جمهوری اسلامی ایران از شهریور ماه سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۷ با عراق برای دفاع از مرزهای ایران در برابر تجاوز رژیم بعث در جنگ بود، به طوری که جنگ بین ایران و عراق به عنوان یکی از فاجعه‌های جنگی تاریخ بشری در قرن بیستم شناخته شده است، چرا که در این جنگ ارتش عراق از مواد شیمیایی علیه کردهای عراقی، مردم و نظامیان ایران (بمباران شهرهای سردشت و مناطق جنگی) استفاده کرد. این جنگ را جنگ تحمیلی نامیدند چون آغازگر آن عراق به رهبری صدام تکریتی بود. البته سازمان ملل هم در بیانیه ای عراق را به عنوان متجاوز جنگی اعلام کرد.

اما داستان و روایت این جنگ به همین جا خاتمه نیافت چرا که ایران در دوران دفاع مقدس شاهد از دست دادن ۲۲۱ هزار و ۶۸۲ نفر از جوانان و فرماندهان خود بود. همچنین این جنگ ۵۵۴ هزار و ۸۵۸ رزمنده جانباز به یادگار گذاشت، به‌طوری که از این تعداد ۶۰ درصد جانباز زیر ۲۵ درصد و ۴۰ درصد باقی مانده جانبار ۲۵ درصد و بالاتر هستند.

۸۰۰ هزار قربانی سلاح های شیمیایی

البته در این میان آزادگان کشور (اسرای جنگ تحمیلی) که آمار آنها ۴۲ هزار و ۴۱ نفر است هم نقش مهمی در تاریخ جنگ ایفا کرده‌اند. نکته قابل توجه این است که آمار جانبازان مطرح شده از سوی بنیاد شهید آمار واقعی نیست چرا که بسیاری از قربانیان جنگ تحمیلی هیچ اقدامی برای ثبت نام خود در لیست جانبازی و قربانیان جنگ نکرده و گروهی هم به دنبال اثبات جانبازی خود هستند. سردار محمد باقر نیکخواه فرمانده پدافند شیمیایی دوران جنگ تحمیلی در گفتگویی کوتاه با من می گوید تنها ۲۵۰ هزار رزمنده در معرض گازهای شیمیایی بوده اند که با این آمار می توان گفت که تعداد جانبازان جنگ تحمیلی عددی بیش از ۸۰۰ هزار جانباز است. گفته های این سردار در حالی است که فقط در بمباران شهر سردشت در سال ۶۶ حدود ۱۳۰ نفر شهید و بیش از هشت هزار نفر شیمیایی شدند. این حمله هشت ماه قبل از حمله شیمیایی عراق به حلبچه بود یعنی اینکه سردشت نخستین شهری بود که در جنگ عراق علیه ایران مورد حمله شیمیایی قرار گرفت

۲ میلیون کشته و زخمی عراقی در جنگ

در این میان هیچگاه آمار رسمی از تلفات نیروهای عراقی در دوران دفاع مقدس اعلام نشد. اما برای نخستین بار یاسین المعموری رئیس وقت جمعیت هلال احمر عراق که چندین سال قبل به ایران سفر کرده بود در حالی که با هم در بوستان آب و آتش قدم می زدیم در گپ و گفتی اعلام کرد جنگ هشت ساله ای که عراق علیه ایران داشت بیش از دو میلیون کشته و زخمی برای دولت بعث به همراه داشت. در این جنگ تعداد یک میلیون مجروح و یک میلیون کشته عراقی به جای مانده است و زیرساخت های عمرانی و تاسیساتی و صنعتی عراق ویران شد.

سکوت وزارت خارجه در مورد غرامت جنگی

حال امروز حدود ۱۴ هزار روز از نخستین روزهای جنگ تحمیلی می گذرد علی رغم امضای قطعنامه ۵۹۸ و اعلام متجاوز بودن دولت عراق علیه ایران چرا اقدامی برای گرفتن خسارات و غرامت جنگی نشده است؟ در حالی که همین آلمان ها بعد از جنگ و پس از مرگ صدام هزینه بمب های شیمیایی خود را از عراق گرفتند.

اما نکته تاسف بار این است که در این میان ده ها هزار جانباز شیمیایی و اعصاب و روان که مدرکی برای اثبات قربانی بودن خود ندارند سالهاست در انتظار رای کمیسیونهای پزشکی بنیاد شهید هستند تا جانبازی خود را اثبات کنند. در این میان تعداد زیادی از این جانبازان در این سالها غریبانه شهید شده و نامشان هیچگاه به عنوان شهید ثبت نشده است.

تعطیلی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت

روایت هشت سال دفاع مقدس و روایت سالهای بعد از جنگ دو روایت متفاوت است. در دوران بعد از جنگ هیچ نهاد و سازمان و گروهی مسئولیت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه را به درستی انجام نداد و شوراهای متعددی ایجاد شد و میلیارد میلیارد هزینه موز و سیب و شربت و جوجه کباب و کارمند و دفتر و میز و صندلی دادند اما خروجی نداشت و همین موجب شد زوایای پیدا و پنهان نعمتی به نام جنگ تحمیلی برای نسلهای جدید جامعه کمرنگ شده و منتقل نشود. هفته های دفاع مقدس و روز جانباز و روز پاسدار یکی پس از دیگری آمد و رفت و تنها بیلبوردها و پارچه نوشته ها و تبریکها باقی ماند. هر چند اقداماتی مانند ایجاد باغ موزه دفاع مقدس در تهران یا برخی شهرها نقطه عطفی در زنده کردن این ایام است اما جای خالی بسیاری از سازمانهای مسئول خالی است.

رزمندگان فراموش شدگان جنگ

اگر از موضوع فراموش شده ترویج فرهنگ ایثار و شهادت عبور کنیم نوبت به رزمندگان جنگ می رسد. آنهایی که هشت سال جنگیدند و امروز در غبار زمان و سختیهای زندگی فراموش شده اند.هر چند گروه زیادی از رزمندگان جنگ از فیض شهادت و جانبازی بی نصیب ماندند ولی تاثیرات پس از جنگ هنوز در روح و جسم آنان باقی مانده است. سوال اینجاست آیا سازمانهای مسئول اقدامی برای پایش سلامت رزمندگان کرده اند؟ آیا رزمندگان دوران دفاع مقدس تسهیلات دریافت می کنند؟ آیا خانواده آنها از خدمات رزمنده ای سرپرست خانوار بهره مند هستند؟ که پاسخها مشخص است! چرا که لایحه حمایت از ایثارگران سالهاست در کش و قوس مجلس و مجمع تشخیص مصلحت خاک می خورد.

هنوز جنگ ادامه دارد

بله ما داریم در مورد مشکلات رزمندگان، جانبازان و جامعه پس از جنگ تحمیلی سخن می گوئیم. از سردشت با هزاران جانباز شیمیایی که هنوز پزشک متخصص جانبازان شیمیایی ندارد. از خاک مناطق جنگی که هنوز آلوده است و محیط زیست هیچ اقدامی برای پایش خاک مناطق جنگی نکرده است. از کشف بمب شیمیایی در سردشت تا مینهایی که هنوز روستائیان و شهروندان غرب کشور را و مناطق مرزی را تهدید می کند.

ما از هشت سال جنگ تحمیلی سخن می گوئیم که آثارش همچنان باقی است. از خرمشهری که عروس خاورمیانه بود و هنوز مردمانش انگار در شهری جنگ زده زندگی می کنند. از خوزستان و ایلام غرب و بانه می گویم انگار هنوز جنگ ادامه دارد. وقتی صدای نعره های جانباز اعصاب و روان را از خانه اجاره ای در یافت آباد می شنوم، وقتی دستان پینه بسته همسر جانباز ۵ درصد شیمیایی در شالیزار را می بینم که برای تامین داروی همسرش کار می کند به خود می گویم آری هنوز جنگ ادامه دارد.

اما برای رسانه ملی کشورمان جنگ و جانباز و شهید تمام شده حتی برای روزنامه ها و خبرگزاری های دولتی و حکومتی که از هر چه می نویسند جز این سوژه های ناب …

جانبازان عزیز روزتان مبارک

راستی از ظفرعلی جانباز افغانی در آسایشگاه کهریزک خبر دارید؟ هنوز هم او را کتک می زنند؟ هنوز هم بوی ادرار فضای اتاقش را گرفته؟

می دانید در یک سال گذشته چند جانباز شهید شدند؟ چند همسر جانباز اعصاب و روان مورد ضرب و شتم همسر قرارگرفته اند؟

می دانید چند جانباز در کشور معتاد هستند؟ چند جانباز خودکشی کرده است؟

می دانید چندجانباز کارشان به گدایی کردن افتاده است؟

می دانید چند مادر و پدر شهید از بین ما رفتند؟

می دانید داروهای گران قیمت جانبازان شیمیایی و اعصاب و روان چند است؟ چرا بنیاد شهید تامین نمی کند؟

جانبازان دیگر فریاد نمی زنند …