به گزارش شهدای ایران، اظهارات «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه در روز جمعه که نظام حاکم بر آلمان در دوران «آدولف هیتلر»، رهبر حزب نازی و صدراعظم آلمان را نمونه‌ای از یک نظام ریاست‌جمهوری موثر دانسته بود، با موجی از استهزاء و سرزنش در رسانه‌های بین‌المللی همراه شد.

 «اردوغان»، روز جمعه هنگام بازگشت از عربستان سعودی، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سئوالی در این باره که آیا برقراری سیستم رهبر اجرایی، و در عین حال، حفظ ساختار واحد دولت امکان‌پذیر است گفت: «نمونه‌ای از آن در جهان وجود دارد؛ اگر به آلمان دوران هیتلر نگاه کنید، می‌توانید آن را ببینید. نمونه‌های بعدی آن هم در کشورهای مختلف وجود دارد.»

بسیاری از رسانه‌های جهان، این اظهارات آقای «اردوغان» را با تلاش او برای تغییر در قانون اساسی ترکیه و تبدیل نقش تشریفاتی رئیس‌جمهور به مدیر اجرایی مرتبط دانستند.

خبرگزاری فرانسه، به عنوان مثال، در همین راستا نوشته: «اردوغان، مرد خودکامه سیاست ترکیه در بیش از یک دهه گذشته، به دنبال قانون اساسی جدیدی است تا سمتش را به رئیس‌جمهوری قدرتمند، به سبک آمریکا تغییر دهد، اقدامی که به زعم او می‌تواند شکل موثرتری از حکمرانی باشد.»

اردوغان بلافاصله بعد از پیروزی در انتخابات پارلمانی اول نوامبر گفته بود که سالهاست برای تغییر قانون اساسی ترکیه تلاش می‌کند و کسانی که مانع تحقق این امر شوند تاوان خواهند پرداخت.

منتقدان این طرح می‌گویند در صورت گذر نظام ترکیه از سیستم پارلمانی فعلی به نظام ریاستی، اردوغان به قدرتی خودکامه تبدیل می‌شود و به همین دلیل با بلندپروازی‌های او مخالفت می‌کنند.

 

روزنامه ایندیپندنت در واکنش به اظهارات اردوغان در روز جمعه در تیتر خود نوشته است: «اردوغان، آلمان دوران هیتلر را نمونه‌ای از شکل موثر دولت می‌داند.»

ایندیپندنت هم به تلاشهای اردوغان برای افزایش اختیارات ریاست‌جمهوری ترکیه اشاره کرده و نوشته تصمیم او در حالی است که بیم ایجاد انشقاق و دودستگی در جایگاه قدرت در ترکیه، به تبع این اقدام وجود دارد.

 

دیگر روزنامه انگلیسی، تلگراف با لحنی کنایه‌آمیز در تیتر خود نوشته‌ است «رئیس‌جمهور ترکیه می‌گوید تنها چیزی که می‌خواهد قدرتی به اندازه هیتلر است.»

مجله انگلیسی «تایمز» در تیتری کنایه‌آمیز نوشته «اردوغان می‌گوید می‌خواهم هیتلر ترکیه باشم» و نوشته اقدام این «رهبر جنجالی» در تغییر قانون اساسی، «قدرت را در دستان او متمرکز کرده و این بیم را در دل منتقدانش خواهد افکند که او ترکیه را به کشوری استبدادی تبدیل می‌کند و هرگز قدرت را رها نخواهد کرد.»

 

رسانه‌های روسیه که از زمان اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده «سوخو» آن کشور در مسکو، مطالب زیادی علیه اردوغان منتشر کرده‌اند هم به اظهارات روز جمعه او واکنش نشان دادند. در این میان راشاتودی، نوشت که اردوغان، بار دیگر بر تمایلش برای تغییر نظام ترکیه به ریاستی تأکید کرده و برای توضیح چگونگی تحقق آن «حتی به آلمان هیتلر هم استناد کرده است.»

 

«هافینگتون‌پست» در مطلبی به ظاهر متفاوت در تیتر خود نوشته «جای تعجب نیست که اردوغان ترکیه دولت هیتلر را دوست دارد.»

این روزنامه آمریکایی در توضیح نوشته است: «اگر این بیانات را یک چهره دموکراتیک مطرح کرده بود، گاف یا جک حساب می‌شود. اما برای اردوغان، این نمونه‌ای نادر از صداقت اوست که نشان می‌دهد که این انسان خودکامه واقعاً چطور فکر می‌کند.»

«هافینگتون‌پست» در ادامه می‌نویسد: «البته در کشور هیتلرگونه اردوغان گفتن اینکه او هیتلر را تأیید کرده جرم به جساب می‌آید. کنایه‌آمیز اینکه گفتن اینکه اردوغان مستنبد است هم ممکن است باعث شود روانه زندان شوید.»

روزنامه نیویورک‌تایمز از اقدامات اردوغان در سرکوب مخالفان داخلی ترکیه انتقاد کرده و نوشته او مخالفانش را تروریست یا خیانتکار معرفی کرده و جامعه را قطبی کرده است.

بعد از بازتاب گسترده مهر تأیید اردوغان بر حکومت دوران هیتلر، دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه از این بیانات عقب‌نشینی کرد.

 در این بیانیه آمده که تفسیر سخنان اردوغان به عنوان تأیید نازیسم، «قابل قبول» نیست. دفتر اردوغان همچنین اضافه کرده که آلمان دوران هیتلر، «تبعات فاجعه‌باری» برای نظام سیاسی داشته و نمی‌توان آن را به عنوان الگو دانست.

*فارس