شهدای ایران:  مراسم "روایت یک حقیقت" نگاهی دوباره به زندگی هنری شهید سید مرتضی آوینی به همت فرهنگسرای انقلاب در سالن ایران فرهنگستان هنر و با حضور چهره هایی همچون حسین معززی نیا، حبیب احمدزاده، بهروز افخمی، مصطفی دالایی، کیومرث پور احمد، مسعود فراستی، محمد علی فارسی و مریم امینی همسر شهید آوینی برگزار شد.
 
بهروز افخمی کارگردان سینما و تلویزیون طی سخنانی در این مراسم گفت: بخش مهمی از تاثیر فیلم های شهید آوینی به صدا و لحن او بر می گردد. البته بخشی از این تاثیر هم به معنا، مفهوم و معنی کلماتی برمی‌گردد که به فیلم‌ها اضافه می شد.
 
اگر آوینی امروز بود کارهایی شبیه "آخرین روزهای زمستان" می‌ساخت
وی افزود: امروز هم سید مرتضی ادامه دارد و اگر امروز بود احتمالا با نیروهایی که تربیت کرده بود کارهایی همانند فیلم "آخرین روزهای زمستان" می ساخت. در حقیقت اگر امروز بود کارهایی شبیه همین کارها را توسط شاگردانش انجام می داد و خود بر آنها نظارت داشت یا خود او کارهایی می کرد که پیجیده تر بود.

 
افخمی ادامه داد: شهید آوینی فردی هنرمند و خوش فکر بود. برای شناخت او باید به متن آثار او نگاه کرد. برای کشف او باید به دنبال فیلم ها و نوشته های او رفت.

 

اتفاق جنجالی زندگی شهید آوینی در سال آخر زندگی او
حسین معززی نیا نیز در سخنانی عنوان کرد: آوینی در ابتدای انقلاب وظیفه خود دانست که با فیلمسازی آشنا شود و سپس به ثبت تصاویری ابتدا در حوزه جهاد سازندگی و سپس جنگ پرداخت. همین امر هم هست که شهید آوینی را تا به امروز منحصر به فرد نگهداشته است.

 وی افزود: نتیجه تحقیقات آوینی نگارش کتابی در مورد هیچکاک با نام «هیچکاک همیشه استاد» بود که به اتفاقی جنجالی در سال آخر زندگی او تبدیل شد. در همان دوره است که تلاش او برای یافتن چیزهای جدید در سینما به نگارش مقاله «عالم هیچکاک» می رسد.

معززی نیا ادامه داد: این مقاله در حوزه تئوریک بهترین نوشته ای است که از او به جای مانده و منحصر هم به هیچکاک نیست بلکه به نوعی تالیف او از سینما و مبانی سینما است. در حقیقت این مقاله دریافت شخصی او از سینما است که قابلیت عرضه جهانی و حرف‌های فراوان و تازه ای برای زدن دارد.

 
در مستند های شهید آوینی اسلحه دیده نمی‌شود

حبیب احمدزاده نیز در سخنانی گفت: شهید آوینی در تمام مقاطع زندگی خود ابتدا نیازسنجی کرده و سپس کاری انجام داده است. آوینی دنبال بیان این موضوع بود که ما در قرن بیستم دچار یک مشکل بزرگی شدیم و آن عدم ارتباط گونه های مختلف سینما به عنوان مجاز و واقعیت است.

 احمدزاده ادامه داد: آوینی در کارهای خود همواره از رزمندگانی که مقابل صدام نبرد می کردند تقدیر و تشکر می کرد. در حقیقت در کارهای او هیچ وقت سلاح نمی بینیم.

 

پیروزی انقلاب آوینی را از این روشنفکر به یک متفکر تمام عیار تبدیل کرد

در ادامه برنامه مسعود فراستی منتقد سینما نیز طی سخنانی اظهار داشت: شهید آوینی فردی نبود آنچنان که می نمود. او فرد بسیار با سوادی در زمینه فلسفه و ادبیات بود ولی بینش سیاسی نداشت. پیروزی انقلاب اسلامی ایران آوینی را از یک روشنفکر بی ربط به یک متفکر تمام عیار انقلاب تبدیل کرد.

 فراستی گفت: "روایت فتح" بهترین سند مستند سینمای ایران از ابتدای تاریخ تا به امروز است. مرتضی آوینی زنده است و تا به امرو هم زنده است. او نیاز دیروز بود و نیاز امروز هم است.

 وی افزود: شهید آوینی از نظر فرهنگ و خصوصیات شخصی منحصربه‌فرد بود. او در زمینه فرهنگ 30 سال اخیر هم کاملا منحصر به فرد بود. حرف های او تازه، رو به جلو، برای خود او و سوال برانگیز است.

 فراستی ادامه داد: آوینی در حوزه نقد به شدت بی رحم بود. در مورد "محسن مخملباف" دو نقد من و شهید آوینی نوشتیم. هردو نقدهای بی رحمانه ای است. اما نقد شهید آوینی از نقد من بسیار بدتر است.

 وی اضافه کرد: من سال بعد در هیچ مراسمی که برای شهید آوینی برگزار می شود شرکت نخواهم کرد مگر اینکه حرف جدیدی برای زدن داشته باشم.

 

اگر آوینی زنده بود از مزخرفی که به اسکار رفته دفاع نمی‌کرد
این منتقد سینما گفت: اگر شهید آوینی امروز زنده بود اصلا این سریال مزخرفی که بهروز افخمی تعریف کرد را نمی ساخت و از آن تعریف نمی کرد. اگر مرتضی زنده بود از فیلم «یه حبه قند» و این قبیل مزخرفات دفاع نمی کرد. اگر مرتضی زنده بود از این مزخرفی که به اسکار رفته دفاع نمی کرد.

 

وی تأکید داشت: اگر مرتضی زنده بود می ایستاد و محکم و یک تنه شمشیر می زد. او خود را لوس نمی کرد و دیگر بازی در نمی آورد. اسیر روز نمی شد. سیاست زده نمی شد و چپ و راست نمی رفت. او راه خودش را می رفت.

 

فراستی عنوان کرد: قطعا او ما را از لحاظ نظری یک قدم به جلو می برد و اگر هم می خواست فیلم بسازد آت و آشغال نمی ساخت و در زمینه نظری و عملی مسئله داشت. مقاله آوینی جزء بهترین مقالاتی در دنیاست که فردی درباره هیچکاک نوشته است.

 

وی تأکید داشت: شهید آوینی روشنفکر نبود و از آن عبور کرده بود. گذشته مرتضی آوینی ابدا عیب نیست. زیرا بعد از اینکه امام را دید و خصوصا بعد از جنگ مرتضی، مرتضی امروز شد.

شهید آوینی "قصه‌های مجید" را خیلی دوست داشت
سخنران بعدی مراسم، مریم امینی همسر شهید آوینی بود. او در سخنانی گفت: شهید آوینی «قصه های مجید» را خیلی دوست داشت. او از ویژگی این سریال که از میان برداشتن خود تا آشکار شدن حقیقت بود بسیار خوشش می آمد.

 وی افزود: کیومرث پوراحمد بعد از شهادت آوینی دورترین گزینه ای بود که فکر می کردم پا پیش بگذارد و پیرامون ایشان اقدام به ساخت فیلم کند. در نهایت هم کار به این مرحله رسید که آقای پور احمد پا پیش گذاشت و فیلم «مرتضی و ما» را ساخت.

امینی ادامه داد: این فیلم معتبرترین کاری است که تا به حال برای "شهید آوینی" ساخته شده است. کارگردان کار هم نهایت سعی خود را کرده تا از خودش چیزی به آن اضافه نکند. البته ممکن است ایرادهایی داشته باشد.


همسر شهید آوینی اضافه کرد: سال 56 با او ازدواج کردم. در آن زمان هیچگونه گرایش سیاسی در من و مرتضی نبود. نوع صحبت و برداشتی که آوینی از ادبیات داشت موجب شد تا عطش مطالعه در من بیدار شود و شدت بگیرد.

اولین ارتباط آوینی با امام (ره) از طریق نوار کاستی بود که "فرهاد مهراد" به او داد

وی تصریح کرد: اولین ارتباط شهید آوینی با امام خمینی (ره) از طریق نوار کاستی بود که توسط "فرهاد مهراد" از سخنان ایشان پیرامون شکستن حکومت نظامی به دستش رسیده بود.

 امینی در پایان گفت: انقلاب اسلامی ایران و روبرو شدن با امام خمینی (ره) موجب شد شهید آوینی منقلب شده و تغییرات اساسی در آرا و افکار او پدید بیاید. او فردی دغدغه مند بود تا پیرامون معنای زندگی به جواب های لازم خود دست پیدا کند.