به گزارش شيعه آنلاين به نقل از شبستان، پیامبر گرامی اسلام (ص) بارها با تعابیری از حضرت زهرا سلام الله علیها یاد می‌کردند که دلالت بر فرزندی ایشان داشت. مانند این که ایشان را «ام ابیها» خطاب می‌کردند، یا می‌فرمودند: «فداها ابوها».
شهدای ایران:به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) با حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا طباطبایی، کارشناس ادیان و مذاهب و محقق، مترجم و استاد حوزوی درباره یکی از شبهاتی که اخیرا توسط وهابیت درباره زندگانی یگانه بانوی عالم بشریت (س) مطرح شده و پاسخ های مستدل در رفع این شبهه به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:
اخیرا شنیده شده برخی از مسیحیان و تکفیری ها به ویژه وهابیت تندرو، شبهه ای مبنی بر آن که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله اساسا دختری به نام حضرت زهرا (س) نداشته و در بهترین حالت آن دختر، فرزند شخصی دیگر بوده که بعدها دخترخوانده پیامبر (ص) شده اند، مطرح می شود؛ ریشه طرح چنین شبهه ای از کجاست؟
شبهه ای که مطرح شده و در صدر اسلام نیز وجود نداشته، این است که حضرت زهرا (س) دختر پیامبر گرامی اسلام (ص) نبوده اند و پیامبر اسلام (ص) هیچ فرزندی نداشته است. در این شبهه که مستندات آن به خیالبافی بیشتر شبیه است تا مستندات علمی، گفته می شود پیامبر اسلام (ص) به دلیل مشکلات جسمانی قادر نبودند فرزندی داشته باشند. لذا از هیچ یک از همسران خود فرزندی باقی نگذاشتند. آنان به عنوان شاهد و دلیل شبهه خود، به قرآن استناد می‌کنند و می‌گویند مردم به همین دلیل به ایشان ابتر می گفتند. سستی این شبهه بسیار روشن است که در ادامه پاسخ خواهیم داد.
آنان به زعم خود، یکی دیگر از مهم ترین دلایلی که ذکر می کنند این است که می گویند حضرت زهرا سلام الله علیها طبق روایات، زمانی به دنیا آمده اند که حضرت خدیجه (س) 60 ساله بوده است و به طور عادی هیچ زنی در سن شصت سالگی باردار نمی شود.
بر این ادعاها چه پاسخی می توان اقامه کرد؟
اولا اینکه گفته می شود پیامبر گرامی اسلام (ص) در سن 25 سالگی با حضرت خدیجه (س) که در سن 40 سالگی بودند، ازدواج کرده اند، از مُسلّمات نیست. در گزارش‌های متعدد تاریخی سن حضرت خدیجه (س) از این کمتر نیز ذکر شده است.
اما فرض می‌کنیم که این ازدواج در همان سن اتفاق افتاده باشد، در این صورت در زمان بعثت پیامبر (ص)، حضرت خدیجه سلام الله علیها 15 سال از ازدواجشان گذشته و 55 سال داشته‌اند.
گزارش‌های تاریخی فراوانی وجود دارد که بر اساس آنها تولد حضرت زهرا (س) قبل از سال پنجم بعثت یعنی قبل از 60 سالگی حضرت خدیجه(س) ذکر شده است. این اقوال مختلفند. برخی 5 سال قبل از بعثت نیز گفته‌اند، برخی در سال بعثت، برخی یک سال بعد از بعثت و ... لذا بنا بر اکثر اقوال، تولد حضرت زهرا(س) از حضرت خدیجه (س)، در قبل از سن 60 سالگی اتفاق افتاده است و تولد فرزند از بانوان زیر سن شصت سال نیز امری طبیعی و رایج است.
ثانیا اگر نظر مشهور را مبنی بر تولد حضرت زهرا سلام الله علیها در سال پنجم بعثت بپذیریم، باز هم شبهه مزبور وجهی ندارد. چرا که بانوان غیرقریشیِ بسیاری در سن شصت سالگی یا حتی بعد از آن باردار شده اند، چه رسد به حضرت خدیجه سلام الله علیها که اهل قریش بوده و قریشیان در سن شصت سال به بالا یائسه می‌شوند.
همان مسیحیانی که این شبهه را مطرح می کنند و شبکه های ماهوارهای وهابیت نیز با علاقه به طرح این شبهه در رسانه خود می‌پردازند، معتقدند حضرت ساره (ع) فرزندش اسحاق را در سن پیری به دنیا آورده است.
در تورات، سِفر پیدایش فصل 17 آیات 15 – 17، آمده است: 15 و خدا به ابراهیم گفت: «اما زوجۀ تو سارای، نام او را سارای مخوان، بلکه نام او ساره باشد. 16 و او را برکت خواهم داد و پسری نیز از وی به تو خواهم بخشید. او را برکت خواهم داد و امتها از وی به وجود خواهند آمد، و ملوک امتها از وی پدید خواهند شد 17 آنگاه ابراهیم به روی در افتاده، بخندید و در دل خود گفت: «آیا برای مرد صد ساله پسری متولد شود و ساره در نود سالگی بزاید؟»
این دیدگاه در اسلام نیز تایید شده است. قرآن کریم به نقل از حضرت ابراهیم علیه السلام می‌فرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْکِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ ﴿ابراهيم: ٣٩﴾ «حمد خدای را که در پیری، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید؛ مسلّماً پروردگار من، شنونده (و اجابت کننده) دعاست. »
قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهَذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ ﴿هود: ٧٢﴾ گفت: «ای وای بر من! آیا من فرزند می‌آورم در حالی که پیرزنم، و این شوهرم پیرمردی است؟! این راستی چیز عجیبی است!»
اگر به تورات و عهد عتیق و کتاب مقدس و همچینن به صحیح بخاری که به ترتیب از منابع مورد پذیرش مسیحیان و یهودیان و وهابیت است مراجعه کنیم، مشاهده می شود موارد فراوانی وجود دارد که پیامبران الهی و همسران آنها در سالخوردگی باردار یا صاحب فرزندان متعدد شده اند.
علاوه بر این، حتی اگر حضرت خدیجه(س)، فاطمه زهرا(س) را در سن 60 سالگی به دنیا آورده باشند، امری عجیب نخواهد بود. چرا که در طول تاریخ این امر تکرار شده و اگر امروزه نیز در اخبار رسانه‌ها جستجوی مختصری داشته باشیم، متوجه می شویم در اکناف دنیا، اخبار متعدد از این نوع تولدها فراوان وجود دارد. این امر با جستجوی کلیدواژه های «بارداری بالاتر از 60 سال» به زبان‌های انگلیسی و ...(مثلا: pregnancy after 60) امکان پذیر است تا آنان که اهل پژوهش هستند، به سادگی با گزینه‌های متعددی در این زمینه رو به رو شوند. دانش نامه ویکی پدیا جدولی از زنان باردار در دوره معاصر، بعد از سن شصت سالگی را فهرست کرده است (en.wikipedia.org/wiki/Pregnancy_over_age_50).
آیا بازگو کنندگان این شبهه، به دلیلی جز دلیل یاد شده استناد می کنند؟
بله؛ کسانی که این شبهه را مطرح می کنند در بستر تفکر وهابیت می گویند به این دلیل فدک را به حضرت زهرا (س) باز نگرداندند که آن بانو را فرزند پیامبر (س) نمی دانستند.
در پاسخ باید گفت اگر این گونه بود، به اعتراف منابع اهل سنت و نیز به گزارش منابع شیعه، صحابی باید در جایی در تاریخ این دلیل خود را ذکر می کردند. در حالی که بالعکس همه جا به فرزندی ایشان تصریح کرده اند. آنها از واژه "بنت رسول الله" و امثال آن در گفتگو با ایشان استفاده می‌کردند. درباره خلیفه دوم نقل شده است: «فدخل عليها عمر، فقال: يا بنت رسول الله والله ما کان من الخلق أحد أحب إلينا من أبيک وما أحد أحب إلينا بعده منک. در این عبارت که از کتاب «الإستیعاب فی معرفة الأصحاب» (حرف العین، ابوبکر الصدیق کان اسمه فی الجاهلیة عبد الکعبه فسماه، جزء1، ص298)، یکی از منابع اهل تسنن نقل شده است، وی نه تنها حضرت زهرا سلام الله علیها را دختر رسول خدا (ص) خطاب می‌کند، در عبارات بعدی نیز تصریح می کند که پدر تو محبوب ترین خلق نزد ماست. وی در این عبارات از موضوع عاطفی و رابطه پدر و فرزندی حضرت زهرا سلام و الله علیها با پیامبر گرامی اسلام (ص) سخن می‌گوید.
حضرت زهرا (س) در دفاع از حق خود در ماجرای فدک، به آیه «و ورث داود سلیمان» استناد کرد که دلالت بر فرزندی خود دارد و خلیفه اول نیز این دلیل را رد نکرد.
آیا خطاب های نبوی در صحبت با حضرت زهرا (س) نیز می تواند ردیه ای قوی بر این ادعای بی اساس باشد؟
بله، خود پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز بارها با تعابیری از حضرت زهرا سلام الله علیها یاد می‌کردند که دلالت بر فرزندی ایشان داشت. مانند این که ایشان را «ام ابیها» خطاب می‌کردند، یا می‌فرمودند: «فداها ابوها» (پدرش به فدایش)، یا می‌فرمودند: «فاطمة بَضْعَة منّى فمن أغضبها أغضبني». یعنی «فاطمه پاره تن من است و هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است.»
از سوی دیگر همه مورخین اجماع دارند که حضرت امام حسن و امام حسین علیهم السلام نوه‌های پیامبر گرامی اسلام (ص) بودند. چطور ممکن است حضرت زهرا سلام الله علیها دختر پیامبر (ص) نباشد و فرزندان او نوه‌های پیامبر (ص) باشند؟!
آیا وهابیت با حمایت دشمنان خارجی بهانه های دیگری نیز در طرح شبهه مذکور می تراشند؟
استدلال دیگری که مطرح می کنند، این است که می گویند پیامبر اسلام (ص) اگر فرزندی داشتند، مخالفان آن حضرت (ص) به ایشان ابتر نمی‌گفتند و قرآن در سوره کوثر به این بحث اشاره کرده است.
در پاسخ می گوییم منظور کسانی که به پیامبر اسلام (ص) ابتر می گفتند، این بود که پیامبر (ص) فرزند پسر ندارند، نه اینکه هیچ فرزندی ندارند. چرا که آن حضرت (ص) فرزندان متعدد، از همسران مختلف داشته اند: شش فرزند از حضرت خدیجه به نام‌های قاسم، عبدالله، ام کلثوم، رقيه، زينب و فاطمه زهرا (سلام الله عليها) داشتند و يک فرزند پسر هم به نام ابراهیم، از ماريه قبطیه. اشکالی که وجود داشت این بود که فرزندان پسر پیامبر (ص) اسلام همگی در کودکی از دنیا رفتند. لذا در فرهنگ آن زمان که ادامه نسل افراد را تنها در فرزند پسر می‌دانستند، به آن حضرت (ص) ابتر می‌گفتند.
این در حالی بود که ایشان به استناد گزارش‌های تاریخی علاوه بر حضرت زهرا سلام الله علیها دختران دیگری نیز داشتند. به همین دلیل است که خداوند در قرآن کریم در دفاع و پاسخ به کسانی که به آن حضرت ابتر می‌گفتند، سوره کوثر را نازل نموده و حضرت زهرا(س) را ادامه دهنده نسل پیامبر (ص) معرفی می‌کند. بنا بر این فاطمه زهرا (س) فرزند ایشان است. اگر چنین نبود، یقینا در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بالاخره شخصی عکس العملی اعتراض آمیز نشان می‌داد و می‌گفت که بگوید فاطمه (س) دختر نبی اکرم (ص) نیست. اما در هیچ گزارش تاریخی معتبری چنین اعتراضی ثبت نشده است.
اخیرا شنیده شده برخی از مسیحیان و تکفیری ها به ویژه وهابیت تندرو، شبهه ای مبنی بر آن که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله اساسا دختری به نام حضرت زهرا (س) نداشته و در بهترین حالت آن دختر، فرزند شخصی دیگر بوده که بعدها دخترخوانده پیامبر (ص) شده اند، مطرح می شود؛ ریشه طرح چنین شبهه ای از کجاست؟
شبهه ای که مطرح شده و در صدر اسلام نیز وجود نداشته، این است که حضرت زهرا (س) دختر پیامبر گرامی اسلام (ص) نبوده اند و پیامبر اسلام (ص) هیچ فرزندی نداشته است. در این شبهه که مستندات آن به خیالبافی بیشتر شبیه است تا مستندات علمی، گفته می شود پیامبر اسلام (ص) به دلیل مشکلات جسمانی قادر نبودند فرزندی داشته باشند. لذا از هیچ یک از همسران خود فرزندی باقی نگذاشتند. آنان به عنوان شاهد و دلیل شبهه خود، به قرآن استناد می‌کنند و می‌گویند مردم به همین دلیل به ایشان ابتر می گفتند. سستی این شبهه بسیار روشن است که در ادامه پاسخ خواهیم داد.
آنان به زعم خود، یکی دیگر از مهم ترین دلایلی که ذکر می کنند این است که می گویند حضرت زهرا سلام الله علیها طبق روایات، زمانی به دنیا آمده اند که حضرت خدیجه (س) 60 ساله بوده است و به طور عادی هیچ زنی در سن شصت سالگی باردار نمی شود.
بر این ادعاها چه پاسخی می توان اقامه کرد؟
اولا اینکه گفته می شود پیامبر گرامی اسلام (ص) در سن 25 سالگی با حضرت خدیجه (س) که در سن 40 سالگی بودند، ازدواج کرده اند، از مُسلّمات نیست. در گزارش‌های متعدد تاریخی سن حضرت خدیجه (س) از این کمتر نیز ذکر شده است.
اما فرض می‌کنیم که این ازدواج در همان سن اتفاق افتاده باشد، در این صورت در زمان بعثت پیامبر (ص)، حضرت خدیجه سلام الله علیها 15 سال از ازدواجشان گذشته و 55 سال داشته‌اند.
گزارش‌های تاریخی فراوانی وجود دارد که بر اساس آنها تولد حضرت زهرا (س) قبل از سال پنجم بعثت یعنی قبل از 60 سالگی حضرت خدیجه(س) ذکر شده است. این اقوال مختلفند. برخی 5 سال قبل از بعثت نیز گفته‌اند، برخی در سال بعثت، برخی یک سال بعد از بعثت و ... لذا بنا بر اکثر اقوال، تولد حضرت زهرا(س) از حضرت خدیجه (س)، در قبل از سن 60 سالگی اتفاق افتاده است و تولد فرزند از بانوان زیر سن شصت سال نیز امری طبیعی و رایج است.
ثانیا اگر نظر مشهور را مبنی بر تولد حضرت زهرا سلام الله علیها در سال پنجم بعثت بپذیریم، باز هم شبهه مزبور وجهی ندارد. چرا که بانوان غیرقریشیِ بسیاری در سن شصت سالگی یا حتی بعد از آن باردار شده اند، چه رسد به حضرت خدیجه سلام الله علیها که اهل قریش بوده و قریشیان در سن شصت سال به بالا یائسه می‌شوند.
همان مسیحیانی که این شبهه را مطرح می کنند و شبکه های ماهوارهای وهابیت نیز با علاقه به طرح این شبهه در رسانه خود می‌پردازند، معتقدند حضرت ساره (ع) فرزندش اسحاق را در سن پیری به دنیا آورده است.
در تورات، سِفر پیدایش فصل 17 آیات 15 – 17، آمده است: 15 و خدا به ابراهیم گفت: «اما زوجۀ تو سارای، نام او را سارای مخوان، بلکه نام او ساره باشد. 16 و او را برکت خواهم داد و پسری نیز از وی به تو خواهم بخشید. او را برکت خواهم داد و امتها از وی به وجود خواهند آمد، و ملوک امتها از وی پدید خواهند شد 17 آنگاه ابراهیم به روی در افتاده، بخندید و در دل خود گفت: «آیا برای مرد صد ساله پسری متولد شود و ساره در نود سالگی بزاید؟»
این دیدگاه در اسلام نیز تایید شده است. قرآن کریم به نقل از حضرت ابراهیم علیه السلام می‌فرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْکِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ ﴿ابراهيم: ٣٩﴾ «حمد خدای را که در پیری، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید؛ مسلّماً پروردگار من، شنونده (و اجابت کننده) دعاست. »
قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهَذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ ﴿هود: ٧٢﴾ گفت: «ای وای بر من! آیا من فرزند می‌آورم در حالی که پیرزنم، و این شوهرم پیرمردی است؟! این راستی چیز عجیبی است!»
اگر به تورات و عهد عتیق و کتاب مقدس و همچینن به صحیح بخاری که به ترتیب از منابع مورد پذیرش مسیحیان و یهودیان و وهابیت است مراجعه کنیم، مشاهده می شود موارد فراوانی وجود دارد که پیامبران الهی و همسران آنها در سالخوردگی باردار یا صاحب فرزندان متعدد شده اند.
علاوه بر این، حتی اگر حضرت خدیجه(س)، فاطمه زهرا(س) را در سن 60 سالگی به دنیا آورده باشند، امری عجیب نخواهد بود. چرا که در طول تاریخ این امر تکرار شده و اگر امروزه نیز در اخبار رسانه‌ها جستجوی مختصری داشته باشیم، متوجه می شویم در اکناف دنیا، اخبار متعدد از این نوع تولدها فراوان وجود دارد. این امر با جستجوی کلیدواژه های «بارداری بالاتر از 60 سال» به زبان‌های انگلیسی و ...(مثلا: pregnancy after 60) امکان پذیر است تا آنان که اهل پژوهش هستند، به سادگی با گزینه‌های متعددی در این زمینه رو به رو شوند. دانش نامه ویکی پدیا جدولی از زنان باردار در دوره معاصر، بعد از سن شصت سالگی را فهرست کرده است (en.wikipedia.org/wiki/Pregnancy_over_age_50).
آیا بازگو کنندگان این شبهه، به دلیلی جز دلیل یاد شده استناد می کنند؟
بله؛ کسانی که این شبهه را مطرح می کنند در بستر تفکر وهابیت می گویند به این دلیل فدک را به حضرت زهرا (س) باز نگرداندند که آن بانو را فرزند پیامبر (س) نمی دانستند.
در پاسخ باید گفت اگر این گونه بود، به اعتراف منابع اهل سنت و نیز به گزارش منابع شیعه، صحابی باید در جایی در تاریخ این دلیل خود را ذکر می کردند. در حالی که بالعکس همه جا به فرزندی ایشان تصریح کرده اند. آنها از واژه "بنت رسول الله" و امثال آن در گفتگو با ایشان استفاده می‌کردند. درباره خلیفه دوم نقل شده است: «فدخل عليها عمر، فقال: يا بنت رسول الله والله ما کان من الخلق أحد أحب إلينا من أبيک وما أحد أحب إلينا بعده منک. در این عبارت که از کتاب «الإستیعاب فی معرفة الأصحاب» (حرف العین، ابوبکر الصدیق کان اسمه فی الجاهلیة عبد الکعبه فسماه، جزء1، ص298)، یکی از منابع اهل تسنن نقل شده است، وی نه تنها حضرت زهرا سلام الله علیها را دختر رسول خدا (ص) خطاب می‌کند، در عبارات بعدی نیز تصریح می کند که پدر تو محبوب ترین خلق نزد ماست. وی در این عبارات از موضوع عاطفی و رابطه پدر و فرزندی حضرت زهرا سلام و الله علیها با پیامبر گرامی اسلام (ص) سخن می‌گوید.
حضرت زهرا (س) در دفاع از حق خود در ماجرای فدک، به آیه «و ورث داود سلیمان» استناد کرد که دلالت بر فرزندی خود دارد و خلیفه اول نیز این دلیل را رد نکرد.
آیا خطاب های نبوی در صحبت با حضرت زهرا (س) نیز می تواند ردیه ای قوی بر این ادعای بی اساس باشد؟
بله، خود پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز بارها با تعابیری از حضرت زهرا سلام الله علیها یاد می‌کردند که دلالت بر فرزندی ایشان داشت. مانند این که ایشان را «ام ابیها» خطاب می‌کردند، یا می‌فرمودند: «فداها ابوها» (پدرش به فدایش)، یا می‌فرمودند: «فاطمة بَضْعَة منّى فمن أغضبها أغضبني». یعنی «فاطمه پاره تن من است و هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است.»
از سوی دیگر همه مورخین اجماع دارند که حضرت امام حسن و امام حسین علیهم السلام نوه‌های پیامبر گرامی اسلام (ص) بودند. چطور ممکن است حضرت زهرا سلام الله علیها دختر پیامبر (ص) نباشد و فرزندان او نوه‌های پیامبر (ص) باشند؟!
آیا وهابیت با حمایت دشمنان خارجی بهانه های دیگری نیز در طرح شبهه مذکور می تراشند؟
استدلال دیگری که مطرح می کنند، این است که می گویند پیامبر اسلام (ص) اگر فرزندی داشتند، مخالفان آن حضرت (ص) به ایشان ابتر نمی‌گفتند و قرآن در سوره کوثر به این بحث اشاره کرده است.
در پاسخ می گوییم منظور کسانی که به پیامبر اسلام (ص) ابتر می گفتند، این بود که پیامبر (ص) فرزند پسر ندارند، نه اینکه هیچ فرزندی ندارند. چرا که آن حضرت (ص) فرزندان متعدد، از همسران مختلف داشته اند: شش فرزند از حضرت خدیجه به نام‌های قاسم، عبدالله، ام کلثوم، رقيه، زينب و فاطمه زهرا (سلام الله عليها) داشتند و يک فرزند پسر هم به نام ابراهیم، از ماريه قبطیه. اشکالی که وجود داشت این بود که فرزندان پسر پیامبر (ص) اسلام همگی در کودکی از دنیا رفتند. لذا در فرهنگ آن زمان که ادامه نسل افراد را تنها در فرزند پسر می‌دانستند، به آن حضرت (ص) ابتر می‌گفتند.
این در حالی بود که ایشان به استناد گزارش‌های تاریخی علاوه بر حضرت زهرا سلام الله علیها دختران دیگری نیز داشتند. به همین دلیل است که خداوند در قرآن کریم در دفاع و پاسخ به کسانی که به آن حضرت ابتر می‌گفتند، سوره کوثر را نازل نموده و حضرت زهرا(س) را ادامه دهنده نسل پیامبر (ص) معرفی می‌کند. بنا بر این فاطمه زهرا (س) فرزند ایشان است. اگر چنین نبود، یقینا در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بالاخره شخصی عکس العملی اعتراض آمیز نشان می‌داد و می‌گفت که بگوید فاطمه (س) دختر نبی اکرم (ص) نیست. اما در هیچ گزارش تاریخی معتبری چنین اعتراضی ثبت نشده است.
