نگاه رسانه ها و غرب همواره به شهادت به گونه ای غرض ورزانه و جهت دار با حذف جنبه های معنوی و ایثار در شهادت تنها به بازگویی کشته شدن و نحوه آن پرداخته است.
سرویس بین الملل پایگاه خبری شهدای ایران؛ صفحات تاریخ ایران را که ورق میزنیم در گوشه گوشهاش صحنههای گذشت و ایثار و جان فشانی مردان و زنانی را میبینیم که برای حفظ وطن و ناموس خود در مواجهه با دشمن بیگانه از هر آنچه داشتند گذشتند تا ذرهای از خاک کشور به دست نااهلان نیافتد. در این بین بسیاری از کتابها قصه و شرح مردانی را نوشتند که در لباس رزم و میدان کارزار قهرمانانه جنگیدند و حماسه آفریدند. از این رو مفهوم حماسه و ایثار از گذشتههای دور با مردم این سرزمین عجین شد. در هر نقطه از مرزهای ایران که مهاجمی قصد دست درازی به خاک کشور را داشت با مقاومتهای مردمی رو به رو میشد. از همان زمان کسانی که در راه حفظ کشور جان خود را از دست میدادند به عنوان افرادی افتخار آفرین و مقدس شناخته میشدند که بعدها با ورود اسلام مفهوم جدیدی از کشته شدن در راه حفظ ارزشها به نام شهادت در میان جوامع اسلامی شکل گرفت.
حتی در کشورها و فرهنگهای مختلف کسی که در راه دفاع از کشور کشته شود قهرمان ملی محسوب شده و قابل احترام است. در برخی از کشورها هرچند اساس هدف کشته شدههای جنگ حمله به کشوری دیگر بوده ولی کشته شدگان جنگ به این دلیل که به خاطر منافع کشورشان کشته شدند قابل احترام هستند.
سربازان آمریکایی کشته شده در جنگهای این کشور با دیگر ملتها اگرچه در جهت روحیه جنگ طلبی دولت آمریکا کشته شدند ولی از کشته شدگان جنگی به عنوان قهرمان یاد میشود و هر ساله برای بزرگداشت آنان مراسمی برگزار میکنند. گویا خلبانان ژاپنی که در جنگ جهانی دوم با عملیاتی انتحاری هواپیمای خود را که با مواد منفجره پر شده بود به ناوهای آمریکایی میزدند و آنها را منفجر میکردند.
اما مفهوم شهادت و ایثار در پس دین مبین اسلام به گونهای دیگر معنا پیدا میکند زیرا مفهوم شهادت تنها در حفظ و دفاع از میهن خلاصه نشده و مفاهیمی بالاتر را شامل میشود. آیات و روایات بسیاری از قرآن و امامان معصوم وجود دارد که به روشنی درباره جهاد و کشته شدن در راه خدا صحبت شده است.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»
«ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید باشد که رستگار شوید»
آیه ۳۵/ سوره مائده
تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تجَُاهِدُونَ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکمُْ وَ أَنفُسِکُمْ ذَالِکمُْ خَیرٌْ لَّکمُْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب دردناک نجات دهد دلالت نکنم به خدا و رسول او ایمان آورید و با مال و جان در راه خدا جهاد (تلاش) کنید، این کار از هر تجارت برای شما بهتر است
صف/ آیه ۱۱
یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ هَلْ أَدُلُّکمُْ عَلیَ تجَِارَةٍ تُنجِیکمُ مِّنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! آیا شما را به تجارتی دلالت کنم که از عذاب الیم، نجاتتان میدهد؟
«لَکِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ وَأُوْلَئِکَ لَهُمُ الْخَیْرَاتُ وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
«ولی پیامبر و کسانی که با او ایمان آوردهاند با مال و جانشان به جهاد برخاستهاند و اینانند که همه خوبیها برای آنان است اینان همان رستگارانند»
توبه/ آیه ۸۸
شهید کیست؟
میتوان در جملهای خلاصه و کوتاه شهید را کسی دانست که در راه خدا و حفظ دین کشته میشود. ولی آیا این جمله کوتاه میتواند دربردارنده مفهوم عمیقی از شهادت و شهید باشد؟ شهید درراه خدا و رسیدن به هدفی الهی، خود به استقبال مرگ میرود و با وجود دانستن احتمال مرگ خویش آن را با جان میپذیرد شهید بالاتر از حفظ سرزمین و جان دیگران برای دفاع از ارزشهای خدایی جان خویش را در این راه میدهد و آنچه در این بین مهم است قصد و نیت شهید در مبارزه با دشمن استگاه فردی با هدف حفظ مرزهای میهن به میدان جنگ رفته و کشته میشود وگاه بالاتر از این برای حفظ کشور و ارزشهای مقدس آنجان خود را فدا میکند بنابراین هدف و قصد و نیت در شهادت مرگ را از مفهومی زمینی به مفهومی الهی سوق میدهد تا جایی که اسلام برای احکام دفن شهید با دیگر مسلمانان تفاوت قائل شده و لباس آخرت شهید همان لباس خون آلود میدان جنگ میشود و اموالش نیز دارای حرمت و شرافت میگردد.
نگاه رسانهها و غرب از شهید و شهادت
تفسیر مفهوم شهادت در ادیان الهی با مکاتبی که خدا را باور ندارند متفاوت است چرا که ادیان الهی شهادت معامله با خدا میدانند اما نکته اینجاست که حتی ادیان غیر الهی جوامع ماتریالیستی نیز به کشته شدن در راه هدفی والا معتقدند. اما آنچه امروزه حساسیت غرب را در مواجهه با شهادت برانگیخته آسان کشته شدن و ایستادگی در مقابل ظلم و گذشتن از جان است. چرا که با وجود این نگرش ترس از دست دادن با ارزشترین دارایی انسان یعنی جان او بیاهمیت میشود.
اما نگاه رسانهها و غرب همواره به شهادت به گونهای غرض ورزانه و جهت دار با حذف جنبههای معنوی و ایثار در شهادت تنها به بازگویی کشته شدن و نحوه آن پرداخته است. در این حالت کشته شدگان عملیاتهای شهادت طلبانه همچون رزمندگان فلسطینی و لبنانی و شرکت نوجوانان ایرانی در جنگ تحمیلی بدون وجود جنبه معنوی آنکه نشات گرفته از روحی متعالی ست به مفهومی از خشونت و جنگ طلبی متمایل میشود. چه بسا که افراطی گریهای قومی از سوی تروریستهایی که با نام جهاد دست به کشتار زنان و کودکان میزنند عاملی میشود تا رسانهها با برجسته کردن آنان معنایی دیگر از شهادت را به جوامع خود نشان دهند.
حتی در کشورها و فرهنگهای مختلف کسی که در راه دفاع از کشور کشته شود قهرمان ملی محسوب شده و قابل احترام است. در برخی از کشورها هرچند اساس هدف کشته شدههای جنگ حمله به کشوری دیگر بوده ولی کشته شدگان جنگ به این دلیل که به خاطر منافع کشورشان کشته شدند قابل احترام هستند.
سربازان آمریکایی کشته شده در جنگهای این کشور با دیگر ملتها اگرچه در جهت روحیه جنگ طلبی دولت آمریکا کشته شدند ولی از کشته شدگان جنگی به عنوان قهرمان یاد میشود و هر ساله برای بزرگداشت آنان مراسمی برگزار میکنند. گویا خلبانان ژاپنی که در جنگ جهانی دوم با عملیاتی انتحاری هواپیمای خود را که با مواد منفجره پر شده بود به ناوهای آمریکایی میزدند و آنها را منفجر میکردند.
اما مفهوم شهادت و ایثار در پس دین مبین اسلام به گونهای دیگر معنا پیدا میکند زیرا مفهوم شهادت تنها در حفظ و دفاع از میهن خلاصه نشده و مفاهیمی بالاتر را شامل میشود. آیات و روایات بسیاری از قرآن و امامان معصوم وجود دارد که به روشنی درباره جهاد و کشته شدن در راه خدا صحبت شده است.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»
«ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید باشد که رستگار شوید»
آیه ۳۵/ سوره مائده
تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تجَُاهِدُونَ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکمُْ وَ أَنفُسِکُمْ ذَالِکمُْ خَیرٌْ لَّکمُْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب دردناک نجات دهد دلالت نکنم به خدا و رسول او ایمان آورید و با مال و جان در راه خدا جهاد (تلاش) کنید، این کار از هر تجارت برای شما بهتر است
صف/ آیه ۱۱
یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ هَلْ أَدُلُّکمُْ عَلیَ تجَِارَةٍ تُنجِیکمُ مِّنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! آیا شما را به تجارتی دلالت کنم که از عذاب الیم، نجاتتان میدهد؟
«لَکِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ وَأُوْلَئِکَ لَهُمُ الْخَیْرَاتُ وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
«ولی پیامبر و کسانی که با او ایمان آوردهاند با مال و جانشان به جهاد برخاستهاند و اینانند که همه خوبیها برای آنان است اینان همان رستگارانند»
توبه/ آیه ۸۸
شهید کیست؟
میتوان در جملهای خلاصه و کوتاه شهید را کسی دانست که در راه خدا و حفظ دین کشته میشود. ولی آیا این جمله کوتاه میتواند دربردارنده مفهوم عمیقی از شهادت و شهید باشد؟ شهید درراه خدا و رسیدن به هدفی الهی، خود به استقبال مرگ میرود و با وجود دانستن احتمال مرگ خویش آن را با جان میپذیرد شهید بالاتر از حفظ سرزمین و جان دیگران برای دفاع از ارزشهای خدایی جان خویش را در این راه میدهد و آنچه در این بین مهم است قصد و نیت شهید در مبارزه با دشمن استگاه فردی با هدف حفظ مرزهای میهن به میدان جنگ رفته و کشته میشود وگاه بالاتر از این برای حفظ کشور و ارزشهای مقدس آنجان خود را فدا میکند بنابراین هدف و قصد و نیت در شهادت مرگ را از مفهومی زمینی به مفهومی الهی سوق میدهد تا جایی که اسلام برای احکام دفن شهید با دیگر مسلمانان تفاوت قائل شده و لباس آخرت شهید همان لباس خون آلود میدان جنگ میشود و اموالش نیز دارای حرمت و شرافت میگردد.
نگاه رسانهها و غرب از شهید و شهادت
تفسیر مفهوم شهادت در ادیان الهی با مکاتبی که خدا را باور ندارند متفاوت است چرا که ادیان الهی شهادت معامله با خدا میدانند اما نکته اینجاست که حتی ادیان غیر الهی جوامع ماتریالیستی نیز به کشته شدن در راه هدفی والا معتقدند. اما آنچه امروزه حساسیت غرب را در مواجهه با شهادت برانگیخته آسان کشته شدن و ایستادگی در مقابل ظلم و گذشتن از جان است. چرا که با وجود این نگرش ترس از دست دادن با ارزشترین دارایی انسان یعنی جان او بیاهمیت میشود.
اما نگاه رسانهها و غرب همواره به شهادت به گونهای غرض ورزانه و جهت دار با حذف جنبههای معنوی و ایثار در شهادت تنها به بازگویی کشته شدن و نحوه آن پرداخته است. در این حالت کشته شدگان عملیاتهای شهادت طلبانه همچون رزمندگان فلسطینی و لبنانی و شرکت نوجوانان ایرانی در جنگ تحمیلی بدون وجود جنبه معنوی آنکه نشات گرفته از روحی متعالی ست به مفهومی از خشونت و جنگ طلبی متمایل میشود. چه بسا که افراطی گریهای قومی از سوی تروریستهایی که با نام جهاد دست به کشتار زنان و کودکان میزنند عاملی میشود تا رسانهها با برجسته کردن آنان معنایی دیگر از شهادت را به جوامع خود نشان دهند.