مکانی که به نام «قبرستان انگلیسی‌ها» در بوشهر معروف شده، محل دفن اجساد افسران و سربازان ارتش انگلیسی است که در تجاوز سال‌های پس از ۱۸۵۶ میلادی و جنگ جهانی اول در خاک ایران کشته‌اند.
شهدای ایران: بوشهری ها سالهاست که تابلویی را بالای قبرستان انگلیسی ها نصب کرده اند که آن را قبرستان متجاوزین انگلیسی نام گذاری کرده اند. قبرستانی که یادآور روزهای استعمارگری انگلیس در جنوب ایران و شجاعت مردم بوشهر است. در معرفی این قبرستان آمده است: «این قبرستان برای سربازان انگلیسی است که اکثر آن‌ها در نبرد با «سرهنگ باقرخان تنگستانی» و «رئیس‌علی دلواری» کشته شده‌اند.»
این قبرستان را اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر در سال ۷۹ در لیست آثار ملی ایران قرار داده است؛ این در حالی است که این مقبره حالا کم‌کم در حال تغییر کاربری به منطقه مسکونی است. بر اساس عکس‌های قدیمی این قبرستان، زمانی صلیب‌های بزرگی بالای مقبره‌ها وجود داشته که اکنون هیچ اثری از آن یافت نمی‌شود. امروز در قبرستان انگلیسی‌ها تنها چند قطعه سنگ شکسته دیده می‌شود که خار و خاشاک، زباله و اجساد حیوانات و پرندگان آن را در بر گرفته، قبرها تبدیل به باغچه شده‌اند و تنها سنگ‌نبشته روی یکی از قبرها باقی مانده است.
رئیس‌علی دلواری کیست؟
«رئیس علی» فرزند «رئیس محمد» در سال ۱۲۶۱ در دهستانی از توابع بوشهر به دنیا آمد. رئیس‌علی بعد از این که قوای انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت. پس از اشغال بوشهر، نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را می کنند. محلی که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند.
رییس‌علی همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شده و نیروهای متجاوز که نزدیک به پنج هزار نفر بودند را تار و مار می کند. قیام مردم تنگستان به رهبری وی هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و در نتیجه دفاع از استقلال وطن.
جنگ دلیران تنگستان به رهبری رئیس علی تا شهریور ۱۲۹۴ ادامه پیدا کرد و انگلیسی‌ها نتوانستند او و یارانش را شکست دهند. رئیس‌علی در سال ۱۲۹۴ در محلی به نام «تنگک صفر» توسط فردی نفوذی به نام «غلام‌حسین تنگکی»، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی کشته شد. پیکر او را بنابر وصیتش، در جوار حرم علی‌بن‌ابیطالب در وادی‌السلام دفن شده است.
*مجله مهر
این قبرستان را اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر در سال ۷۹ در لیست آثار ملی ایران قرار داده است؛ این در حالی است که این مقبره حالا کم‌کم در حال تغییر کاربری به منطقه مسکونی است. بر اساس عکس‌های قدیمی این قبرستان، زمانی صلیب‌های بزرگی بالای مقبره‌ها وجود داشته که اکنون هیچ اثری از آن یافت نمی‌شود. امروز در قبرستان انگلیسی‌ها تنها چند قطعه سنگ شکسته دیده می‌شود که خار و خاشاک، زباله و اجساد حیوانات و پرندگان آن را در بر گرفته، قبرها تبدیل به باغچه شده‌اند و تنها سنگ‌نبشته روی یکی از قبرها باقی مانده است.
رئیس‌علی دلواری کیست؟
«رئیس علی» فرزند «رئیس محمد» در سال ۱۲۶۱ در دهستانی از توابع بوشهر به دنیا آمد. رئیس‌علی بعد از این که قوای انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت. پس از اشغال بوشهر، نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را می کنند. محلی که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند.
رییس‌علی همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شده و نیروهای متجاوز که نزدیک به پنج هزار نفر بودند را تار و مار می کند. قیام مردم تنگستان به رهبری وی هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و در نتیجه دفاع از استقلال وطن.
جنگ دلیران تنگستان به رهبری رئیس علی تا شهریور ۱۲۹۴ ادامه پیدا کرد و انگلیسی‌ها نتوانستند او و یارانش را شکست دهند. رئیس‌علی در سال ۱۲۹۴ در محلی به نام «تنگک صفر» توسط فردی نفوذی به نام «غلام‌حسین تنگکی»، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی کشته شد. پیکر او را بنابر وصیتش، در جوار حرم علی‌بن‌ابیطالب در وادی‌السلام دفن شده است.
*مجله مهر
