شهدای ایران: سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در 24 خردادماه سال جاری و در یک اظهار نظر رسمی در جریان مذاکرات نهایی هسته ای، با اشاره به ابعاد مختلف توافق  با غرب گفته بود: از اقتضائات توافق ایران و ۱+۵ این است که پرونده‌های PMD که همه تحریم‌های ضدایرانی براساس آن اعمال شده پاک شود.

علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در همان ایام حرف عراقچی را تکرار کرده و گفته بود: مسئله PMD باید تا ۱۵ دسامبر حل و فصل شود .اگر این مساله حل نشود در این صورت آژانس بازنده خواهد بود زیرا این مسئله پشتوانه‌ای سیاسی دارد.

این سخنان و پا فشاری  دیپلماتهای کشورمان بر بسته شدن پرونده ابعاد احتمالی نظامی در پرونده هسته ای ایران (PMD) باعث شد تا یوکیا آمانو چند روز بعد یعنی در 13 تیرماه در حین ورورد به هتل کوبورگ، محل مذاکرات هسته ای، بگوید: تکلیف PMD  تا پایان سال مشخص می‌شود.

این سخن آمانو به عنوان یکی از مهمترین نکات مذاکرات ایران و غرب در همان ایام به تیتر یک اغلب رسانه ها تبدیل شد و اخبار و تحلیل های فراوانی در خصوص آن منتشر شد.

از آن زمان تا کنون نیز تلاش های ایران برای بسته شدن این پرونده به صورت حداکثری ادامه داشته است و همراه با ادامه مذاکرات هسته ای همکاری ها با آژانس انرژی اتمی نیز با تمام توان پی گرفته شده است. تا جایی که حتی آمانو به تهران آمده به پارچین سر زده است و نمونه برداری های آن را با خود به آژانس برده و صحت آن و عدم وجود مورد مشکوکی در نمونه ها را تایید کرده است.

در این مدت مسئولان ایران به صورت مکرر بر بسته شدن این پرونده تاکید داشته اند و سخنان آنها حتی در واکنش به کوچکترین اظهار نظر های متفاوت در این خصوص جدی بوده و نشانگر حساسیت آنها نسبت به ادامه این دستاویز سیاسی برای غرب بوده است.

مرضیه افخم سخنگوی سابق وزارت امور خارجه مکررا از آژانس میخواهد که  پرونده PMD را مختومه کند.  او می گوید: ایران با حسن نیت به تعهداتش طبق نقشه راه با آژانس برای حل مسائل گذشته عمل کرد و اینک آژانس در موقعیتی قرار دارد که می تواند با ارائه ارزیابی نهایی‌اش، این پرونده را برای همیشه مختومه اعلام کند

رضا نجفی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس حتی به اظهارات یک کارشناس آمریکایی هم واکنش نشان می دهد و می گوید: طرف‌های مقابل هم می‌دانند که شرط اجرای برجام بسته شدن پرونده PMD است. او میگوید براساس بند ١٤ برجام ١+٥ متعهدند قطعنامه‌ای را به شورای حکام آژانس ارائه دهند که هدف آن بستن موضوع پی ام دی است.

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی هم در همین زمینه می‌گوید: منصفانه آن است که پرونده PMD بسته شود. او در 25 آبانماه گذشته با رد برخی زمزمه طرف‌های آمریکایی درباره موضوع پی ام دی در اجرای برجام اشاره می کند: در موضوع پی ام دی معیار ما قیدهای رهبر معظم انقلاب است.

این سخنان مسئولان مختلف کشور اما وقتی در کنار متن 9 الزام رهبری انقلاب در مساله برجام گذاشته می شود، نشان می‌دهد که ابراز نگرانی و حساسیت آنها از چه اهمیت بالایی برخوردار بوده است. چرا که حضرت آیت الله خامنه ای در دستوری رسمی و حکمی تاریخی در نامه ای به رئیس جمهور بیان می کنند که:  اقدام در مورد نوسازی کارخانه‌ی اراک و معامله اورانیوم غنی‌‌شده موجود در برابر کیک زرد با دولت خارجی در صورتی آغاز خواهد شد که آژانس، پایان پرونده‌ موضوعات حال و گذشته (PMD) را اعلام نماید.

از این رو بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ارتباط تلفنی با بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما تاکید می کند: توافق هسته ای بر اساس شروط مقام معظم رهبری تدوین شده است.

از سوی دیگر و در همین چهارشنبه گذشته هم سید عباس عراچی باری دیگر در این خصوص اظهار نظر جدی و مهمی کرد. معاون وزیر امور خارجه در برنامه تیتر امشب با هشدار به طرف غربی در مساله PMD گفت: اگر پنجره‌ای در پرونده PMD باز بماند به این معنا که این موضوع بتواند در آینده نیز مطرح شود به این معناست که برجام متوقف خواهد شد و ما اقدامات هسته‌ای‌مان را از سر می‌گیریم.

با همه این تفاسیر اما یوکیو آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست فصلی شورای حکام که از روز پنجشنبه در وین آغاز شده است در گزارشی که درباره فعالیت های کشورهای مختلف آژانس ارائه می داد، زمانی که به ایران رسید بازهم گزارش خود درباره ایران را با "عدم اطمینان از فعالیت نظامی هسته‌ای" ارائه کرد.

وی در افتتاحیه این نشست اولین پالس منفی خود را به سمت ایران ارسال کرد و علیرغم اعلام اینکه طبق توافق قبلی قرار است گزارش PMD مربوط به ایران را هفته آینده ارائه ‌کند، بر طبق روال گذشته، گفت که نمیتواند اطمینان حاصل کند ایران فعالیت نظامی هسته ای نداشته و نخواهد داشت.

اما این ختم ماجرا نبود، او در ادامه برنامه های نشست شورای حکام و  زمانی که میخواست درباره دوم دسامبر یعنی روزی که قرار است گزارش خود در خصوص مسائله PMD در ایران را ارائه کند گفت: هنوز برخی از سوالات درباره گذشته اتمی ایران بی پاسخ مانده است. گزارش من سیاه و سفید نخواهد بود؛ گزارش من همانند یک معمای جورچین است که بخش‌های مختلف آن در اختیار آژانس است

رسانه ها و کارشناسان که  قبلا نیز در این مورد هشدار داده بودند و بیان کرده بودند امکان بسته شدن این پرونده به عنوان دستاویز اصلی غرب برای مساله هسته ای ایران بعید به نظر می رسد،  امروز نیز این سخنان یوکیا آمانو را ر تناقض کامل با اظهارات قبلی او در خصوص بستن پرونده PMD ارزیابی کردند.

بعیدی نژاد عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در اولین واکنش گفت: آن چیزی که ما از گزارش آژانس انتظار داریم این است که این گزارش ارزیابی نهایی کاملی از برنامه هسته ایران ارائه کند ، ارزیابی نهایی آژانس در قبال موضوع پی.ام.دی که یک مساله قدیمی شده است و ابعاد پیچیده ای دارد. ارزیابی آژانس باید بتواند روشن کند که آژانس تمام پاسخ های خود را در قبال مساله پی.ام.دی از ایران به دست آورده است و می تواند این ارزیابی نهایی را به جامعه بین المللی ارائه کند.

حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان هم در واکنش بعدی نوشت: ترجمه روان مصاحبه اخیر آمانو یعنی "پرونده‌ هسته‌ای ایران هرگز بسته نمی‌شود"

با این شرایط مردم و رسانه ها در انتظار اخبار جدید و همچنین بیان نظر مسئولان ایرانی نیز خواهند بود و البته باید منتظر بود و دید که آیا تا دوم دسامبر نظر یوکیا آمانو درباره گزارش خود تغییر خواهد کرد و یا خیر و آیا نهایتا با گزارش وی نسبت به مختومه اعلام کردن PMD ، برجام در مسیر بدون مانع برای اجرا خواهد افتاد؟