باقرزاده در «حکایت همچنان باقیست»:
فرمانده کمیته مفقودان گفت: آخرین قطعه و پرده جنگ تفحص و بازگشت شهداست و به نظر میرسد هنوز تمام نشده است. تعداد سه شهید را در عملیات والفجر عراق به صورت گمنام پیدا کردیم و در پارک نهج البلاغه دفن کردیم.
شهدای ایران: «حکایت همچنان باقیست» شبکه یک، شب گذشته میزبان سیدمحمدباقرزاده فرمانده کمیته مفقودان و گلعلی بابایی رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس بود.
سیدمحمد باقرزاده فرمانده کمیته مفقودان در برنامه «حکایت همچنان باقی است» درباره شهید جهان آرا و روز سوم خرداد گفت: در زمان اشغال خرمشهر شهید جهان آرا فرمانده سپاه خرمشهر بود و ایشان گفتند میخواهم در کمیسیون شهدا باشم و من اصرار میکردم که کمیسیون جنگ برای وی مهمتر است. شهید جهان آرا گفتند این کمیسیون مهمتر است و تعجب کردم که چه طور به مسأله شهدا توجه داشتند. بعد از ایشان شهید کلاهدوز آمد و 7 نفر شدیم. مطالبی که در آن کمیسیون تصویب شد، پشتوانه رسیدگی به ضوابط و مقررات رسیدگی به شهدا و جانبازان در طول جنگ بود که بعدها همان مطالب در قانون سپاه آمد.
نادرطالبزاده به عنوان مجری و کارشناس ادامه داد: به سن فرماندهان جنگ کمتر به آن توجه میشود و مثلا در جنگ ویتنام فرماندهان مو سفید هم داریم اما در جنگ ما تمام ابتکار و خلاقیت در بچههای 22 ساله است و این یک اتفاق مهم بیسابقه بود.
باقرزاده در این رابطه گفت: مسنترین فرماندهان در آن زمان شهید کلاهدوز به عنوان قائم مقام سپاه بود و آرامش خاصی داشت. به دلیل شور و حالی که بچهها داشتند، جلسهها به نحو دیگری اداره میشد.
سیدمحمد باقرزاده فرمانده کمیته مفقودان درخصوص اعجازهای اتفاق افتاده در جنگ گفت: به طور مصداقی، در عملیات بیت المقدس شبی که بچهها از کارون پل زدند، از لبه جلویی منطقه نبرد عبور کردند و تا پشت جاده آسفالت رفتند و در آنجا دشمن هشیار شد. معمولا فکر میکنیم امداد الهی به گونهای خاص باشد اما وقتی بچهها از آن منطقه عبور کردند، دشمنان ندیدند و این چیزی جز امداد الهی نمیتواند باشد.
وی افزود: خدای متعال در سوره آل عمران میفرماید: «خداوند سرپرست و هدایت کننده خوبی است». در قسمتی دیگر از این سوره خداوند میفرماید: «ما رعب و وحشت در دل کفار میاندازیم چون اتکای آنها به ابزار مادی است». وقتی باور کنیم خداوند به ما کمک میکند، قدرت ما چندبرابر میشود. سالی که در جنوب لبنان عقب نشینی شد، موردهایی گزارش شده بود که حتی فرصت غذاخوردن برای اسرائیلیها نبود.
باقرزاده ادامه داد: در ارتفاعات نبعه تعریف میکردند که وقتی فرمانده عراقی را دستگیر کردند، پرسیدند شما چند لشکر هستید؟... و ما گفتیم بیشتر از یک گردان نیستیم اما فرمانده عراقی گفت ما چندین لشکر دیدیم. تصرفی که خداوند در قوه تخیل کفار میکند، استدلال آنها را بهم میزند.
طالبزاده در این رابطه اظهارکرد: این پیروزی خیلی انفجاری بود و همه چیز را عکس کرد و یک انرژی جدید به جبهه ایران داد، اعتماد به نفس را منقلب کرد، جهان متوجه این شد که این انقلاب و حکومت جدید این ظرفیت و قابلیت دفاع خیلی بالا را دارد. نام خرمشهر و تصویر آن تکان بزرگی ایجاد کرد.
این کارشناس با اشاره به اینکه راهپیمایی اربعین در عراق را خداوند به وجود آورده است، توضیح داد: این یک رخداد فرهنگی است و حقایق روشن شد که آمریکاییها چگونه هستند و هرسال این مسأله اتفاق میافتاد. در بهترین اتاق فکر هم امکان نوشتن چنین صحنهای وجود نداشت که دو ملت به این طریق به یکدیگر نزدیک شوند.
طالبزاده خطاب به باقرزاده گفت: به نظر میرسد بعد از 35 سال، علاوه بر اینکه خودمان باید بدانیم چه اتفاقی افتاده، جهان هم باید بداند. شاید تا امروز این قدر ضرورت نداشت که بتوانیم خودمان را به خوبی معرفی کنیم. ساخت موزه جنگ با ابعاد جهانی میتواند تأثیرگذار باشد. میتوانیم از هنرمندان غرب و شرق دعوت کنیم و آنها به دنبال مجهولی به نام انقلاب اسلامی میآیند.
باقرزاده پاسخ داد: رهبرانقلاب گفتهاند که باید کارها عمیق، ماندگار و مستحکم باشد. فیلمهایی که در مقیاس جهانی قابلیت عرضه دارند، باید مورد توجه باشد و پیام آن به مخاطب باشد. برای ساخت موزه هم به ترکیبی از هنر و معماری و فناوری احتیاج داریم. با مسأله موزه بیگانه نیستیم و اکثر موزهها در استانها باغ موزه است. در تهران تصمیم براین است که موزه مرکزی بزرگی در جوار حرم امام خمینی ساخته شود.
وی درباره شبیه سازی شرایط جنگ در استانها گفت: در استانها با توجه به شرایط اقلیمی نقش آنها را در رابطه با جنگ تعریف کردیم که معمولا در رده بندی جاهای گردشگری قرار میگیرد. مثلا عملیات عبور از دریاچه در شورابیل اردبیل، عبور از رودخانه را در رودخانه تجن با محوریت عملیات والفجر8 در ساری و عبور از جنگل را با محوریت عملیات والفجر4 در جنگل نهارخوران گرگان دیدیم که همگی در حال ساخت است. عملیات کوهستان بین چهارمحال و بختیاری، یاسوج و خرم آباد تقسیم شده است. عبور از دریا را برای بوشهر در نظر گرفتیم و کاری صورت نگرفته است. ضربت متقابل و دفاع پیش دستانه در بندرعباس و وحدت اقوام شیعه و سنی را در زاهدان پیش بینی کردیم که موزه آن در حال ساخت است.
طالبزاده در رابطه با ضرورت ساخت موزه به دست هنرمندان بیان کرد: یک موزه را نباید افراد غیرفیلمساز و غیرمتخصص در زمینه دکور بسازند. باید به نظر برسد که وقتی وارد موزهای میشوید، وارد سینما شدهاید. تهران با موشکهای بسیاری تخریب شد و حتی یکی از این اماکن بازسازی نشد که مثلا بگویند در 10 جای تهران موشک اصابت کرده است.
باقرزاده توضیح داد: این مجموعههایی که در ساخت موزه مشارکت میکنند به دنبال هنرمندان هستند اما معمولا هنرمندان درونگرا هستند و کمتر کار جمعی ترکیبی انجام میدهند. ما در موزه سازی ابتدای راهیم و تنها درتهران، کرمان، همدان و خرمشهر با طراحی مهندس چمران ساخته شده است. بازسازی در زمان جنگ یک ارزش بود. در بنیاد حفظ آثار به دنبال این معنا بودیم که نقاط موشک باران را مشخص کنیم اما زیباسازی شهرداری در آن زمان مخالفت کرد.
سیدمحمدباقرزاده درباره تفحص پیکر شهدا در پایان گفت: آخرین قطعه و پرده جنگ تفحص و بازگشت شهداست و به نظر میرسد هنوز تمام نشده است. تعداد سه شهید را در عملیات والفجر عراق به صورت گمنام پیدا کردیم و در پارک نهج البلاغه دفن کردیم و یکی از این شهدا یعنی حمید ملاحسنی به خواب چهار نفر از منسوبان خود از جمله خواهرش میرود و میگوید در فلان نقطه دفن هستم و تمام کسانی که در تشییع جنازه ما شرکت کردند را شفاعت میکنیم و این در کنار بخشش خداوند هیچ چیز نیست.
ناگفتههای گلعلی بابایی از فرمانده گردان عمار
گلعلی بابایی رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس همچنین درباره فرماندهان جوان جنگی توضیح داد: در شرایط جنگی ما بیشتر متوجه شخصیت فرماندهان جنگ میشویم. وقتی مذاکرات آنها برای شروع یک عملیات را میشنیدیم و بررسی میکردیم، میدیدم برای نقطه به نقطه مناطق عملیاتی نظر میدادند چون در آن زمان جمهوری اسلامی به این متهم بود که عملیاتهایی که انجام میدهد، بدون تدبیر است که به دلیل راه افتادن موج انسانی، برخی از عملیاتها موفق میشود.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس افزود: حسن باقری با سن کم خود درباره عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر به دقت با فرماندهان جنگ صحبت میکند و برای مواضعی که دارد استدلال قوی دارد و فرماندهان را متقاعد میکند. در این رابطه رهبرانقلاب گفتهاند در دوره جنگ عناصر و افرادی بودند که از جنگ بیاطلاع بودند اما طی یکسال و نیم تبدیل به یک استراتژیست نظامی میشوند و این درباره همه صدق میکند.
گلعلی بابایی با اشاره به صحبتهای رهبرانقلاب بیان کرد: ایشان همچنین به این اشاره میکنند که شرح حال شهید جعفری را در کتاب «کالکهای خاکی» خوانده است که این شهید هنگام رفتن به سوسنگرد حتی شلیک کردن با اسلحه را نمیداند اما در عملیات فتح المبین تبدیل به یکی از طراحان میشود. کتاب «گردان نهم» هم که شرح حال وزوایی است و رهبرانقلاب به این اشاره کردهاند که صرف مدت کوتاهی تبدیل به یک نظامی بزرگ میشوند و با سرهنگها و فرماندهان جنگ بحث میکنند. جنگ کاری کرد که یک سرباز صفر تبدیل به یک استراتژیست نظامی شد. این معجزه انقلاب و دفاع مقدس است.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس تشریح کرد: فرماندهان جوان ما درباره عملیاتها تدابیر خوبی داشتند و در عملیات بیت المقدس هم طرحی که ارائه شد، دشمن را غافلگیر کرد. شهدایی مثل حسن باقری، احمد متوسلیان، ابراهیم همت، محسن رضایی و صیاد شیرازی جزوی از این جماعت بودند.
نادر طالبزاده نیز یادآور شد: به نظرم تا این تاریخ مستندسازی درستی از جنگ انجام ندادیم. در واقع هنوز عموم مردم نمیدانند چه اتفاقی افتاد که یک عملیات موفق شد. این ابتکارها باید طوری پیاده شود که برای مردم عادی قابل فهم باشد. این میدان بزرگی برای مستندساز و داستان سازان است که نقاط مبهم این واقعه را مشخص کنند.
گلعلی بابایی در ادامه درباره پیاده کردن اصوات بیسیمها که چندین صدا در آن واحد شنیده میشد، گفت: حسین بهزاد این بیسیمها را به صورت شبانه میشنید و پیاده میکرد. در مقطعی در فرازی از عملیات دفاع مقدس که بچههای ما از جاده آسفالت به سمت دژ مرزی رفتند، جنگ سختی به وجود آمد و یک مکالمه بین شهیدانی مثل محمود شهبازی و علی اصغربشکیده فرمانده گردان عمار بود. این مکالمه بسیار دلخراش بود و اگر کسی آن را میشنید و تجسم میکرد مو براندامش راست میشد. حسین بهزاد این نوار را به هرسختی و مشقتی پیاده کرد اما آن قدر صحبتهای رد و بدل شده سهمگین بود که بخشی از بدن ایشان بیحس شد و سکته ناقص کرد. این نوارهای پیاده شده میتواند دستمایه فیلمسازی قرار بگیرد که متأسفانه فیلمسازان ما کم لطفی میکنند.
گلعلی بابایی نیز درباره استفاده از هنرمندان گفت: الان استفاده از هنرمندان اتفاق میافتد و از 10 تا 80 درصد پیشروی در استانها انجام میشود و هرجایی که به مرحله چیدمان و تأمین محتوا میرسد، از هنرمندان استفاده میشود. قبلا ابعاد این پروژهها وسیع بود اما الان به دلیل بودجه دچار رکود میشود. با تدابیر اندیشیده شده، تصمیم گرفته شد که این پروژهها به صورت فازبندی بهره برداری شود تا بخشی از اهداف پیش بینی شده محقق شود.
سیدمحمد باقرزاده فرمانده کمیته مفقودان در برنامه «حکایت همچنان باقی است» درباره شهید جهان آرا و روز سوم خرداد گفت: در زمان اشغال خرمشهر شهید جهان آرا فرمانده سپاه خرمشهر بود و ایشان گفتند میخواهم در کمیسیون شهدا باشم و من اصرار میکردم که کمیسیون جنگ برای وی مهمتر است. شهید جهان آرا گفتند این کمیسیون مهمتر است و تعجب کردم که چه طور به مسأله شهدا توجه داشتند. بعد از ایشان شهید کلاهدوز آمد و 7 نفر شدیم. مطالبی که در آن کمیسیون تصویب شد، پشتوانه رسیدگی به ضوابط و مقررات رسیدگی به شهدا و جانبازان در طول جنگ بود که بعدها همان مطالب در قانون سپاه آمد.
نادرطالبزاده به عنوان مجری و کارشناس ادامه داد: به سن فرماندهان جنگ کمتر به آن توجه میشود و مثلا در جنگ ویتنام فرماندهان مو سفید هم داریم اما در جنگ ما تمام ابتکار و خلاقیت در بچههای 22 ساله است و این یک اتفاق مهم بیسابقه بود.
باقرزاده در این رابطه گفت: مسنترین فرماندهان در آن زمان شهید کلاهدوز به عنوان قائم مقام سپاه بود و آرامش خاصی داشت. به دلیل شور و حالی که بچهها داشتند، جلسهها به نحو دیگری اداره میشد.
وی افزود: خدای متعال در سوره آل عمران میفرماید: «خداوند سرپرست و هدایت کننده خوبی است». در قسمتی دیگر از این سوره خداوند میفرماید: «ما رعب و وحشت در دل کفار میاندازیم چون اتکای آنها به ابزار مادی است». وقتی باور کنیم خداوند به ما کمک میکند، قدرت ما چندبرابر میشود. سالی که در جنوب لبنان عقب نشینی شد، موردهایی گزارش شده بود که حتی فرصت غذاخوردن برای اسرائیلیها نبود.
باقرزاده ادامه داد: در ارتفاعات نبعه تعریف میکردند که وقتی فرمانده عراقی را دستگیر کردند، پرسیدند شما چند لشکر هستید؟... و ما گفتیم بیشتر از یک گردان نیستیم اما فرمانده عراقی گفت ما چندین لشکر دیدیم. تصرفی که خداوند در قوه تخیل کفار میکند، استدلال آنها را بهم میزند.
طالبزاده در این رابطه اظهارکرد: این پیروزی خیلی انفجاری بود و همه چیز را عکس کرد و یک انرژی جدید به جبهه ایران داد، اعتماد به نفس را منقلب کرد، جهان متوجه این شد که این انقلاب و حکومت جدید این ظرفیت و قابلیت دفاع خیلی بالا را دارد. نام خرمشهر و تصویر آن تکان بزرگی ایجاد کرد.
این کارشناس با اشاره به اینکه راهپیمایی اربعین در عراق را خداوند به وجود آورده است، توضیح داد: این یک رخداد فرهنگی است و حقایق روشن شد که آمریکاییها چگونه هستند و هرسال این مسأله اتفاق میافتاد. در بهترین اتاق فکر هم امکان نوشتن چنین صحنهای وجود نداشت که دو ملت به این طریق به یکدیگر نزدیک شوند.
طالبزاده خطاب به باقرزاده گفت: به نظر میرسد بعد از 35 سال، علاوه بر اینکه خودمان باید بدانیم چه اتفاقی افتاده، جهان هم باید بداند. شاید تا امروز این قدر ضرورت نداشت که بتوانیم خودمان را به خوبی معرفی کنیم. ساخت موزه جنگ با ابعاد جهانی میتواند تأثیرگذار باشد. میتوانیم از هنرمندان غرب و شرق دعوت کنیم و آنها به دنبال مجهولی به نام انقلاب اسلامی میآیند.
باقرزاده پاسخ داد: رهبرانقلاب گفتهاند که باید کارها عمیق، ماندگار و مستحکم باشد. فیلمهایی که در مقیاس جهانی قابلیت عرضه دارند، باید مورد توجه باشد و پیام آن به مخاطب باشد. برای ساخت موزه هم به ترکیبی از هنر و معماری و فناوری احتیاج داریم. با مسأله موزه بیگانه نیستیم و اکثر موزهها در استانها باغ موزه است. در تهران تصمیم براین است که موزه مرکزی بزرگی در جوار حرم امام خمینی ساخته شود.
وی درباره شبیه سازی شرایط جنگ در استانها گفت: در استانها با توجه به شرایط اقلیمی نقش آنها را در رابطه با جنگ تعریف کردیم که معمولا در رده بندی جاهای گردشگری قرار میگیرد. مثلا عملیات عبور از دریاچه در شورابیل اردبیل، عبور از رودخانه را در رودخانه تجن با محوریت عملیات والفجر8 در ساری و عبور از جنگل را با محوریت عملیات والفجر4 در جنگل نهارخوران گرگان دیدیم که همگی در حال ساخت است. عملیات کوهستان بین چهارمحال و بختیاری، یاسوج و خرم آباد تقسیم شده است. عبور از دریا را برای بوشهر در نظر گرفتیم و کاری صورت نگرفته است. ضربت متقابل و دفاع پیش دستانه در بندرعباس و وحدت اقوام شیعه و سنی را در زاهدان پیش بینی کردیم که موزه آن در حال ساخت است.
طالبزاده در رابطه با ضرورت ساخت موزه به دست هنرمندان بیان کرد: یک موزه را نباید افراد غیرفیلمساز و غیرمتخصص در زمینه دکور بسازند. باید به نظر برسد که وقتی وارد موزهای میشوید، وارد سینما شدهاید. تهران با موشکهای بسیاری تخریب شد و حتی یکی از این اماکن بازسازی نشد که مثلا بگویند در 10 جای تهران موشک اصابت کرده است.
باقرزاده توضیح داد: این مجموعههایی که در ساخت موزه مشارکت میکنند به دنبال هنرمندان هستند اما معمولا هنرمندان درونگرا هستند و کمتر کار جمعی ترکیبی انجام میدهند. ما در موزه سازی ابتدای راهیم و تنها درتهران، کرمان، همدان و خرمشهر با طراحی مهندس چمران ساخته شده است. بازسازی در زمان جنگ یک ارزش بود. در بنیاد حفظ آثار به دنبال این معنا بودیم که نقاط موشک باران را مشخص کنیم اما زیباسازی شهرداری در آن زمان مخالفت کرد.
سیدمحمدباقرزاده درباره تفحص پیکر شهدا در پایان گفت: آخرین قطعه و پرده جنگ تفحص و بازگشت شهداست و به نظر میرسد هنوز تمام نشده است. تعداد سه شهید را در عملیات والفجر عراق به صورت گمنام پیدا کردیم و در پارک نهج البلاغه دفن کردیم و یکی از این شهدا یعنی حمید ملاحسنی به خواب چهار نفر از منسوبان خود از جمله خواهرش میرود و میگوید در فلان نقطه دفن هستم و تمام کسانی که در تشییع جنازه ما شرکت کردند را شفاعت میکنیم و این در کنار بخشش خداوند هیچ چیز نیست.
ناگفتههای گلعلی بابایی از فرمانده گردان عمار
گلعلی بابایی رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس همچنین درباره فرماندهان جوان جنگی توضیح داد: در شرایط جنگی ما بیشتر متوجه شخصیت فرماندهان جنگ میشویم. وقتی مذاکرات آنها برای شروع یک عملیات را میشنیدیم و بررسی میکردیم، میدیدم برای نقطه به نقطه مناطق عملیاتی نظر میدادند چون در آن زمان جمهوری اسلامی به این متهم بود که عملیاتهایی که انجام میدهد، بدون تدبیر است که به دلیل راه افتادن موج انسانی، برخی از عملیاتها موفق میشود.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس افزود: حسن باقری با سن کم خود درباره عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر به دقت با فرماندهان جنگ صحبت میکند و برای مواضعی که دارد استدلال قوی دارد و فرماندهان را متقاعد میکند. در این رابطه رهبرانقلاب گفتهاند در دوره جنگ عناصر و افرادی بودند که از جنگ بیاطلاع بودند اما طی یکسال و نیم تبدیل به یک استراتژیست نظامی میشوند و این درباره همه صدق میکند.
گلعلی بابایی با اشاره به صحبتهای رهبرانقلاب بیان کرد: ایشان همچنین به این اشاره میکنند که شرح حال شهید جعفری را در کتاب «کالکهای خاکی» خوانده است که این شهید هنگام رفتن به سوسنگرد حتی شلیک کردن با اسلحه را نمیداند اما در عملیات فتح المبین تبدیل به یکی از طراحان میشود. کتاب «گردان نهم» هم که شرح حال وزوایی است و رهبرانقلاب به این اشاره کردهاند که صرف مدت کوتاهی تبدیل به یک نظامی بزرگ میشوند و با سرهنگها و فرماندهان جنگ بحث میکنند. جنگ کاری کرد که یک سرباز صفر تبدیل به یک استراتژیست نظامی شد. این معجزه انقلاب و دفاع مقدس است.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس تشریح کرد: فرماندهان جوان ما درباره عملیاتها تدابیر خوبی داشتند و در عملیات بیت المقدس هم طرحی که ارائه شد، دشمن را غافلگیر کرد. شهدایی مثل حسن باقری، احمد متوسلیان، ابراهیم همت، محسن رضایی و صیاد شیرازی جزوی از این جماعت بودند.
نادر طالبزاده نیز یادآور شد: به نظرم تا این تاریخ مستندسازی درستی از جنگ انجام ندادیم. در واقع هنوز عموم مردم نمیدانند چه اتفاقی افتاد که یک عملیات موفق شد. این ابتکارها باید طوری پیاده شود که برای مردم عادی قابل فهم باشد. این میدان بزرگی برای مستندساز و داستان سازان است که نقاط مبهم این واقعه را مشخص کنند.
گلعلی بابایی در ادامه درباره پیاده کردن اصوات بیسیمها که چندین صدا در آن واحد شنیده میشد، گفت: حسین بهزاد این بیسیمها را به صورت شبانه میشنید و پیاده میکرد. در مقطعی در فرازی از عملیات دفاع مقدس که بچههای ما از جاده آسفالت به سمت دژ مرزی رفتند، جنگ سختی به وجود آمد و یک مکالمه بین شهیدانی مثل محمود شهبازی و علی اصغربشکیده فرمانده گردان عمار بود. این مکالمه بسیار دلخراش بود و اگر کسی آن را میشنید و تجسم میکرد مو براندامش راست میشد. حسین بهزاد این نوار را به هرسختی و مشقتی پیاده کرد اما آن قدر صحبتهای رد و بدل شده سهمگین بود که بخشی از بدن ایشان بیحس شد و سکته ناقص کرد. این نوارهای پیاده شده میتواند دستمایه فیلمسازی قرار بگیرد که متأسفانه فیلمسازان ما کم لطفی میکنند.
گلعلی بابایی نیز درباره استفاده از هنرمندان گفت: الان استفاده از هنرمندان اتفاق میافتد و از 10 تا 80 درصد پیشروی در استانها انجام میشود و هرجایی که به مرحله چیدمان و تأمین محتوا میرسد، از هنرمندان استفاده میشود. قبلا ابعاد این پروژهها وسیع بود اما الان به دلیل بودجه دچار رکود میشود. با تدابیر اندیشیده شده، تصمیم گرفته شد که این پروژهها به صورت فازبندی بهره برداری شود تا بخشی از اهداف پیش بینی شده محقق شود.