شهدای ایران: امروز حسن روحانی رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت اظهارات مهم و قابل تاملی در دفاع از عملکرد دولت بخصوص دفاع از پیشنهاد دولت برای پیش فروش نفت یا همان انتشار اوراق سلف موازی نفتی داشت که در این گزارش به نقد و بررسی بخش های مختلف آن می پردازیم:

*بالاخره مقایسه شرایط جنگ با شرایط صلح،‌ خطاست یا نه؟

رئیس‌جمهور با بیان اینکه مقایسه شرایط جنگ با شرایط صلح،‌ خطا و اشتباه است، گفت: «اگر آمار رشد اقتصادی دولت با نفت را در سال‌های ۹۳ تا ۹۶ با هم مقایسه کنیم می‌بینیم ما در یکی از سال‌ها، رشد ۱۴ درصد هم داشته‌ایم و به طور متوسط رشد ۵ درصد اقتصادی با نفت داشته‌ایم. وقتی از رشد اقتصادی با نفت حرف می‌زنیم و نفت تحریم می‌شود خب رشد اقتصادی تبدیل به رشد منفی می‌شود و اینکه یک روزنامه یا موسسه یا آدمی این سال‌ها را در کنار هم می‌گذارد و می‌گوید دولت رشد مثبت نداشته، این درست نیست».

روحانی با تاکید بر اینکه این دولت کشور را در شرایط رشد منفی ۷.۱۴ {درصد} تحویل گرفته است، گفت: «تا سال ۹۷ که این تحریم شدید نبوده کشور را با رشد متوسط ۵ درصد اداره کرده‌ایم. اگر نفت را کنار بگذاریم که این تحریم عمدتاً روی نفت است وقتی رشد اقتصادی بدون نفت را حساب کنیم می‌بینیم حتی در شرایط فشار هم همین سال ۹۸ رشد بدون نفت ما مثبت بود؛ ۱.۱ {درصد}».

قسمت ابتدایی این اظهارات رئیس جمهور در واکنش به بخشی از گزارش سرپرست وقت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس در خردادماه امسال درباره میزان متوسط رشد اقتصادی کشور در سال های 91 تا 98 (دولت روحانی) است که «نزدیک به صفر» بوده است.

اینکه آقای روحانی اذعان می کنند که مقایسه شرایط جنگ با شرایط صلح، خطا و اشتباه است، اتفاق بسیار خوب و مبارکی است ولی این سوال مطرح است چرا و با چه توجیهی رئیس جمهور و مقامات ارشد دولتی، بارها در سال های اخیر، رشد اقتصادی دولت قبل (دولت دهم) در سال 91 یعنی دقیقا اوج تحریم ها (شرایط جنگ اقتصادی) را با رشد اقتصادی دولت روحانی در سال 95 یعنی دقیقا اوج اجرای برجام (شرایط صلح) مقایسه کرده اند تا به ملت اثبات کنند عملکرد دولت روحانی در حوزه اقتصادی بسیار خوب بوده است و این دولت توانسته است کشور را از شرایط بسیار بد اقتصادی به شرایط بسیار خوبی از لحاظ اقتصادی برساند؟ آیا این کار اشتباه، مصداق بی‌انصافی و سیاسی کاری نیست؟

موضوع وقتی جالب تر می شود که آقای روحانی در همین سخنرانی و لحظاتی بعد از تاکید بر خطا و اشتباه بودن شرایط جنگ با شرایط صلح در دفاع از عملکرد دولتش، مجددا همین اشتباه را تکرار می کند و رشد اقتصادی با نفت دولتش تا قبل از اجرای مجدد تحریم ها را با رشد اقتصادی با نفت سال 91 (دولت قبل) مقایسه می کند و نهایتا هم در اقدامی جالب، به رشد اقتصادی غیرنفتی سال 98 اشاره می کند تا از عملکرد دولتش به صورت حداکثری دفاع کند! در واقع، به نظر می رسد رئیس جمهور اعتقاد دارد صرفا در دوره دولت ایشان، مقایسه شرایط جنگ با شرایط صلح خطا و اشتباه است!

*اظهارات روحانی در دفاع از طرح پیش فروش نفت

روحانی در بخش دیگری از اظهاراتش در جلسه هیئت دولت با اشاره به طرح دولت برای پیش فروش نفت گفت: «دولت این را به جلسه سران قوا هم برده در دو جلسه بحث کرده و کلیت آن را به تصویب رسانده و بعد از مراحل نهایی مصوبه، دولت آیین‌نامه‌های اجرایی را خواهد نوشت و حتماً‌ در زندگی مردم تأثیرگذار خواهد بود. کاری که هفته‌ها و ماه‌ها دولت زحمت کشیده و دوقوه دیگر هم زحمت کشیده‌اند، یک سری افراد پیدا می‌شود که من نمی‌دانم مبانی‌شان برای اینکه مردم را دلسرد کنند چیست؟ می‌گویند ممکن است طرح دولت، زحمتی را برای پرداخت در دولت بعد ایجاد کند و دولت می‌خواهد فشار را از خودش بردارد و به دولت بعد تحمیل کند؛ این یک حرف کاملاً ‌بی‌اساس و دروغ است. اینکه ما امروز این همه طرح پتروشیمی داریم افتتاح می‌کنیم و ۱۷ پتروشیمی را افتتاح می‌کنیم اگر کسی بگوید دولت همه‌اش به نفع دولت بعد عمل می‌کند و مرتب، پتروشیمی افتتاح می‌کند و سرمایه دولت بعد را افزایش می‌دهد، این حرف درست است؟ بگوید دولت به‌طور مرتب در پارس جنوبی فازها را افتتاح می‌کند و اثرش برای دولت بعد است. مرتب در روستاها گاز و آب و برق می‌کشد و اثرش برای دولت بعدی است. این حرف کودکانه و بچگانه است. این دولت و آن دولت یعنی چه؟ همه دولت‌ها منتخب و خادم مردم هستیم».

رئیس جمهور با بیان اینکه باید کشور را در شدیدترین شرایط تحریم اداره کنیم و شوخی نداریم، اظهار داشت: «کسی که به طرح دولت ایراد می‌گیرد لطفاً ‌بگوید راه حلش چیست. با فحاشی و ردیف کردن جملات درشت که مشکلی از کشور حل نمی‌شود...اینکه آدمی بیاید همینطوری حرفی بزند و بعد برود پشت تریبون حرفی بزند یا مقاله‌ای بنویسد در روزنامه‌ای، درست نیست. ما همه یک ملت هستیم و در برابر یک دشمن ایستاده‌ایم. این حرف‌ها یعنی چه؟ ما هر هفته داریم طرح‌ها را افتتاح می‌کنیم. کسی بیاید بگوید این به نفع دولت بعدی می‌شود. چقدر کودکانه است این حرف. باید به نفع دولت بعد بشود. مگر دولتی بعدی خارجی است؟‌! دولت بعدی از آن این ملت است. چه فرقی می‌کند کدام دولت؟ این دولت و آن دولت ندارد... بحث این دولت و آن دولت، یکی از حرف‌های زشت، ‌بی‌منطق و کودکانه است. این دولت و آن دولت ندارد؛ همه یکی هستیم. ما کشور را در چارچوب قانون اداره می‌کنیم. اگر پولی خرج می‌کنیم در چارچوب بودجه‌ای است که مجلس تصویب کرده است. سال‌آینده هم همینطور خواهد بود».

این بخش از اظهارات رئیس جمهور که مهم ترین و قابل تامل ترین اظهارات امروز ایشان محسوب می شود، حاوی 4 نکته مهم است:

الف- ادعای ایجاد فشار به دولت بعدی در صورت اجرای طرح پیشنهادی دولت برای پیش فروش نفت، دروغ است.

ب- تفاوتی بین دولت های مختلف وجود ندارد و این دولت و آن دولت نداریم.

ج- منتقدان طرح پیشنهادی دولت برای پیش فروش نفت، راه حل ارائه دهند.

د- دولت بودجه را در چارچوب قانون مصوبه مجلس خرج می کند.

در ادامه به بررسی هر کدام از نکات فوق می پردازیم.

*بار مالی طرح پیش فروش نفت برای دولت بعدی واقعا بالاست

برخلاف اظهارات رئیس جمهور، این موضوع که در صورت تصویب و اجرای طرح پیشنهادی دولت برای پیش فروش نفت، فشار مالی زیادی به دولت بعدی وارد خواهد شد، توسط افراد ناشناسی مطرح نشده است بلکه بسیاری از نمایندگان مجلس از جمله محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و عضو شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، این موضوع را مطرح کرده اند و بسیاری از کارشناسان هم بر صحت این موضوع مهر تایید زده اند. اگر آقای روحانی در این زمینه تردیدی دارند کافی است در فضای مجازی یا شبکه های اجتماعی مانند توئیتر، کلید واژه هایی مانند #گشایش_اقتصادی را در روزهای اخیر، جستجو کنند تا از دیدگاه های نمایندگان مجلس و کارشناسان درباره این موضوع مطلع شوند.

علاوه بر این، اصولا بررسی صحت این تحلیل که اجرای طرح پیش فروش نفت یا همان انتشار اوراق سلف موازی نفتی، فشار مالی زیادی به دولت بعدی وارد خواهد کرد، بسیار ساده است. براساس طرح پیشنهادی دولت، اوراق سلف موازی نفتی 2 ساله است و دولت متعهد به بازخرید آنهاست یعنی در سال 1401، دولت بعدی باید با توجه به قیمت نفت و قیمت ارز در آن زمان، این اوراق را از مردم خریداری نماید. این اتفاق در شرایطی رخ خواهد داد که در حال حاضر، قیمت جهانی نفت بخاطر شیوع کرونا و کاهش مصرف انرژی در جهان در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و کاملا محتمل است در آینده نزدیک و با کاهش اثرات کرونا بر اقتصاد جهانی، قیمت جهانی نفت افزایش یابد. همچنین با توجه به وضعیت تحریم‎ها، احتمال افزایش قیمت ارز در آینده نزدیک واقعا بالاست. با توجه به همین شرایط و با توجه به اینکه در طرح پیشنهادی دولت قرار است 220 میلیون بشکه نفت پیش فروش شود که پیش بینی می شود حدود 190 هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد کند، هیچ تردیدی وجود ندارد بار مالی این طرح برای دولت بعدی بسیار بالاست.

*آقای روحانی، واقعا «این دولت و آن دولت نداریم»؟

حال به سراغ بحث بعدی میرویم، رئیس جمهور در حالی با هدف توجیه طرح پیش فروش نفت که فشار مالی زیادی به دولت بعدی وارد می کند، تاکید دارد که بگوید تفاوتی بین دولت های مختلف وجود ندارد و این دولت و آن دولت نداریم که نگاهی به اظهارات ایشان در سال های اخیر، نشاندهنده موضوع دیگری است.

برای بررسی صحت این ادعا کافی است نگاهی به اظهارات رئیس جمهور و مقامات ارشد دولتی درباره طرح های دولت قبل مانند مسکن مهر یا یارانه نقدی بیاندازیم، طرح‌هایی که بارها مورد انتقادات تند و تیز این افراد قرار گرفت و در دولت روحانی به وضعیت اسفباری دچار شد. موضوع وقتی جالب تر می شود که این اظهارات توسط روحانی و مقامات ارشد دولتش در حالی بیان شده است که این دولت، منافع زیادی از اجرای این طرح ها برده است. به عنوان مثال، اگر تکمیل طرح مسکن مهر را از عملکرد دولت های یازدهم و دوازدهم حذف کنیم، دولت روحانی تاکنون «تقریبا هیچ» دستاوردی در حوزه مسکن نداشته اند. با این وجود، رئیس جمهور و مقامات ارشد دولتی بارها تکمیل بخشی از واحدهای مسکن مهر که با پیشرفت 70 درصدی توسط دولت قبل به آنها تحویل داده شده بود، را به اسم این دولت سند زده اند تا کارنامه خود را پربار جلوه دهند. به عنوان مثال، رئیس جمهور در همین جلسه امروز هیئت دولت و لحظاتی بعد از تاکید مکرر بر اینکه «این دولت و آن دولت نداریم» و بدون هیچ اشاره ای به نام مسکن مهر و پیشرفت 70 درصدی آن در دولت قبل، گفت: «علی رغم اینکه برخی می‌گویند چرا دولت در زمینه مسکن برنامه‌ریزی نکرده و علی‌رغم اینکه خود من هم دلم می‌خواست وضع بهتری می‌داشتیم، ولی این دولت تا پایان دوره خود، دو میلیون واحد مسکونی را تحویل می‌دهد. این را مقایسه کنید با دولت‌های قبلی. کار عظیمی انجام داده‌ایم. یک میلیون و سیصدهزار واحد مسکونی که هیچ چیزی نداشته را تکمیل و تحویل داده است. پانصد هزار واحد مسکونی را در طرح اقدام ملی تا پایان دولت نهایی می‌کنیم و ‌۱۷۰ هزار واحد مسکونی را در سیل و زلزله سال‌های اخیر تکمیل و تحویل داده‌ایم».

با توجه به آنچه گفته شد، کاملا مشخص است که شخص آقای روحانی هیچ اعتقادی به این موضوع که تفاوتی بین دولت های مختلف وجود ندارد و این دولت و آن دولت نداریم، ندارد و بیان این اظهارات توسط ایشان صرفا با هدف توجیه طرح پیش فروش نفت که فشار مالی زیادی به دولت بعدی وارد می کند، صورت گرفته است.

*بی توجهی دولت به راهکارهای کارشناسان در کنار اصرار بر دور زدن مجلس

حال به سراغ بررسی آخرین بخش های اظهارات رئیس جمهور می رویم. روحانی در حالی تاکید دارد که منتقدان طرح پیشنهادی دولت برای پیش فروش نفت، راه حل ارائه دهند و همچنین دولت بودجه را در چارچوب قانون مصوبه مجلس خرج می کند که:

الف- دولت در 2 سال اخیر تقریبا هیچ توجهی به راهکارهای ارائه شده توسط کارشناسان و مراکز پژوهشی حتی مراکز دولتی برای جبران کسری بودجه نکرده است و با بی توجهی به اصلاحات ساختاری بودجه علی رغم دستور مقام معظم رهبری، لوایح بودجه را با بیش برآورد غیرمنطقی درآمدهای نفتی و کسری بودجه چند ده هزار میلیارد تومانی به مجلس تقدیم کرده است. در چنین شرایطی، مشخص نیست منتقدان باید با چه امیدی به دولتی که هیچ علاقه ای برای تصویب و اجرای این راهکارها ندارد و حتی ارسال لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم به مجلس را ماه ها به تاخیر می اندازد، ارسال کنند؟

ب- دولت با سوء استفاده از شرایط تحریم و دور زدن مجلس شورای اسلامی، کسری بودجه چند ده هزار میلیارد تومانی سال‌های 98 و 99 را با اخذ مصوباتی از شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا جبران کرده است و با همین بهانه، قصد دارد مصوبه ای برای اجرای طرح پیش فروش نفت از این شورا بگیرد که احتمالا درآمدی حدود 190 هزار میلیارد تومان برای دولت به دنبال دارد. بنابراین کاملا مشخص است که دولت اصرار دارد در قضیه جبران کسری بودجه مجلس را دور بزند. در این شرایط، تاکید روحانی بر اینکه دولت بودجه را در چارچوب قانون مصوبه مجلس خرج می کند، را صرفا می توان یک شوخی محسوب کرد.

با توجه به آنچه گفته شد، اظهارات تند و تیز امروز رئیس جمهور در دفاع از پیشنهاد دولت برای پیش فروش نفت یا همان انتشار اوراق سلف موازی نفتی، اظهاراتی غیرکارشناسی و مملو از تناقض است که صرفا با اهداف سیاسی بیان شده است و نگرانی های موجود درباره انگیزه های پنهان دولت برای اصرار بر اجرای طرح پیش فروش نفت را تشدید می کند.