شهدای ایران:مازیار شیری/رویه افشای یک فایل صوتی از محمد جواد ظریف در ایام نزدیک به انتخابات، تبدیل به یک رویه تکراری شده است و اصل این موضوع که هدف گردآورندگان این فایل ها و انتشار معنادار آنها در ایام منتهی به انتخابات یا ایام پسا انتخاباتی، نکته دیگری ست که باید به آن توجه شود. از طرفی در روز های اخیر  یک فایل صوتی دیگر از محمدجواد ظریف در فضای مجازی منتشر شده که اگرچه بخش‌هایی از آن مثل همیشه اتهامات ثابت نشده و توهین‌های آقای ظریف به چهره‌های مخالف خود است اما قسمت‌هایی دیگر از آن حاوی اعترافات و نکات جالب  ظریف درباره جریان طرفدار و همسو با خود اوست. 

این فایل صوتی که مثل گذشته باز هم توسط جریان‌های رسانه‌ای معاند خارج کشور منتشر شده یک بار دیگر نشان می‌دهد که ظاهرا اطرافیان و هم‌نشینان آقای ظریف ارتباط ناگسستنی‌ای با جریان معاند خارج کشور دارند که فایل‌های صوتی گفت‌گوهای خصوصی او سر از این رسانه‌ها در می‌آورد. 

نکاتی که از زبان چهره های اصلاح طلب دیگر نیز شنیده می شد و در آستانه انتخابات مجلس دوازدهم به اصلی ترین چالش اردوگاه اصلاحات هم تبدیل شده بود. البته که شکاف بین جریان اصلاحات شکافی عمیق و چندین ساله است اما در سال جاری و با مطرح شدن برخی از چهره های راد یکال در قلب این جریان، زخم کهنه این شکاف بین رادیکال ها و میانه رو ها تازه شد. نکته ای که در فایل صوتی ظریف هم بیان شده و این  موضوع نشان می دهد که ریشه این شکاف ابعاد جدی تری دارد و مدعیان دیروز این جریان را به گله و شکایت انداخته است. 

بازیگری رادیکالها
آقای ظریف در سخنان خود ضمن اعتراف به انحصارطلبی جریان چپ می‌گوید: «به نظر من جناح چپ توی انحصارطلبی، دست جناح راست رو از پشت می‌بنده. یه بار من به آقای خاتمی گفتم. گفتم این رفیق‌های شما وقتی که تند بودن، با ما مخالف بودن؛ می‌گفتن این لیبراله. الان هم که اومدن، از ما لیبرال‌تر شدن، هنوز هم با ما مخالفن.» خاطره ظریف از خاتمی نشان می دهد که مسیر ابتدایی تندورهای اصلاحات از هسته سخت دوم خردادی ها می گذرد و اکنون خاتمی که ظریف در خاطره اش او را یک لایه از رادیکال ها جدا کرده است، خود به چهره ای راد یکال بدل شده است. چهره ای که با همکاری یاران اتحاد ملتی کاملا و رسما به  جرگه تحریم کنندگان انتخابات  پیوست . حالا آوانگارد رادیکال های اصلاحات محسوب می شود. این طیف دقیقا همان طیفی هستند که به گفته ظریف دست دیگر جریان ها را در انحصار طلبی از پشت بسته اند. 

رویکرد اصلاح طلبان یا به قول آقای ظریف «جناح چپ» در انتخابات اخیر را می توان نمونه ای بارز از این اظهارات دانست. دقیقا همان برهه ای که رادیکال های اتحاد ملت سعی داشتند تا با ئارد آوردن فشار بر چهره های میانه رویی که در انتخابات شرکت کرده بودند، آنها را مجبور به انصراف کنند. همین رویکرد در تقابل با احزاب ندای ایرانیان، کارگزاران سازندگی و اعتماد ملی با دبیرکل جبهه اصلاحات و رادیکال های نزدیک به او دید. 

تقابلی که نه در یک مرحله بلکه در وهله های متعدد کوس اختلاف را در اردوگاه اصلاح طلبان به صدا درآورد و این اختلاف تا جایی پیش رفت که حتی شایعه جدایی ندای ایرانیان، کارگزاران سازندگی و اعتماد ملی از جبهه اصلاحات در هفته های منتهی به انتخابات منتشر شود و بعد هم با تکذیب یکی در میان چهره های میانه رو این شایعه خاتمه یافت. این رویکردی بود که سالها توسط کارشناسان مختلف مطرح می شد و حالا باردیگر با انتشار ناخواسته فایل صوتی ظریف، صدای این نظریه انحصار طلبی و فرد محور در اردوگاه اصلاحات این بار از لسان یکی از نزدیک ترین افراد نزدیک به این طیف یعنی محمدجواد ظریف شنیده شود. 

رادیکالیسمی که البته نه تنها شکست خورد و تحریم انتخابات توسط چهره های انحصار طلب به نتیجه نرسید، بلکه رای دادن یا ندادن سردمداران ان هم تاثیری در مشارکت مردمی نداشت و از طرفی تاثیری در رای آوردن یا نیاوردن معتدلین و مستقلین نداشت و حالا خاتمی و دوستان تحریمی باید در مقابل انتخاب مردم نظاره گر و پاسخگو باشند.

اظهارات اخیر ظریف در این فایل صوتی بیش از قابل تاسف بودن، قابل تامل است و یک سیر ایدئولوژیک در طیف سیاسی نزدیک به وی را نمایان می سازد که برای بررسی رفتارهای اجتماعی در برونداد سیاسی ایران، بسیار مهم است.  آقای ظریف، از این پس تاریخ انتشار قسمت بعدی سریال فایل های صوتی افشا شده شان را اعلام کنند تا بتوان خط داستانی بهتری برای این اظهارات متصور شد.

نظریه محبوب کاندیدای اجاره ای
در بخش دیگری از این فال صوتی ظریف استقبال جریان چپ از خودش برای نامزدی ریاست‌جمهوری را صرفا یک تاکنیک برای کسب قدرت عنوان می‌کند و می‌گوید: «درسته که من پیرارسال[۱۴۰۰] بالاترین رای رو آوردم در جبهه اصلاحات واسه رییس جمهوری. ولی اونم نه به خاطر عشق به من بود، به خاطر این بود که باور داشتن تنها کسی که شانس رای آوری داره، منم.» با این اظهارات ظریف می توان باز هم به علاقه دیرین اصلاح طلبان به کاندیدای اجاره ای در انتخابات پی برد. نظریه ای که از زمان مرحوم هاشمی رفسنجانی، ایده آل این جریان شده و همواره با یک نمودار سینوسی حمایت قبل از انتخابات و انتقاد پس از دوران دولت آن کاندیدا همراه است. دقیقا مثل اتفاقی که در دولت های یازدهم و دوازدهم تجربه شد، حمایت تمام قد اصلاح طلبان از روحانی در سال های  92 و 96 یکی از دلایل راه یافتن روحانی به پاستور بود و با گذشت چند سال و در سالهای واپسین دولت روحانی، کمتر اصلاح طلبی پیدا می شد که او را اصلاح طلب بداند و فاز نهایی «گردن نگرفتن» توسط این جریان به مرحله اجرا در آمد. 

احتمالا هدف گذاری در خصوص ظریف هم با همین دست فرمان انجام شده بود و البته پیداشت که ظریف هم به خوبی به این مورد پی برده است و تجربه سالها همکاری او و همقطارانش با این جریان به انها آموخته است که اصلاح طلبان فردی را که امکان رای آوردن بیشتری دارد، مورد نظر دارند تا با کنش ها  و حمایت های شب انتخاباتی بتوانند پیروزی در انتخابات را با کاندیدای اجاره ای تجربه کنند.

نکته مهم تری که از اظهارات ظریف در خصوص انتخابات 1400 استنباط می شود، چالش بدنه و وزن اجتماعی اصلاحات است. چالشی جدی که تا جایی پیش رفته که مهره اصلاح طلبی که شرایط و پایگاه رای مناسب انتخابات را دارا باشد، وجود ندارد و در همین مرحله است که رابطه عشق و نفرت اصلاح طلبان با آلترناتیو های اجاره ای آغاز می شود. در واقع عدم محبوبیت و از دست رفتن پایگاه اجتماعی و وزن سیاسی اصلاح طلبان را می توان یکی از اصلی ترین خاستگاه های نارضایتی های مردمی از دولت های اصلاح طلب دانست. 

برکناری به اتهام شرکت در انتخابات 

آقای ظریف در تحلیل خود از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ آقای جهانگیری و لاریجانی را فاقد محبوبیت و اقبال عمومی عنوان می‌کند و می‌گوید:«[سال ۱۴۰۰]جهانگیری رای نمی‌آورد. اشتباهی که اینا[شورای نگهبان] کردن، این بود که جهانگیری و لاریجانی را رد صلاحیت کردن. هیچ کدوم‌شون رای نمی‌آورد.» جدای از عدم صلاحیت ظریف برای بررسی تصمیمات شورای نگهبان اعتراف ناخواسته دیگر ظریف باز هم به عدم اقبال پایگاه رای مردمی نبت به چهره های اصلاح طلب اشاره دارد. 

طیفی از چهره ها که در انتخابات محک می خورند و معمولا در پایان با مقبولیت کم اجتماعیشان روبرو می شوند و این عدم مقبولیت را هم می توان در نتیجه همان سیاست های انحصار طلبانه تعریف کرد .چه بسا ظریف هم که مدعی رای آوردن است، اگر در انتخاباتی محک می خورد، اکنون جزئی از همین جماعت «رای نیار»ها محاسبه می شد. 

در بخش دیگری از این فایل صوتی مذکور، آقای ظریف همچنین درباره اقدام خودسرانه همتی برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ و برخورد روحانی با او می‌گوید: «[همتی] سرخود ثبت نام کرد. دیگران باهاش صحبت کرده‌ بودن که بره ثبت‌نام کنه ولی آقای روحانی باهاش برخورد کرد که چرا بدون هماهنگی رفتی. برکنارشم کرد.» که این موضوع باز هم الگو و سبقه ای تکراری در جریان اصلاح طلب است. در همین انتخابات اخیر و در زمانی که اتحاد ملت رویه تحریم انتخابات را دنبال می کرد، چند تن از اعضای این حزب به دلیل ثبت و نام و شرکت در انتخابات از سمت خودشان برکنار شدند و این نکته نشان می دهد که رفتار روحانی با همتی و رفتار رادیکال ها در انتخابات 1402 نیای مشترکی به نام «انحصارطلبی» دارند. 

مدافع دیروز برجام
ظریف در پایان این فایل صوتی اعتراف می‌کند که از بهار ۹۷ به بعد حتی مردم نیز شروع به انتقاد از برجام و بی‌فایده دانستن آن کرده بودند: «مردم از بهار ۹۷ شروع کردن می‌گفتن «برجام» هم که پایه‌ای نداشت. مردم می‌گفتنا! حاکمیت هم می‌گفت ولی مردم هم می‌گفتن.» اعترافی سخت برای ظریفی که در یک دهه اخیر تئوریسین و مدافع برجام بوده و حالا چنین راحت ارزش ده ساله خود را کنار می گذارد. جدای از ارزش، گره زدن 8 ساله مسائل مردم به برجم را کنار می گذارد و تنها برآیند دولت روحانی یعنی برجام را از معنا تهی می داند و این بار برخلاف ادعاهای قبلی که برجام را قبله گاه آمال مردم معرفی می کرد، تصویر واقعی و نا امید مردم نسبت به برجام را شرح داد.
اظهارات اخیر ظریف در این فایل صوتی بیش از قابل تاسف بودن، قابل تامل است و یک سیر ایدئولوژیک در طیف سیاسی نزدیک به وی را نمایان می سازد که برای بررسی رفتارهای اجتماعی در برونداد سیاسی ایران، بسیار مهم است.  آقای ظریف، از این پس تاریخ انتشار قسمت بعدی سریال فایل های صوتی افشا شده شان را اعلام کنند تا بتوان خط داستانی بهتری برای این اظهارات متصور شد.