهای ایرانی، در بسیاری از عرصه‌ها با چشم تکریم و احترام می‌نگرد. قدر خود را بدانید و با قوّت خداداد، به سوی آینده خیز بردارید و حماسه بیافرینید.» (رهبر معظم انقلاب، بیانیه گام دوم انقلاب)
یکی از اصلی‌ترین لوازم دستیابی به اهداف انقلاب و نیل به تمدن نوین اسلامی بدون تردید حضور نسل جوان مؤمن و انقلابی در صحنه است. این نسل در کشور پراکنده است و به تصریح مقتدای انقلاب روز به روز بیشتر می‌شوند؛ «جوانهایی که امروز در این کشور برای احیاء اسلام، برای اقامه دین با جد مشغول کارند، بحمدالله روزبه‌روز دارند زیاد می‌شوند. اینها همانهایی هستند که به فضل الهی، به حول‌وقوّه الهی، هر دشمنی از جمله آمریکا و صهیونیست را به زانو خواهند فکند.» (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید غدیر ۳۰/۶/۱۳۹۵)
رهبر معظم انقلاب یکشنبه شب در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی که تداوم همان سنت هرساله دیدار رمضانی با دانشجویان بود، بار دیگر موضوع با اهمیت جوانگرایی را مطرح فرمودند و به تبیین بُعد دیگری از آن پرداختند. ایشان بیان داشتند: «من البتّه -همچنانکه قبلاً هم در سال گذشته تأکید کردم و مکرّر هم گفته‌ام- به دولت جوان و حزب‌اللهی معتقدم و به آن امیدوارم و البتّه دولت جوان صرفاً به معنای این نیست که باید یک رئیس‌دولت جوان، آن هم مثلاً جوان به معنای ۳۲ ساله داشته باشد؛ نه، دولت جوان، [یعنی] یک دولت سرِ پا و بانشاط و آماده‌ای که در سنینی باشد که بتواند تلاش کند و کار بکند و خسته و از کارافتاده نباشد؛ منظور این است. بعضی‌ها تا سنین بالا هم به یک معنا جوانند؛ حالا همین شهید عزیزی که شما از او اسم بردید -شهید سلیمانی، و بنده شب و روز به یاد او هستم- شصت و چند سال سنّش بود، ایشان که خیلی جوان نبود؛ اگر دَه سال دیگر هم زنده می‌ماند و بنده زنده می‌ماندم و بنا بود که من مشخّص بکنم، او را در همین جا نگه می‌داشتم، یعنی کنار نمی‌گذاشتم او را که جوان هم نبود. بنابراین بعضی اوقات افرادی که در سنین جوانی هم نیستند، کارهای جوانانه خوبی را می‌توانند انجام بدهند. به هر حال به نظر من علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب‌اللهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور بدهد.»
معنای جوانگرایی، پیرزدایی نیست
رهبر انقلاب ۲۳ اسفند ۹۷ نیز در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری فرمودند: «شنیدم بعضی‌ها گفتند فلانی می‌گوید «جوانگرایی یعنی پیرزدایی»؛ بنده این را رد می‌کنم، مراد من پیرزدایی نیست. جوانگرایی یک معنایی است، باید روی آن فکر کرد، تأمّل کرد؛ یک معنای روشنی از جوانگرایی داریم؛ معنایش پیرزدایی نیست.»
بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب، جوانگرایی به معنای کنار گذاشتن و عدم استفاده از تجارب متقن و ماندگار نیست. ملت آگاه و مبارز ایران در گذر از سال‌های پس از انقلاب تجربه‌های گران‌قیمتی آموخته است. صفحه تجربه‌های ارزشمند پیش‌روی جوانان است و بهره‌گیری از آن تجربه‌ها و مهارت‌ها ضرورتی عقلانی است. ملت بزرگ ایران تجربه‌های درخشان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را دارد که در هر دو پیروز شده است. پس از آن نیز انواع و اقسام توطئه‌ها و دسیسه‌ها در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و بین‌المللی را پشت سر گذاشته است و کوله‌باری از تجارب و موفقیت را بر دوش دارد.
جوانان؛ پیشران حرکت انقلاب
ایشان همچنین، سوم آذر ۹۵ در دیدار بسیجیان تصریح کرده‌اند: «اندیشه پیران و فکر و تجربه آنها آن‌وقتی به کار می‌آید که حرکت جوانانه جوانان وجود داشته باشد؛ پیشران حرکت انقلاب، جوانها هستند.»
جوان امروز به تصریح مقتدای انقلاب فکورتر، سرحال‌تر و بانشاط‌تر از قبل است؛ موضوعی که ایشان، آن را نشانه حرکت به جلوی ملت ایران و عقب‌نشینی دشمنان می‌دانند؛ «جوانِ امروز از جوان دوره ما فکورتر است؛ این را به شما عرض بکنم. شما امروز جوانهایی هستید که تجربه‌تان، اطلاعتان، آگاهی‌هایتان از آن دوره جوانی ما - از پنجاه سال پیش از این - خیلی بیشتر است؛ قابل مقایسه نیست با جوان امروز. بنابراین توقع اینکه شماها مدبرانه و فکورانه فکر کنید و بدون تندروی، بدون افراط و تفریط توی قضایا، رفتار کنید، توقع زیادی نیست.» (بیانات در دیدار دانشجویان و نخبگان علمی۴/۶/۱۳۸۸)
«جوانِ امروز از جوانِ ده سال و بیست سال قبل اگر سرحال‌تر و بانشاط‌تر و پرانگیزه‌تر نباشد، کمتر نیست. این نشانه حرکت به جلوی ملت ایران و عقب‌نشینی دشمنان است.» (بیانات در دیدار جمعی از مردم و خانواده شهدا و ایثارگران ۱۰/۱۲/۱۳۹۰)
جالب است که یکی از مهم‌ترین میدان‌های درگیری بین نظام اسلامی و شبکه استکبار و صهیونیسم، مسئله جوانان است. گویا دشمن هم معجزه نقش‌آفرینی جوانان در انقلاب را ادراک کرده و در پی از میان برداشتن آن است؛ مقتدای انقلاب جوانان را افسران جنگ نرم نامیدند؛ «یکی از عرصه‌های اختلاف و درگیری بین جمهوری اسلامی و استکبار مسئله جوانها است؛ مسئله جوانها. امروز سرِ قضیّه جوانها، یک جنگ نرمِ زیرپوستیِ بسیار فراگیری بین جمهوری اسلامی و آمریکا و همدستان آمریکا و صهیونیست‌ها برقرار است. من چند سال پیش خطاب به جوانهای دانشجو گفتم: «شماها افسران جنگ نرم هستید»؛ شما هم هستید، شماها هم همه‌تان افسران جنگ نرم هستید. وقتی جوان، انگیزه دارد و اعتماد به نفس دارد و قدرت اندیشیدن دارد و شجاعت دارد، افسر است -افسر در درگیری‌های رزمِ نرم، جنگ نرم- خصوصیّت جوان این است.»
در این میان، افسر جوان جنگ نرم نیک می‌داند که باید در برابر دشمن قاطع باشد و مقاومت کند؛ «امروز کشور به جوانهایی نیاز دارد که بتوانند بازوان پُرقدرتی باشند برای پیشرفت کشور، سرشار از انگیزه ایمانی، بصیرت دینی، همّت بلند، جرئت اقدام، اعتمادبه‌نفس، اعتقاد به اینکه «ما می‌توانیم»، امید به آینده، افق‌های آینده را روشن و درخشان دیدن، روح استغناء -نه به معنای اعراض از فراگیری از بیگانگان، که این را ما هرگز توصیه نکرده‌ایم و نمی‌کنیم؛ حاضریم شاگردی کنیم پیش دیگران که از ما بیشتر بلدند- روحیّه استغناء از تأثیرگذاری، تحمیل و سوءاستفاده از انتقال دانش که امروز در دنیای دانشمند که دنیای قدرت استکباری است این معنا رایج است -این روحیّه استغناء باید در جوان وجود داشته باشد- روحیّه فهم درست از موقعیّت کشور که ما در کجا هستیم و کجا می‌خواهیم برسیم و چگونه می‌توانیم این راه را طی کنیم -که در بیانات امروز این اساتید، نکات روشنی در این زمینه حقیقتاً وجود داشت- قاطع بودن در برابر دست‌اندازی، تجاوز و خدشه‌دار کردن استقلال ملّی؛ ما به جوانهایی با یک‌چنین روحیّه‌هایی نیاز داریم. این روحیّه‌ها را، این امتیازات را استادها می‌توانند در نسل جوانِ مشغول تحصیل و علم‌آموز کشور، القا کنند و تزریق کنند و به‌وجود بیاورند؛ استاد این است؛ البتّه با روش، با منش، نه با درس اخلاق.» (بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها ۱۳/۴/۱۳۹۴)
برخورداری از ایمان
جوانگرایی در اندیشه حکیم انقلاب واجد ویژگی‌هایی است؛ برخورداری از ایمان و تلاشگر بودن از جمله این ویژگی‌هاست؛ «برای اینکه ما بتوانیم به آینده‌های مطلوب برسیم، احتیاج به نسل جوان باهمت پرانگیزه مومن تلاشگر کاردان راه‌بلد داریم.» (بیانات در دیدار دانشجویان نمونه و نمایندگان تشکل‌های مختلف دانشجویی ۲۵/۷/۱۳۸۵)
پرانگیزه، حزب‌اللهی و انقلابی بودن
رهبر معظم انقلاب شرط دوام حیات جمهوری اسلامی را وجود انگیزه‌های انقلابی و وجود روحیه انقلابی می‌دانند. پر انگیزه، حزب‌اللهی و انقلابی بودن نیز در زمره آن ویژگی‌هاست؛ «انشاءالله جوانان ما قدر بدانند، کار کنند و خودشان را بسازند. این کشور به جوانهای انقلابی و حزب‌اللّهی و مؤمن احتیاج دارد. آن کسانی که در تبلیغاتشان، در حرفهایشان حزب‌اللّهی را می‌کوبند، بسیجی را می‌کوبند، جوانهای مؤمن را می‌کوبند، نمی‌فهمند چه‌کار دارند می‌کنند؛ در واقع دارند به کشور و آینده کشور لطمه می‌زنند.» (گزیده‌ای از بیانات در دیدار خانواده شهید صمدیان ۶/۱/۱۳۹۶)
اعتقاد عمیق به مبانی جمهوری اسلامی و راه امام راحل
به همین قرار، اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی و راه امام راحل، از دیگر ویژگی‌هایی است که در جوانگرایی از نظرگاه مقتدای انقلاب، موجود است. ایشان تأکید کرده‌اند: «دست یافتن به آرزوهای بزرگ ملی، نیازمند فکر روشن و عزم راسخ و شجاعت و اخلاص است، و جوان مومن که مبانی جمهوری اسلامی و راه امام بزرگوار را عمیقا پذیرفته است، امیدبخش‌ترین نیرویی است که می‌تواند ملت ایران را در رسیدن به آرزوهای بزرگش یاری برساند. نقشه راه برای رسیدن به پیشرفت و عدالت در دهه چهارم را فقط با اذعان به این حقیقت میتوان ترسیم کرد. از خداوند بزرگ کمک بخواهید و به یاری او امیدوار باشید. دعای حضرت بقیه‌الله پشتیبان شما باد.» (پیام به نهمین نشست سالیانه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل ۳/۶/۱۳۸۷)
اراده قاطع، فکر روشن و ابتکار پی‌درپی
اراده قاطع، فکر روشن و ابتکار پی‌درپی در زمره همین ویژگی‌هاست. «در زمینه مسائل اقتصادی بایستی همه فعّال باشند، به‌خصوص جوانها؛ در جبهه مسائل فرهنگی همه باید فعّال باشند، بخصوص جوانها؛ در جبهه حرکتهای سیاسی و آگاهانه همه باید فعّال باشند، به‌خصوص جوانها. جوانها آماده‌اند و می‌توانند فعّال باشند و فعّال هم خواهند بود به توفیق الهی. و فردای این کشور متعلّق است به جوانهای مؤمن و پُرانگیزه‌ای که می‌توانند با اراده قاطع، با نیروی جوانی، با فکر روشن، با ابتکار پی‌درپی، این کشور را انشاءالله به اوج اعتلاء برسانند؛ این، آن چیزی است که ما توقّع داریم.» (بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی ۱۴/۱/۱۳۹۸)
طبعا، وجود جوانانی از این دست و به‌کارگیری آنان است که ضامن پیشرفت و تعالی انقلاب اسلامی است و در هر عرصه که به آنان اعتماد شده، افتخار آفریده‌اند. رهبر معظم انقلاب اول فروردین ۹۸ در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی فرمودند: «در داخل متأسّفانه بعضی‌ها غرب را بَزک می‌کنند، بدی‌های غرب را توجیه می‌کنند، رتوش می‌کنند، نمی‌گذارند افکار عمومی متوجّه بشود که همین دولت‌های ظاهرالصّلاح -مثل فرانسه، مثل انگلیس، مثل دیگران- در باطنشان چقدر شیطنت و شرارت وجود دارد؛ مطبوعاتچی‌ها بینشان هست، رسانه‌ای‌ها بینشان هست؛ مثل تقی‌زاده. در دوره طاغوت، آدمی مثل تقی‌زاده، به این مضمون گفت که ایران باید از فَرقِ سر تا ناخن پا غربی بشود؛ یعنی سبک زندگی در ایران باید غربی بشود. امروز هم تقی‌زاده‌های جدید از این حرفها می‌زنند؛ البتّه به این صراحت نمی‌گویند امّا مضمون حرفشان این است. آنهایی که افکار غربی را، سبک زندگی غربی را، روشهای غربی را، لغات غربی را به طور پیوسته در داخل، در ادبیّات ما، در افکار ما، در دانشگاه‌های ما، در مدارس ما تزریق می‌کنند، پمپاژ می‌کنند، اینها همین تقی‌زاده‌های جدیدند. آنهایی که پشت سر سند ۲۰۳۰ -سند ۲۰۳۰ یعنی برگرداندن سبک زندگی اسلامی به زندگی غربی- می‌ایستند، همان تقی‌زاده‌های امروز هستند؛ البتّه امروز به توفیق الهی جوانهای مؤمن ما و مردم انقلابی ما نخواهند گذاشت این تقی‌زاده‌ها حرفشان به کرسی بنشیند.»
جوانانی که هر کدام یک گنج‌اند
هر کدام از چنین جوانانی را مقتدای انقلاب، یک گنج دانسته‌اند؛ ایشان ۱۹ مرداد ۹۶ در منزل خانواده شهدای مشهد با اشاره به اینکه خوشبختانه یک عده قابل توجه عظیمی از جوانان مؤمن و فداکار در کشور وجود دارند که حاضرند جانشان را در راه ارزش‌ها و اصول انقلابی بدهند، گفتند: «این جوانها واقعا هرکدامشان یک گنج‌اند، یک گنج‌اند؛ اگر خود این جوانها و آنهایی که با اینها سروکار دارند بفهمند هرکدام یک گنجند، که می‌توانند برای آینده کشور مورد استفاده قرار بگیرند به شرطی که استعدادهایشان درست به کار گرفته شود.»
انقلاب اسلامی با بهره‌گیری از وجود چنین جوانانی می‌تواند مراحل تکاملی خود را طی کند و به هدف کلی خود که همان تمدن نوین اسلامی است، دست یابد. جوان مؤمن انقلابی، عنصر و وجودی است که می‌تواند راه طی شده انقلاب را با قدرت و قوت بیشتر ادامه دهد؛ «بی‌شک فاصله میان بایدها و واقعیّتها، همواره وجدانهای آرمان‌خواه را عذاب داده و می‌دهد، امّا این، فاصله‌ای طی‌شدنی است و در چهل سال گذشته در مواردی بارها طی شده است و بی‌شک در آینده، با حضور نسل جوان مؤمن و دانا و پُرانگیزه، با قدرت بیشتر طی خواهد شد.» «دنیا به جوان ایرانی و پایداری ایرانی و ابتکارهای ایرانی، در بسیاری از عرصه‌ها با چشم تکریم و احترام می‌نگرد. قدر خود را بدانید و با قوّت خداداد، به سوی آینده خیز بردارید و حماسه بیافرینید.» (رهبر معظم انقلاب، بیانیه گام دوم انقلاب)
