همین که طنزپرداز متفاوت کشور بعد از سال‌ها با یک سریال جدید به تلویزیون آمده باشد کافی است تا مخاطبان برای پخش این سریال روزشماری کنند چه برسد به این که سریال جدید، پیش از پخش شدن حاشیه‌هایی را ایجاد کرده باشد.
به گزارش شهدای ایران، یک هفته مانده به پایان سال بود که خبر نامه وزیر بهداشت به رییس سازمان صدا و سیما درمورد پخش یک سریال منتشر شد. در این نامه که گویا اولین اعتراض وزارت بهداشت به سریال طنز مهران مدیری نبوده و در طول ساخت این سریال نیز این وزارتخانه اعتراضاتی را به آن داشته آمده است:
« همان‌گونه که مستحضرید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی نظام سلامت کشور، مأمور «فراهم آوردن موجبات تأمین بهداشت و درمان کلیه افراد کشور از طریق تعمیم و گسترش خدمات بهداشتی، درمانی و آموزش» در نظام جمهوری اسلامی می‌باشد. تحقق این امر منوط به فراهم آوردن شرایط لازم در حوزه سلامت از جمله آموزش و تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد بوده که در یک دوره نسبتاً طولانی با سرمایه گذاری‌های کلان مادی و معنوی آموزش داده تا نیروی انسانی کارآمد و مؤثر تأمین شود. شاید به جهت همین اهمیت و حساسیت این علم است که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام علم را منحصر در دو علم فرمودند که «العلم العلمان علم الادیان و علم الابدان» و حضرت مولی‌الموحدین امیرالمومنین علی(ع) در خطبه اول نهج‌البلاغه از پیامبر اعظم(ص) به عنوان «طبیب دوار» نام می‌برند و این همه حاکی از مقام و جایگاه دست‌اندرکاران حوزه سلامت اعم از پزشکان، پرستاران و ... در افق اندیشه اسلامی می‌باشد. به اذعان همه دستاوردهای حوزه پزشکی که در اثر همت جامعه پزشکی در نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته چنان درخشان است که مقام معظم رهبری هنگام ترک بیمارستان محل معالجه می فرمایند: انسان هنگامی که علم و دانش بالا و توانایی‌ها و تبحر پزشکان و کادر درمانی و پرستاران کشور را مشاهده می‌کند به وجود چنین ثروت عظیم انسانی در بخش سلامت و بهداشت که یکی از اساسی‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های زندگی مردم و جامعه است بر خود می‌بالد و افتخار می‌کند.»
وزیر بهداشت در این نامه با اشاره به اجرای طرح تحول سلامت از ساخته شدن تصویر اشتباه از بیمارستان، پزشک، پرستار و سایر اجزای نظام سلامت در ذهن مخاطب ابراز نگرانی می کند. وی همه سریال های پیشین کارگردانی چون مهران مدیری را پرمخاطب و تاثیرگذار دانسته و نگران این امر است که در ذهن مخاطب، جامعه پزشکی غیرقابل اعتماد و ناامید کننده شکل ببندد.
دکتر سید حسن قاضی زاده هاشمی در این نامه به جلسات متعدد گذشته از جمله جلسه قائم مقام وزیر بهداشت با مدیران ارشد صدا و سیما در محل لوکیشن تشکیل جلسه و مذاکره با معاونت پیشین و فعلی سیما اشاره کرد که این امر نشان از طولانی بودن پیگیری وزارت بهداشت در مورد این سریال دارد.
وزیر بهداشت در پایان نامه تلویحا از صدا و سیما خواسته تا از پخش این سریال جلوگیری کند تا چهره ی جامعه پزشکی در اذهان مخدوش نشود.
سه چهار روز بعد پورمحمدی، معاون سیما به این نامه واکنش نشان داد. در نامه ی کوتاهی که پورمحمدی به وزیر بهداشت نوشته، آمده است:
« يكي از نيازهاي جامعه، نشاط و بهجت دروني است. رسانه ملي براساس وظيفه خود ملزم است كه زمينه‌هاي نشاط و آرامش را با استفاده از زبان طنز، با رعايت و حفظ ارزش‌ها فراهم سازد. در استفاده از قالب طنز، مسايل مختلف اجتماعي به صورتي بازگويي مي‌شود كه «موضوع» مورد توجه قرار گيرد. بزرگ‌نمايي مسايل جزئي و استفاده از اشارات شيرين، جزو ذات طنز و فكاهي است و اگر به درستي انجام شود؛ نشانه تحقير و ناديده گرفتن ارزش‌هاي صنفي و خدماتي اقشار مختلف نيست. موضوعات، بهانه‌اي براي انتقال پيام‌هاي صحيح در بستر ايجاد ابتهاج خاطر و مطايبه است.
«سلامت» از مقوله‌هاي جدي جامعه است و هرگز نبايد در روند اعتلاي آن اختلالي پيش بيايد. خوشبختانه يكي از توفيقات دولت محترم در زمينه سلامت با مديريت جناب‌عالي است. رسانه ملي موظف است براي تحقق سياست‌هاي كلان كشور در جهت ارتقاي سطح سلامت با آن وزارتخانه و نهادهاي ديگر، همراه باشد. بديهي است همه برنامه‌هاي آن مؤيد چنين اهتمامي است.»
پورمحمدی در نامه اش تاکید کرده که در مجموعه ی درحاشیه، هرگز به جامعه پزشکی توهین نشده و از هرگونه تحقیر و طعن پرهیز شده است.
مسئله به ظاهر تمام شد و سریال از ششم فروردین ماه آغاز شد و مخاطبانش را پیدا کرد. اما هنوز هشت نه قسمت پخش نشده بود که رییس سازمان نظام پزشکی در نامه ای تند و عجیب به پخش سریال واکنش نشان داد و آن را غیرمنصفانه و سرشار از لودگی دانست. او هم به خدشه دار شدن اعتماد بین بیمار و پزشک تاکید کرد و در نامه از اعتراض و مکاتبه با رییس قبلی صدا و سیما خبر داد. در این نامه که لحنی تند و غیردوستانه دارد آمده است:
«اعتماد مردم به پزشکان علاوه بر آنکه نیازی طرفینی است، تأثیر واضحی بر کاهش بار کاری نظام سلامت و بار مالی دولت دارد و می‌بایست محور برنامه‌های پرمخاطب رسانه ملی قرار گیرد. قبلا نیز گفته‌ام که تصویر کلی حاصل از برنامه‌های صدا وسیما متاسفانه نمایی غیرقابل اعتماد، ناامیدکننده و آکنده با انواع ناهنجاری‌ها و فساد‌ها را در ذهن مخاطب از نظام سلامت به یادگار می‌گذارد و این درحالی است که بدون شک جامعه پزشکی ایران یکی از موفق‌ترین و سالم‌ترین نظام‌های سلامت در منطقه و حتی جهان است.
بزرگنمایی و استفاده از اشارات شیرین اگر به درستی استفاده شود، موجبات بهجت درونی و نشاط را ایجاد می‌کند، اما نه ساخت سریال به ظاهر طنزی که در آن پزشکان به نحوی به سخره گرفته می‌شوند که تصویری غیرمنصفانه و همراه با لودگی از آن‌ها نمایش داده می‌شود که نه فایده‌ای در اصلاح امور دارد و نه سبب ساز شادی است.»
زالی در این نامه گفت که اوایل دی ماه سال پیش به معاونت سیما نامه ای نوشته شده و در آن از عواقب واکنش های اجتماعی ساخت سریالی این چنینی صحبت به میان آمده است.
اعتراض سازمان نظام پزشکی به این نامه خلاصه نشد و این سازمان در فراخوانی عجیب و غریب، پزشکان را به ثبت نام برای تجمع اعتراض آمیز ترغیب کرد! در این فراخوان سریال درحاشیه برنامه ای هتاکانه نامیده شده و از پزشکان خواسته تا وارد کردن شماره نظام پزشکی و کدملی موافقت خود را برای تجمع اعتراضی اعلام کنند!
با توجه به پخش بیش از ده قسمت از سریال در حاشیه و جدا از جنجال آفرینی های وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، توجه به چند نکته ضروری به نظر می رسد.
۱. اعتراض های صنفی و قومیتی به سریال های طنز و حتی غیرطنز، چیز جدیدی نیست. این روند اعتراضی تا به آن جا پیش می رود که تهیه کننده سریال ناچار است پیش از ساخت مشورت هایی را از افراد و مسئولان مثل نمایندگان مجلس بگیرد تا برای سریالش در هنگام پخش مشکلی پیش نیاید. به این موضوع محسن طنابنده، نویسنده سریال پایتخت تلویحا اشاره کرد و صاحبنظران بسیاری در مورد این که گاهی این راضی نگه داشتن هزینه هایی را در پی دارد هشدار داده اند. این موضوع، یعنی وارد شدن سیاست در فرهنگ و تحت تاثیر قرار دادن فرهنگ توسط سیاست را فرهنگ جهت دهی شده می گویند. در این پدیده، به جای آن که خود فرهنگ تصمیم بگیرد که چگونه طنزی مناسب جامعه است، سیاست وارد می شود و آن را از مسیر درست منحرف می کند.
۲. اگر بخواهیم برای طنز یک ماموریت ساده در نظر بگیریم، می توانیم بگوییم وظیفه طنز به چالش کشیدن مشکلات جامعه با زبانی خاص است و فلسفه وجودی طنز نیز همین است.
طنز یک قالب نقد است با زبانی غیر مستقیم. مگر نه این که دستور داریم کونوا دعاه الناس به غیر السنتکم؟ این طنز هم می تواند یک بیان غیرمستقیم برای نشان دادن خلاها باشد. با توجه به این که در حال حاضر، حوزه سلامت یکی از مهمترین دغدغه های مردم است، به چالش کشیدن مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد نیز از محل برخوردار است.
به هر حال مشکلات و کاستی های نظام سلامت قابل کتمان نیست و بهترین زبان برای بازگو کردن آن ها همین زبان طنز است البته طنزی که در چارچوب تعریف شده و به دور از توهین باشد.
۳. اعتراض پزشکان و نگرانی آن ها از این که شرایط پزشکان نمایش داده شده در سریال و وضعیت بیمارستان به همه عمومیت داده شود، نمی تواند درست باشد چرا که در «در حاشیه» وجود الگوی مثبت باعث می شود تمامی پزشکان مخاطب قرار نگیرند. معترضین از این نکته غافل شدند که در این مجموعه یک الگوی مثبت و یک پزشک کاردرست و سالم(رسول نجفیان) برای مخاطب تعریف شده و راه را برای تعمیم بسته است. شاید پررنگ تر شدن نقش این پزشک در سریال در قسمت های آینده بتواند این تعادل را هر چه بیشتر برقرار کند و نارضایتی ها را کمتر.
۴. با پخش سریال، مشخص شد که موضوع آن قدرها هم بزرگ نیست. حساس شدن روی این موضوع و احساسی کردن آن بیشتر از هر چیزی جامعه پزشکی را می رنجاند و البته به مخاطبان سریال «درحاشیه» می افزاید! در بین پزشکان مخاطب سریال، هستند کسانی که معترفند سریال به حق به برخی از مشکلات پرداخته و از اغراق هایی که لازمه ی کار طنز است شکایت خاصی ندارند و پابه پای مردم عادی داستان را دنبال می کنند و می خندند. در نتیجه اقدام احساسی سازمان نظام پزشکی نسنجیده به نظر می رسد.
۵. وزیر محترم بهداشت در نامه به صدا و سیما به بحث اعتماد بین جامعه پزشکی و مردم اشاره کرده است و گفته که «بیمار بیش از هر چیز نیاز دارد که به فردی به عنوان پزشک، مؤسسه‌ای مانند بیمارستان و یا گروهی به عنوان جامعه پزشکی اعتماد کند تا با خیال راحت به توصیه‌های بهداشتی و درمانی عمل نماید و از مراجعات مکرر به پزشکان متعدد بپرهیزد. به علاوه واضح است که ایجاد چنین اعتمادی تأثیر مثبتی در کاهش بار کاری نظام سلامت کشور در برخواهد داشت. بنابراین تقویت اعتماد مذکور، می‌بایست محور هر برنامه مرتبط با حوزه سلامت به ویژه برنامه‌های پرمخاطب و به خصوص برنامه‌های رسانه ملی باشد.»
به نظر می رسد اگر وزیر محترم کمی در بین مراجعان به بیمارستان ها و درمانگاه ها و مردم عادی حضور داشته باشند درخواهند یافت که این اعتماد همین الان هم در بین بیماران و خانواده هایشان مخدوش است. این که پزشکان محترم در مورد یک بیمار نمی توانند به نظر واحد برسند و تشخیص های چندگانه که موجب مراجعه بسیار بیماران به مراکز درمانی می شود و موجبات سلب اعتماد را فراهم می آورد، چیزی نیست که امروز و دیروز و یا بعد از دیدن سریال در حاشیه به وجود آمده باشد و یا بیاید. طبیعتا نویسنده ی این سریال و تیم برنامه سازی با توجه به مسائل موجود در جامعه و احساس خطری که وجود دارد به چالش های موجود پرداخته اند.
موارد مطرح شده در سریال در مورد اورژانس و رسیدگی اورژانسی به بیمار، وضعیت اتاق های عمل، پذیرش بیمار، استفاده از کادر کم تجربه و سردرگم و بعضا بی توجه به بیمار، زیرمیزی، نگاه کاسبکارانه به بحث پزشکی و دیدن بیمار به چشم یک منبع درآمد همه و همه به چشم مردم و مراجعان به بیمارستان ها آمده و ملموس است. چنانکه اگر در حین پخش سریال در کنار مخاطبین بنشینیم، هنگام مطرح شدن یک مسئله به صورت طنز، شاهد خواهیم بود که در ارتباط با همان مسئله خاطره ها نقل می شود که نشان می دهد همه و یا اکثر موارد توسط مردم تجربه شده است!
ای کاش مسئولین بهداشت و درمان کشور، به مردم و شعورشان اعتماد بیشتری داشته باشند؛ چرا که همان مردمی که خلاها و نقاط ضعف را دیده اند و از آن شکایت دارند، از آغاز طرح تحول سلامت معترف به بهبود وضعیت خدمات درمانی در بیمارستان های دولتی هستند و رضایت آن ها از وضعیت بیمارستان ها و درمان بالا رفته است. همین امر نشان می دهد خدمت جامعه پزشکی و در سطح بالاتر مسئولان ارشد و برنامه ریز سلامت به هیچ وجه مغفول نخواهد ماند و انتقادها نه برای سیاهنمایی که صرفا برای بهبود کیفیت وضعیت سلامت و درمان خواهد بود.
و اما در آخر از مسئولین صداوسیما این انتظار می رود که اگر برای سریال و یا مجمموعه ای هزینه می کنند و آن را می سازند، پای آن بایستند و با تسلیم نشدن دربرابر ورود سیاست به فرهنگ، اعتماد مخاطبانشان را هر چه بیشتر جلب کنند.
*باشگاه خبرنگاران
« همان‌گونه که مستحضرید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی نظام سلامت کشور، مأمور «فراهم آوردن موجبات تأمین بهداشت و درمان کلیه افراد کشور از طریق تعمیم و گسترش خدمات بهداشتی، درمانی و آموزش» در نظام جمهوری اسلامی می‌باشد. تحقق این امر منوط به فراهم آوردن شرایط لازم در حوزه سلامت از جمله آموزش و تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد بوده که در یک دوره نسبتاً طولانی با سرمایه گذاری‌های کلان مادی و معنوی آموزش داده تا نیروی انسانی کارآمد و مؤثر تأمین شود. شاید به جهت همین اهمیت و حساسیت این علم است که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام علم را منحصر در دو علم فرمودند که «العلم العلمان علم الادیان و علم الابدان» و حضرت مولی‌الموحدین امیرالمومنین علی(ع) در خطبه اول نهج‌البلاغه از پیامبر اعظم(ص) به عنوان «طبیب دوار» نام می‌برند و این همه حاکی از مقام و جایگاه دست‌اندرکاران حوزه سلامت اعم از پزشکان، پرستاران و ... در افق اندیشه اسلامی می‌باشد. به اذعان همه دستاوردهای حوزه پزشکی که در اثر همت جامعه پزشکی در نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته چنان درخشان است که مقام معظم رهبری هنگام ترک بیمارستان محل معالجه می فرمایند: انسان هنگامی که علم و دانش بالا و توانایی‌ها و تبحر پزشکان و کادر درمانی و پرستاران کشور را مشاهده می‌کند به وجود چنین ثروت عظیم انسانی در بخش سلامت و بهداشت که یکی از اساسی‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های زندگی مردم و جامعه است بر خود می‌بالد و افتخار می‌کند.»
وزیر بهداشت در این نامه با اشاره به اجرای طرح تحول سلامت از ساخته شدن تصویر اشتباه از بیمارستان، پزشک، پرستار و سایر اجزای نظام سلامت در ذهن مخاطب ابراز نگرانی می کند. وی همه سریال های پیشین کارگردانی چون مهران مدیری را پرمخاطب و تاثیرگذار دانسته و نگران این امر است که در ذهن مخاطب، جامعه پزشکی غیرقابل اعتماد و ناامید کننده شکل ببندد.
دکتر سید حسن قاضی زاده هاشمی در این نامه به جلسات متعدد گذشته از جمله جلسه قائم مقام وزیر بهداشت با مدیران ارشد صدا و سیما در محل لوکیشن تشکیل جلسه و مذاکره با معاونت پیشین و فعلی سیما اشاره کرد که این امر نشان از طولانی بودن پیگیری وزارت بهداشت در مورد این سریال دارد.
وزیر بهداشت در پایان نامه تلویحا از صدا و سیما خواسته تا از پخش این سریال جلوگیری کند تا چهره ی جامعه پزشکی در اذهان مخدوش نشود.
سه چهار روز بعد پورمحمدی، معاون سیما به این نامه واکنش نشان داد. در نامه ی کوتاهی که پورمحمدی به وزیر بهداشت نوشته، آمده است:
« يكي از نيازهاي جامعه، نشاط و بهجت دروني است. رسانه ملي براساس وظيفه خود ملزم است كه زمينه‌هاي نشاط و آرامش را با استفاده از زبان طنز، با رعايت و حفظ ارزش‌ها فراهم سازد. در استفاده از قالب طنز، مسايل مختلف اجتماعي به صورتي بازگويي مي‌شود كه «موضوع» مورد توجه قرار گيرد. بزرگ‌نمايي مسايل جزئي و استفاده از اشارات شيرين، جزو ذات طنز و فكاهي است و اگر به درستي انجام شود؛ نشانه تحقير و ناديده گرفتن ارزش‌هاي صنفي و خدماتي اقشار مختلف نيست. موضوعات، بهانه‌اي براي انتقال پيام‌هاي صحيح در بستر ايجاد ابتهاج خاطر و مطايبه است.
«سلامت» از مقوله‌هاي جدي جامعه است و هرگز نبايد در روند اعتلاي آن اختلالي پيش بيايد. خوشبختانه يكي از توفيقات دولت محترم در زمينه سلامت با مديريت جناب‌عالي است. رسانه ملي موظف است براي تحقق سياست‌هاي كلان كشور در جهت ارتقاي سطح سلامت با آن وزارتخانه و نهادهاي ديگر، همراه باشد. بديهي است همه برنامه‌هاي آن مؤيد چنين اهتمامي است.»
پورمحمدی در نامه اش تاکید کرده که در مجموعه ی درحاشیه، هرگز به جامعه پزشکی توهین نشده و از هرگونه تحقیر و طعن پرهیز شده است.
مسئله به ظاهر تمام شد و سریال از ششم فروردین ماه آغاز شد و مخاطبانش را پیدا کرد. اما هنوز هشت نه قسمت پخش نشده بود که رییس سازمان نظام پزشکی در نامه ای تند و عجیب به پخش سریال واکنش نشان داد و آن را غیرمنصفانه و سرشار از لودگی دانست. او هم به خدشه دار شدن اعتماد بین بیمار و پزشک تاکید کرد و در نامه از اعتراض و مکاتبه با رییس قبلی صدا و سیما خبر داد. در این نامه که لحنی تند و غیردوستانه دارد آمده است:
«اعتماد مردم به پزشکان علاوه بر آنکه نیازی طرفینی است، تأثیر واضحی بر کاهش بار کاری نظام سلامت و بار مالی دولت دارد و می‌بایست محور برنامه‌های پرمخاطب رسانه ملی قرار گیرد. قبلا نیز گفته‌ام که تصویر کلی حاصل از برنامه‌های صدا وسیما متاسفانه نمایی غیرقابل اعتماد، ناامیدکننده و آکنده با انواع ناهنجاری‌ها و فساد‌ها را در ذهن مخاطب از نظام سلامت به یادگار می‌گذارد و این درحالی است که بدون شک جامعه پزشکی ایران یکی از موفق‌ترین و سالم‌ترین نظام‌های سلامت در منطقه و حتی جهان است.
بزرگنمایی و استفاده از اشارات شیرین اگر به درستی استفاده شود، موجبات بهجت درونی و نشاط را ایجاد می‌کند، اما نه ساخت سریال به ظاهر طنزی که در آن پزشکان به نحوی به سخره گرفته می‌شوند که تصویری غیرمنصفانه و همراه با لودگی از آن‌ها نمایش داده می‌شود که نه فایده‌ای در اصلاح امور دارد و نه سبب ساز شادی است.»
زالی در این نامه گفت که اوایل دی ماه سال پیش به معاونت سیما نامه ای نوشته شده و در آن از عواقب واکنش های اجتماعی ساخت سریالی این چنینی صحبت به میان آمده است.
اعتراض سازمان نظام پزشکی به این نامه خلاصه نشد و این سازمان در فراخوانی عجیب و غریب، پزشکان را به ثبت نام برای تجمع اعتراض آمیز ترغیب کرد! در این فراخوان سریال درحاشیه برنامه ای هتاکانه نامیده شده و از پزشکان خواسته تا وارد کردن شماره نظام پزشکی و کدملی موافقت خود را برای تجمع اعتراضی اعلام کنند!
با توجه به پخش بیش از ده قسمت از سریال در حاشیه و جدا از جنجال آفرینی های وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، توجه به چند نکته ضروری به نظر می رسد.
۱. اعتراض های صنفی و قومیتی به سریال های طنز و حتی غیرطنز، چیز جدیدی نیست. این روند اعتراضی تا به آن جا پیش می رود که تهیه کننده سریال ناچار است پیش از ساخت مشورت هایی را از افراد و مسئولان مثل نمایندگان مجلس بگیرد تا برای سریالش در هنگام پخش مشکلی پیش نیاید. به این موضوع محسن طنابنده، نویسنده سریال پایتخت تلویحا اشاره کرد و صاحبنظران بسیاری در مورد این که گاهی این راضی نگه داشتن هزینه هایی را در پی دارد هشدار داده اند. این موضوع، یعنی وارد شدن سیاست در فرهنگ و تحت تاثیر قرار دادن فرهنگ توسط سیاست را فرهنگ جهت دهی شده می گویند. در این پدیده، به جای آن که خود فرهنگ تصمیم بگیرد که چگونه طنزی مناسب جامعه است، سیاست وارد می شود و آن را از مسیر درست منحرف می کند.
۲. اگر بخواهیم برای طنز یک ماموریت ساده در نظر بگیریم، می توانیم بگوییم وظیفه طنز به چالش کشیدن مشکلات جامعه با زبانی خاص است و فلسفه وجودی طنز نیز همین است.
طنز یک قالب نقد است با زبانی غیر مستقیم. مگر نه این که دستور داریم کونوا دعاه الناس به غیر السنتکم؟ این طنز هم می تواند یک بیان غیرمستقیم برای نشان دادن خلاها باشد. با توجه به این که در حال حاضر، حوزه سلامت یکی از مهمترین دغدغه های مردم است، به چالش کشیدن مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد نیز از محل برخوردار است.
به هر حال مشکلات و کاستی های نظام سلامت قابل کتمان نیست و بهترین زبان برای بازگو کردن آن ها همین زبان طنز است البته طنزی که در چارچوب تعریف شده و به دور از توهین باشد.
۳. اعتراض پزشکان و نگرانی آن ها از این که شرایط پزشکان نمایش داده شده در سریال و وضعیت بیمارستان به همه عمومیت داده شود، نمی تواند درست باشد چرا که در «در حاشیه» وجود الگوی مثبت باعث می شود تمامی پزشکان مخاطب قرار نگیرند. معترضین از این نکته غافل شدند که در این مجموعه یک الگوی مثبت و یک پزشک کاردرست و سالم(رسول نجفیان) برای مخاطب تعریف شده و راه را برای تعمیم بسته است. شاید پررنگ تر شدن نقش این پزشک در سریال در قسمت های آینده بتواند این تعادل را هر چه بیشتر برقرار کند و نارضایتی ها را کمتر.
۴. با پخش سریال، مشخص شد که موضوع آن قدرها هم بزرگ نیست. حساس شدن روی این موضوع و احساسی کردن آن بیشتر از هر چیزی جامعه پزشکی را می رنجاند و البته به مخاطبان سریال «درحاشیه» می افزاید! در بین پزشکان مخاطب سریال، هستند کسانی که معترفند سریال به حق به برخی از مشکلات پرداخته و از اغراق هایی که لازمه ی کار طنز است شکایت خاصی ندارند و پابه پای مردم عادی داستان را دنبال می کنند و می خندند. در نتیجه اقدام احساسی سازمان نظام پزشکی نسنجیده به نظر می رسد.
۵. وزیر محترم بهداشت در نامه به صدا و سیما به بحث اعتماد بین جامعه پزشکی و مردم اشاره کرده است و گفته که «بیمار بیش از هر چیز نیاز دارد که به فردی به عنوان پزشک، مؤسسه‌ای مانند بیمارستان و یا گروهی به عنوان جامعه پزشکی اعتماد کند تا با خیال راحت به توصیه‌های بهداشتی و درمانی عمل نماید و از مراجعات مکرر به پزشکان متعدد بپرهیزد. به علاوه واضح است که ایجاد چنین اعتمادی تأثیر مثبتی در کاهش بار کاری نظام سلامت کشور در برخواهد داشت. بنابراین تقویت اعتماد مذکور، می‌بایست محور هر برنامه مرتبط با حوزه سلامت به ویژه برنامه‌های پرمخاطب و به خصوص برنامه‌های رسانه ملی باشد.»
به نظر می رسد اگر وزیر محترم کمی در بین مراجعان به بیمارستان ها و درمانگاه ها و مردم عادی حضور داشته باشند درخواهند یافت که این اعتماد همین الان هم در بین بیماران و خانواده هایشان مخدوش است. این که پزشکان محترم در مورد یک بیمار نمی توانند به نظر واحد برسند و تشخیص های چندگانه که موجب مراجعه بسیار بیماران به مراکز درمانی می شود و موجبات سلب اعتماد را فراهم می آورد، چیزی نیست که امروز و دیروز و یا بعد از دیدن سریال در حاشیه به وجود آمده باشد و یا بیاید. طبیعتا نویسنده ی این سریال و تیم برنامه سازی با توجه به مسائل موجود در جامعه و احساس خطری که وجود دارد به چالش های موجود پرداخته اند.
موارد مطرح شده در سریال در مورد اورژانس و رسیدگی اورژانسی به بیمار، وضعیت اتاق های عمل، پذیرش بیمار، استفاده از کادر کم تجربه و سردرگم و بعضا بی توجه به بیمار، زیرمیزی، نگاه کاسبکارانه به بحث پزشکی و دیدن بیمار به چشم یک منبع درآمد همه و همه به چشم مردم و مراجعان به بیمارستان ها آمده و ملموس است. چنانکه اگر در حین پخش سریال در کنار مخاطبین بنشینیم، هنگام مطرح شدن یک مسئله به صورت طنز، شاهد خواهیم بود که در ارتباط با همان مسئله خاطره ها نقل می شود که نشان می دهد همه و یا اکثر موارد توسط مردم تجربه شده است!
ای کاش مسئولین بهداشت و درمان کشور، به مردم و شعورشان اعتماد بیشتری داشته باشند؛ چرا که همان مردمی که خلاها و نقاط ضعف را دیده اند و از آن شکایت دارند، از آغاز طرح تحول سلامت معترف به بهبود وضعیت خدمات درمانی در بیمارستان های دولتی هستند و رضایت آن ها از وضعیت بیمارستان ها و درمان بالا رفته است. همین امر نشان می دهد خدمت جامعه پزشکی و در سطح بالاتر مسئولان ارشد و برنامه ریز سلامت به هیچ وجه مغفول نخواهد ماند و انتقادها نه برای سیاهنمایی که صرفا برای بهبود کیفیت وضعیت سلامت و درمان خواهد بود.
و اما در آخر از مسئولین صداوسیما این انتظار می رود که اگر برای سریال و یا مجمموعه ای هزینه می کنند و آن را می سازند، پای آن بایستند و با تسلیم نشدن دربرابر ورود سیاست به فرهنگ، اعتماد مخاطبانشان را هر چه بیشتر جلب کنند.
*باشگاه خبرنگاران
یکی نیست بهشون بگه اگه شما مشکلی ندارین پس چرا ناقد نگرانین 
