پیش نشست کنگره زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی برگزار و در این نشست به چگونگی استفاده از ظرفیت زیارت برای تمدن‌سازی و ایجاد قطب گردشگری معنوی و همچنین دلایل افول جوامع اشاره شد.
به گزارش شهدای ایران، پیش نشست کنگره «زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب
اسلامی» با سخنرانی حجت‌الاسلام سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی‌فقیه در
امور حج و زیارت، آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمی، حجت‌الاسلام حاج
ابوالقاسم، نماینده مردم در مجلس خبرگان رهبری، محمدهادی همایون، رئیس
دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)،
حجت‌الاسلام گنابادی، مشاور تولیت و معاونت تبلیغات آستان قدس رضوی و
حجت‌الاسلام عادل، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه شب
گذشته به صورت وبینار از نشانی abarat.tv پخش شد.
یکی از دستاورهای انقلاب اسلامی خودکفایی ملت ایران است
در ابتدای این برنامه، حجت‌الاسلام عادل، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به خدمات انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف، اظهار داشت: یکی از مهمترین دستاورهای انقلاب اسلامی خودکفایی ملت ایران است. علاوه بر این، با پیروزی انقلاب اسلامی تحولات فکری و عقیدتی حاصل شد که در پیشرفت کشور نقش مؤثری داشت.
وی به تحول نگرش در حوزه دین اشاره کرد و افزود: در گذشته دین فقط در حوزه عبادت مورد توجه قرار داشت، اما به برکت انقلاب اسلامی، رسالت‌های دین در نظام‌سازی و تمدن سازی متجلی شد و ایجاد تمدن نوین اسلامی به عنوان یکی از اهداف انقلاب مورد توجه قرار گرفت.
دبیر کنگره زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با اشاره به اهمیت اخلاق و معنویت در تمدن سازی، گفت: عمل به این امور در جامعه باید متجلی شود تا بتوانیم به تمدن نوین اسلامی برسیم.
بیش از ۸ هزار زیارتگاه در ایران داریم/ بسیاری از افتخارات شیعیان در پرتو زیارت حاصل شد
حجت‌الاسلام عادل در ادامه با بیان اینکه بیش از هشت هزار زیارتگاه در ایران داریم، تصریح کرد: بسیاری از افتخارات و موفقیت‌های مسلمانان به ویژه شیعیان در پرتوی زیارت و توسل در اماکن مقدس حاصل شده است. البته زیارت فقط مختص شیعیان نیست، بلکه اهل تسنن نیز در کتاب‌های مختلفی به زیارت اشاره کرده و روایاتی درباره اهمیت آن نقل کردند؛ تا جایی که وقتی پیامبر اعظم (ص) از فتح مکه به مدینه برمی‌گشتند، قبر مادر خود را زیارت و به زیارت قبور مؤمنان توصیه کردند.
وی با اشاره به اینکه امسال با شیوع کرونا و اعمال محدودیت در تشرف به زیارتگاه‌ها مردم بیشتر قدر زیارت را دانستند، افزود: زیارتگاه‌ها نقش مهمی در ایجاد آرامش معنوی در بین مردم دارند و وجود بقاع متبرکه به عنوان قطب فرهنگی هر محله در رفع آسیب‌های اجتماعی اثرگذار است که نباید از توجه به ظرفیت امامزادگان غفلت کرد.
حجت‌الاسلام عادل به موضوعات مختلف کنگره زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اشاره کرد و افزود: این کنگره در موضوعاتی همچون «زیارت معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، «زیارت، بسط معنویت و فضائل اخلاقی»، «زیارت، بالندگی ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی»، «زیارت زیرساخت معنوی جامعه اسلامی»، «زیارت تمرین سبک زندگی اسلامی»، «زیارت و مقابله با کانون‌های ضد معنویت و معنویت‌های کاذب»، «اربعین ساحت فضائل اخلاقی و تجلی فرهنگ زیارت»، «زیارت و جوانان»، « زیارت و همگرایی تمدنی»، «دیپلماسی زیارت» و «بعد جهانی زیارت با محوریت حج تمتع و اربعین» همزمان با دهه کرامت برگزار می‌شود.
چگونه از ظرفیت زیارت برای تمدن‌سازی استفاده کنیم؟
در ادامه این هم‌اندیشی، حجت‌الاسلام حجت گنابادی‌نژاد، مشاور تولیت و معاون تبلیغات آستان قدس رضوی با بیان اینکه زیارت فرصتی برای سازندگی روحی و معنوی به شمار می‌رود، خاطر نشان کرد: زیارت فقط مربوط به مکان و زمان خاصی نیست، همانطور که ما برخی ادعیه و زیارت‌ها همچون زیارت عاشورا، وارث و امین الله را در هر زمانی می‌توانیم بخوانیم.
وی با اشاره به اینکه زیارت برای رشد و تعالی در دنیا و آخرت نقش مهمی دارد، گفت: ظرفیت انسان سازی در مکتب اهل بیت (ع) تعریف می‌شود و وقتی فردی به زیارت یک امام یا امامزاده مشرف می‌شود، به نوعی میثاق و موج حیات بخشی در ابعاد مختلف و پیام مؤثری نه تنها در وجود فرد بلکه در بین سایر افراد نیز ایجاد خواهد شد.
رئیس کنگره «زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» با بیان اینکه همه موهبت‌های الهی برای انسان ناشی از لطف ائمه اطهار (ع) است، افزود: زیارت علاوه بر ایجاد آرامش درونی در بین فرد و همراهی با ائمه اطهار(ع) در طول زندگی، نتایجی در آخرت دارد که ما را در دنیای دیگر روسفید و از مواهب دیگری نیز بهره‌مند خواهد کرد.
وی با اشاره به اهمیت چگونگی استفاده از ظرفیت زیارت برای تمدن‌سازی، تصریح کرد: انقلاب اسلامی ما را به سوی تمدن نوین اسلامی هدایت کرد که البته لازمه رسیدن به این جایگاه، عمل به تعالیم اسلامی و استفاده درست از ظرفیت‌های موجود است. البته انقلاب اسلامی این فرصت را به ما داد تا افق دست‌یافتنی برای رسیدن به امت اسلامی را به خوبی طی کنیم.
حماسه پیاده‌روی اربعین حسینی بهترین فرصت برای معرفی تمدن نوین اسلامی
حجت‌الاسلام گنابادی‌نژاد در ادامه به نقش زیارت در تحقق تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و گفت: زیارت اربعین یکی از مهمترین و بزرگترین ظرفیت‌ها برای معرفی تمدن نوین اسلامی است؛ چرا بیش از ۱۲۰ کشور در این رویداد مشارکت داشته و نه تنها مسلمانان و شیعیان، بلکه حتی مسیحیان و پیروان سایر ادیان نیز در این حماسه عظیم حضور می‌یابند. البته برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی باید برنامه‌ریزی مدون و دقیقی داشته باشیم و به آینده نیز امیدوار باشیم.
معاون تبلیغات آستان قدس رضوی با اشاره به لزوم توجه به جایگاه حوزه و علما برای بررسی نقش زیارت بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب تصریح کرد: باید در کنار توجه به زیارت و معرفت افزایی و همچنین تداوم ارتباط با زائران، به نقش علما و روحانیون و همچنین حوزه‌های علمیه هم توجه داشت. علاوه بر این، از شبکه‌سازی اعتاب مقدسه هم نباید غفلت کرد.
اوج معنویت اسلامی در زیارت متجلی شده است
سپس آیت‌الله علیرضا اعرافی، عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به انواع معنویت تصریح کرد: معنویت طیف‌های متنوعی داد، از معنویت دنیایی و عالم ماده گرفته تا معنویت ساختگی و انحرافی و حتی معنویت‌های متعالی دینی و عرفانی که در برخی ادیان و مذاهب دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه معنویت اسلامی با معنویت‌های نوظهور و در ادیان شرقی تفاوت‌هایی دارد، افزود: اوج معنویت اسلامی در زیارت و نگاه معارفی و انقلاب اسلامی متجلی شده است. علاوه بر این نباید فراموش کنیم که بیشتر مکاتب و جوامع بشری رگه‌هایی از معنویت را در خود جای دادند و حتی اگر در ظاهر به معنویت بی‌توجه باشند، اما به آن عمل می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه معنویت اسلامی در کنار به کارگیری شور و احساس و همچنین عقل، مبتنی بر بنیان‌های معرفی و فکری است و نمی‌توان آن را معنویت انتخابی احساسی دانست، بلکه معنویتی است که بر عقلانیت منطق استوار است، گفت: معنویت اسلامی انسان و حقایق ماورای عالم را به هم وصل کرده است، البته تعلق با جهان فرامادی را نیز در خود لحاظ کرده است.
دولت اسلامی در سایه بیانیه گام دوم انقلاب، دولت رفاه و پیشرفت است
وی در ادامه با بیان اینکه زیارت و مناجات جلوه‌هایی از معنویت اسلامی به شمار می‌روند، خاطر نشان کرد: معنویت اسلامی مرتبط با شریعت و منظومه مقررات فقهی است که در سبکم زندگی افراد مؤثر واقع می‌شود.به طوری که این نوع معنویت در ابعاد شخصیتی افراد اثرگذار خواهد بود و به نوعی چهره افراد را متحول و در قلب و سیمای او و حتی تعامل‌های روانه نقش‌آفرینی می‌کند.
آیت‌الله اعرافی زیارت را پرچم برافراشته معنویت اسلامی دانست و گفت: زیارت جلوه‌ای از معنویت اسلامی است که در آن ابعاد مختلف معنویت قرار دارد و زائر با حضور در اماکن مقدس و سخن با ائمه اطهار و امامزادگان وارد جهانی معنوی و عرفانی می‌شود که به نوعی پیوند قلبی با آن زیارتگاه در خود حس می‌کند و این امر تا حدی موجب بازنگری درونی می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه بیانیه گام دوم انقلاب را تصویر جامعی از ۴۰ سال دستاورد انقلاب عنوان کرد و افزود: در این بیانیه پس از تحلیل و توصیه‌های مختلف، در دومین توصیه به اخلاق و معنویت اشاره شده و بند آخر آن نیز به سبک زندگی پرداخته است.
در این بیانیه وقتی سخن از معنویت می‌آید، منظور معنویت سکولار نیست، بلکه معنویت اجتماعی مورد توجه قرار دارد و حاکمیت اخلاقی و دینی نیز وظایفی برای آنها ایجاد کرده است که باید به این وظایف توجه داشت.
عضو فقهای شورای نگهبان با بیان اینکه دولت اسلامی در سایه بیانیه گام دوم انقلاب، دولت رفاه، توسعه و پیشرفت است، گفت: باید در کنار آگاهی نسبت به وظایف، با شیوه‌های نوین، بستری برای بروز ارزش‌های اخلاقی و معنوی فراهم کرد و اخلاق ستیزی فرهنگ غربی را نیز مد نظر قرار داد.
زیارت یکی از مؤلفه‌های خودسازی به شمار می‌رود
در ادامه این برنامه، حجت‌الاسلام عبدالفتاح نواب، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت نیز با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب به زیارت، سفرهای راهیان نور به مناطق جنگی و همچنین مسائل معنوی همچون نماز و اعتکاف اشاره فرمودند، گفت: زیارت یکی از مؤلفه‌های خودسازی به شمار می‌رود که می‌تواند در زمینه ترویج معنویت در جامعه نیز بسیار مهم باشد.
وی با بیان اینکه پیشرفت کنونی جهان با وجود توسعه در سیستمها، تمدن تلقی نمی‌شود، افزود: انسان دو بعد حیوانی و انسانی دارد که اکنون پیشرفت جهان در زمینه انسانی نیست بلکه بعد حیوانی او پیشرفت کرده است. به همین دلیل نمی‌توان این نوع پیشرفت را تمدنی شمرد.
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به دلیل پیشرفت نکردن در بعد انسانی تصریح کرد: اگر جهان از بعد انسانی پیشرفت می‌کرد، روی گردن یک بی‌گناه زانو نمی‌گذاشت و کشورها حق یکدیگر را تضییع نمی‌کردند و به غارت روی نمی‌آوردند یا کشورهای استکباری خون کشورهای ضعیف را نمی‌ریختند. این نوع تمدن، تمدن انسانی نیست.
تمدن نوین اسلامی همان حیات طیبه است
حجت‌الاسلام نواب با بیان اینکه تمدن نوین اسلامی همان حیات طیبه است، ادامه داد: در این نوع حیات هر کسی در جایگاه خود قرار دارد و حق کسی ضایع نمی‌شود. البته ما نیز نمی‌توانیم ادعا کنیم که به تمدن انسانی و حیات طیبه رسیدیم، بلکه ما هم تا رسیدن به این جایگاه مسیر زیادی باید طی کنیم.
وی با اشاره به اینکه بیانیه گام دوم انقلاب به معنای بیانیه نهایی و گام آخر نیست، گفت: گام اول تحقق انقلاب اسلامی بود که با پیروزی انقلاب فتنه‌های طاغوت در هم شکسته شد و در گام دوم باید تمدن نوین اسلامی محقق شود که برای رسیدن به این نوع تمدن مشکلاتی زیادی در پیش داریم و به طور حتم دشمنان سنگ‌هایی در این مسیر میاندازند تا تمدن نوین اسلامی تحقق نیابد.
لزوم توجه به نقش بانوان برای تحقق تمدن نوین اسلامی
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با بیان اینکه نباید از جایگاه بانوان در تحقق تمدن نوین اسلامی غافل شد، تصریح کرد: در برخی جوامع شاهد هستیم که همچنان به جایگاه بانوان توجه نمی‌شود و حتی در برخی جوامع در مسائل سیاسی و اجتماعی وضعیت آنها مساوی با مردان نیست. این امر در حالی است که پیامبر اعظم (س) و اسلام جایگاهی برای بانوان در نظر گرفته است و حتی خداوند در قرآن کریم نقش مرد و زن در امور مختلف به صورت مساوی بیان کرده است.
حجت‌الاسلام نواب به اهمیت قانون مداری برای تحقق تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و گفت: رهبران دینی در جوامع اسلامی به قانون توجه ویژه ای دارند. همانطور که پس از شیوع کرونا نیز شاهد بودیم رهبر معظم انقلاب اسلامی رعایت نکات بهداشتی و همه پروتکل‌ها را ضروری دانستند و خودشان نیز بر اساس قانون، امور بهداشتی را رعایت کردند.
عمل به اخلاق و معنویات در سایه زیارت شکوفا می‌شود/ عوامل افول جوامع چیست؟
وی با بیان اینکه عمل به اخلاق و معنویات در سایه زیارت شکوفا می‌شود، خاطر نشان کرد: علاوه بر قانون مداری و زیارت، تکریم دانشمندان برای تعالی جوامع و تحقق تمدن نوین اسلامی از ارزش بالایی برخوردار است.همانطور که شاهدیم برخی دشمنان و دنیای استکبار در دوره‌های علما و دانشمندان را ترور می‌کردند و همچنان نیز دست از این اقدام خبیث برنداشتند.
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به اینکه تعامل علمی را برای تحقق تمدن نوین اسلامی نباید نادیده گرفت، گفت: در قرون میانی برخی کتابخانه‌ها به آتش کشیده شد که همین امر زمینه افول جوامع را فراهم کرد. البته به لطف خدا اکنون تعداد مراکز علمی و کتابخانه‌های ما با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست.
وی تعصب قومی و حزبی، جهل و تجمل گرایی را عامل افول جوامع دانست و افزود: استکبار جهانی آمریکا باعث شد تا همین حاکمیت و جهل حکام آن زمینه افول را فراهم سازد. همچنین سکولار بودن و نداشتن وحدت و همبستگی نیز می‌تواند نقش مهمی در افول جوامع داشته باشد.
حجت‌الاسلام نواب مقاومت در برابر دشمنان را نتیجه تقویت تمدن اسلامی دانست و خاطر نشان کرد: نتیجه مقاومت، پیروزی است. همانطور که شاهد بودیم مردم ایران برای پیروزی انقلاب مقاومت کردند و اکنون نیز در برابر تحریم‌ها مقاومت می‌کنند. یا حتی مردم سوریه که با حفظ روحیه و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب مقاومت کرده و روی پای خود ایستادند و به پیروزی رسیدند.
نمانیده ولی فقیه در امور حج و زیارت به اهمیت زیارت برای رشد و تعالی بشر اشاره کرد و گفت: توجه به معنویات و زیارت می‌تواند به عنوان مؤلفه‌های تحقق تمدن نوین اسلامی به شمار رود که در این زمینه حج تمتع و عمره مفرده نقش مهمی دارد که امیدواریم بتوانیم از این امور به خوبی استفاده کنیم.
اماکن زیارتی باید قطب گردشگری معنوی شوند
سپس حجت‌الاسلام حاج ابوالقاسم دولابی، نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری به اهمیت پیشرفت معنوی در بیانیه گام دوم انقلاب گفت: رهبر معظم انقلاب در این بیانیه پیشرفت معنوی در چهل سال انقلاب را مطلوب ارزیابی و توصیه کردند تا فرصت زیارت را برای همه افراد به ویژه جوانان فراهم کنیم تا از این طریق اماکن زیارتی قطب گردشگری معنوی شوند.
وی با بیان اینکه زیارت و آشنایی با اماکن زیارتی موجب تحقق سبک زندگی اسلامی می‌شود، ادامه داد: وقتی جوانی به زیارت می‌رود، خود را دلداده آن امامی مکی‌بیند که برای زیارتش مسیری را طی کرده و به نوعی الگویی در برابر خود می‌بیند که ممکن است سعی کند از آن تبعیت کند. بر همین اساس باید دوره‌های معنویت افزایی در کنار سفرهای زیارتی برگزار شود تا حرکت تمدن نوین اسلامی با شیب خوبی محقق شود.
عبادتی که دعا و قرائت قرآن را با هم دارد/ مرتبه زیارت از نماز بالاتر است
در پایان این مراسم، محمد هادی همایون، رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه دعا از قرائت قرآن در عبادت افضل است، گفت: عبادتی که هم دعا و هم قرائت قرآن را یکجا داشته باشد، نماز است. شاید به همین دلیل هم باشد که تا این اندازه مهم به شمار می‌رود و نزدیکترین حالت را به ولایت دارد؛ تا جایی که امام علی (ع) نماز را به عنوان اصل ولایت تأویل کردند.
وی به اهمیت زیارت اشاره کرد و افزود: مرتبه زیارت از نماز هم بالاتر است، به طوری که اگر نماز با توجه به اینکه هم دعا و هم قرائت قرآن در آن قرار دارد، ما را به اصل ولایت نزدیک می‌کند، زیارت خود ولایت است.
همایون با بیان اینکه وقتی می‌گوییم صراط مستفیم معتقدیم که هم به سمت امام حرکت می‌کنیم و هم مقصدمان امام است، تصریح کرد: در راهپیمایی اربعین این امر تجلی یافته است یعنی هم مسیر ما همان مسیر امام است و هم مقصد سوی امام. همین حقیقت در جریانی مانند جریان ظهور نیز تنزل می‌کند که حرکتی کاروانی از مجموعه انسان‌ها است.
اربعین موتور محرکی برای کمال دادن به عاشورا است
رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه اربعینی که از سال اول اتفاق خود، قرار بود موتور محرکی برای کمال دادن به عاشورا باشد، تصریح کرد: حرکت اربعین اتفاق افتاد تا اجازه ندهد تا عاشورا یک اتفاق در سال ۶۱ هجری باقی بماند. بلکه حماسه اربعین ایجاد شد تا حقیقت توجه به اسلام همواره زنده باشد.
وی با بیان اینکه اربعین حرکت از سوی امام به سوی امام است، گفت: اربعین یعنی حرکت از سمت امیرالمؤمنین (ع) به سوی امام حسین (ع). در این حماسه نه تنها مسلمانان، بلکه سایر ادیان و مذاهب نیز حضور می‌یابند و همین امر می‌تواند در تمدن سازی نقش مهمی داشته باشد.
همایون با اشاره به اینکه تمدنی که ما در انتظار آن هستیم، ما را به سمت جریان ظهور می‌برد، خاطر نشان کرد: با این نوع تمدن پس از حرکت در مسیر ظهور، به سمت قیامت و آرامش پیش می‌رویم و در نتیجه بهشت عالی‌ترین تمدن به شمار می‌رود که باید تلاش کنیم تمدن نوین اسلامی را به سوی این اهداف هدایت کنیم.
یکی از دستاورهای انقلاب اسلامی خودکفایی ملت ایران است
در ابتدای این برنامه، حجت‌الاسلام عادل، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به خدمات انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف، اظهار داشت: یکی از مهمترین دستاورهای انقلاب اسلامی خودکفایی ملت ایران است. علاوه بر این، با پیروزی انقلاب اسلامی تحولات فکری و عقیدتی حاصل شد که در پیشرفت کشور نقش مؤثری داشت.
وی به تحول نگرش در حوزه دین اشاره کرد و افزود: در گذشته دین فقط در حوزه عبادت مورد توجه قرار داشت، اما به برکت انقلاب اسلامی، رسالت‌های دین در نظام‌سازی و تمدن سازی متجلی شد و ایجاد تمدن نوین اسلامی به عنوان یکی از اهداف انقلاب مورد توجه قرار گرفت.
دبیر کنگره زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با اشاره به اهمیت اخلاق و معنویت در تمدن سازی، گفت: عمل به این امور در جامعه باید متجلی شود تا بتوانیم به تمدن نوین اسلامی برسیم.
بیش از ۸ هزار زیارتگاه در ایران داریم/ بسیاری از افتخارات شیعیان در پرتو زیارت حاصل شد
حجت‌الاسلام عادل در ادامه با بیان اینکه بیش از هشت هزار زیارتگاه در ایران داریم، تصریح کرد: بسیاری از افتخارات و موفقیت‌های مسلمانان به ویژه شیعیان در پرتوی زیارت و توسل در اماکن مقدس حاصل شده است. البته زیارت فقط مختص شیعیان نیست، بلکه اهل تسنن نیز در کتاب‌های مختلفی به زیارت اشاره کرده و روایاتی درباره اهمیت آن نقل کردند؛ تا جایی که وقتی پیامبر اعظم (ص) از فتح مکه به مدینه برمی‌گشتند، قبر مادر خود را زیارت و به زیارت قبور مؤمنان توصیه کردند.
وی با اشاره به اینکه امسال با شیوع کرونا و اعمال محدودیت در تشرف به زیارتگاه‌ها مردم بیشتر قدر زیارت را دانستند، افزود: زیارتگاه‌ها نقش مهمی در ایجاد آرامش معنوی در بین مردم دارند و وجود بقاع متبرکه به عنوان قطب فرهنگی هر محله در رفع آسیب‌های اجتماعی اثرگذار است که نباید از توجه به ظرفیت امامزادگان غفلت کرد.
حجت‌الاسلام عادل به موضوعات مختلف کنگره زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اشاره کرد و افزود: این کنگره در موضوعاتی همچون «زیارت معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، «زیارت، بسط معنویت و فضائل اخلاقی»، «زیارت، بالندگی ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی»، «زیارت زیرساخت معنوی جامعه اسلامی»، «زیارت تمرین سبک زندگی اسلامی»، «زیارت و مقابله با کانون‌های ضد معنویت و معنویت‌های کاذب»، «اربعین ساحت فضائل اخلاقی و تجلی فرهنگ زیارت»، «زیارت و جوانان»، « زیارت و همگرایی تمدنی»، «دیپلماسی زیارت» و «بعد جهانی زیارت با محوریت حج تمتع و اربعین» همزمان با دهه کرامت برگزار می‌شود.
چگونه از ظرفیت زیارت برای تمدن‌سازی استفاده کنیم؟
در ادامه این هم‌اندیشی، حجت‌الاسلام حجت گنابادی‌نژاد، مشاور تولیت و معاون تبلیغات آستان قدس رضوی با بیان اینکه زیارت فرصتی برای سازندگی روحی و معنوی به شمار می‌رود، خاطر نشان کرد: زیارت فقط مربوط به مکان و زمان خاصی نیست، همانطور که ما برخی ادعیه و زیارت‌ها همچون زیارت عاشورا، وارث و امین الله را در هر زمانی می‌توانیم بخوانیم.
وی با اشاره به اینکه زیارت برای رشد و تعالی در دنیا و آخرت نقش مهمی دارد، گفت: ظرفیت انسان سازی در مکتب اهل بیت (ع) تعریف می‌شود و وقتی فردی به زیارت یک امام یا امامزاده مشرف می‌شود، به نوعی میثاق و موج حیات بخشی در ابعاد مختلف و پیام مؤثری نه تنها در وجود فرد بلکه در بین سایر افراد نیز ایجاد خواهد شد.
رئیس کنگره «زیارت، معنویت و اخلاق بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» با بیان اینکه همه موهبت‌های الهی برای انسان ناشی از لطف ائمه اطهار (ع) است، افزود: زیارت علاوه بر ایجاد آرامش درونی در بین فرد و همراهی با ائمه اطهار(ع) در طول زندگی، نتایجی در آخرت دارد که ما را در دنیای دیگر روسفید و از مواهب دیگری نیز بهره‌مند خواهد کرد.
وی با اشاره به اهمیت چگونگی استفاده از ظرفیت زیارت برای تمدن‌سازی، تصریح کرد: انقلاب اسلامی ما را به سوی تمدن نوین اسلامی هدایت کرد که البته لازمه رسیدن به این جایگاه، عمل به تعالیم اسلامی و استفاده درست از ظرفیت‌های موجود است. البته انقلاب اسلامی این فرصت را به ما داد تا افق دست‌یافتنی برای رسیدن به امت اسلامی را به خوبی طی کنیم.
حماسه پیاده‌روی اربعین حسینی بهترین فرصت برای معرفی تمدن نوین اسلامی
حجت‌الاسلام گنابادی‌نژاد در ادامه به نقش زیارت در تحقق تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و گفت: زیارت اربعین یکی از مهمترین و بزرگترین ظرفیت‌ها برای معرفی تمدن نوین اسلامی است؛ چرا بیش از ۱۲۰ کشور در این رویداد مشارکت داشته و نه تنها مسلمانان و شیعیان، بلکه حتی مسیحیان و پیروان سایر ادیان نیز در این حماسه عظیم حضور می‌یابند. البته برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی باید برنامه‌ریزی مدون و دقیقی داشته باشیم و به آینده نیز امیدوار باشیم.
معاون تبلیغات آستان قدس رضوی با اشاره به لزوم توجه به جایگاه حوزه و علما برای بررسی نقش زیارت بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب تصریح کرد: باید در کنار توجه به زیارت و معرفت افزایی و همچنین تداوم ارتباط با زائران، به نقش علما و روحانیون و همچنین حوزه‌های علمیه هم توجه داشت. علاوه بر این، از شبکه‌سازی اعتاب مقدسه هم نباید غفلت کرد.
اوج معنویت اسلامی در زیارت متجلی شده است
سپس آیت‌الله علیرضا اعرافی، عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به انواع معنویت تصریح کرد: معنویت طیف‌های متنوعی داد، از معنویت دنیایی و عالم ماده گرفته تا معنویت ساختگی و انحرافی و حتی معنویت‌های متعالی دینی و عرفانی که در برخی ادیان و مذاهب دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه معنویت اسلامی با معنویت‌های نوظهور و در ادیان شرقی تفاوت‌هایی دارد، افزود: اوج معنویت اسلامی در زیارت و نگاه معارفی و انقلاب اسلامی متجلی شده است. علاوه بر این نباید فراموش کنیم که بیشتر مکاتب و جوامع بشری رگه‌هایی از معنویت را در خود جای دادند و حتی اگر در ظاهر به معنویت بی‌توجه باشند، اما به آن عمل می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه معنویت اسلامی در کنار به کارگیری شور و احساس و همچنین عقل، مبتنی بر بنیان‌های معرفی و فکری است و نمی‌توان آن را معنویت انتخابی احساسی دانست، بلکه معنویتی است که بر عقلانیت منطق استوار است، گفت: معنویت اسلامی انسان و حقایق ماورای عالم را به هم وصل کرده است، البته تعلق با جهان فرامادی را نیز در خود لحاظ کرده است.
دولت اسلامی در سایه بیانیه گام دوم انقلاب، دولت رفاه و پیشرفت است
وی در ادامه با بیان اینکه زیارت و مناجات جلوه‌هایی از معنویت اسلامی به شمار می‌روند، خاطر نشان کرد: معنویت اسلامی مرتبط با شریعت و منظومه مقررات فقهی است که در سبکم زندگی افراد مؤثر واقع می‌شود.به طوری که این نوع معنویت در ابعاد شخصیتی افراد اثرگذار خواهد بود و به نوعی چهره افراد را متحول و در قلب و سیمای او و حتی تعامل‌های روانه نقش‌آفرینی می‌کند.
آیت‌الله اعرافی زیارت را پرچم برافراشته معنویت اسلامی دانست و گفت: زیارت جلوه‌ای از معنویت اسلامی است که در آن ابعاد مختلف معنویت قرار دارد و زائر با حضور در اماکن مقدس و سخن با ائمه اطهار و امامزادگان وارد جهانی معنوی و عرفانی می‌شود که به نوعی پیوند قلبی با آن زیارتگاه در خود حس می‌کند و این امر تا حدی موجب بازنگری درونی می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه بیانیه گام دوم انقلاب را تصویر جامعی از ۴۰ سال دستاورد انقلاب عنوان کرد و افزود: در این بیانیه پس از تحلیل و توصیه‌های مختلف، در دومین توصیه به اخلاق و معنویت اشاره شده و بند آخر آن نیز به سبک زندگی پرداخته است.
در این بیانیه وقتی سخن از معنویت می‌آید، منظور معنویت سکولار نیست، بلکه معنویت اجتماعی مورد توجه قرار دارد و حاکمیت اخلاقی و دینی نیز وظایفی برای آنها ایجاد کرده است که باید به این وظایف توجه داشت.
عضو فقهای شورای نگهبان با بیان اینکه دولت اسلامی در سایه بیانیه گام دوم انقلاب، دولت رفاه، توسعه و پیشرفت است، گفت: باید در کنار آگاهی نسبت به وظایف، با شیوه‌های نوین، بستری برای بروز ارزش‌های اخلاقی و معنوی فراهم کرد و اخلاق ستیزی فرهنگ غربی را نیز مد نظر قرار داد.
زیارت یکی از مؤلفه‌های خودسازی به شمار می‌رود
در ادامه این برنامه، حجت‌الاسلام عبدالفتاح نواب، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت نیز با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب به زیارت، سفرهای راهیان نور به مناطق جنگی و همچنین مسائل معنوی همچون نماز و اعتکاف اشاره فرمودند، گفت: زیارت یکی از مؤلفه‌های خودسازی به شمار می‌رود که می‌تواند در زمینه ترویج معنویت در جامعه نیز بسیار مهم باشد.
وی با بیان اینکه پیشرفت کنونی جهان با وجود توسعه در سیستمها، تمدن تلقی نمی‌شود، افزود: انسان دو بعد حیوانی و انسانی دارد که اکنون پیشرفت جهان در زمینه انسانی نیست بلکه بعد حیوانی او پیشرفت کرده است. به همین دلیل نمی‌توان این نوع پیشرفت را تمدنی شمرد.
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به دلیل پیشرفت نکردن در بعد انسانی تصریح کرد: اگر جهان از بعد انسانی پیشرفت می‌کرد، روی گردن یک بی‌گناه زانو نمی‌گذاشت و کشورها حق یکدیگر را تضییع نمی‌کردند و به غارت روی نمی‌آوردند یا کشورهای استکباری خون کشورهای ضعیف را نمی‌ریختند. این نوع تمدن، تمدن انسانی نیست.
تمدن نوین اسلامی همان حیات طیبه است
حجت‌الاسلام نواب با بیان اینکه تمدن نوین اسلامی همان حیات طیبه است، ادامه داد: در این نوع حیات هر کسی در جایگاه خود قرار دارد و حق کسی ضایع نمی‌شود. البته ما نیز نمی‌توانیم ادعا کنیم که به تمدن انسانی و حیات طیبه رسیدیم، بلکه ما هم تا رسیدن به این جایگاه مسیر زیادی باید طی کنیم.
وی با اشاره به اینکه بیانیه گام دوم انقلاب به معنای بیانیه نهایی و گام آخر نیست، گفت: گام اول تحقق انقلاب اسلامی بود که با پیروزی انقلاب فتنه‌های طاغوت در هم شکسته شد و در گام دوم باید تمدن نوین اسلامی محقق شود که برای رسیدن به این نوع تمدن مشکلاتی زیادی در پیش داریم و به طور حتم دشمنان سنگ‌هایی در این مسیر میاندازند تا تمدن نوین اسلامی تحقق نیابد.
لزوم توجه به نقش بانوان برای تحقق تمدن نوین اسلامی
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با بیان اینکه نباید از جایگاه بانوان در تحقق تمدن نوین اسلامی غافل شد، تصریح کرد: در برخی جوامع شاهد هستیم که همچنان به جایگاه بانوان توجه نمی‌شود و حتی در برخی جوامع در مسائل سیاسی و اجتماعی وضعیت آنها مساوی با مردان نیست. این امر در حالی است که پیامبر اعظم (س) و اسلام جایگاهی برای بانوان در نظر گرفته است و حتی خداوند در قرآن کریم نقش مرد و زن در امور مختلف به صورت مساوی بیان کرده است.
حجت‌الاسلام نواب به اهمیت قانون مداری برای تحقق تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و گفت: رهبران دینی در جوامع اسلامی به قانون توجه ویژه ای دارند. همانطور که پس از شیوع کرونا نیز شاهد بودیم رهبر معظم انقلاب اسلامی رعایت نکات بهداشتی و همه پروتکل‌ها را ضروری دانستند و خودشان نیز بر اساس قانون، امور بهداشتی را رعایت کردند.
عمل به اخلاق و معنویات در سایه زیارت شکوفا می‌شود/ عوامل افول جوامع چیست؟
وی با بیان اینکه عمل به اخلاق و معنویات در سایه زیارت شکوفا می‌شود، خاطر نشان کرد: علاوه بر قانون مداری و زیارت، تکریم دانشمندان برای تعالی جوامع و تحقق تمدن نوین اسلامی از ارزش بالایی برخوردار است.همانطور که شاهدیم برخی دشمنان و دنیای استکبار در دوره‌های علما و دانشمندان را ترور می‌کردند و همچنان نیز دست از این اقدام خبیث برنداشتند.
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به اینکه تعامل علمی را برای تحقق تمدن نوین اسلامی نباید نادیده گرفت، گفت: در قرون میانی برخی کتابخانه‌ها به آتش کشیده شد که همین امر زمینه افول جوامع را فراهم کرد. البته به لطف خدا اکنون تعداد مراکز علمی و کتابخانه‌های ما با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست.
وی تعصب قومی و حزبی، جهل و تجمل گرایی را عامل افول جوامع دانست و افزود: استکبار جهانی آمریکا باعث شد تا همین حاکمیت و جهل حکام آن زمینه افول را فراهم سازد. همچنین سکولار بودن و نداشتن وحدت و همبستگی نیز می‌تواند نقش مهمی در افول جوامع داشته باشد.
حجت‌الاسلام نواب مقاومت در برابر دشمنان را نتیجه تقویت تمدن اسلامی دانست و خاطر نشان کرد: نتیجه مقاومت، پیروزی است. همانطور که شاهد بودیم مردم ایران برای پیروزی انقلاب مقاومت کردند و اکنون نیز در برابر تحریم‌ها مقاومت می‌کنند. یا حتی مردم سوریه که با حفظ روحیه و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب مقاومت کرده و روی پای خود ایستادند و به پیروزی رسیدند.
نمانیده ولی فقیه در امور حج و زیارت به اهمیت زیارت برای رشد و تعالی بشر اشاره کرد و گفت: توجه به معنویات و زیارت می‌تواند به عنوان مؤلفه‌های تحقق تمدن نوین اسلامی به شمار رود که در این زمینه حج تمتع و عمره مفرده نقش مهمی دارد که امیدواریم بتوانیم از این امور به خوبی استفاده کنیم.
اماکن زیارتی باید قطب گردشگری معنوی شوند
سپس حجت‌الاسلام حاج ابوالقاسم دولابی، نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری به اهمیت پیشرفت معنوی در بیانیه گام دوم انقلاب گفت: رهبر معظم انقلاب در این بیانیه پیشرفت معنوی در چهل سال انقلاب را مطلوب ارزیابی و توصیه کردند تا فرصت زیارت را برای همه افراد به ویژه جوانان فراهم کنیم تا از این طریق اماکن زیارتی قطب گردشگری معنوی شوند.
وی با بیان اینکه زیارت و آشنایی با اماکن زیارتی موجب تحقق سبک زندگی اسلامی می‌شود، ادامه داد: وقتی جوانی به زیارت می‌رود، خود را دلداده آن امامی مکی‌بیند که برای زیارتش مسیری را طی کرده و به نوعی الگویی در برابر خود می‌بیند که ممکن است سعی کند از آن تبعیت کند. بر همین اساس باید دوره‌های معنویت افزایی در کنار سفرهای زیارتی برگزار شود تا حرکت تمدن نوین اسلامی با شیب خوبی محقق شود.
عبادتی که دعا و قرائت قرآن را با هم دارد/ مرتبه زیارت از نماز بالاتر است
در پایان این مراسم، محمد هادی همایون، رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه دعا از قرائت قرآن در عبادت افضل است، گفت: عبادتی که هم دعا و هم قرائت قرآن را یکجا داشته باشد، نماز است. شاید به همین دلیل هم باشد که تا این اندازه مهم به شمار می‌رود و نزدیکترین حالت را به ولایت دارد؛ تا جایی که امام علی (ع) نماز را به عنوان اصل ولایت تأویل کردند.
وی به اهمیت زیارت اشاره کرد و افزود: مرتبه زیارت از نماز هم بالاتر است، به طوری که اگر نماز با توجه به اینکه هم دعا و هم قرائت قرآن در آن قرار دارد، ما را به اصل ولایت نزدیک می‌کند، زیارت خود ولایت است.
همایون با بیان اینکه وقتی می‌گوییم صراط مستفیم معتقدیم که هم به سمت امام حرکت می‌کنیم و هم مقصدمان امام است، تصریح کرد: در راهپیمایی اربعین این امر تجلی یافته است یعنی هم مسیر ما همان مسیر امام است و هم مقصد سوی امام. همین حقیقت در جریانی مانند جریان ظهور نیز تنزل می‌کند که حرکتی کاروانی از مجموعه انسان‌ها است.
اربعین موتور محرکی برای کمال دادن به عاشورا است
رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه اربعینی که از سال اول اتفاق خود، قرار بود موتور محرکی برای کمال دادن به عاشورا باشد، تصریح کرد: حرکت اربعین اتفاق افتاد تا اجازه ندهد تا عاشورا یک اتفاق در سال ۶۱ هجری باقی بماند. بلکه حماسه اربعین ایجاد شد تا حقیقت توجه به اسلام همواره زنده باشد.
وی با بیان اینکه اربعین حرکت از سوی امام به سوی امام است، گفت: اربعین یعنی حرکت از سمت امیرالمؤمنین (ع) به سوی امام حسین (ع). در این حماسه نه تنها مسلمانان، بلکه سایر ادیان و مذاهب نیز حضور می‌یابند و همین امر می‌تواند در تمدن سازی نقش مهمی داشته باشد.
همایون با اشاره به اینکه تمدنی که ما در انتظار آن هستیم، ما را به سمت جریان ظهور می‌برد، خاطر نشان کرد: با این نوع تمدن پس از حرکت در مسیر ظهور، به سمت قیامت و آرامش پیش می‌رویم و در نتیجه بهشت عالی‌ترین تمدن به شمار می‌رود که باید تلاش کنیم تمدن نوین اسلامی را به سوی این اهداف هدایت کنیم.
