سید بن طاووس در کتاب الإقبال بالأعمال الحسنه، در مورد اعمال روز بیست و سوم ذی القعده آورده است: در بعضی از کتاب‌های دانشمندان غیر عرب دیده‌ام که زیارت امام رضا (ع) در روز ۲۳ ذی القعده، از نزدیک یا دور، به وسیله یکی از زیارات معروف یا آنچه که شبیه زیارت است، مستحب است.
به گزارش شهدای ایران به نقل از میزان، بزرگان دینی ما سفارش بسیاری بر زیارت عتبات عالیات و حرمین شریفین امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) کرده‌اند. چه خوب است که زیارت آن حضرت در چهارچوب این قاعده کلی در ساعت‌های خاص مانند ثلث آخر شب، قبل از اذان صبح، بین الطلوعین، شب جمعه و ... باشد که مؤثرتر است. با این حال رفتن به زیارت آن حضرت در این زمان‌های خاص تأکید شده است.
البته باید در نظر داشت که روزهای خاصی نیز وجود دارد که زیارت قبور امامان شریفمان تاکید شده است، در باب امام رضا (ع) چند روز ویژه مانند ولادت، شهادت، بیست و سوم و بیست و پنجم ذی القعده، ماه رمضان و ماه رجب سفارش شده است.
یازده ذی القعده، روز ولادت
از مرحوم مجلسی نقل شده است که زیارت امام رضا (ع) در تمام ایام و اوقات دارای فضل و شرف است، مخصوصا ایامی که به آن حضرت اختصاص دارد؛ مانند یازدهم ذی القعده روز ولادت، و آخر ماه صفر روز شهادت آن حضرت.
بیست و سوم ذی القعده
ترجمه آنچه که سید بن طاووس در کتاب الإقبال بالأعمال الحسنه، در ذیل اعمال روز 23 ذی القعده آورده چنین است که: در بعضی از کتاب‌های دانشمندان غیر عرب دیده‌ام که زیارت امام رضا (ع) در روز 23 ذی القعده، از نزدیک یا دور، به وسیله یکی از زیارات معروف یا آنچه که شبیه زیارت است، مستحب است. البته باید یادآور شد که در روایتی، امام رضا (ع) در این روز به شهادت رسیده اند. از این رو زیارت امام، ثواب ویژه‌ای دارد.
بیست و پنجم ذی القعده
شیخ عباس قمی در اهمیت زیارت امام در این روز می‌نویسد: میرداماد، در رسالة اربعه ایام خود در بیان اعمال روز دحوالارض فرموده‌اند «زیارت حضرت رضا (ع) در این روز، بهترین اعمال مستحب و از آداب مورد تأکید است».
اول یا ششم ماه رمضان
اول یا ششم ماه رمضان روزی است که با ولایتعهدی امام رضا (ع) بیعت شد.
سید بن طاووس دربارة روز ششم ماه رمضان می‌گوید: روایت شده است که در این روز دو رکعت نماز خوانده شود. در هر رکعت، یک بار سورۀ حمد و 25 بار سورۀ اخلاص (توحید)، به جهت ادای حقوقی که مولای ما امام رضا (ع) بر ما در این روز دارد. سپس مرحوم مجلسی در ذیل این فرمایش، متذکر میشود: مناسب است این نماز در روضۀ مقدس آن حضرت و بعد از زیارت ایشان، به جا آورده شود.
ماه رجب مطابق روایتی که در کتاب‌های معتبر شیعه، از قبیل: کافی، تهذیب الاحکام، کامل الزیارات و عیون اخبار الرضا گزارش شده است، امام جواد (ع) فرموده است که زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) از حج فضیلت بیشتری دارد.
شهید اول (محمد بن جمال مکی) می‌گوید: «زیارت امام رضا (ع) در ماه رجب از افضل اعمال است» مرحوم شیخ عباس قمی نیز می‌نویسد: «.. زیارت آن حضرت در ایام و اوقات شریف و مخصوص به آن حضرت، فضیلت بسیار دارد، خصوصاً در ماه رجب , در روز اول ماه رجب.»
حجت‌الاسلام و المسلمین هادی سروش- استاد حوزه علمیه قم- در گفت‌وگو با میزان در مورد اهمیت روز ۲۳ ذی‌القعده اظهار کرد: بر اساس روایات و نظرات علمای شیعه، زیارت قبور مطهر ائمه وظیفه‌ای دینی و تعهدی شیعیان است که باید انجام دهند. در میان زیارت‌های ائمه، زیارت امام رضا علیه‌السلام جایگاه ویژه‌ای دارد و در روزهای خاصی سفارش شده است.
وی ادامه داد: از جمله این روزها، روز بیست و سوم ذی‌القعده است که علمای شیعه بر اهمیت و توصیه به زیارت در این روز تأکید کرده‌اند. این روز به عنوان احتمال روز شهادت امام رضا علیه‌السلام شناخته میشود و در آثار علمای شیعه، مانند سید بن طاووس در کتاب «اقبال»، بر زیارت در این روز تأکید شده است. همچنین، روز یازدهم ذی‌القعده، روز امام رضا علیه‌السلام، و روز بیست و پنجم ذی‌القعده نیز به عنوان روزهای مستحب برای زیارت ذکر شده‌اند.
این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: در روز ششم ماه رمضان، که طبق نقل تاریخ، روز ولایت عهدی امام رضا علیه‌السلام است، نیز سفارش به زیارت شده است. علاوه بر این، اول ماه رجب، که خود ماه رجب است، به عنوان یکی از روزهای زیارتی امام رضا ذکر شده است، که شهید اول رحمت‌الله علیه بر آن تأکید دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سروش یادآور شد: علت تکرار تأکید بر زیارت در این روزها، احتمالاً به دلیل اهمیت تاریخی و اعتقادی آنها است، اما نکته مهم‌تر، منشأ روایات و احادیثی است که این زیارت‌ها را مستحب و سفارش‌شده می‌دانند.
وی افزود: دلیل این تأکید، ارتباط مستقیم با اعتقاد شیعه به امامت امام رضا علیه‌السلام است.
پذیرفتن امامت امام رضا(ع)، به معنای پذیرش امامت سایر ائمه بعدی، از جمله امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، امام عسکری(ع) و امام زمان(عج) است، که شیعه اثنا عشری یا دوازده امامی نامیده میشود.
این استاد حوزه ابراز کرد: در نتیجه، زیارت امام رضا علیه‌السلام نماد تعهد و ارتباط قلبی و اعتقادی شیعیان با امامان است و تکرار و تأکید بر زیارت در روزهای مختلف، به منظور تثبیت و تقویت اعتقاد به امامت ۱۲ امام شیعه است.
