خاشقچی و توقف معاملات تسلیحاتی با ریاض، دومینوی دولت لندن
درحالی که نقش عربستان سعودی در ناپدید شدن جمال خاشقچی روزنامهنگار منتقد عرب بیش از پیش نمایانتر میشود، شواهد حاکی است که دولت لندن حاضر نیست تا برای دفاع از ارزشهای حقوق بشری، از منافع اقتصادی با ریاض چشمپوشی کند.
تاریخ خبر: 23/07/1397 - 16:34
آخرین واکنش رسمی دولت انگلیس پس از گذشت دوازده روز از ناپدید شدن خاشقچی در بیانیه مشترک وزرای خارجه این کشور به همراه فرانسه و آلمان مطرح شد که در آن بر لزوم انجام تحقیقات معتبر و ارائه پاسخ دقیق و کامل تأکید شده است.
در این بیانیه که یک نسخه آن دیروز در تارنمای وزارت خارجه انگلیس منعکس شد، حمایت از آزادی بیان، آزادی رسانه و اطمینان از حفاظت خبرنگاران به عنوان ارزشهای کلیدی سه کشور اروپایی مطرح و تأکید شده است که مسئول ناپدید شدن خاشقچی پس از شناسایی بایستی حساب پس دهند.
خاشقچی دوم اکتبر برای قانونی کردن روند ازدواج خود وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد و از آن پس خبری از وی در دست نیست.
برخی منابع غیررسمی خبری مدعی قتل خاشقچی روزنامهنگار منتقد آل سعود توسط مأموران سرویس امنیتی سعودی پس از شکنجه در کنسولگری عربستان شدهاند.
براساس شایعه منتشر شده، خاشقچی توسط 15 مأموری که در روز و ساعت حضور او در کنسولگری، از عربستان به استانبول آمده بودند، به قتل رسیده است و قاتلان نیز به کشور خود بازگشتهاند.
رویترز گزارش داد سازمان اطلاعات انگلیس معتقد است که به خاشقچی در کنسولگری عربستان مواد مخدر خورانده که منجر به اوردوز و کشته شدن او شده است. بااین وجود، مقامهای انگلیس در رابطه با این ادعا موضع خود را اعلام نکردهاند.
هرچند ناپدید شدن خاشقچی تا حد زیادی زخم نارضایتیها از سیاستهای ماجراجویانه عربستان در خاورمیانه، بهویژه جنگ چهارساله یمن را بازکرده است و رسانههای انگلیسی در دفاع از این روزنامهنگار عربستانی، ریاض را مقصر سرنوشت او میدانند اما کمتر کسی جرئت دارد سوژه مباحث را به سمت توقف همکاریهای اقتصادی با عربستان سوق دهد.
انگلیس اسفندماه گذشته در جریان سفر 'محمد بن سلمان' ولیعهد عربستان سعودی به لندن، علاوه بر امضای مجموعهای از یادداشتهای تفاهم همکاری، قرارداد فروش 48 فروند جنگنده تایفون به عربستان را امضاء کرد.
در واقع این قرارداد، شرکت صنایع دفاعی «بی.ای.ئی سیستمز» به عنوان طرف انگلیسی این همکاری را که چندی پیش در اثر مشکلات مالی مجبور به کاهش صدها نفر از نیروهای خود شده بود، از مرز ورشکستگی نجات داد.
انگلیس یکی از تأمینکنندههای اصلی سلاح برای تجاوز حاکمان سعودی به مردم فقیر و بیدفاع یمن به شمار میرود. این کشور از زمان آغاز جنگ یمن به رهبری عربستان که تاکنون موجب شهادت بیش از 14 هزار شهروند این کشور و زخمی شدن دهها هزار نفر دیگر و ویرانی این کشور مسلمان شده است، مجوز فروش حدود چهار میلیارد پوند سلاح به عربستان سعودی را صادر کرده و در آموزش نیروهای سعودی نقش جدی داشته است.
همزمان، حزب کارگر به عنوان اصلیترین اپوزیسیون دولت محافظهکار 'ترزا می' تاکنون موضع محکمی را در این رابطه اتخاذ نکرده است. 'جرمی کوربین' رهبر حزب کارگر بهعنوان منتقد سیاستهای جنگطلبانه دولت لندن در خاورمیانه، واکنش رسمی نشان نداده و تنها وزیر امور خارجه کابینه او، خواستار حساب کشی لندن از ریاض شده است.
'املی ثورنبری' وزیر امور خارجه کابینه در سایه انگلیس دیروز در گفتوگو با شبکه خبری بی.بی.سی خواستار توقف همکاریهای تسلیحاتی با عربستان شد، اما از ارائه پاسخی روشن درباره پیامدهای منفی این اقدام و بیکاری هزاران نفر از کارکنان شرکتهای نظامی انگلیس طفره رفت.
آمریکا بهروشنی اعلام کرده است که سرنوشت خاشقچی ارتباطی با همکاریهای اقتصادی ریاض و واشنگتن ندارد. 'دونالد ترامپ' رئیسجمهوری آمریکا گفته است: چنانچه عربستان مسئول مفقود شدن خاشقچی و قتل احتمالی وی باشد، با تنبیه مواجه خواهد شد. او با این حال عنوان کرد که منظورش توقف تجارت تسلیحات با عربستان نیست؛ چراکه اتخاذ چنین تصمیمی سبب خواهد شد تا عربستان برای تأمین تسلیحات خود با روسیه و چین معامله کند و این مساله به آمریکا خسارت میزند.
خبرگزاری رسمی عربستان سعودی دیروز اعلام کرد که ریاض به هر تحریم اقتصادی در واکنش به ناپدید شدن جمال خاشقچی به شدت واکنش نشان خواهد داد.
«اسپیای» به نقل از یک منبع رسمی این کشور اعلام کرد: «پادشاه سعودی به هر اقدامی علیه این کشور با واکنشی شدیدتر پاسخ خواهد داد. اقتصاد سعودی نقشی حیاتی و تأثیرگذار بر اقتصاد جهانی دارد.»
خبرگزاری رسمی سعودی در ادامه مینویسد: «پادشاهی سعودی هرگونه تهدید و تلاش برای تضعیف این کشور را به طور کامل رد میکند؛ چه این تهدید تحریم اقتصادی باشد و چه استفاده از ابزارهای سیاسی یا تکرار اتهامات دروغین.»
محافظهکاری دولت انگلیس در قبال حادثه ناپدید شدن این خبرنگار عرب در حالی است که این کشور تنها ظرف چند روز پس از مسمومیت یک جاسوس اسبق روس در انگلیس، مسکو را مسئول این حادثه دانسته و به فاصله 10 روز بعد 23 دیپلمات روس را اخراج کرد.
'سرگئی اسکریپال' جاسوس اسبق روس اسفندماه گذشته براثر تماس با ماده سمی در انگلیس مسموم شد. او سال 2010 هنگام تبادل جاسوسان میان واشنگتن و مسکو به انگلیس پناهنده شد که در آن، روسیه چهار جاسوس خود را با 10 جاسوس آمریکا مبادله کرد.
دولت لندن سازمان اطلاعات ارتش روسیه را مسئول این حادثه معرفی کرد و در همین رابطه خواستار برگزاری چندین نشست اضطراری در شورای امنیت سازمان ملل متحد شده است.
روزنامه تایمز چاپ لندن هفته گذشته در یادداشتی با تشبیه سرنوشت خاشقچی به اسکریپال نوشت لندن بایستی مانند مسکو همکاریهای خود با ریاض را متوقف کرده و مقامهای سعودی را تحریم مالی کند.
این روزنامه انگلیسی با اشاره به احتمال بالای صدور دستور قتل خاشقچی از سوی ولیعهد عربستان عنوان کرد چنانچه این گمانهزنیها صحت داشته باشد، غرب قادر به نادیده گرفتن آن نیست و در بلندمدت، رفتار بن سلمان بدتر خواهد شد.
تایمز افزود: درخواست برای تحقیق و محدود کردن معامله مسکن در لندن برای اتباع سعودی کافی نیست. سعودیها بایستی بیگناهی خود را ثابت کنند که چرا خاشقچی از کنسولگری عربستان در استانبول خارج نشده است. اگر پاسخ قانعکنندهای ارائه نشد بایستی آنها را مقصر دانسته، همکاریهای دفاعی را متوقف کرده و متعاقباً مقامهای سعودی تحریم مالی شوند.
درحالیکه سکوت طولانی مقامهای عربستان درباره علت ناپدید شدن خاشقچی به نقش آنها در این حادثه دامن زده است، بایستی منتظر ماند و دید این ماجرا بر حمایتهای انگلیس از رژیم سعودی چه تأثیری خواهد گذاشت.