نگاهی به اسناد دولتی آمریکا نشان می‌دهد که تغییرات مهمی در خصوص نحوه تخصیص بودجه درباره ایران بین نهادهای آمریکایی از جمله وزارت امور خارجه آمریکا در حال روی دادن است.
شهدای ایران: ضرب‌المثلی قدیمی در بین ایرانی‌ها رواج دارد که می‌گوید پول داشته باش و بر روی سبیل شاه نقاره بزن. این ضرب‌المثل در حقیقت نشان‌دهنده توان گسترده سیاسی و امنیتی است که بودجه‌های کلان مالی در اختیار یک‌نهاد قرار می‌دهد.
این ضرب‌المثل فارسی بین نهادهای دولتی و امنیتی آمریکا بسیار کاربردی است در آمریکا با مرور بودجه دولتی می‌تواند به‌راحتی متوجه شود که کدام قسمت از نهادهای امنیتی و نظامی رونق بیشتری دارند.
به‌عنوان مثال در بودجه سال 2019 آمریکا بودجه کلانی نسبت به سال‌های گذشته به بحث سلاح‌های بیولوژیک اختصاص یافته است که با افشاگری‌های مقامات روسی در خصوص احداث آزمایشگاه‌های بزرگ تولید سلاح‌های میکروبی از جمله در گرجستان همخوان است.
در این میان ایران نیز جایگاه منحصر به فردی در خصوص ردیف‌های بودجه نهادهای دولتی آمریکا دارد. نگاهی به اسناد دولتی آمریکا درباره بودجه سال‌های آینده نشان می‌دهد که تغییراتی در اختصاص این بودجه‌ها در حال رخ دادن است.
در ایالات‌متحده در رئوس کلی و ارقام اصلی بودجه سال ۲۰۲۱ این کشور که سال گذشته اعلام شده، ۳۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار برای مقابله با نفوذ «مخرب» ایران در خاورمیانه درخواست شده است.
پمپئو سهم خود را می‌گیرد
بر اساس سند سیاسی که توسط دولت ترامپ در خصوص بودجه دو سال آینده منتشر شده است، بخش اعظم بودجه مقابله با ایران به وزارت امور خارجه امریکا اختصاص یافته است.
در ایالات‌متحده در رئوس کلی و ارقام اصلی بودجه سال ۲۰۲۱ این کشور که سال گذشته اعلام شده، ۳۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار برای مقابله با نفوذ «مخرب» ایران در خاورمیانه درخواست شده است. در بودجه پیشنهادی دولت دونالد ترامپ به کنگره امریکا تقاضا شده که کمک‌های نظامی و اقتصادی از جمله ۳۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار به شرکای مهم ایالات‌متحده در خاورمیانه برای مقابله با تهدیدهای منطقه‌ای رژیم جمهوری اسلامی ایران اختصاص داده شود.
بر اساس گزارشی که دفتر سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز دوشنبه ۲۱ بهمن منتشر کرد، این مبلغ بخشی از ۴۱ میلیارد دلار بودجه درخواستی برای این وزارتخانه و آژانس ایالات‌متحده برای توسعه بین‌المللی است که مسئول توزیع کمک‌های خارجی امریکا به کشورهای مختلف است.
وزارت خارجه امریکا محورهای هزینه بودجه خود در سال ۲۰۲۱ را تقویت حمایت از استراتژی هندوچین- پاسیفیک، مقابله با نفوذ مخرب روسیه، چین و ایران، حفاظت از حقوق بشر و آزادی مذهبی، تأمین امنیت مرزهای ایالات‌متحده و کمک به تقویت امنیت ملی متحدان و شرکای اقتصادی امریکا اعلام کرده است.
همچنین با وجود کاهش بودجه نهادهایی همچون صدای امریکا تقویت شبکه‌های فارسی‌زبان در دستور کار قرار گرفته و قرار است تجهیزات جدیدی به این موضوع اختصاص پیدا کند.
این بار اول نیست که امریکا رقم‌های گسترده‌ای را برای جنگ نرم و ایجاد اغتشاش و آشوب در ایران اختصاص می‌دهد، به‌عنوان مثال تلاش‌های امریکا برای تغییر رژیم ایران با عنوان پیشبرد حقوق بشر در دوره جورج بوش هزینه‌های زیادی را دربر داشت که این مبالغ با عناوین پیشبرد دموکراسی و موازین حقوق بشر به گروه‌هایی در ایران اختصاص داده شد.
نگاه به گذشته به ما چه می‌گوید؟
این بار اول نیست که امریکا رقم‌های گسترده‌ای را برای جنگ نرم و ایجاد اغتشاش و آشوب در ایران اختصاص می‌دهد، به‌عنوان مثال تلاش‌های امریکا برای تغییر رژیم ایران با عنوان پیشبرد حقوق بشر در دوره جورج بوش هزینه‌های زیادی را دربر داشت که این مبالغ با عناوین پیشبرد دموکراسی و موازین حقوق بشر به گروه‌هایی در ایران اختصاص داده شد. ب
ودجه‌های اختصاص‌یافته از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۰۹ که در اسناد بودجه امریکا آمده با عناوین مختلف اختصاص پیدا کرده است. در سال 2004 اعتبارات کمک‌های خارجی (به موجب قانون عمومی شماره ۱۹۹- ۱۰۸، مصوب در کنگره صدوهشتم) مبلغ ۵ /۱ میلیون دلار «جهت پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر در ایران به سازمان‌های آموزشی، انسانی و غیردولتی در ایران» اختصاص داد.
«اداره دموکراسی و کار وزارت خارجه» یک میلیون دلار از این مبلغ را به یکی از واحدهای دانشگاه ییل و ۵۰۰ هزار دلار مابقی را به بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی، از سازمان‌های مهم جنگ نرم امریکا اختصاص داد.
در سال 2005 نیز مبلغ ۳ میلیون دلار از اعتبارات کمک‌های خارجی تخصیص یافته در لایحه بودجه سال ۲۰۰۵ (قانون عمومی شماره ۴۴۷- ۱۰۸ مصوب در کنگره صدوهشتم) به ارتقای دموکراسی در ایران اختصاص می‌دهد. اولویت‌های تخصیص این بودجه به این شرح هستند: توسعه احزاب سیاسی، رسانه‌ها، حقوق کارگری، ارتقای جامعه مدنی و حقوق بشر.
سال 2006 نقطه اوج‌گیری اختصاص بودجه برای براندازی در ایران بود. مبلغ ۵/ ۱۱ میلیون دلار برای ارتقای دموکراسی از محل اعتبارات عادی کمک‌های خارجی برای ارتقای دموکراسی در ایران اختصاص می‌یابد. (قانون عمومی شماره ۱۰۲- ۱۰۹ مصوب کنگره صدونهم). مبلغ ۱۵/۴ میلیون دلار از این وجوه به «اداره دموکراسی و کار وزارت خارجه» و ۷ میلیون دیگر به اداره امور خاور نزدیک اختصاص داده شد.
مبلغ ۱/۶۶ میلیون دلار (از ۷۵ میلیون دلار درخواست شده) از محل بودجه تکمیلی سال ۲۰۰۶ (به موجب قانون عمومی ۲۳۴- ۱۰۹، مصوب کنگره صدونهم) برای اهداف زیر اختصاص یافت: ۲۰ میلیون دلار برای ارتقای دموکراسی (۵ میلیون بالاتر از میزان درخواست شده)، ۵ میلیون دلار برای دیپلماسی عمومی با هدف اثرگذاری بر قشر عادی جمعیت ایران (برابر با میزان درخواستی)، ۵ میلیون دلار برای برنامه‌های فرهنگی مبادله نفرات و گروه‌ها (برابر با بودجه درخواستی) و ۱/۳۶ میلیون دلار برای رسانه‌ها و شبکه‌های پخش تلویزیونی فارسی‌زبان مانند صدای امریکا و رادیو فردا.
در لایحه بودجه سال ۲۰۰۷ مبلغ ۵۵ /۶ میلیون دلار برای پیشبرد دموکراسی در ایران و سوریه اختصاص داد که 3.40 میلیون دلار از آن برای ایران صرف شد.
همچنین در سال 2008 مبلغ ۶۰ میلیون دلار (از ۷۵ میلیون دلار درخواستی) در «لایحه تلفیقی اعتبارات» برای برنامه‌های ارتقای دموکراسی در ایران و از جمله تلاش‌های غیرخشونت آمیز برای جلوگیری از نفوذ ایران در منطقه اختصاص یافت (قانون عمومی ۱۶۱- ۱۱۰ مصوب کنگره صدودهم). بخشی از این وجوه به شبکه‌های پخش فارسی‌زبان مانند صدای امریکا و رادیوفردا و بخشی دیگر به برنامه‌های مبادلات فرهنگی نفرات و گروه‌ها اختصاص یافت.
در سال 2009 میلادی که نقطه اوج‌گیری اعتراضات گسترده در ایران بود، مبلغ ۶۵ میلیون دلار برای «حمایت از آرمان‌های مردم برای داشتن جامعه‌ای دموکرات و باز، مشارکت مدنی، آزادی رسانه‌ها و آزادی اطلاعات» اختصاص داده شد. نتیجه این سرمایه‌گذاری گسترده که اغلب از طریق دفتر وزارت امور خارجه امریکا در دبی هزینه می‌شد، منجر به راه‌اندازی فتنه سال ۸۸ و صدمات گسترده به کشور شد، ازاین‌رو به نظر می‌رسد با گسترش بودجه اختصاص یافته به این مسئله هوشیاری نهادهای امنیتی و بررسی دقیق بودجه‌های اختصاص یافته بر اساس اسناد آشکار مورد بررسی قرار گیرد.
نمی‌توان از هم‌اکنون نتیجه گرفت که آیا یک فتنه گسترده دیگر در انتظار ایران است و یا نه اما تجربیات گذشته نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها نمی‌تواند بی‌دلیل باشد. آمریکایی‌ها به‌شدت امیدوارشند نا شرایط اقتصادی ایران بتواند زمینه‌سازی مجدد اتفاقات آبان ماه سال 88 باشد.
دورخیز پمپئو برای سال 99
واقعیت این است که آمریکایی‌ها برنامه بسیار گسترده‌ای برای سال 2020 میلادی و فشار بر ایران تدارک دیده‌اند. در این میان کمتر شدن میزان مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌تواند سیگنالی به طرف آمریکایی باشد که دیگر نام جمهوری اسلامی ایران از پشتیبانی مردمی گسترده گذشته برخوردار نیست.
سخنان مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با نشریه محافظه‌کار آمریکن فری بیکن نشان از تلاش واشنگتن برای ایجاد یک موج تحریمی گسترده علیه ایران داشت. محور این تلاش‌ها نیز بازگشت تحریم‌های بین‌المللی به‌خصوص تحریم فروش سلاح است که به‌شدت برای آمریکایی‌ها نگران‌کننده است.
نمی‌توان از هم‌اکنون نتیجه گرفت که آیا یک فتنه گسترده دیگر در انتظار ایران است و یا نه اما تجربیات گذشته نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها نمی‌تواند بی‌دلیل باشد. آمریکایی‌ها به‌شدت امیدوارند نا شرایط اقتصادی ایران بتواند زمینه‌سازی مجدد اتفاقات آبان ماه سال 88 باشد.
البته تجربه نشان می‌دهد که نظام جمهوری اسلامی ایران دارای پایگاه مردمی گسترده‌ای است که اجازه عملی شدن نقشه واشنگتن در مورد تهران را به‌راحتی نخواهد داد.
