نفیو: بازگشت تحریم‌ها در قالب اسنپ‌بک مؤثر نیست
معمار رژیم تحریم‌های ضدایرانی در آمریکا می‌گوید: بازگشت تحریم‌های شورای امنیت پس از فعال شدن احتمالی اسنپ‌بک موثر نخواهد بود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان پس از سال‌ها تهدید، بالاخره فرآیند مکانیسم ماشه را فعال کردند تا بدین طریق بتوانند برنامه هسته‌ای ایران را به مسیر موردنظر خود هدایت کنند. تا انتهای ماه سپتامبر، در صورتی تغییری در وضعیت فعلی ایجاد نشود و تلاش‌های دیپلماتیک به نتیجه نرسند، قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل احیا می‌شود.
وزرای خارجه تروئیکای اروپایی در نامه‌ای به شورای امنیت، از آغاز روند فعال‌سازی مکانیسم حل‌وفصل اختلافات در برجام خبر دادند. تروئیکای اروپایی گفتند ایران ۳۰ روز برای بازگشت به میز مذاکرات فرصت دارد. البته برنامه تحریمی غرب علیه ایران، روی کاغذ خوب به نظر می‌رسد. اگر همه‌چیز طبق برنامه اروپا پیش برود، آمریکا ابزار موردنیاز برای اعمال فشار به ایران را به دست خواهد آورد. اما هیچ تضمینی وجود ندارد که نتیجه این تحریم‌ها همانی باشد که غرب مدنظر دارد.
انگیزه اصلی اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، انقضای این سازوکار در ماه اکتبر است. این امر همچنین بنا به ادعای طرف‌های اروپایی سبب می‌شود ایران شفافیت بیشتری در زمینه برنامه هسته‌ای خود نشان داده و همکاری بیشتری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد. این در حالی است که بعد از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگشت تحریم‌های اقتصادی، ایران تا حدود یک سال همچنان به تعهدات هسته‌ای خود پایبند ماند. تهران امیدوار بود طرف‌های باقی‌مانده در توافق بتوانند از طریق سازوکارهایی مانند اینستکس، منافع اقتصادی وعده‌داده‌شده را تا حدی عملی کنند. اما با شکست این تلاش‌ها و افزایش فشار اقتصادی، ایران تصمیم گرفت گام‌به‌گام از تعهداتش در برجام به عنوان اقدامی متقابل، عقب‌نشینی کند.
از سوی دیگر، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین، عنوان کرد: تحریک‌های تروئیکای اروپا با این به‌اصطلاح سازوکار ماشه هیچ تغییری در رویکرد سازنده ایران ایجاد نکرده است. اعمال اسنپ‌بک البته مسبوق به سابقه نیست و این بدان معناست که بسیاری از کشورها درک چندانی از نحوه پیشبرد آن، در صورت شکست دیپلماسی طی ۳۰ روز آینده، ندارند. گرچه دولت‌ها عموما‌ً به اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل عادت دارند، اما ممکن است از نحوه واکنش به اسنپ‌بک مطمئن نباشند، به‌ویژه در شرایطی که ایران، روسیه و چین با آن مقابله می‌کنند.
بروکسل و واشنگتن نمی‌توانند انتظار داشته باشند که بازگشت مجدد تحریم‌ها علیه ایران به‌سادگی اجرائی شود. اثربخشی محدودیت‌های برآمده از فعال‌سازی این سازوکار نیازمند کارزارهای دیپلماتیک از سوی ایالات‌متحده و تروئیکاست.
از سوی دیگر، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل نیازمند نظارت دقیق از سوی آمریکا و شرکایش است. در این راستا، کاخ‌سفید و تروئیکا باید به کشورها در مورد مشکلات عملی مرتبط با اجرای تحریم‌ها، مانند تعاریف فناوری‌ها و قطعات کلیدی که مشمول محدودیت‌ها هستند، مشاوره دهند. در گذشته، چنین اقداماتی به طور معمول بخشی از اختیارات سازمان ملل هنگام وضع تحریم‌ها بود، اما اکنون بعید است چنین باشد.
همچنین باید در نظر گرفت که دولت فعلی آمریکا، رویکردی کمابیش مبهم در قبال ایران پیش گرفته است. ترامپ از زمان بازگشت مجددش به کاخ‌سفید، اظهارات ضدونقیضی در قبال تحریم‌ها علیه ایران بر زبان آورده است. ترامپ در ماه ژوئن طی اقدامی غیرمنتظره و در زمان آتش‌بس بین ایران و اسرائیل اعلام کرد که چین می‌تواند به خرید نفت ایران ادامه دهد. موضع دوپهلوی ترامپ می‌تواند سبب شود که برنامه اروپا برای اعمال فشار فراگیر به ایران آنچنان که انتظار دارد، پیش نرود.
اثرگذاری بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در عین حال نیازمند فشار بی‌سابقه آمریکا بر بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران، چین، خواهد بود. همچنین باید در نظر داشت که روابط ایران با همسایگان خود در حوزه خلیج‌فارس، از جمله امارات، طی سال‌های اخیر بهبود چشمگیری داشته است و همین امر می‌تواند سبب شود که کار طرف‌های غربی برای بستن کانال‌های مالی تهران در منطقه با دشواری مواجه شود.
مهم‌تر از همه آنکه، آمریکا احتمالاً باید با چین و روسیه نیز که تلاش خواهند کرد اثرات تحریم‌های سازمان ملل را کاهش دهند، مقابله کند. روسیه و چین احتمالاً هر تلاشی از سوی سازمان ملل برای تشکیل یک کمیته مؤثر تحریم‌ها یا یک هیئت کارشناسان برای گزارش تخلفات را مسدود خواهند کرد. نحوه مدیریت مکانیسم ماشه چه‌بسا آزمونی جدی برای دولت ترامپ و شرکای اروپایی‌اش باشد و مشخص نیست که آیا آنها خواهند توانست از این آزمون سربلند بیرون بیایند یا خیر.
منبع : کیهان
