زعیم انقلاب در یکی از دیدارهای خود با خانواده های گرامی شهیدان فرمودند: «آنچه که مهم است، حفظ راه شهداست؛ یعنی پاسداری از خون شهدا. این، وظیفه اوّلِ ماست. در قبال شهدا، همه هم موظّفیم.
به گزارش شهدای ایران؛ رهبر عزیز انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای همواره تأکید فراوانی بر حفظ و نشر فرهنگ حماسه و شهادت داشته و در مناسبت ها و دیدارهای مختلف به این مهم اشاره می نمایند. گاهی اشارات و رهنودهای ایشان با استقبال خوب فعالین این مقوله روبرو شده و گاهی هم مورد غفلت قرار می گیرد. در این نوشتار سعی شده تا به چند جمله از گفتار امام خامنه ای اشاره شود. بی شک نمونه های بسیاری از این دست در کلام رهبر موجود است که نباید از نگاه کارشناسانۀ اهل فن دور بماند.
زعیم انقلاب در یکی از دیدارهای خود با خانواده های گرامی شهیدان فرمودند: «آنچه که مهم است، حفظ راه شهداست؛ یعنی پاسداری از خون شهدا. این، وظیفه اوّلِ ماست. در قبال شهدا، همه هم موظّفیم. نه این که بعضی وظیفه دارند و بعضی ندارند. البته کسانی که مسؤولیتی دارند و شانه‌های آنها زیر بار مسؤولیتهای بزرگ یا کوچک قرار گرفته است، وظیفه بیشتری دارند». این فرمایش ایشان در اردیبهشت سال 1376 حفظ راه شهدا را به عنوان یک وظیفۀ همگانی مورد تأکید قرار می دهد.
بدیهی است که حفظ یک چیز متوقف بر شناخت آن است و باید اینگونه نتیجه گرفت که همۀ افراد و اقشار جامعه در مرحلۀ نخست موظف به شناخت راه شهیدان و در مرحلۀ بعد مکلف به پاسداری از آن هستند. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در ادامۀ این دیدار با تفسیر مقام شهید به نکات ارزشمندی اشاره می فرمایند که بازخوانی آن ضروری به نظر می رسد.
«شهید، چیز عظیم و حقیقت شگفت‌آوری است. ما چون به مشاهده شهدا عادت کرده‌ایم و گذشتها و ایثارها و عظمتها و وصایا و راهی که آنها را به شهادت رساند، زیاد دیده‌ایم، عظمت این حقیقت نورانی و بهشتی برایمان مخفی میماند؛ مثل عظمت خورشید و آفتاب که از شدّت ظهور، برای کسانی که دائم در آفتابند، مخفی میماند.
در دوران گذشته، وقتی که یک نمونه از این نمونه‌های شهدای امروز ما، از تاریخ صدر اسلام انتخاب و معرفی میشد و شرح حال او بیان میگردید، تغییر واضح و شگفت‌آوری در دلها و جانها و حتی در همها و نیّتها به وجود میآورد. هر یک از این ستارگان درخشان، میتواند عالمی را روشن کند. بنابراین، حقیقت شهادت حقیقت عظیمی است.
اگر این حقیقت، به وسیله کسانی که امروز در قبال شهیدان مسؤولیت دارند، زنده بماند، حفظ و تقدیس گردد و بزرگ نگاه داشته شود، همیشه تاریخ آینده ما، از این ایثار بزرگی که آنان کردند، بهره خواهد برد. همچنان که تاریخ بشریّت، هنوز از خون به ناحق ریخته سرور شهیدان تاریخ، حضرت ابی‌عبداللَّه‌الحسین علیه الصّلاة والسّلام بهره می‌برد؛ چون کسانی که وارث آن خون بودند، مدبّرانه‌ترین و شیواترین روشها را برای زنده نگهداشتن این خون به کار بردن»
ندیدن بزرگی و اصل ماجرا بر اثر عادت یکی از آفاتی است که در بیان امام به چشم می خورد. شاید برخی از حرفهای سطحی و جاهلانه از همین جا شروع شده است که سعی دارد به بهانۀ دور دست نبودن مقام شهادت، جایگاه شهید را هم پایین بیاورد. این درست است که همه ما می توانیم به مقام و رتبۀ شهادت برسیم لکن این امر چیزی از آن ارزش والا و خدایی کم نمی کند. رهبر فرزانه و دانشمند انقلاب شأن شهید در ادارۀ حکومت را با نور وجود مبارک حضرت امام حسین (ع) قیاس کرده اند و این یعنی ما و تاریخ این سرزمین به فیض و برکت این منتخبین خدا نیازمندیم.
بدون تعارف باید عرض کنیم که احترام غرب زده، سطحی و مبتنی بر روابط معمولی شهروندی دردی از فرهنگ انقلابی ایران دوا نمی کند. باید به خودمان بیاموزیم که شهیدان بایستگی لازم برای هدایت قلبهای ما را دارا هستند و ما برای رسیدن به کمال در زندگی دینی و دنیایی به این دردانه های هستی نیازمندیم. ناگفته نماند که گفتن از شهید و فرهنگ شهادت بدون اتخاذ شیوه های صحیح آن خطرناک و بی اثر خواهد بود. حضرت آقا در همین فرمایش هم به روش های شیوا و مدبرانه فرمان داده اند. بکارگیری شیوه های متناسب و کارشناسی شده بر اساس شناخت جنس و نیازهای مخاطب یکی از موکدات همیشگی بیانات رهبر انقلاب است. ایشان در دیداری که با اعضاى ستاد کنگره‌ى بزرگداشت سه هزار شهید استان سمنان داشتند اهمیت این موضوع را به شکل دیگری تشریح نمودند.
حضرت امام خامنه ای در تذکری مهم فرمودند: « نگاه کنید ببینید که چه چیزی است که می تواند دل این جوان را درگیر کند با مسئله‌ی ایمان، با مسئله‌ی ایثار، پایبندی او را عمیق‌تر و وابستگی او را به این فکر مستحکم‌تر کند، این را مطالعه کنید؛ این چیزی نیست که به‌آسانی انسان بتواند به آن دست پیدا کند. هم مخاطب را باید شناخت که امروز مخاطبین ما ده‌ها میلیون هستند که بسیاری جوانند؛ اعم از آنهایی که در دانشگاهند یا در دبیرستانند یا در فضاهای دیگری زندگی میکنند؛ اینها همه مخاطبان ما هستند، هم مخاطب را باید شناخت، ظرفیّتهای او را باید دانست؛ هم چگونگی حرف‌زدن با مخاطب را باید یاد گرفت. این خیلی مهم است»
از سیاق کلام به سادگی این حقیقت فهمیده می شود که برای ورود به این میدان باید به سلاح دانش مجهز شد. شکی نیست که فراگیر شدن تکنولوژی مدرن و فرود آمدن حجم عظیمی از داده های درست و غلط بر سر جوامع امروزی به دست گرفتن اختیار دلهای جوان را سخت می کند لکن معرفی صحیح شهید و شهادت بر پایۀ باورهای اصیل اسلام و انقلاب گره گشای این مشکل است. استفاده از شگردهای نوین ارتباطی و راهبردهای موثر تبلیغاتی اثر حرف و کلام ما را چندین برابر خواهد کرد.
امام در بخش دیگری از فرمایشات خویش به اعضاى ستاد کنگره‌ى بزرگداشت سه هزار شهید استان سمنان اضافه کردند که: « از آقایان علما استفاده کنید، از کسانی که تجربه‌ی مسائل ارتباطی دارند استفاده کنید و از بین این مسائلی که وجود دارد گزینش کنید. از هنر حدّاکثر استفاده را باید کرد؛ اشاره کردید به سرود؛ این خیلی مهم است. اگر بتوانید یک سرود زیبای اثرگذار خوش‌مضمون درست کنید، جوری که بچّه‌ها وقتی در کوچه راه میروند، از خانه به مدرسه میروند، زیر لبشان آن را زمزمه کنند، یک کار بسیار بزرگی کرده‌اید؛ یعنی استفاده‌ی از هنر به شکل صحیح؛ این کار شما را آسان میکند، تسهیل میکند. به‌هرحال باید تلاش کرد، باید کار کرد»
به هر حال و با نظر به رهنمودهای علمدار انقلاب عظمت زنده نگهداشتن یاد و نام و راه شهیدان یکی از مهمترین ملزومات انقلاب و نظام است که کوچکترین تعلل در این مورد زیان های جبران نشدنی بسیاری را در پی خواهد داشت. اگر جامعه ای مترقی و مملکتی آباد می خواهیم باید دست به دامان شهیدان بشویم. در پایان و بدون شرح و برداشت چند گوهر دیگر از کلام امام را با هم بخوانیم:
« شهدای ما، هر قطره خونشان توانست اکسیری بشود برای تبدیل عنصرهای پَست و نخاله‌ی وجود ما به عنصرهای والا و باشرف. شهدا خودشان متحول شدند و در ارواح جوانان ما و مردم ما تحول آفریدند. جوانهای امروز نه امام را که مظهر قداست و شرف و نمونه‌ی برترین اولیا بعد از معصومین بود، دیده‌اند، نه دوران جنگ را تجربه کرده‌اند، نه سختیهای دورانهای قبل از انقلاب را دیده‌اند؛ اما همین جوانهای امروز با روحیه‌ی آماده و قوی، با ذهن روشن و عزم راسخ ایستاده‌اند. این بر اثر چیست؟ این همان تزریق خون است که شهیدان ما به این انقلاب انجام دادند؛ شهیدان ما را زنده کردند. این، یک ذخیره است. این ذخیره را ملت ایران باید حفظ کند» - 27 اردیبهشت 1386
«من تشکر میکنم از کسانی که یادواره‌های شهدا، کنگره‌های بزرگداشت شهدا را با محتواها و مضمونهای قوی و عالی در سراسر کشور برگزار کردند و همچنین از آن کسانی که یاد و خاطره‌ی شهیدان را در کتابها تدوین و پخش کردند. بنده خودم از این کتابها هر چه دستم برسد میخوانم و بهره‌مند میشوم؛ حقیقتاً بهره‌مند میشوم. انسان لذت می‌برد؛ از لحاظ روحی ابتهاج پیدا میکند وقتی این شرح حالها را میخواند. نگذارید این خط متوقف بشود» - 27 اردیبهشت 1386
«من عقیده‌ی راسخ دارم بر اینکه یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است؛ این یک نیازی است که ما - چه آدمهای مقدّس‌مآب و متدینی باشیم؛ چه آدمهایی باشیم که خیلی هم مقدّس‌مآب نیستیم، امّا به سرنوشت این کشور و به سرنوشت این مردم علاقه‌مندیم - هرجور که فکر بکنید، بزرگداشت شهدا برای آینده‌ی این کشور، حیاتی و ضروری است. فرهنگ شهادت یعنی فرهنگ تلاش کردن با سرمایه‌گذاری از خود برای اهداف بلندمدّت مشترک بین همه‌ی مردم؛ که البتّه در مورد ما آن اهداف، مخصوص ملّت ایران هم نیست، برای دنیای اسلام بلکه برای جهان بشریت است. این فرهنگ در جامعه‌ای اگر جا افتاد، درست نقطه‌ی مقابل فرهنگ فردگرایی غربی امروز [است] که همه‌چیز را برای خود و با محاسبه‌ی شخصی می‌سنجند؛ برای همه‌چیز یک قیمت اسکناسی و پولی قائلند و آن، به دست آوردن آن پول است؛ این درست نقطه‌ی مقابل آن فرهنگ است؛ یعنی «وَ یؤثِرونَ عَلی اَنفُسِهِم»؛ اینها کسانی هستند که ایثار میکنند؛ فرهنگ ایثار، فرهنگ گذشت، فرهنگ مایه گذاشتن از خود برای سرنوشت جامعه و برای سرنوشت مردم. این فرهنگ اگر عمومی شد، این کشور و هر جامعه‌ای که این فرهنگ را داشته باشد، هرگز متوقّف نخواهد شد؛ به عقب بر نخواهد گشت و پیش خواهد رفت» - 27 بهمن
1393
زعیم انقلاب در یکی از دیدارهای خود با خانواده های گرامی شهیدان فرمودند: «آنچه که مهم است، حفظ راه شهداست؛ یعنی پاسداری از خون شهدا. این، وظیفه اوّلِ ماست. در قبال شهدا، همه هم موظّفیم. نه این که بعضی وظیفه دارند و بعضی ندارند. البته کسانی که مسؤولیتی دارند و شانه‌های آنها زیر بار مسؤولیتهای بزرگ یا کوچک قرار گرفته است، وظیفه بیشتری دارند». این فرمایش ایشان در اردیبهشت سال 1376 حفظ راه شهدا را به عنوان یک وظیفۀ همگانی مورد تأکید قرار می دهد.
بدیهی است که حفظ یک چیز متوقف بر شناخت آن است و باید اینگونه نتیجه گرفت که همۀ افراد و اقشار جامعه در مرحلۀ نخست موظف به شناخت راه شهیدان و در مرحلۀ بعد مکلف به پاسداری از آن هستند. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در ادامۀ این دیدار با تفسیر مقام شهید به نکات ارزشمندی اشاره می فرمایند که بازخوانی آن ضروری به نظر می رسد.
«شهید، چیز عظیم و حقیقت شگفت‌آوری است. ما چون به مشاهده شهدا عادت کرده‌ایم و گذشتها و ایثارها و عظمتها و وصایا و راهی که آنها را به شهادت رساند، زیاد دیده‌ایم، عظمت این حقیقت نورانی و بهشتی برایمان مخفی میماند؛ مثل عظمت خورشید و آفتاب که از شدّت ظهور، برای کسانی که دائم در آفتابند، مخفی میماند.
در دوران گذشته، وقتی که یک نمونه از این نمونه‌های شهدای امروز ما، از تاریخ صدر اسلام انتخاب و معرفی میشد و شرح حال او بیان میگردید، تغییر واضح و شگفت‌آوری در دلها و جانها و حتی در همها و نیّتها به وجود میآورد. هر یک از این ستارگان درخشان، میتواند عالمی را روشن کند. بنابراین، حقیقت شهادت حقیقت عظیمی است.
اگر این حقیقت، به وسیله کسانی که امروز در قبال شهیدان مسؤولیت دارند، زنده بماند، حفظ و تقدیس گردد و بزرگ نگاه داشته شود، همیشه تاریخ آینده ما، از این ایثار بزرگی که آنان کردند، بهره خواهد برد. همچنان که تاریخ بشریّت، هنوز از خون به ناحق ریخته سرور شهیدان تاریخ، حضرت ابی‌عبداللَّه‌الحسین علیه الصّلاة والسّلام بهره می‌برد؛ چون کسانی که وارث آن خون بودند، مدبّرانه‌ترین و شیواترین روشها را برای زنده نگهداشتن این خون به کار بردن»
ندیدن بزرگی و اصل ماجرا بر اثر عادت یکی از آفاتی است که در بیان امام به چشم می خورد. شاید برخی از حرفهای سطحی و جاهلانه از همین جا شروع شده است که سعی دارد به بهانۀ دور دست نبودن مقام شهادت، جایگاه شهید را هم پایین بیاورد. این درست است که همه ما می توانیم به مقام و رتبۀ شهادت برسیم لکن این امر چیزی از آن ارزش والا و خدایی کم نمی کند. رهبر فرزانه و دانشمند انقلاب شأن شهید در ادارۀ حکومت را با نور وجود مبارک حضرت امام حسین (ع) قیاس کرده اند و این یعنی ما و تاریخ این سرزمین به فیض و برکت این منتخبین خدا نیازمندیم.
بدون تعارف باید عرض کنیم که احترام غرب زده، سطحی و مبتنی بر روابط معمولی شهروندی دردی از فرهنگ انقلابی ایران دوا نمی کند. باید به خودمان بیاموزیم که شهیدان بایستگی لازم برای هدایت قلبهای ما را دارا هستند و ما برای رسیدن به کمال در زندگی دینی و دنیایی به این دردانه های هستی نیازمندیم. ناگفته نماند که گفتن از شهید و فرهنگ شهادت بدون اتخاذ شیوه های صحیح آن خطرناک و بی اثر خواهد بود. حضرت آقا در همین فرمایش هم به روش های شیوا و مدبرانه فرمان داده اند. بکارگیری شیوه های متناسب و کارشناسی شده بر اساس شناخت جنس و نیازهای مخاطب یکی از موکدات همیشگی بیانات رهبر انقلاب است. ایشان در دیداری که با اعضاى ستاد کنگره‌ى بزرگداشت سه هزار شهید استان سمنان داشتند اهمیت این موضوع را به شکل دیگری تشریح نمودند.
حضرت امام خامنه ای در تذکری مهم فرمودند: « نگاه کنید ببینید که چه چیزی است که می تواند دل این جوان را درگیر کند با مسئله‌ی ایمان، با مسئله‌ی ایثار، پایبندی او را عمیق‌تر و وابستگی او را به این فکر مستحکم‌تر کند، این را مطالعه کنید؛ این چیزی نیست که به‌آسانی انسان بتواند به آن دست پیدا کند. هم مخاطب را باید شناخت که امروز مخاطبین ما ده‌ها میلیون هستند که بسیاری جوانند؛ اعم از آنهایی که در دانشگاهند یا در دبیرستانند یا در فضاهای دیگری زندگی میکنند؛ اینها همه مخاطبان ما هستند، هم مخاطب را باید شناخت، ظرفیّتهای او را باید دانست؛ هم چگونگی حرف‌زدن با مخاطب را باید یاد گرفت. این خیلی مهم است»
از سیاق کلام به سادگی این حقیقت فهمیده می شود که برای ورود به این میدان باید به سلاح دانش مجهز شد. شکی نیست که فراگیر شدن تکنولوژی مدرن و فرود آمدن حجم عظیمی از داده های درست و غلط بر سر جوامع امروزی به دست گرفتن اختیار دلهای جوان را سخت می کند لکن معرفی صحیح شهید و شهادت بر پایۀ باورهای اصیل اسلام و انقلاب گره گشای این مشکل است. استفاده از شگردهای نوین ارتباطی و راهبردهای موثر تبلیغاتی اثر حرف و کلام ما را چندین برابر خواهد کرد.
امام در بخش دیگری از فرمایشات خویش به اعضاى ستاد کنگره‌ى بزرگداشت سه هزار شهید استان سمنان اضافه کردند که: « از آقایان علما استفاده کنید، از کسانی که تجربه‌ی مسائل ارتباطی دارند استفاده کنید و از بین این مسائلی که وجود دارد گزینش کنید. از هنر حدّاکثر استفاده را باید کرد؛ اشاره کردید به سرود؛ این خیلی مهم است. اگر بتوانید یک سرود زیبای اثرگذار خوش‌مضمون درست کنید، جوری که بچّه‌ها وقتی در کوچه راه میروند، از خانه به مدرسه میروند، زیر لبشان آن را زمزمه کنند، یک کار بسیار بزرگی کرده‌اید؛ یعنی استفاده‌ی از هنر به شکل صحیح؛ این کار شما را آسان میکند، تسهیل میکند. به‌هرحال باید تلاش کرد، باید کار کرد»
به هر حال و با نظر به رهنمودهای علمدار انقلاب عظمت زنده نگهداشتن یاد و نام و راه شهیدان یکی از مهمترین ملزومات انقلاب و نظام است که کوچکترین تعلل در این مورد زیان های جبران نشدنی بسیاری را در پی خواهد داشت. اگر جامعه ای مترقی و مملکتی آباد می خواهیم باید دست به دامان شهیدان بشویم. در پایان و بدون شرح و برداشت چند گوهر دیگر از کلام امام را با هم بخوانیم:
« شهدای ما، هر قطره خونشان توانست اکسیری بشود برای تبدیل عنصرهای پَست و نخاله‌ی وجود ما به عنصرهای والا و باشرف. شهدا خودشان متحول شدند و در ارواح جوانان ما و مردم ما تحول آفریدند. جوانهای امروز نه امام را که مظهر قداست و شرف و نمونه‌ی برترین اولیا بعد از معصومین بود، دیده‌اند، نه دوران جنگ را تجربه کرده‌اند، نه سختیهای دورانهای قبل از انقلاب را دیده‌اند؛ اما همین جوانهای امروز با روحیه‌ی آماده و قوی، با ذهن روشن و عزم راسخ ایستاده‌اند. این بر اثر چیست؟ این همان تزریق خون است که شهیدان ما به این انقلاب انجام دادند؛ شهیدان ما را زنده کردند. این، یک ذخیره است. این ذخیره را ملت ایران باید حفظ کند» - 27 اردیبهشت 1386
«من تشکر میکنم از کسانی که یادواره‌های شهدا، کنگره‌های بزرگداشت شهدا را با محتواها و مضمونهای قوی و عالی در سراسر کشور برگزار کردند و همچنین از آن کسانی که یاد و خاطره‌ی شهیدان را در کتابها تدوین و پخش کردند. بنده خودم از این کتابها هر چه دستم برسد میخوانم و بهره‌مند میشوم؛ حقیقتاً بهره‌مند میشوم. انسان لذت می‌برد؛ از لحاظ روحی ابتهاج پیدا میکند وقتی این شرح حالها را میخواند. نگذارید این خط متوقف بشود» - 27 اردیبهشت 1386
«من عقیده‌ی راسخ دارم بر اینکه یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است؛ این یک نیازی است که ما - چه آدمهای مقدّس‌مآب و متدینی باشیم؛ چه آدمهایی باشیم که خیلی هم مقدّس‌مآب نیستیم، امّا به سرنوشت این کشور و به سرنوشت این مردم علاقه‌مندیم - هرجور که فکر بکنید، بزرگداشت شهدا برای آینده‌ی این کشور، حیاتی و ضروری است. فرهنگ شهادت یعنی فرهنگ تلاش کردن با سرمایه‌گذاری از خود برای اهداف بلندمدّت مشترک بین همه‌ی مردم؛ که البتّه در مورد ما آن اهداف، مخصوص ملّت ایران هم نیست، برای دنیای اسلام بلکه برای جهان بشریت است. این فرهنگ در جامعه‌ای اگر جا افتاد، درست نقطه‌ی مقابل فرهنگ فردگرایی غربی امروز [است] که همه‌چیز را برای خود و با محاسبه‌ی شخصی می‌سنجند؛ برای همه‌چیز یک قیمت اسکناسی و پولی قائلند و آن، به دست آوردن آن پول است؛ این درست نقطه‌ی مقابل آن فرهنگ است؛ یعنی «وَ یؤثِرونَ عَلی اَنفُسِهِم»؛ اینها کسانی هستند که ایثار میکنند؛ فرهنگ ایثار، فرهنگ گذشت، فرهنگ مایه گذاشتن از خود برای سرنوشت جامعه و برای سرنوشت مردم. این فرهنگ اگر عمومی شد، این کشور و هر جامعه‌ای که این فرهنگ را داشته باشد، هرگز متوقّف نخواهد شد؛ به عقب بر نخواهد گشت و پیش خواهد رفت» - 27 بهمن
1393
