بحران سد النهضه و گزینه‌های مصر؛
تشدید درگیری‌ها میان مصر و اتیوپی در ماجرای بحران سد النهضه٬ زمینه را برای افزایش مداخلات آمریکا و نیز طمع‌ورزی‌های رژیم صهیونیستی فراهم میکند.
به گزارش شهدای ایران؛ در حال حاضر مصر با سه پرونده استراتژیک روبرو شده که بر امنیت ملی این کشور تاثیرگذار است؛ پرونده لیبی که بعد از مداخله ترکیه ابعاد جدیدی به خود گرفت٬ همچنین موضوع امنیت و تروریسم که در راستای امنیت صحرای سینا و گسترش آن به نوار غزه بود.اما اخیرا موضوع احداث «سد النهضه» سبب تنش در روابط میان مصر و اتیوپی شده؛ زیرا از یک سو مصر بر توقف احداث این سد اصرار دارد و از سوی دیگر مقامات اتیوپی بر ادامه آن عزم جدی دارند.
به دنبال تنش میان مصر و اتیوپی بر سر سد النهضه مذاکراتی با حضور وزرای آب سه کشور مصر،سودان و اتیوپی و نمایندگان کشورها و ناظران با هدف رایزنی در خصوص توافق بر سر آبگیری و به کارگیری این سد برگزار شد که تحت نظر اتحادیه آفریقا بود؛ اما این مذاکرات بدون هیچ‌گونه توافقی پایان یافت. چندین دور گفتگو بین مقامات سه کشور طی سال‌های گذشته با میانجیگری و ابتکار کشورهای مختلف از جمله آمریکا انجام شده؛ اما تاکنون به هیچ نتیجه مثبتی نرسیده است.
مقامات مصر،سودان و اتیوپی در نوامبر 2019 و فوریه سال 2020 چندین نشست در واشنگتن برگزار کردند. آنها همچنین با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید دیدار کردند. واشنگتن سعی کرد از فشارهای اقتصادی و مالی خود برای ترغیب طرفین برای حل اختلافات استفاده کند و امیدوار بود که تا پایان فوریه به توافق برسد؛ اما این امیدها به زودی پس از عقب نشینی ناگهانی اتیوپی از مذاکرات نابود شد.
رود نیل شریان زندگی برای مصر است که همواره منادی صلح و ثبات بوده است.همچنین حیات مصر به سد النهضه بستگی دارد٬ به همین دلیل می‌تواند تهدیدی جدی برای قاهره محسوب شود. از سال 2011 که اتیوپی ساخت سد النهضه بر روی رود نیل را آغاز کرد، این موضوع به مناقشه آبی طولانی میان سه کشور مصر و اتیوپی و سودان تبدیل شده ؛ چراکه مصر و سودان نگران هستند که با آبگیری سد النهضه، سهم آبی هر یک از این کشورها و تولید برق کاهش یابد.
این در حالی است که مصر به شدت به آب نیل نیاز دارد. حدود 90 درصد از منابع آبی این کشور از رود نیل تامین می‌شود، همین مسئله اهمیت این رود را برای زندگی و اقتصاد مصر نشان می دهد بنابراین مصربرای جلوگیری از تخریب مناطق وسیعی از زمین‌های کشاورزی و افزایش آلودگی و نابودی ماهی‌ها تلاش میکند.
اتیوپی از تعهد دائمی مبنی بر عدم آب‌کاری تکمیل سد النهضه خودداری و در مقابل هرگونه توافق احتمالی ممانعت میکند.پیش بینی می‌شود که اتیوپی بزرگ‌ترین صادرکننده برق به آفریقا شود و سد النهضه را در صورت عملیاتی کامل به عنوان اولویت اصلی مرتبط با امنیت ملی و عزت ملی قلمداد میکند؛چراکه تکمیل سد النهضه به مشکلات اقتصادی آن پایان می‌دهد.
اقدام اتیوپی برای تکمیل سدی بزرگ بر روی رود نیل منجر به بروز بحران و تنش در روابط این کشور با مصر و سودان شد و راه را برای گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد مصر گشود:
1-مصر سد النهضه را به عنوان یک واقعیت برگشت ناپذیر قبول کند که این امر نیز بحران‌های منطقه‌ای را ایجاد می کند؛چرا که اتیوپی در مقایسه با مصر خود را به یک قدرت منطقه‌ای تحمیل کرده و از قدرت استراتژیکی خود برای مدیریت این تنش‌ها استفاده نکرده است.اتیوپی نه تنها این پروژه را متوقف نخواهد کرد؛بلکه از تاثیر جدید خود برای ساخت سدهای جدید بر روی رود نیل استفاده خواهد کرد تا مصر را از برخورداری سهم آبی بیشتر، محروم کند که در نهایت امنیت آب و مواد غذایی مصر را از بین می‌برد.این اقدام منجر به ثروت فراوانی برای آدیس آبابا می‌شود که می تواند از آن برای ساخت زرادخانه جنگی خود استفاده کند.
تنش‌های میان مصر و اتیوپی بر سر سد النهضه با سفر «مانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه به آدیس آبابا آغاز شد و دو کشور توافق‌نامه همکاری‌های دفاعی را امضا کردند که در آن اتیوپی متعهد شد نیروهای دریایی خود را توسعه دهد و آموزش دریانوردان خود را به فرانسه بسپارد.اتیوپی همچنین آمادگی خود را در راستای ایجاد پایگاه‌های دریایی در جیبوتی اعلام کرد.علاوه بر این رژیم اشغالگر صهیونیستی نیز به دنبال دستیابی به منافع در سطح استراتژیک در شاخ آفریقا برای بهره‌برداری از رودهای نیل ،بنادر و گذرگاه های مهم دریایی این رود بزرگ است تا حمایت فنی و مالی را برای اتیوپی فراهم سازد.همچنین اطلاعاتی درباره انتشار سامانه موشکی اسرائیلی MR-Spyder در مورد سد النهضه نیز وجود دارد.
2-بازگشت به میز مذاکرات در شرایط کنونی اتیوپی و بدون مداخله خارجی،مصر را وادار میکند تا سد النهضه را رها کند. اتیوپی طی سال‌های گذشته برتری خود را نسبت به مصر در روش مدیریت تنش‌ها و نزاع‌ها نشان داده و همین امر منجر شد تا تصویری از خود به عنوان قدرت منطقه‌ای به اثبات برساند و اعتماد به‌نفس مصر را از بین ببرد.
3-پناه بردن مصر به شورای امنیت برای همه طرفین درگیری بهتر است.همچنین مصر باید تصمیم شورایی را اتخاذ کند که تمام فعالیت‌های مربوط به ساخت و ساز سد النهضه را تا زمان بررسی این درگیری و حل این اختلاف در سازمان ملل متوقف کند.
4-راه حل نظامی درگزینه‌های مصر قرار دارد؛اما به دلیل ضعف جبهه داخلی مصر و شرایط منطقه‌ای این کشور و همچنین پیامدهای منطقه‌ای ،بین‌المللی و هزینه‌های جنگ، این امر میسر نیست؛چرا که مصر آماده اعمال فشارهای منطقه‌ای نیست به خصوص در لیبی که در شرایط ناآرامی قرار دارد که ممکن است به مداخله نظامی در مصر منجر شود.علاوه بر این قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارند که به دنبال سرمایه گذاری کلانی در مصر هستند تا از درگیری‌های نظامی میان دو طرف به هر قیمتی جلوگیری کنند؛چرا که در صورت درگیری نظامی میان دو طرف پیامدهای فاجعه‌باری رخ می‌دهد.
روزنامه انگلیسی« ایندیپندنت » گزارش داد که مذاکرات میان مصر ، سودان و اتیوپی تحت حمایت اتحادیه آفریقا به سوی بن بست دیگری می‌رود؛ چراکه آدیس آبابا معتقد است که پر کردن و بهره برداری از سد حق حاکمیت آن است و به همین دلیل در مذاکرات برای توافق‌نامه مقاومت میکند و ممکن است بدون توجه به نتیجه مذاکرات، پر کردن سد النهضه را آغاز کند.
اگر آدیس آبابا در تهدید خود و عدم تعهد به توافق‌نامه موفق شود،بحران جدیدی در منطقه آغاز می شود. بدین ترتیب مقامات مصر، دولت اتیوپی را به فریب‌کاری دیپلماتیکی متهم می کنند؛چرا که سد را قبل از امضای توافق‌نامه تکمیل میکند.
در همین راستا واشنگتن نقش اصلی را در هدایت تنش‌ها و بحران‌ها خواهد داشت و «عبدالفتاح السیسی»رئیس جمهور مصر با وجود اعتمادی که به ارتباط شخصی خود با ترامپ دارد نمی‌تواند نادیده بگیرد که اتیوپی به دلیل اهمیت استراتژیکی که در شرق آفریقا برای ایالات متحده دارد،شریک اصلی آمریکا در آفریقا محسوب می‌شود و تشدید درگیری بین مصر و اتیوپی منجر به افزایش تجاوز و مداخله آمریکا و اسرائیل در این منطقه خواهد شد.
بحران کم‌آبی صهیونیست ها که در دوره اخیر افزایش چشمگیری داشته٬ موجب شده تا مقامات صهیونیست به شکل مستقیم وارد مسئله «سد النهضه» شوند تا موجودیت سیاسی و امنیتی خود را بر آب‌های نیل تحمیل کنند. این مسئله موجب می‌شود تا صهیونیست‌ها در مراحل بعدی پروژه‌های خود را که هدفشان انتقال آب رود نیل به شهرک‌های صهیونیستی در فلسطین اشغالی است به ویژه در شرایط عدم امنیت آبی آنها، احیا کنند.
اتیوپی از تعهد دائمی مبنی بر عدم آب‌کاری تکمیل سد النهضه خودداری و در مقابل هرگونه توافق احتمالی ممانعت میکند.پیش بینی می‌شود که اتیوپی بزرگ‌ترین صادرکننده برق به آفریقا شود و سد النهضه را در صورت عملیاتی کامل به عنوان اولویت اصلی مرتبط با امنیت ملی و عزت ملی قلمداد میکند؛چراکه تکمیل سد النهضه به مشکلات اقتصادی آن پایان می‌دهد.
اقدام اتیوپی برای تکمیل سدی بزرگ بر روی رود نیل منجر به بروز بحران و تنش در روابط این کشور با مصر و سودان شد و راه را برای گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد مصر گشود:
1-مصر سد النهضه را به عنوان یک واقعیت برگشت ناپذیر قبول کند که این امر نیز بحران‌های منطقه‌ای را ایجاد می کند؛چرا که اتیوپی در مقایسه با مصر خود را به یک قدرت منطقه‌ای تحمیل کرده و از قدرت استراتژیکی خود برای مدیریت این تنش‌ها استفاده نکرده است.اتیوپی نه تنها این پروژه را متوقف نخواهد کرد؛بلکه از تاثیر جدید خود برای ساخت سدهای جدید بر روی رود نیل استفاده خواهد کرد تا مصر را از برخورداری سهم آبی بیشتر، محروم کند که در نهایت امنیت آب و مواد غذایی مصر را از بین می‌برد.این اقدام منجر به ثروت فراوانی برای آدیس آبابا می‌شود که می تواند از آن برای ساخت زرادخانه جنگی خود استفاده کند.
تنش‌های میان مصر و اتیوپی بر سر سد النهضه با سفر «مانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه به آدیس آبابا آغاز شد و دو کشور توافق‌نامه همکاری‌های دفاعی را امضا کردند که در آن اتیوپی متعهد شد نیروهای دریایی خود را توسعه دهد و آموزش دریانوردان خود را به فرانسه بسپارد.اتیوپی همچنین آمادگی خود را در راستای ایجاد پایگاه‌های دریایی در جیبوتی اعلام کرد.علاوه بر این رژیم اشغالگر صهیونیستی نیز به دنبال دستیابی به منافع در سطح استراتژیک در شاخ آفریقا برای بهره‌برداری از رودهای نیل ،بنادر و گذرگاه های مهم دریایی این رود بزرگ است تا حمایت فنی و مالی را برای اتیوپی فراهم سازد.همچنین اطلاعاتی درباره انتشار سامانه موشکی اسرائیلی MR-Spyder در مورد سد النهضه نیز وجود دارد.
2-بازگشت به میز مذاکرات در شرایط کنونی اتیوپی و بدون مداخله خارجی،مصر را وادار میکند تا سد النهضه را رها کند. اتیوپی طی سال‌های گذشته برتری خود را نسبت به مصر در روش مدیریت تنش‌ها و نزاع‌ها نشان داده و همین امر منجر شد تا تصویری از خود به عنوان قدرت منطقه‌ای به اثبات برساند و اعتماد به‌نفس مصر را از بین ببرد.
3-پناه بردن مصر به شورای امنیت برای همه طرفین درگیری بهتر است.همچنین مصر باید تصمیم شورایی را اتخاذ کند که تمام فعالیت‌های مربوط به ساخت و ساز سد النهضه را تا زمان بررسی این درگیری و حل این اختلاف در سازمان ملل متوقف کند.
4-راه حل نظامی درگزینه‌های مصر قرار دارد؛اما به دلیل ضعف جبهه داخلی مصر و شرایط منطقه‌ای این کشور و همچنین پیامدهای منطقه‌ای ،بین‌المللی و هزینه‌های جنگ، این امر میسر نیست؛چرا که مصر آماده اعمال فشارهای منطقه‌ای نیست به خصوص در لیبی که در شرایط ناآرامی قرار دارد که ممکن است به مداخله نظامی در مصر منجر شود.علاوه بر این قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارند که به دنبال سرمایه گذاری کلانی در مصر هستند تا از درگیری‌های نظامی میان دو طرف به هر قیمتی جلوگیری کنند؛چرا که در صورت درگیری نظامی میان دو طرف پیامدهای فاجعه‌باری رخ می‌دهد.
روزنامه انگلیسی« ایندیپندنت » گزارش داد که مذاکرات میان مصر ، سودان و اتیوپی تحت حمایت اتحادیه آفریقا به سوی بن بست دیگری می‌رود؛ چراکه آدیس آبابا معتقد است که پر کردن و بهره برداری از سد حق حاکمیت آن است و به همین دلیل در مذاکرات برای توافق‌نامه مقاومت میکند و ممکن است بدون توجه به نتیجه مذاکرات، پر کردن سد النهضه را آغاز کند.
اگر آدیس آبابا در تهدید خود و عدم تعهد به توافق‌نامه موفق شود،بحران جدیدی در منطقه آغاز می شود. بدین ترتیب مقامات مصر، دولت اتیوپی را به فریب‌کاری دیپلماتیکی متهم می کنند؛چرا که سد را قبل از امضای توافق‌نامه تکمیل میکند.
در همین راستا واشنگتن نقش اصلی را در هدایت تنش‌ها و بحران‌ها خواهد داشت و «عبدالفتاح السیسی»رئیس جمهور مصر با وجود اعتمادی که به ارتباط شخصی خود با ترامپ دارد نمی‌تواند نادیده بگیرد که اتیوپی به دلیل اهمیت استراتژیکی که در شرق آفریقا برای ایالات متحده دارد،شریک اصلی آمریکا در آفریقا محسوب می‌شود و تشدید درگیری بین مصر و اتیوپی منجر به افزایش تجاوز و مداخله آمریکا و اسرائیل در این منطقه خواهد شد.
بحران کم‌آبی صهیونیست ها که در دوره اخیر افزایش چشمگیری داشته٬ موجب شده تا مقامات صهیونیست به شکل مستقیم وارد مسئله «سد النهضه» شوند تا موجودیت سیاسی و امنیتی خود را بر آب‌های نیل تحمیل کنند. این مسئله موجب می‌شود تا صهیونیست‌ها در مراحل بعدی پروژه‌های خود را که هدفشان انتقال آب رود نیل به شهرک‌های صهیونیستی در فلسطین اشغالی است به ویژه در شرایط عدم امنیت آبی آنها، احیا کنند.
*پایگاه خبری العهد
