چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با برگزاری مراسم افتتاحیه خود در روز پنجشنبه ۱۴ بهمن در شهر یزد کار خود را آغاز می‌کند.

مهران فاطمی استاندار یزد در ابتدای نشست رسانه‌ای جشنواره گفت: استان یزد افتخار دارد میزبانی جشنواره را برای اولین بار بر عهده بگیرد و رویدادهای مهم از تهران به مراکز استان‌ها منتقل شده و از ظرفیت استان‌ها استفاده شود. امیدوارم این اقدام الگویی در سال‌های بعد در سایر استان‌های کشور نیز انجام شود.

وی یادآور شد: فرهنگ و محیط زیست، ۲ مساله مهم و اساسی در استان یزد هستند و ما تدارک لازم برای میزبانی جشنواره تئاتر فجر را انجام دادیم.

در ادامه با حضور قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی از لوگوی طراحی شده جشنواره تئاتر فجر به مناسبت همکاری استان یزد در برگزاری جشنواره، رونمایی شد.

سپس اتابک نادری مدیر اجرایی چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نیز به ارائه توضیحاتی درباره لحاظ کردن شرایط کرونایی برای برنامه‌ریزی جشنواره پرداخت.

حسین مسافرآستانه دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نیز گفت: جشنواره در ۱۰ بخش شامل ۶ بخش اجرای نمایش و ۴ بخش مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر، نمایشگاه اسناد ۴۰ دوره جشنواره تئاتر فجر و مسابقه نمایشنامه‌نویسی برگزار می‌شود. در این دوره فاز اول پروژه تاریخ شفاهی جشنواره آغاز شده و از تلویزیون تئاتر ایران پخش می‌شود. همچنین کتابی درباره جشنواره‌های مهم جهانی از دانشگاه کمبریج ترجمه و در جشنواره منتشر می‌شود. بخش رادیوتئاتر را هم با همکاری رادیو نمایش برگزار می کنیم.

وی ادامه داد: ما تا دوره سی و هفتم تئاتر فجر، بخش فجر استانی داشتیم و برخی آثار جشنواره برای اجرا به استان‌های دیگر می‌رفتند که در دوره چهلم بار دیگر این بخش را احیا کردیم. بر این اساس تعدادی از نمایش‌های صحنه‌ای و خیابانی در حین برگزاری جشنواره در شهر یزد و همچنین شهر رشت اجرا می‌شوند.در این دوره شاهد هستیم آثار جشنواره دارای موضوعات متنوعی شامل مقاومت، سردار سلیمانی، مدافعان سلامت، ضد استعماری، مسائل خانواده‌ها، آیین‌های ایرانی، مشکلات ناشی از مواد مخدر، شهید ضرغام، شهید باکری و غلامرضا تختی هستند

مسافرآستانه در ادامه سخنان خود یادآور شد: در این دوره بخش مسابقه بین‌الملل نداریم بلکه بخش ملل را داریم و با توجه به شرایط موجود تئاتر دنیا تمرکز را روی ایران فرهنگی و کشورهای همسایه که با آنها مشترکات فرهنگی داریم، گذاشتیم. البته نگاه ویژه‌ای را بین ایران و تاجیکستان گذاشتیم که علاوه بر فرهنگ، زبان و اسطوره‌های مشترک داریم و علاوه بر اجرای ۲ نمایش از این کشور، جلساتی هم برای تعامل فرهنگی بین ۲ کشور برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: آثاری از کشورهای آذربایجان، الجزایر، عراق، افغانستان، بلغارستان، ایتالیا، ارمنستان و تاجیکستان در بخش ملل چهلمین جشنواره تئاتر فجر حضور دارند.

دبیر جشنواره با اشاره به فراگیری سویه جدید کرونا، متذکر شد: با توجه به این مسأله احتمال تغییر در برنامه‌ریزی برگزاری جشنواره وجود دارد. فعلا قرار است با ۳۰ درصد ظرفیت سالن آثار اجرا شوند ولی اگر شرایط سخت شود، آثار جشنواره از طریق فضای مجازی پخش خواهند شد.

مسافرآستانه با بیان اینکه برای انتخاب آثار جشنواره توجه موضوعی مدنظر نبوده بلکه به کیفیت توجه شده، اظهار کرد: جالب این است که در خروجی انتخاب‌ها شاهد هستیم آثار جشنواره دارای موضوعات متنوعی شامل مقاومت، سردار سلیمانی، مدافعان سلامت، ضد استعماری، مسائل خانواده‌ها، آیین‌های ایرانی، مشکلات ناشی از مواد مخدر، شهید ضرغام، شهید باکری و غلامرضا تختی هستند.

وی درباره بودجه جشنواره یادآور شد: برآورد سال گذشته‌مان ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود و امسال بنا بر افزایش مبلغ کمک هزینه و برگزاری بخش ملل، ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بودجه برای جشنواره تصویب شد. این بودجه واقعا برای برگزاری جشنواره تئاتر فجر حداقلی است و امیدوارم با توجه به اهمیت جشنواره، بودجه آن تعیین و تصویب شود.

مسافرآستانه درباره وضعیت پیرامون مجموعه تئاتر شهر متذکر شد: اینکه برخی انتقاد می‌کردند که با حصار و بارو در کنار تئاتر شهر می‌خواهند آن را محدود کنند که نگاه مغرضانه‌ای است. این در حالی است که هر مکانی برای جامعه هدف خود قابل دسترسی است ولی تئاتر شهر و محیط پیرامون آن برای همه اقشار قابل دسترسی است. باید فضای پیرامون تئاتر شهر ساماندهی شود. با نهادهای مرتبط هم رایزنی کردیم که در ایام جشنواره امنیت و حفاظت محیط تئاتر شهر تأمین شود.

دبیر جشنواره چهلم با اشاره به برگزاری جشنواره با ظرفیت ۳۰ درصدی سالن‌ها تأکید کرد: برگزاری جشنواره با ظرفیت ۳۰ درصدی سالن‌ها کار ما را سخت می‌کند زیرا برخی از سالن‌ها ظرفیت مخاطب پایینی دارد. شاید در برخی سالن‌های بزرگ بتوانیم کمی بیشتر از ظرفیت ۳۰ درصد استفاده کنیم.

وی درباره چرایی برگزاری مراسم افتتاحیه برای جشنواره تصریح کرد: معتقدم برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه برای هر اتفاق و رویداد مهم فرهنگی یک ضرورت است و اگر در دوره‌هایی از جشنواره مراسم افتتاحیه نداشتیم به دلیل کمبود بودجه بوده است. در افتتاحیه این دوره بزرگداشت‌ها و نمایشگاه عکس و پوستر برگزار می‌شود.

مسافرآستانه درباره اینکه چرا دوره چهلم طولانی‌تر شده، متذکر شد: ۱۰ و ۱۲ روز برگزار شدن جشنواره نکته مثبتی نیست زیرا جشنواره‌ای با اهمیت تئاتر فجر بهتر است در طول یک ماه بهمن برگزار شود.

وی درباره همزمانی جشنواره تئاتر فجر با فیلم فجر، یادآور شد: معتقدم همزمانی ۲ جشنواره به جشنواره تئاتر فجر لطمه نمی‌زند بلکه مزیت است. علاقه‌مندان تئاتر با فراقت بیشتری در سالن حضور پیدا می‌کنند. در سال ۸۴ و دبیری بنده در جشنواره تئاتر فجر این تجربه را داشتیم و مثبت بود.

مسافر آستانه در پاسخ به سوالی درباره ممیزی بیش از اندازه در این دوره از جشنواره و بازبینی مجدد نمایش‌هایی که مجوز داشته‌اند، بیان کرد: قانون این است که تمام آثاری که مجوز اجرا گرفته و روی صحنه رفته‌اند، برای اجرای مجدد در سالنی دیگر باید مجوز مجدد بگیرد. جشنواره هم از این قضیه مستثنی نیست. همه آثاری که قبلا به صحنه رفته بودند برای اجرا در جشنواره باید دوباره مجوز بگیرند اما این کار را ما تقبل کردیم و پروسه دریافت مجوز را طی کردیم. هیچ کاری نبوده که به دلیل عدم دریافت مجوز آن را رد کرده باشیم اگر هم نکاتی بوده با اعلام به گروه‌ها سعی کردیم آن را حل کنیم.

دبیر جشنواره در پاسخ به سوالی درباره ناراحتی برخی هنرمندان از انتخاب‌ها و حذف‌ها در این رویداد و در پاسخ به انتقاد از ادبیات جوابیه دادن به رسانه‌ها گفت: هیچ اتفاق خاصی در این دوره نیفتاده است؛ این احساس لطیف شماست که برخی تعابیر را به خودتان نسبت دادید. من را می‌شناسید. من هیچ وقت نگاهی از بالا به پایین به دانشجویان یا آدم‌ها نداشته‌ام. چنین تعبیری در خصوص من عادلانه نیست.

وی افزود: اگر از گروهی دعوت نکردم به این دلیل بوده که بخشی به نام «مهمان دبیر» داشتم که سهمیه محدودی داشت اما با پنج برابر تقاضا در این بخش مواجه بودم و نیازی به دعوت نداشتم. می‌خواستم از کسانی که شرکت نکردند اما کارشان خوب است، دعوت کنم اما تعداد تقاضاها پنج برابر سهمیه بود بنابراین ما از هیچ گروهی دعوت نکردیم. با کسانی هم که تناقضی را در مورد انتخاب داوران حس کرده بودند، صحبت کردم و قانع شدند اما درباره اینکه بعد از این گفتگوی محترمانه، جور دیگری مسأله را در فضای عمومی یا خصوصی مطرح کردند، ترجیح می‌دهم، چیزی نگویم. من جواب مستقیم به ادعاهای نادرست در فضای عمومی نمی‌دهم با همه این عزیزان صحبت داشتم و ماجرا تمام شده بود. چون معتقدم خیلی از مسائل درون خانواده را باید بین خودمان حل کنیم. خلاف این قضیه، اخلاق خوبی برای این قوم فرهیخته نیست. امیدوارم با دیالوگ رو در رو با ویژگی تئاتر، بین خودمان مشکلات را حل کنیم.

در ادامه اتابک نادری درباره شیوه انتخاب آثار این دوره از جشنواره اظهار کرد: امسال به شیوه آکادمیک‌وار انتخاب‌های جشنواره انجام شد.

در بخش پایانی نشست نیز مهدی دوایی طراح پوستر و نشان جشنواره نیز توضیحاتی را درباره طراحی‌های انجام شده در هویت بصری جشنواره ارائه داد.

مسافرآستانه نیز در پایان یادی از ۲ کارگردان درگذشته تئاتر کرد که آثارشان در جشنواره حضور دارد؛ ساشا کشوادی با نمایش «اتاق» و علی سلیمانی با نمایش «خاموشان».