شهدای ایران: یکی از خصلت های اخلاقی مهم که در دین مبین اسلام تاکید فراوانی بر آن شده انصاف است. انصاف به معنای عدالت ورزی و اجرای قسط و اقرار به حقوق مردم و ادای آن هاست و اینکه هر خیری را برای خود می‌‌خواهیم برای دیگران هم بخواهیم و هر زیان و ضرری که برای خود نمی‌پسندیم برای دیگران هم نپسندیم.
البته رسیدن به این مرتبه که انسان نسبت به اطرافیانش انصاف کامل را رعایت کند کار ساده ای نیست زیرا شیطان با خصلت هایی همچون حسد، خودپسندی و... سد هایی بر سر راه انصاف قرار می دهد.
از طرفی انصاف به گونه های مختلفی در زندگی ما وجود دارد گاهی انصاف باید سخن گفتن باشد –که امروز این خصلت تقریبا در بین جامعه ما در حال انقراض است!- گاهی انصاف در قضاوت کردن نسبت به دیگران است -که این هم در حال ازمحلال است!- و گاهی انصاف در معامله که از قضا این هم در بازارهای ما به ندرت یافت می شود!
پیامبر اکرم(ص) در سفارش به امام علی(ع) فرموده است:
«سه چیز سرور اعمال هستند انصاف، مواسات و ذکر خدا.»
در حدیثی از امام صادق(ع) از این سه خصلت به سخت‌ترین تکالیف الهی بر بندگان یاد کرده و فرموده است:
«سخت‌ترین تکالیف الهی بر بندگان سه چیز است:
۱- اول رعایت انصاف میان خود و دیگران به‌طوری‌که چنان با برادر مسلمانش رفتار کند که دوست دارد او با وی چنان رفتاری داشته باشد
۲- دوم مساوات در مال نسبت به برادر دینی خود
۳- سوم در هر حال به یاد خدا باشد
البته مقصود از یاد کردن خدا  این نیست که پیوسته «سبحان الله و الحمدلله» بگوید بلکه مقصود این است که اگر با کار حرامی مواجه شد خدا را در نظر بیاورد و آن کار را انجام ندهد».
سه نکته:
** شبیه ترین افراد به پیامبر (ص) چه کسانی اند؟
در روایات داریم نبی مکرم اسلام (ص) چهار معیار را برای شبیه ترین افراد به‌ وجود مبارکشان ارائه داده که یکی از آن‌ها «انصادف» است چنان‌که به علی (ع) فرمود «آیا تو را خبر ندهم که اخلاق کدام یک از شما به من شبیه تر است؟ عرض کردند آری! ای رسول خدا، فرمود، آن کس که از همه شما خوش اخلاق‌تر و بردبارتر و به خویشاوندانش، نیکوکارتر و با انصاف‌تر باشد».
 
** دعای امام زمان (عج) درباره انصاف مسئولان درباره مردم
در دعای زیبای مأثور از امام زمان (عج) آمده: «اللهم ارزقنا توفیق الطاعة ... و علی الرعیة بالانصاف» این جمله نشان می‌دهد که کارگزاران حکومت باید نسبت به رعیت و توده مردم با انصاف رفتار کنند، هم‌چنان‌که مولای متقیان علی(ع) به مالک اشتر به همین موضوع فرمان می‌دهد، زیرا محور و اساس جامعه اسلامی بر انصاف استوار است.
امام على(ع) در فرمان خود به مالک اشتر می‌فرماید: «نسبت به خدا و بندگانش انصاف را از دست مده و نسبت به اطرافیان و خانواده و زیردستانت انصاف داشته باش که اگر انصاف پیشه خود نسازى ستم کرده‏‌اى و کسى‌که به بندگان خدا ستم کند خدا دشمن اوست و کسى‌که خدا دشمن او باشد دلیلش را باطل می‌کند [عذرش را نمی‌پذیرد] و چنین شخصى با خدا در جنگ است مگر آنکه دست از ستم بردارد و توبه کند».
 
** ماجرای شنیدنی انصاف شیخ رجبعلی خیاط با مستاجرش
یكی از شاگردان شيخ رجبعلی خیاط چنين توصيف می‌كند:
جناب شیخ یکی از اتاقهای منزلش را به یک راننده تاکسی، به نام « مشهدی یدا... »،اجاره داد. مبلغ اجاره ماهی ۲۰ تومان بود. تا این که همسر راننده وضع حمل کرد و دختری به دنیا آورد،. هنگامی که در گوش نوزاد اذان و اقامه گفت، یک دو تومانی پر قنداقش گذاشت و فرمود: آقا یدا...! حالا خرجت زیاد شده. از این ماه به جای بیست تومان، هجده تومان بدهید.