تجاوز 8 ساله عراق به خاک ایران و حضور جوانانی که نه از بعد نظامی بلکه داوطلبانه و با لباس بسیجی راهی جبهه های حق علیه باطل شدند از این امر مستثنی نبوده است اما  آنگونه که باید کسی به آسیب های اجتماعی بعد از جنگ توجهی نکرده است.

در این گزارش آسیب های اجتماعی جنگ و اثرات آن روی جانبازان و بالطبع خانواده های آن ها را مورد بررسی قرار د اده ایم تا شاید عمق این فجایع ناشی از جنگ منجر به پیگیری این آسیب ها شود.


فراوانی انواع خودکشی

خودكشي يكي از علايم آسيب شناختي اجتماعي است و سالانه منجر به از بين رفتن حدود يك ميليون نفر مي گردد. ضرورت انجام مطالعات خوكشي در مجروحين جنگي در تمامي كشورها مشخص شده است.بر اساس این گزارش كميسيون بنياد جانبازان علت مرگ ها را به دو گروه خودكشي و ساير موارد تقسيم کرده است که بر این اساس فراواني انواع خودكشي براي حلق آويز كردن، دارو، خودسوزي، خفگي، اسلحه و ساير موارد مشخص شده  است. بنابراین، خودكشي يكي از علل مرگ جانبازان ايراني است، كه به مرگ جانبازان در سنين پايين (كمتر از 40 سال) منجر مي شود و نشان دهنده ضرورت توجه به اين موضوع در جانبازان مي باشد.

اختلالات جانبازان

تحقيقات نشان داده است که بيماری مزمن می‌تواند عملکرد جسمی افراد را تحت تأثر قرار دهد. بر اساس این گزارش نتايج نشان می دهد که از مجموع جانبازان شيميايی مورد بررسی 4/65 درصد حداقل به يکی از اختلالات کنش جنسی مبتلا بوده اند.

ميزان بدکارکردی جنسی، بويژه ناکارآمدی نعوظی و کاهش تمايلات جنسی در بين جانبازان شيميايی، بيشتر بوده و همانند ميزان آن در بيماران copd است و انتظار می‌رود با افزايش سن ميزان اين اختلال باز هم بيشتر شود. بر اين اساس پيشنهاد می‌شود که درمان بدکارکردی جنسی و بويژه روان درمانی و زوج درمانی جزو برنامه های درمانی برای جانبازان شيميايی قرار گيرد که در این مورد بسیار سهل انگاری شده است.

مشکلات روانی

آسيب هاي رواني ناشي از جنگ يكي از مسائل دامنه دار در جريان جنگ هاي جديد بوده است. معمولاً مشكلات جسمي جنگ تا حدودي قابل جبران است؛ ولي مسائل رواني  نه تنها گريبان گير فرد؛ بلكه خانواده و اجتماع خواهد بود، بر این اساس هفت هزار و 147 جانباز جنگ تحمیلی به بیماری های  شدید اعصاب و روان مبتلا هستند. که البته این آمار رسمی سازمانهای متولی بوده و بسیاری از این افراد آسیب دیده حتی پرونده ای در راستای بیماری خود در هیچ نهادی ثبت نکرده اند اما آسیب های آن خانواده هایشان ا تحت الشعاع قرار می دهد که در کشور بیش از 218 هزار نفر را شامل می‌شوند که 4 هزار نفر از آن‌ها خانم هستند و مابقی آنان مرد هستند.

گرايش جانبازان نسبت به مواد مخدر

آمارهاي مربوط به جانبازان نشان مي دهد كه اين سرمايه هاي عظيم انقلاب در معرض برخي از آسيب هاي اجتماعي نظيرگرايش به اعتياد مواد مخدر- مي باشند كه نيازمند توجه و تحقيق جدي در اين زمينه مي باشد.

بر اساس این گزارش تحقیقات نشان می دهد درگير نمودن جانبازان در مشاغل مختلف و فعاليت هاي عرفي جامعه: تلاش براي حل مشكل اشتغال جانبازان شناسايي شده و نيازمند شغل و رفع كمبود امكانات فرهنگي، ورزشي، تفريحي براي جانبازان ضروري است. كمبود امكانات لازم براي ارضاي نيازهاي طبيعي، رواني و اجتماعي جانبازان موجب گرايش آنان به كسب لذت و تفنن از طريق مصرف مواد و عضويت در گروههاي غير سالم مي شود. با توجه به اين كه 7. در صد از جانبازان يا حالت اشتغال دارند و يا بيكار هستند، لذا درگيري و مشغوليت آن ها در فعاليت هاي عرفي مانع ازگرايش آنان به مواد مخدر خواهد شد.


البته به خاطر اعتقادات مذهبی بالایی که بین جانبازان و خانواده های آنان  وجود دارد این آمار ها تا حدودی پایین هستند اما متولیان امور ایثارگران معمولاً علاقه كمي به بررسي انتقادي شرايط زندگي جانبازان نشان می دهند که این امر آسیب های اجتماعی جنگ و اثرات آن روی جانبازان و بالطبع خانواده های آن ها را بیش از بیش به همراه خواهد داشت.نگاهی به وضعیت برخی فرزندان شهدا و جانبازان که نه از جبر شرایط محیطی بلکه به دلیل آسیب های روحی ناشی از جنگ که سالهاست با آن دست به گریبان هستند منجر به این شده است که دچار برخی آفت های اجتماع باشند.

حال در این شرایط وظیفه مهمی که شاید مهمتر از ترویج فرهنگ ایثار و شهادت باشد  این است که نهادهای متولی امر بجای پرده پوشی بر آسیب هایی که هر چند به دلیل اعتقادات مذهبی زیاد نیست؛ به حل و رفع این آسیب ها کمک کنند.