نگاهی به رمان «بچههای کارون»
شهدای ایران: رمان «بچههای کارون» را نویسنده نامآشنای ادبیات مقاومت، احمد دهقان نگاشته است. دهقان جزو آن دسته از نویسندگانی است که تجربه رفتن به جبهه و لمس کردن جنگ را داشته است. رمان بچههای کارون ۲۴۰ صفحه دارد و راوی آن نوجوان بازیگوشی به اسم ناصر است. ناصر در واقع بیسیمچی سنگر فرماندهی است که به قول خودش دائم در جبهه گند میزند و در کارهایی که به او میسپارند خرابکاری به بار میآورد. لحن صمیمی و زبان طنزآمیز ناصر خودش شیوهای است تا خواننده کتاب خسته نشود و با جان و دل آن را بخواند و همراه با حوادث داستان پا به پای نویسنده پیش برود: «.. از اول صبح، بزن و بکوبی شروع شده بود آن سرش ناپیدا. خمپاره پشت خمپاره، طرفمان شلیک میشد و مسلسلهای سنگین، یک لحظه دست از ور زدن نمیکشیدند. همه جا را بوی گند باروت سوخته و انفجار پر کرده بود. توی سنگر بودم که صدای سوت رسول سوتی بلند شد. هر وقت کارم داشت و میخواست همدیگر را ببینیم، دو تا سوت کوتاه میزد و یک سوت بلند. انواع و اقسام سوتها را بلد بود: یک انگشتی، دو انگشتی، چهارانگشتی... رفتم بیرون. ته کانال منتظرم ایستاده بود. تا راه افتادم خمپاره پدر نامرد، با صدای وحشتناکی بالای کانال ترکید...». ناصر رابطه صمیمی با مادرش دارد. مادرش که در پشت جبهه امدادگر است از فرمانده خواهش و تمنا کرده تا ناصر را که پشت جبهه توی آشپزخانه کار میکرد به خط اول بفرستد. اما شخصیت اصلی داستان، نوجوانی خرمشهری به اسم عبدل است که ریزهمیزهتر از خود ناصر است و با وجود اینکه حتی قد و قامتش از ناصر کوچکتر است خودش یک پا فرمانده است و در عملیاتها و پاتکها خیلی حرفهای عمل میکند. ناصر به همراه دو تا از دوستانش به نامهای غلام شوش و رسولسوتی، گروه رزمندگان شرور را تشکیل دادهاند و با کمک عبدل دمار از روزگار عراقیها درمیآورند. مکان داستان هم در کنار رود کارون است. از ویژگیهای داستان که وقایع آن را باورپذیرتر میکند این است که نویسنده نخواسته از شخصیتهای نوجوان این رمان قهرمانان پاستوریزه بسازد که بچههای با تربیتی هستند و خیلی هم خوب صحبت میکنند. نوجوانان رمان دهقان مثل بقیه بچهها به اقتضای سن و سالشان پرجنب و جوش، بازیگوش و سرکش هستند و گاهی هم دست به کارهای غیرمنطقی و عجیب و غریب میزنند و حتی گاهی باهم گلاویز هم میشوند، اما موقع عملیات که میشود هوای هم را دارند و به خاطر اینکه دشمن را از خاکشان بیرون کنند تا پای جان در مقابل دشمن ایستادگی میکنند. رمان بچههای کارون با مبارزات نیروهای رزمنده و گروههای مردمی و خودجوش خرمشهر در مقابل اشغالگران بعثی شروع و با آزادی خرمشهر به پایان میرسد. بیش از هر چیز دغدغه احمد دهقان در روایت این داستان نوجوانان این مرز و بوم هستند؛ نوجوانانی که در مقابل تجاوز دشمن احساس مسئولیت و تعهد میکنند. از نکات مثبت داستان نثر روان و آهنگین نویسنده و همچنین شخصیتپردازی خوب کاراکترهای داستان است که موجب همذاتپنداری مخاطب با آنها میشود. این کتاب را انتشارات کتاب نیستان منتشر کرده است.