وقتی گریه برای امام حسین(ع) جرم شد

شهدای ایران: سنت روضه و عزاداری از جمله سنت‌های قدیمی در تاریخ فرهنگی ایران اسلامی به شمار می‌آید که در ادوار مختلف به گونه‌های متنوع اجرا می‌شده است. برخی از دولت‌های حاکم در ایران چون قاجار خود نیز بانی اجرای مراسمات عزاداری سیدالشهدا(ع) بودند و تکیه‌هایی چون تکیه دولت را بنا نهادند. همزمان با تحولات مدرنیزاسیون در دوران پهلوی اول که خواهان اروپایی شدن ایران بود، سبب شد تا قانون منع عزاداری محرم ایجاد شود و تا سال‌ها گریه بر امام حسین(ع) جرم تلقی می‌شد.



در سریال تلویزیونی «شب دهم» به کارگردانی حسن فتحی و بازی حسین یاری، به گونه‌ای به این مسئله و ممنوعیت اجرای تعزیه و مراسمات مذهبی محرم اشاره شده است. در این اثر نمایشی نشان داده می‌شود که در فضای خفقان، چگونه افراد برای اجرای تعزیه مجبور به پنهان کاری هستند و مراسمات شبانه اجرا می‌شود.
بدین صورت ممنوعیت عزاداری و مراسمات مذهبی سوژه‌ای بوده است که هم فیلمسازان و هم مستندسازان نسبت به آن واکنش نشان داده و آثار نمایشی تولید کرده‌اند.



در ارتباط با ممنوعیت عزاداری در محرم مستندهای متعددی ساخته شده است که می‌توان در این میان به مستند «روضه ممنوع» اشاره کرد. مستند کوتاه روضه ممنوع کاری از دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، در حدود 8 دقیقه به روایت ممنوعیت برگزاری مجلس روضه و عزاداری امام حسین(ع) می‌پردازد که به دستور پهلوی اول در سال‌های 1314 تا 1320 به اجرا درآمده است.
این مستند کوتاه که ترکیبی از مصاحبه با شاهدان عینی و عکس‌های گرافیکی هست، در تلاش است تا از زبان افراد مختلف روایتی منسجم از ممنوعیت عزاداری امام حسین(ع) را برای مخاطب به تصویر کشاند. شاهدان عینی در مصاحبه‌های این مستند، برای مخاطب شرح می‌دهند که چگونه و به چه طریقی مراسمات روضه را برگزار و در آن شرکت می‌کردند. در حقیقت مستندساز در تلاش است تا با کنار هم گذاشتن روایت‌های مختلف، قسمتی کوتاه از این پازل تاریخی را به نمایش بگذارد. مستند «روضه ممنوع» تنها روایتی کوتاه از زبان شاهدان آن دوران است که وقایع را مختصر بیان می کنند.

*منبع:فارس