وی افزود: عدم حضور من در مجلس، صرفاً به خاطر دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا است و همه وظیفه داریم به عنوان وظیفه قانونی و شرعی، مصوبات این ستاد را پیاده کنیم.
روحانی تصریح کرد: گمانهزنیهایی که ممکن است در رسانهها مطرح شود که عدم حضور من در مجلس به خاطر مصوبه دیروز مجلس شورای اسلامی است که البته با آن مصوبه دولت موافقت ندارد و آن را مضر میداند برای روند فعالیتهای دیپلماتیک، امّا نرفتن به مجلس صرفاً به دلیل پروتکلهای بهداشتی بوده نه مسئلهای دیگر.
رئیسجمهور با بیان اینکه بودجه سال آینده اهمیت خاصی دارد، گفت: سال ۱۴۰۰ از جهاتی ممتاز و حائز اهمیت است. اولاً سال پایانی قرن هست و قرن چهاردهم پایان میپذیرد و در آستانه ورود به قرن جدید خواهیم بود. از طرفی دیگر، این بودجه در زمانی به مجلس شورای اسلامی تقدیم میشود که ما احساس میکنیم شرایط سال آینده با دههای که گذشت از آغاز سال ۹۰ تا امروز، کمی متفاوت خواهد بود.
روحانی ادامه داد: دشمنان ما همه توان خودشان را برای فشار به مردم و تسلیم شدن مردم در این دهه بهویژه در سه سال اخیر یعنی سالهای ۹۷ و ۹۸ و ۹۹ بهکار گرفتند و تحریم را تبدیل به یک جنگ تمام عیار اقتصادی کردند، امّا در عین حال، ما فکر میکنیم با شکست این جنگ و فشار حداکثری، شرایط در سال آینده شرایط متفاوتی خواهد بود؛ نهتنها به خاطر اینکه ترامپ با سیاستهای غلطش نسبت به ایران و جهان شکست خورد، بلکه هر دولتی در آمریکا روی کار میآمد، ناچار بود به خاطر شکست جنگ اقتصادی و فشار حداکثری در برابر ملّت ایران سر تسلیم فرود بیاورد.
وی افزود: دولت ما در شرایطی در سال ۹۲ کار خودش را آغاز کرد که برای اولین بار پس از جنگ تحمیلی ما شرایط رکود تورمی عمیقی را در کشورمان شاهد بودیم. با تورم بیش از ۳۴ درصدی و با رشد اقتصادی منهای ۷/۷ که یک شرایط رکود توام با تورم آن هم به این صورت، برای اولین بار بود که بعد از جنگ تحمیلی دولت چنین شرایطی را تحویل میگرفت و کار خودش را آغاز میکرد.
روحانی ادامه داد: دولت در تلاش شش ماهه اول کار خودش و با ورود به سال ۹۳ در هر دو مسئله؛ یعنی هم تورم و هم در مسئله رکود، تغییرات اساسی را ایجاد کرد. در زمینه تورم در همان سال ۹۳ ما به تورم ۱۵/۶ رسیدیم، یعنی تورم را از آن رشد بیسابقهاش مهار کردیم و همزمان در سال ۹۳ به رشد اقتصادی رسیدیم. یعنی شرایطی که ما در سال ۹۱ و ۹۲ داشتیم، در سال ۹۳ کاملاً تغییر کرد و رشد اقتصادی ۳/۲ شد.
وی با اشاره به سقوط شدید قیمت نفت در نیمه دوم سال ۹۳ گفت: در این شرایط، ما توانستیم اداره کشور را بدون اینکه تکانه اقتصادی در جامعه ایجاد شود اداره کنیم و در عین حال مذاکرات هستهای را در سال ۹۳ و ۹۴ ادامه دهیم. در سال ۹۴ که به توافق هستهای دست پیدا کردیم، گشایشهای بسیار مهمی در کشور ایجاد شد و اقتصاد شرایط جدیدی را پیدا کرد. در این شرایط بود که توانستیم فازهای مختلف پارس جنوبی را به افتتاح برسانیم. در این شرایط بود که توانستیم پتروشیمیهای متنوع را تکمیل و به افتتاح برسانیم. ستاره خلیج فارس را در چنین شرایطی توانستیم افتتاح کنیم.
روحانی تصریح کرد: شرایط اقتصادی کشور به طور کلی در پایان ۹۴ و ۹۵ به کلی عوض شد تا جایی که در سال ۹۵ بالاترین رشد اقتصادی جهان از آنِ ایران بود.
رئیس جمهور در ادامه گفت: ایران در سال ۹۵ با چهارده و نیم درصد بالاترین رشد اقتصادی جهان را داشت و با تک رقمی شدن تورم از اواخر سال ۹۴، سال ۹۵ تورم ما تک رقمی بود، ۹۶ تک رقمی بود و حتی در ماههای اولیه سال ۹۷ هم تورم ما تک رقمی بود که جنگ اقتصادی آغاز شده بود.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم تورم چهار سال اوّل فعالیت را از سال ۹۳ تا ۹۶ در کنار هم مقایسه کنیم، در این چهار سال متوسط تورم ما یازده و نیم بوده و رشد اقتصادی ما بالای ۴ بوده است، بنابراین در مقایسه با یک زمان بلندمدت پنجاه ساله، شرایط اقتصادی بینظیری را دولت تدبیر و امید توانست بوجود بیاورد. در زمینه اشتغال که یکی از نکات بسیار مهم و حائز اهمیت است و امروز هم مهم است، میدانیم که از سال ۸۵ تا ۹۱ تقریباً رشد اشتغال ما تقریباً صفر بوده است. یعنی ما تقریباً خالصاشتغال نداشتهایم.
روحانی با اشاره به ایجاد ناگهانی پدیده کاهش جمعیت فعّال کشور از سال ۹۳ گفت: همین امسال که سال سختی را میگذرانیم از لحاظ آمار، بیکاری ما کاهش پیدا کرده، امّا مشکلی که ما داریم این است که جمعیت فعال کشور هم کاهش پیدا کرده است، یعنی مردم بهدنبال شغل و کار نمیآیند؛ به دلیل شرایط اقتصادی و به دلیل بیماری.
وی ادامه داد: ما از سال ۹۳ به بعد روند جمعیت فعال را در حال افزایش دیدیم و تقریباً در هر فصلی مشابه با فصل سال قبل بیش از نهصد هزار نفر جمعیت فعال ما افزایش پیدا کرد و البته همزمان اشتغال خالص ما هم افزایش پیدا کرد. یعنی از ۹۳ تا ۹۶ در همه فصول نسبت به فصلهای سال قبل اشتغال ما ۷۰۰ هزار نفر بوده و این اشتغال در جهان کمسابقه و در تاریخ ایران احتمالاً بیسابقه است که چند سال پشت سر هم چنین اشتغالی را مردم شاهد باشند.
رئیسجمهور خاطرنشان کرد: در مجموع تا سال ۹۷ در طول مدت هفت سال علیرغم فراز و نشیبها و کاهش قیمت نفت و علیرغم اینکه مذاکرات کمی طولانی شد تا به ثمر نهایی برسد، توانستیم در شرایط اقتصادی کشور و شرایط سیاسی بوجود آمده، کلیه پایههای قدرت مقاومت کشور را در برابر فشارهای بیرونی، تقویت کنیم. به برکت همین فضا بود که از سال ۹۷ میبینیم هر قطعنامهای که آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل میخواهد ارائه کند ناموفق است.
روحانی با بیان اینکه قبل از سال ۹۲ هر قطعنامهای که علیه ایران مطرح میشد، روسیه و چین هم رأی مثبت به آن میدادند، گفت: در این دوره ما شرایطی را بوجود آوردیم و قدرت سیاسیای را بوجود آوردیم که آمریکا در سازمان ملل گاهی یک یا دو رأی بیشتر نداشت و همه قدرتهای بزرگ اعم از اتحادیه اروپا، روس و چین مخالفت کردند. تنها مسئله سیاسی نبود؛ ما در زمینه حقوقی هم به هر دادگاه بینالمللی علیه آمریکا رفتیم در مراحل اولیه موفقیت بهدست آوردیم که البته مراحل نهاییاش در جریان حقوقی است که باز امیدوار هستیم به موفقیت نهایی برسد.
وی افزود: همه این شرایط باعث شد ما قدرت دفاعیمان را بیش از هر زمان دیگری تقویت کردیم. شرایط ما در این هفت سال بهگونه ای است که قدرت دفاعی ما نسبت به هشت سال پیش قابل مقایسه نیست، مخصوصاً در زمینه سلاحهای راهبردی؛ در زمینه دریایی، ناوچهها در زمینه زیردریاییها، هوا، جنگندهها، هلیکوپتر، موشکها و پدافند، اگر مقایسه کنیم شرایط امروز کشور را با هفت هشت سال پیش میبینید قدرت ما چند برابر شده و این در سایه موفقیتهایی بود که در فضایی که ما بهوجود آوردیم و در شرایط اقتصادی توانستیم بنیه دفاعی کشور را از هر زمان دیگر قویتر و تقویت کنیم.
وی با بیان اینکه بسیار مهم است در این شرایط که آمار و ارقام و شرایط سالهای گذشته را دقیقاً مورد توجه قرار دهیم، گفت: شرایطی که امروز در زمینه هستهای داریم به مراتب بالاتر از هشت سال پیش است. قدرتی که امروز در زمینه هستهای داریم؛ از سانتریفیوژ IR2 و IR1 که بخشی از IR2 ناقص بود، امروز به IR8 و IR9 رسیدهایم. ما امروز قادر هستیم IR2M را در زنجیرههای متعدد غنیسازی کنیم. چنین قدرتی نه در هشت سال گذشته و نه در هیچ زمان تاریخ ایران نبوده است.
روحانی تصریح کرد: امروز از لحاظ هستهای از هر زمانی دیگر قدرتمندتر و توانمندتر هستیم و از لحاظ امکانات تحقیق و توسعه، شرایط ما از هر زمان دیگری بهتر است. نباید به خاطر رقابتهای سیاسی یا رقابتهای انتخاباتی که به نظر من برای ۱۴۰۰ هنوز زود است شروع شود، باعث شود ما اخلاق یا حقایق را زیر پا بگذاریم. واقعیتها را خیلی روشن و شفاف با آمار و ارقام باید به مردم بگوییم.
وی افزود: البته همه این توفیقات را در شرایطی بهدست آوردیم که در بهترین شرایط، صادرات نفتی ما یعنی در سال ۹۶ درآمد ما تقریباً به اندازه بدترین سالهای دولتهای قبل یا دولت قبل بود. خب ما در بهترین شرایط ۶۵ میلیارد دلار درآمد از نفت داشتهایم در حالی که در دولت قبلی به طور متوسط در سالها، ۱۰۰ میلیارد و در سال ۹۰، ۱۱۹ میلیارد دلار درآمد نفتی بود. پس علی رغم اینکه درآمد نفتی ما محدود شد اما تلاش فعالیتهای اقتصادی بخشهای عمومی و خصوصی و دولتی بهگونهای بود که توانستیم این پیشرفتها را حاصل کنیم.
رئیس جمهور با اشاره به مخالفت صهیونیستها، ارتجاع منطقه و تندروهای آمریکا با برجام، قبل از روی کارآمدن ترامپ گفت: این سه گروه با همه توان میخواستند برجام به ثمر نرسد، امّا نتوانستند. چون دولت قبلی آمریکا تا حدی به سیاست، مدیریت و جهان آشنا بود امّا کسی روی کار آمد که نه دارای مدیریت بود نه سیاست و تدبیر بلد بود و به راحتی میتوانست با پول عربستان با فشار صهیونیستها و فشار تندروها او را به هر سمتی بچرخانند که چرخاندند و متأسفانه از یک قرارداری که برای ثبات جهان و منطقه ما مفید بود و میتوانست زمینهساز تعامل سازنده در سطح جهان باشد، این را زیر پا گذاشت.
روحانی ادامه داد: ما در سال ۹۷ علی رغم فشارهای شدیدی که از طریق آمریکا و شروع جنگ اقتصادی علیه ما آغاز شد، نگذاشتیم کشور دچار تکانه شدید بشود. شما به سال ۹۱ و ۹۲ برگردید که تحریم سال ۹۰ در ۹۱ و ۹۲ چکار کرد. مردم برای کالاهای اساسی چگونه صف میبستند. در سال ۹۷ هیچگاه صفی برای دریافت کالای اساسی بسته نشد و دولت توانست به وفور، کالای اسای را در اختیار مردم قرار دهد و علی رغم همه فشارهای سال ۹۷، ما در ۹۸ شروع کردیم به کنترل. هم کنترل تورم و هم در زمینه رشد اقتصادی.
وی افزود: اگر شرایط را در سال ۹۸ از اردیبهشت به بعد ببینید، میبینید که وضع تورم بهتر میشود و شرایط رشد اقتصادی ما بهتر میشود و حتی در سال ۹۸ رشد اقتصادی بدون نفت ما مثبت میشود، امّا متأسفانه در اواخر سال ۹۸ دنیا با یک بحران جدیدی بهنام کرونا مواجه شد که در ۱۰۰ سال گذشته بیسابقه بود. همه کشورها را از لحاظ اقتصادی دچار مشکل کرد. ما هم به همان نسبت در سال ۹۹ دچار مشکل اقتصادی شدیم. حالا مشکلاتی هم از لحاظ سیل و زلزله داشتیم.
رئیسجمهور در ادامه گفت: بهطور طبیعی در سال ۹۹ صادرات ما در ماههای اولیه افت کرد، واردات ما افت کرد و در شرایطی قرار گرفتیم که در سال ۹۹ در هشت ماهه اول امسال از لحاظ وزنی ۱۴ درصد و از لحاظ ارزشی ۱۹ درصد صادرات غیر نفتی ما کاهش پیدا کرد. حالا در صادرات نفتی که کاهش خیلی بالاتر از این حرفهاست.
وی با بیان اینکه درآمد نفتی ما هم به همان نسبت در سال های ۹۷ و ۹۸ کاهش پیدا کرد، گفت: به دلایلی که روشن است فروش نفت را در صحنه بینالمللی با دشواریهای فراوانی مواجه کردند که مشتریهای ما دچار مشکل شدند. ما برای صادرات دچار مشکل نشدیم امّا مشتریهای ما را دچار مشکل کردند.
روحانی ادامه داد: علیرغم همه این حرفها ما خوشحال هستیم که شرایط امروز هم بهسمت بهبود تدریجی حرکت میکند. امید مردم برای آینده اقتصاد کشور، بیشتر شده است. محاسبات مردم بر این است که جنگ به پایان خودش نزدیک شده است. محاسبات جهان این است که فشار حداکثری راه به جایی نبرده. آنها میخواستند اقتصاد ایران را فلج کنند امّا ناموفق بودند. آنها میخواستند شرایط زندگی را برای مردم غیرقابل تحمل کنند که ناموفق بودند. البته مردم عزیز در این سه سال، سختیها و رنجهای فراوانی را تحمل کردند به خاطر این فشار سنگینی که در تمام زمینهها این فشار وارد شد. امّا بحمدلله دولت و مردم و قوای دیگر در کنار یکدیگر، هم با جنگ مبارزه کردند و هم با کرونا. امیدواریم در هر دو زمینه موفقیت نهایی را ملت ایران بدست بیاورد.
وی با بیان اینکه در ماههای اخیر ما شاهد یک حرکت مثبت در زمینه اقتصادی هستیم، اظهار داشت: در مهرماه امسال نسبت به مهرماه پارسال، تولید و فروش فعالیتهای اقتصادی ما مثبت بوده؛ با رشد ۵/۶ در تولید و یازده و نیم درصد در فروش و همچنین در طول هفت ماهه ابتدایی سال جاری در بخش صنعت ما با رشد ۶/۴ و رشد فروش ۸/۹ روبرو بودهایم. خب علی رغم این فشارها تولید داخلی ما حرکت بسیار خوبی داشته در سال جدید. سال جهش تولید بود و بحمدلله در زمینههای مختلف حرکت بسیار خوبی انجام گرفت و علی رغم اینکه در مسئله تأمین دلار با مشکلاتی مواجه بودیم امّا در تولید داخلی با رشد بسیار خوبی مواجه شدیم.
روحانی با اشاره به تقدیم لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به مجلس شورای اسلامی گفت: رقم درآمد عمومی ۸۴۱ هزار میلیارد تومان است. رقم، یک رقم افزایشی است نسبت به سال گذشته و ما معتقد هستیم که با کمک همدیگر این رقم قابل تأمین است. هم در بخش درآمدهایی که داریم از قبیل مالیات، گمرکات، عوارض و امثال اینها هم در زمینه نفت و هم در زمینه اوراق و هم در زمینه فروش سهام که تقریباً درآمدهای اصلی بودجه را تشکیل میدهد.
وی ادامه داد: ما همه امکانات خودمان را بسیج کردیم و شرایط را هم مساعد میدانیم که در سال آینده فروش نفت را افزایش بدهیم. این افزایش فروش نفت که بیش از دو میلیون بشکه نفت و میعانات پیشبینی کردیم بهمعنای آن نیست که اتکای بودجه را به نفت بیشتر کردیم. ما معتقدیم این دو میلیون سیصد هزار بشکه نفت و میعانات در بازار بین المللی یا بازار داخلی قابل فروش است و ما میتوانیم اینها را بفروشیم امّا به این معنا نیست که اتکای بودجه نفت بیشتر شده است.
روحانی با بیان اینکه اتکای ما به نفت به همان صورت سالهای گذشته و سال جاری است، گفت: در سال آینده افزایش درآمد نفتی ما عمدتاً در دو سرفصل مصرف خواهد شد. ممکن است برخی بگویند دولت بر مبنای این خوشبینی که میتواند مسائل هستهای و خارجی را حل بکند، بودجه را پیشبینی کرده است؛ نه، دقت کنید چه میگویم؛ دو میلیون و سیصد هزار بشکه نفت را یا در بازار بینالمللی یا داخلی خواهیم فروخت، پس این بودجه یک بودجه قطعی است برای ما امّا بخشی از درآمدهای نفت صرف بودجه جاری نخواهد شد.
وی ادامه داد: ما معتقدیم فاصله بودجه جاری با نفت روز به روز باید بیشتر شود. خلط مبحث نشود. اتکای بودجه یعنی چه؟ یعنی بودجه عمرانی؟ خیلی خوب است که بودجه عمرانی را تا جایی که میتوانیم دو برابر سه برابر کنیم. بودجه اتکایش به نفت بیشتر شود در کجا؟ در زمینه توسعه راه و راه آهن و ترانزیت و بنادر و نیروگاه و زیرساختهای نفت و گاز و توسعه یعنی در ذیل تیتر «توسعه کشور»، و یا تیتر «توانمندسازی مردم محروم»، این دو تیتر برای اضافه فروش ماست. ما نفت را بیشتر خواهیم فروخت امّا پولش را یا برای توسعه مصرف میکنیم یا برای توانمندسازی اقشار محروم.
روحانی افزود: پس مهم است که این اشتباه رخ ندهد که اتکا بودجه دولت به نفت بیشتر شده، نه، بیشتر نشده. البته مثل سالهای قبل باز علاقمهمند هستیم که دولت سهام شرکتهای خود را عرضه کند که بیشتر عرضه میشود. حدود ۹۵ هزار میلیارد برای فروش سهام پیشبینی شده است. بیشتر هم بشود خوب است. ما باید سهام دولت را در بازار ـ عمدتاً بازار بورس ـ عرضه میکنیم و این باعث میشود مردم وارد اقتصاد شوند. مدیریت بهتدریج به مردم واگذار میشود. در یک سیستمی که سریع واگذار میشود، در سیستمی که ETF است که دیرتر مدیریت واگذار میشود امّا مالکیت سریعاً واگذار میشود به مردم و میتواند شرایط خوبی را برای کشور ایجاد کند. بنابراین فروش سهام بهعنوان یکی از منابع درآمدی است در حدی که نیاز است. فروش سهام و اوراق در حد مورد نیاز از منابع درآمدی ماست و از طرفی ممکن است بخشی از سهم نفت در بازار داخلی فروخته شود.
رئیسجمهور با بیان اینکه تلاش ما این است که از این منابع برای توسعه، از جمله دولت الکترونیک استفاده کنیم، گفت: حمایت از شرکتهای دانش بنیان هم بسیار برایمان مهم است و در بودجه پیش بینی شده است. امیدواریم بتوانیم دولت الکترونیک را تا خرداد ۱۴۰۰ به ثمر برسانیم.
روحانی با یادآوری افتتاح سامانه جامع تجارت، آن را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: بود این سامانه یعنی شفافیت، مبارزه با فساد، پیش بینی درست نیازمندی مردم، کنترل تمام انبارها، سرعت یافتن کار گمرک و بانک مرکزی و صمت از یک پنجره واحد. بخش عمده این سامانه در ۹ آذر ۹۹ افتتاح شد و بخش بعدی در بهمن و بخش سوم آن در آخر سال افتتاح میشود و امیدواریم تا پایان سال این سامانه به طور کامل فعال شود.
رئیس جمهور با بیان اینکه دولت به مسئله دولت الکترونیک و شرکتهای دانش بنیان توجه خاصی دارد، گفت: حمایت از شرکتهای دانش بنیان که در این مدت داروها و نیازهای کرونایی ما را تأمین کردند و در سایر بخش های تولید تلاش میکنند حائز اهمیت است. از طرفی برخی امور که به ظاهر ممکن است جنبه بودجه جاری داشته باشد ولی در باطن نیز مهم است. مثل دانشگاه ها، پارکهای علم و فناوری، آموزش و پرورش و بخش سلامت که ظاهر آن بودجه جاری است. اما همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند اینها واقعی و عمرانی هستند چرا که با آن در حال تأمین نیروی انسانی و حفظ سلامت جامعه هستیم.
روحانی با بیان اینکه در بودجه تلاش شده به اقشاری که در فشار هستند کمک شود، اظهار داشت: در بودجه ۱۴۰۰ افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان ۲۵ درصد و معافیت مالیاتی از سه به چهار میلیون رسیده و حداقل دریافتی را از ۲.۸ به ۳.۵ رساندهایم.
وی ادامه داد: ۱۶ هزار میلیارد تومان برای مبارزه با فقر مطلق قرار دادیم و کمک معیشتی به ۶۰ میلیون نفر و یارانه برقرار است و بیمه رایگان برای ۳۰ میلیون نفر در نظر گرفته شده است. ضمن این که اعتبارات بخش سلامت را به بیش از دو برابر رساندهایم و استخدام سه هزار نیروی جدید بهداشت و درمان در نظر گرفته شده است.
رئیس جمهور با بیان این که بودجه عمرانی ۱۰۴ هزار میلیارد تومان خواهد بود گفت: امیدواریم با این بودجه بتوانیم طرحهای استانی و ملی را سریعتر تکمیل کنیم. ضمن این که در بودجه توجه خاصی به تولید، اشتغال، اقشار محروم شده است و مسئله اشتغال، عدالت اجتماعی و حمایت از صندوق های تأمین اجتماعی از دیگر مسائل مهم بودجه بوده است.
وی ادامه داد: ما تلاش کردیم در مولدسازی ظرفیتهای منطقهای از طریق توسعه حمل و نقل، زیر ساختهای ریلی و جادهای و بندری ظرفیتها را افزایش دهیم و در موضوع شرکتهای دانش بنیان و مبارزه با کرونا اقدامات خود را بهتر ادامه دهیم.
رئیسجمهور گفت: مسئله آب، محیط زیست، زیرساختهای نفت و گاز و پتروشیمی، آموزش و پرورش، ارتقای بهره وری، مبارزه با فساد و ارتقای امنیت قضایی با زیر ساختهای کشاورزی از دیگر موضوعاتی است که به گفته رئیسجمهور در بودجه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است.
روحانی افزود: امیدواریم در بودجه ۱۴۰۰ برای ادامه تولید و حمایت از اقشار مستضعف و شرکتهای دانش بنیان توفیق یابیم.
رئیس دولت دوازدهم تصریح کرد: از مجلس هم خواهش میکنیم که بودجه را در زمان مقرر تصویب کند و طبق معمول در بهمن به ما برگرداند تا بتوانیم به موقع آییننامههای آن را تصویب کنیم و در سال ۱۴۰۰ به خوبی به آن چه در بودجه در نظر گرفته شده است دست یابیم.