به گزارش شهدای ایران، بی‌تردید، مقدس‌ترین جهاد، جهادی است که به عنوان دفاع از حقوق انسانی صورت گرفته باشد. در جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران اسلامی تجاوز کرد؛ از این رو، مردم غیرتمند ایران، در دفاعی مقدس، از حق خود که دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی و ملی خود بود، دفاع کردند.

معنویت جبهه‌های جنگ و دفاع مقدس

از جلوه‌های معنویت در دفاع مقدس، حالت تضرع، استغاثه و راز و نیاز عارفانه رزمندگان اسلام بود. دفاع مقدس، فرصت نمایش خالصانه‌ترین و زیباترین مناجات‌ها و دعا‌ها را پدید آورد. در کنار نماز و قرآن، دعا وسیله دیگری بود که یاد خدا را در دل رزمندگان زنده نگاه می‌داشت، به آنان قدرت روحی می‌بخشید و تحمل سختی‌های نبرد را برای آنان آسان‌تر می‌ساخت.

استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد

فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات‌های مختلف اشاره کردند و آن را از علت‌های پیروزی لشکر اسلام برشمرده‌اند.

سردار شهید مهدی زین‌الدین درباره مقاومت و ایستادگی و تاثیر آن در پیروزی می‌گوید: «تنها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی‌ها و نه در پیروزی‌ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم، چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی‌توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است».

از همان ابتدای جنگ، روحانیت به عنوان متصدیان تبلیغ و حافظان کیان اسلامی، نقش مهمی در آگاه‌سازی ذهن مردم از عمق فاجعه‌ی تجاوز کشور بیگانه به ایران اسلامی و تشویق مردم به حضور در جبهه‌های مقدس را داشتند.

به جرات می‌توان گفت کل مجموعه‌ روحانیت در طول هشت سال دفاع مقدس در ایفای این نقش، یعنی ترویج و تبلیغ و تشویق مردم برای دفاع از کیان اسلامی، سربلند بیرون آمده است. این نقش که با استناد به فرمایشات امام خمینی (ره) به عنوان وظیفه‌ای برای روحانیت تلقی شد تأثیر بسیار مهمی در عرصه‌ها و برهه‌های مختلف دفاع مقدس داشت.

از اولین روزهای جنگ، شخصیت‌های روحانی در گوشه و کنار کشور، حضور در میدان نبرد را وظیفه الهی دینی عنوان کرده و مردم را برای دفاع از ناموس و دین و میهن، آماده حضور در جبهه‌ها می‌کردند و انگیزه آنان را برای حضور در میدان‌های رزم دوچندان می‌ساختند.

نقش روحانیت در دفاع مقدس

علاوه بر نقش ترویج و تبلیغ، حضور روحانیت در جبهه‌های جنگ هم نکته قابل تأملی است. نهاد روحانیت در دوران دفاع مقدس، در کنار دیگر رزمنده‌ها حضوری جدی داشته است.

در آغاز جنگ، اعزام روحانیت به جبهه‌ها از طریق سازمان‌ها و نهاد‌ها و همراه با رزمندگان دیگر بوده که به مرور با تأسیس تیپ مستقل ۸۳ امام صادق (ع) در سال ۱۳۶۴، اعزام روحانیون و طلاب به جنگ منسجم شد.

از اولین هماهنگ کنندگان اعزام روحانیون به جنگ، می‌توان از آیت‌الله محمدفاضل لنکرانی نام برد که با تأسیس هنگ طلاب در مدرسه‌ی فیضیه، در اعزام منسجم طلاب به جبهه‌ها نقش مهمی داشت. تعداد زیادی از طلاب و روحانیون در جبهه‌ها شهید، اسیر یا مجروح شده‌اند.

در کتابی به نام دانشنامه‌ی شهدای روحانی می‌توان اطلاعات مفیدی در این زمینه به دست آورد. با استناد به منابع مستند و موثق از جمله کتاب شیخ شریف، می‌توان ادعا کرد اولین روحانی شهید دفاع مقدس، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین شیخ محمدحسن شریف قنوتی معروف به شیخ شریف بوده است که در ۲۴ مهر ۱۳۵۹ در خیابان چهل متری خرمشهر به شهادت رسید.

بعثی‌ها دستگیری و شهادت او را پیروزی بزرگی قلمداد کردند و با نسبت دادن لقب «خمینی» به وی و با نشان دادن تصویر او از تلویزیون عراق، به شهید کردن چنین شخصیتی افتخار کردند.

تقدس دفاع ما به تأسی و الهام گرفته از عاشوراست. همین امر مهم‌ترین عامل در گیرایی و تأثیرگذاری چگونگی و میزان ترویج و تبلیغ نهاد روحانیت در طول هشت سال دفاع مقدس بوده است. روحانیت در ساده‌ترین روش و البته با استفاده و الهام از عمیق‌ترین مفاهیم و آموزه‌های دینی و با به تصویر کشیدن رشادت‌ها و شجاعت‌ها و مقاومت‌های مسلمانان صدر اسلام، تاثیر بی‌نظیری در ایجاد روحیه‌ صبر و مقاومت رزمنده‌ها داشتند و انگیزه‌های آنان را در امر عدالت‌طلبی، آرمان خواهی و طلب شهادت بالا می‌بردند.

شاید بتوان گفت مجموعه‌ی همین عوامل بود که جبهه به محلی برای تحول و دگرگونی‌های درونی و بهانه‌ای برای رسیدن به خدا شناخته شد و از همین راه بسیاری از جوان ها، شهد شهادت نوشیده، به سوی محبوب شتافتند و مجموعه‌ همین عوامل بود که ایران اسلامی را از گزند تجاوز دشمنان مصون نگه داشت.