در مقدمه این فصل از برنامههای وزیر پیشنهادی آمده است:رشد جوان کشور به همراه شکلگیری پدیدۀ دورۀ جوانی در جامعۀ ایران، بسیاری از ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی را متأثر ساخته است. در چنین شرایطی، مسائل و نیازهای اساسی جوانان از اولویت و اهمیت ویژهای برخوردار گشته است؛ چنان که میتوان اذعان داشت در صورت اهتمام واقعی نسبت به این مهم، فرصت کمنظیری برای مشارکت جوانان در ساختن فردایی بهتر فراهم خواهد شد. در این میان یکی از ضرورتهای اصلی اهتمام به امور جوانان، ایجاد مجموعهای از سیاستهای روشن در این امر است که هم راهنما برای عمل در حوزۀ جوانان باشد و هم جهتگیریها و اولویتهای اصلی اقدام و اجرا را در آن حوزه تعیین کند.
در بخش دیگر از این برنامهها آمده است: البته ماهیت امر جوانان که گسترهای از انواع موضوعات و عرصههای مختلف را شامل است (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، بهداشتی، آموزشی، فراغتی و حقوقی) و نیز امری بین بخشی است (که در حوزۀ فعالیتها و مأموریتهای سازمانهای مختلف قرار میگیرد)؛ ضرورت اقدام در این عرصه را مضاعف میسازد.
این امر به ویژه از آن جهت که امور جوانان صرفاً امور توصیهای نیست و نیازمند برنامه و اقدام مشخص از سوی دستگاههاست و نیز از آن منظر که سازمانها و دستگاههای دخیل در امور جوانان به دلیل تنوع و گستردگی وظایف و مسئولیتها با نوعی ناهماهنگی، بلاتکلیفی و نابسامانی (در این مورد) روبرو هستند؛ ضروریتر مینماید.
مطالبات و بررسیهای کارشناسی نشان میدهد که موضوع جوانان امری چند وجهی و نیز بین بخشی است و موفقیت در دسترسی به اهداف آن نیازمند همکاری و مشارکت تمام بخشها و عوامل تأثیر گذار از جمله دستگاههای مسئول در امور جوانان، سازمانها و نهادهای غیر دولتی و مدنی و مخصوصاً خود جوانان است؛ ضمن اینکه عزم واقعی تمام عوامل مؤثر در پیشبرد امور جوانان و مخصوصاً تمامی راهبران اصلی جامعه و حکومت را نیز در این باره میطلبد.
البته بسیار مهم است که یادآور شود، سیاستهای ملی جوانان تنها زمانی مؤثر و نافذ است که متعاقب تصویب آن تمامی بخشهای مرتبط، نسبت به ارائه برنامۀ عمل در خصوص اهداف و سیاستهای اجرایی آن متعهد گردند و حداکثر ظرف مدت معینی برنامۀ عمل خود را در حوزۀ فعالیتهای بخشی، با همکاری سازمان متولی امور جوانان و نیز سازمان مدیریت و برنامهریزی ارائه نمایند تا پس از تصویب به اجرا درآید.
در جریان این فرآیند، مهمترین پیشنیاز اولاً ترفیع امور جوانان از مقولهای صرفاً فرهنگی به مقولهای گسترده در تمامی بخشها (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و ثانیاً ارتقای امور جوانان به عالیترین سطوح مدیریتی و تصمیمگیری در کشور است تا ابزار لازم برای پیگیری و نظارت واقعی و فرابخشی امور جوانان در حوزههای گوناگون فراهم باشد.
این امر، پرداختن به امور جوانان را وارد مرحلۀ نوینی خواهد ساخت؛ که براساس آن، امکان پیگیری و نظارت بر امور جوانان در حوزههای مختلف بخشی و دستگاهی از طریق عضویت سازمان متولی امور جوانان در ساختار تصمیمسازی و تصمیمگیری کشور (دولت و شوراهای عالی) فراهم شود.
سلطانی فر در ادامه ارائه برنامه های خود به چالش های جوانان اشاره کرده و اعلام کرده است که چالش های جوانان شامل :
۱. پایین بودن شاخص مشارکت اقتصادی و اجتماعی
۲. بالا بودن نرخ بیکاری نسبت به عموم جامعه حداقل دو برابر به ویژه در مورد جوانان تحصیل کرده
۳. عدم استفاده بهینه از اوقات فراغت (شاخصهای اوقات فراغت در ایران نشان میدهد مدت زمان اوقات فراغت کمتر، غیر تقاضا محور، فردی، غیر فعال و... است.)
۴. بالا بودن سرانه رفتارهای مجرمانه
۵. پایین بودن مهارتهای زندگی
۶. ناهماهنگی بین قوانین و مقررات جاری کشور با نیازها و انتظارات نو شونده جوانان
۷. ناهمخوانی بین سیاستها و برنامههای دستگاهها با انتظارات و نیازهای نو شونده جوانان
۸. ضعف دانش و اطلاعات جدید در تولید سیاستها، راهبردها و اقدامات لازم در حوزه ساماندهی امور جوانان
۹. ضعف نهادهای غیر حاکمیتی (نهادهای مدنی و بخش خصوصی) در ساماندهی امور جوانان
۱۰. چالش سربازی
۱۱. فرار مغزها و مهاجرت نخبگان
۱۲. گسترش فنآوری اطلاعات
۱۳. تحول در الگوی مصرف مواد مخدر
۱۴. عدم انطباق آموزشهای آکادمیک و دانشگاهی با نیازهای جامعه و بازار کار
۱۵. افزایش تعداد تصادفات رانندگی، حوادث، اضطراب و آسیبهای روانی
۱۶. تنوع مد، موسیقی و تحول در چگونگی روابط دختران و پسران
۱۷. تأثیر چالشهای نو پدید جهانی همچون محیط زیست، مواد مخدر و بیماریهای جنسی و آسیبهای اجتماعی
۱۸. رؤیارویی جوانان با معضل کنکور
۱۹. مشکلات جوانان در ارتباط با ازدواج و تشکیل نهاد خانواده
۲۰. بحث تامین مسکن جوانان به هنگام ازدواج
راهبردهای ارائه شده از سوی وزیر پیشنهادی جوانان برای حل چالشهای حوزه جوانان چیست؟
(راهبرد اول) «ساماندهی امور جوانان از طریق سیاستگذاری، پایش و تجمیع ظرفیتهای دستگاهها و پژوهشهای نگرشی»
سیاست اول- توجه به اسناد بالادستی (اندیشههای حضرت امام خمینی (ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری در سیاستهای کلان کشور، مصوبات شورای عالی جوانان، برنامه پنجم توسعه و....) در امور جوانان
سیاست دوم- تدوین شاخصهای حمایتی و ساماندهی جوانان، علمی شدن پایشها و نظارت دستگاهها در مورد جوانان در جهت پایش دورهای آنها
سیاست سوم- ایجاد همگرایی در دستگاههای اجرایی و بهرهگیری از ظرفیت همه دستگاههای مسئول در امور جوانان
سیاست چهارم- زمینهسازی اجرای منشور تربیتی نسل جوان و سند توسعه و ساماندهی امور جوانان با توجه به ظرفیتهای استانی و اجرایی کشور
سیاست پنجم- بکارگیری استعدادهای جوانان و خلاقیت و نوآوری آنان در جهت ساماندهی این نسل و تشکل ایشان در سازماندهی جوانان کشور
(راهبرد دوم) «ساماندهی و غنی سازی اوقات فراغت جوانان»
سیاست اول- بازتعریف سبک زندگی جوانان با توجه به الگوی ایرانی و اسلامی
سیاست دوم- بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات به منظور استقرار نظام برنامهریزی و مدیریت یکپارچه و هماهنگسازی فعالیتها و نظارت بر اجرای برنامههای فراغتی جوانان
سیاست سوم- اجرای برنامههای فراغتی هویت آفرین و الگوسازی در حوزه برنامههای اوقات فراغت جوانان و اطلاع رسانی برنامههای فراغتی
سیاست چهارم- شفافسازی وظایف دستگاههای اجرایی ذیربط در حوزه اوقات فراغت جوانان و فعالسازی بخشهای غیر دولتی در این حوزه
سیاست پنجم- اجرای برنامههای فراغتی در زمینه سازندگی کشور و رفع محرومیتهای فرهنگی و اجتماعی و پوشش خدمات حمایتی و بیمهای در این برنامهها
(راهبرد سوم) «تعالی بخشی به ابعاد شخصیتی و هویتی جوانان با تعمیق باورهای مذهبی و انقلابی در آنان»
سیاست اول- تلاش در جهت ارتقای هویتی و سطح شناخت جوانان از فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی
سیاست دوم- ایجاد زمینه خود اتکایی و تقویت روحیهی تلاش و سازندگی در جوانان با رویکرد تربیت و رشد استعدادهای آنان
سیاست سوم- تلاش در راستای بستر سازی رشد استعدادها، بروز نبوغ و خلاقیتهای جوانان
سیاست چهارم- اعتلای جایگاه جوانان در عرصه بینالمللی
(راهبرد چهارم) «ارتقاء سطح مشارکت جوانان و افزایش روحیهی جوان باوری، جوانگرایی و جوان یاوری در کشور»
سیاست اول- بستر سازی و نهادینه نمودن مشارکت جوانان و ایجاد تعامل آنها با سایر نهادهای دولتی و غیردولتی
سیاست دوم- زمینهسازی برای ایجاد شبکههای اجتماعی و همگرایی در بین تشکلهای فراگیر جوانان
سیاست سوم- تقویت سازمانهای مردم نهاد (فرهنگی، علمی و ورزشی و... جوانان) و تقویت مشارکت نخبگان
(راهبرد پنجم) «توسعه و ارتقاء فرهنگی – تربیتی عرصههای ورزشی و جوانان کشـور»
سیاست اول- تلاش در جهت فرهنگی کردن میادین ورزشی و تحکیم اصول و مبانی تربیت اسلامی
سیاست دوم- پرورش روح فتوت و مردانگی و فضائل انسانی در قهرمانان و ورزشکاران
سیاست سوم- مهندسی فرهنگی- هنری و تربیتی عرصههای ورزشی
سیاست چهارم- ظرفیتسازی فرهنگی و رسانهای و ایجاد سامانه اطلاعرسانی به روز، هنرمندانه، فعال و ترویج و تبلیغ اقدامات موثر ورزشی و امور جوانان
(راهبرد ششم) تلاش در جهت تحکیم نهاد خانواده و ترویج ازدواج آگاهانه، به هنگام و آسان
سیاست اول- تلاش در جهت تحکیم نهاد خانواده و فرهنگ عمومی کشور
سیاست دوم- توانمندسازی جوانان جهت بهرهمندی از ازدواج بههنگام و آگاهانه و آسان
سیاست سوم- حمایت از مراکز مشاوره ازدواج صلاحیتدار برای تسهیل امر ازدواج، متناسب با استعدادهای نسل جوان
سیاست چهارم- برنامهریزی جهت ساماندهی در مراکز مشاوره ازدواج و ترغیب سازمانهای مرتبط به کاهش زمینههای طلاق از جمله مسائل فرهنگی، رسانهای، اقتصادی در جامعه
سیاست پنجم- رفع موانع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای تسهیل ازدواج بههنگام و آگاهانه
فصل دوم: «مهمترین برنامههای اجرایی امور جوانان»
۱. پیگیری برگزاری جلسات شورای عالی جوانان
۲. تحقیق و بررسی در مسائل و مشکلات اشتغال جوانان و روشهای تأمین شغلی، حرفهای و اجتماعی آنان
۳. طراحی و مدیریت طرحهای ملی و نمونهسازی فعالیتهای مربوط به جوانان با همکاری دستگاههای اجرایی مرتبط
۴. تدوین و ابلاغ شاخصهای ساماندهی امور جوانان
۵. تهیه بانک اطلاعاتی دستگاههای عضو شورا و ستاد
۶. بررسی و شناسایی راهکارهایی جهت استفاده از ظرفیت آزاد امکانات دولتی به نفع جوانان
۷. بررسی ظرفیتها و بازنگری منشور تربیتی نسل جوان و سند ملی توسعه ساماندهی امور جوانان
۸. بکارگیری جوانان پژوهشگر در دستهبندی مسائل جوانان کشورهای اسلامی و تیمهای مشترک منطقهای
۹. تدوین سند ملی ارتقای مشارکت جوانان
۱۰. برگزاری همایشهای تخصصی و علمی در رابطه با شناخت تمدن و فرهنگ اسلامی ایرانی
۱۱. انعقاد تفاهمنامه با شهرداریها، آموزش و پرورش، وزارت علوم تحقیقات و فنآوری، سازمان بسیج مستضعفان به منظور توسعه کمی و کیفی برنامههای فراغتی جوانان و بهرهگیری مطلوب از مساجد و فضاها و اماکن مذهبی و فرهنگی
۱۲. مشارکت در برگزاری اردوهای راهیان نور
۱۳. مستندسازی برنامههای اوقات فراغت جوانان
۱۴. برگزاری جشنواره برترینهای اوقات فراغت (دستگاههای متولی) در دو سطح استانی و ملی
۱۵. ۱۶. تقسیم کار ملی و وظایف دستگاههای اجرایی ذیربط در حوزه اوقات فراغت جوانان
۱۶. ساماندهی امور جوانان در استانها با موضوع اوقات فراغت، تجمیع برنامهها و برنامهریزی براساس ظرفیت دستگاهها
۱۷. مشارکت در برگزاری اردوهای جهادی
۱۸. بررسی زمینه توانمندسازی دستگاهها در رابطه با جوانان
۱۹. تشکیل و تشویق تالار ایدهپردازی جوانان از طریق فنآوری الکترونیکی
۲۰. فرصتسازی برای حضور فعال و مشارکت جویانهی جوانان در محیطهای دانشگاهی
۲۱. برگزاری نشستهای مشترک علمی و فرهنگی با جوانان سایر کشورهای دوست و مسلمان
۲۲. تسهیل فرآیند تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی جوانان
۲۳. شناسایی و واگذاری برخی امور اجرایی به سازمانهای مردم نهاد جوانان
۲۴. شناسایی و حمایت از تشکلهای تخصصی
۲۵. صدور اعتبار نامههای تخصصی برای تشکلهای غیردولتی جوانان
۲۶. حمایت از تولید و نشر کتاب به منظور تحقق اهداف فرهنگی و تربیتی وزارت
۲۷. بهرهگیری از ظرفیتهای هنری- ادبی برای توسعه فرهنگی تربیتی ورزش
۲۸. فضاسازی و نشر فرهنگ و معارف قرآنی در عرصههای ورزش و جوانان کشور
۲۹. تبلیغ فضیلتهای پهلوانی و فتوت در میادین ورزشی با آشناسازی ورزشکاران با زندگی پهلوانان نامی اسلامی و ایرانی
۳۰. بازآرایی محیطهای ورزشی با شعارهای اخلاقی، فرهنگی و تربیتی و سخنان حکیمانه بزرگان با بهرهگیری از نمادها، تندیسها و جلوههای بصری
۳۱. سرمایهگذاری در تهیه سریال، تله فیلم و مستندهای تلویزیونی و تولیدات رادیویی با مضامین فرهنگی و تربیتی
۳۲. ارائه آییننامهها و مقررات فراگیر به کمیسیونها و کمیتههای شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور اخذ مصوبه و تسهیل توسعه فرهنگی ورزش کشور
۳۳. هماهنگی و اتخاذ تمهیدات لازم برای ساماندهی وضعیت روزنامهها و سایتهای ورزشی (نظام گزینش، ارتقاء حرفهای و آموزش، استانداردسازی)
۳۴. تجلیل از برگزیدگان اخلاق و معنویت و تکریم فعالان فرهنگی ورزش و جوانان کشور
۳۵. بهرهمندی از نقش الگویی پیشکسوتان، پهلوانان، مربیان، قهرمانان و نخبگان جوان در ترویج مبانی فرهنگی و تربیت اسلامی
۳۶. برگزاری مراسم تجلیل از برگزیدگان عرصههای فرهنگی ورزش و نخبگان جوان
۳۷. پیگیری رفع موانع ازدواج در بین جوانان و اعلام به سازمانهای ذیربط و تبلیغ ازدواج آسان در بین آنان
۳۸. تدوین آییننامه ساماندهی مراکز تخصصی ازدواج و خانواده
۳۹. پیگیری اعطای تسهیلات قرضالحسنه ازدواج و اشتغال
۴۰. ترویج فرهنگ ازدواج آسان در زندگی با رعایت شعائر و سنتهای مذهبی
۴۱. ایجاد مراکز رسمی آشنایی جوانان جهت ازدواج
۴۲. تدوین شاخصهای پایداری خانواده بهصورت آسان و قابل فهم برای جوانان و چاپ موضوعات آن
۴۳. ساماندهی مراکز مشاوره، ازدواج و نظارت جدی به روند فعالیت آنان
۴۴. پیگیری مراحل تشویقی جهت ازدواج جوانان از جمله: مسکن، تسهیلات قرضالحسنه و...
با برنامههای ارائه شده از سوی مسعود سلطانی فر وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان باید دید آیا کارهای بر زمین مانده در دولت دهم میتواند در این دولت به سرانجام قابل قبولی برسد.