محمد تقی فهیم گفت: ما در حوزه فرهنگ و مستند سازی نیروهای فعال مستند بسیار کم داریم. چرا در عرصه فرهنگ شخصی مثل سردار سلیمانی نداریم که به دل ماجرا برود؟!
به گزارش شهدای ایران به نقل از فارس، چهل و یکمین جلسه سینما روایت با اکران و بررسی مستند «سی و سه سال سکوت» برگزار شد. در جلسه نقد و بررسی این مستند، حسین شمقدری کارگردان «سی و سه سال سکوت»، محمد تقی فهیم منتقد سینما، حبیب احمدزاده نویسنده و پژوهشگر و محمدرضا شرف الدین مدیر انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس حضور داشتند، مجری جلسه نیز رسول شادمانی بود.
سی و سه سال سکوت، خود سانسوری نکرده
در ابتدای نشست نقد و بررسی مستند « سی و سه سال سکوت » حسین شمقدری درباره ساخت این مستند گفت: ما ابتدا می خواستیم میزان خدمت رسانی به جانبازان را در ایران و کشورهای اروپایی بررسی کنیم که در اینجا چه نوع خدماتی به جانبازان داده می شود و اروپایی ها برای جانبازان خود چه خدماتی را ارائه می کنند. اما بعد متوجه شدیم چندین جانباز ایرانی در اروپا خدمات درمانی گرفته اند و این یک تناقض بزرگ بود.
حبیب احمد زاده نیز با بیان اینکه کارگردان در مستند «سی و سه سال سکوت» دست به خود سانسوری نزده است، گفت: ما بیش از ۱۰۰ هزار جانباز شیمیایی داریم که رسیدگی به آنها نیازمند سیستم بزرگی است، اوایل انقلاب سرویس دهی به جانبازان دلی بود اما اکنون کارمندی شده است. هم اکنون فقط به آمار کار دارند که ما در روز به چند نفر خدمات دهی می کنیم.احمد زاده افزود: اگر بگوییم وظیفه خدمات رسانی به جانبازان تنها بر عهده بنیاد جانبازان است خطای بزرگی کرده ایم. بی توجهی به جانبازان در جامعه رسوخ کرده است.
افشاگری شمقدری در «سی و سه سال سکوت»
محمد تقی فهیم نقد مستند «سی و سه سال سکوت» را با بیان جمله ای از شهید آوینی آغاز کرد که خطاب به جناح روبرو می گوید: ای برادر چه کنیم که شما اهل پنهانید و ما اهل افشا.
فهیم درباره «سی و سه سال سکوت» گفت: خوشحالم که شمقدری با ساخت این مستند دست به افشاگری زده است. این مستند گفت و گو محور و سفری است و بر اساس مکاتب مستند «روتوف» و «جان گریسون» جزو مستند های افشاگرانه به شمار می رود. اما جا داشت که به موضوع مستند بیشتر پرداخته شود.
این منتقد سینما افزود: فیلم از نقطه ای معمولی شروع می شود و هر چه جلو تر می رویم نماها از «لانگ» به بسته می رسد. فیلمساز ما را با سوژه آشنا می کند و موضوع را وسعت می بخشد. این از ارزش های مستند است. به نظرم جای داشت که موضوع را در حیطه سیاست و قدرت گسترش دهد.
چرا در فرهنگ سردار سلیمانی نداریم؟!
فهیم گفت: ما در حوزه فرهنگ و مستند سازی نیروهای فعال مستند بسیار کم داریم. چرا در عرصه فرهنگ شخصی مثل سردار سلیمانی نداریم که به دل ماجرا برود؟! ما در برابر یک هجوم فرهنگی قرار داریم و جای تعجب دارد که حتی رسانه های ما نیز در حال پوشش جریان هایی هستند که مثلا خبر شلوارک پوشیدن یک بازیگر، موضوع کوچکی در میان آنها است.
این منتقد سینما ضمن یاد آوری ارزش های مستند«سی و سه سال سکوت» با انتقاد از فضای شبه روشنفکری در کشور گفت: این جریان تلاش دارد تا فضای کشور را بسیار بسته نشان دهد. در مقابل تلاش آنها باید مستند سازان جوان به سراغ چنین موضوعاتی بروند و مسئولان نیز با بودجه ای که در اختیار دارند از مستند سازان حمایت کنند.
فهیم گفت: فیلم «سی و سه سال سکوت» نشان می دهد که اگر فضا را مهیا کنید نیروهای مستعدی برای کار حضور دارند، این مستند اگر حمایت بازاری خوبی داشته باشد حتی می تواند به فروش خوبی نیز برسد.
اگر آوینی امروز بود دست «خاوری» ها را رو می کرد
محمد رضا شرف الدین نیز صحبت های خود را با بیان خاطره ای از مراسم بزرگداشت شهید آوینی آغاز کرد. شرف الدین گفت: من در یکی از مراسم های بزرگداشت شهید آوینی اعتراض کردم که چرا فقط می گویند که شهید آوینی که بود و چه کرد؟! آیا وقت آن نرسیده است که بگوییم اگر شهید آوینی امروز بود، چه می کرد؟ دوربینش را کجا می برود و چه می ساخت؟
شرف الدین با اشاره به مستند «سی و سه سال سکوت»، افزود: مسیر آوینی مشخص است و در این مسیر می شد تا چند گام بعدی را حدس زد. به نظرم اگر شهید آوینی امروز بود همین جنس فیلم ها را می ساخت.
وی افزود: فکر می کنم شهید آوینی اگر امروز بود دست خاوری ها را رو می کرد. ما خاوری های زیادی داریم و خیلی ها هم در گام های اول خاوری شدن هستند. اگر امروز آنها را شناسایی کنیم و با این گونه مستند ها مواضع آنها را شفاف سازی نماییم، راه فراری نخواهند داشت. نباید هر بار به بهانه هایی چون مصلحت نظام جلوی کار را بگیریم. رئیس انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس افزود: یکی از وظایف اصلی مستند سازان در کشور انقلابی مانند ایران این است که نگذارند خاوری ها به راحتی فرار کنند.
شرف الدین تاکید: البته نباید این کار موجب سوء استفاده بیگانگان شود، انقلاب ما هنوز به بلوغ نرسید و هنوز در حال گسترش و ایجاد ساختار است.
این فیلم ۴۰۰ سال می ماند
استاد اکبر عالمی که در جلسه اکران فیلم حضور داشت و ابتدا قرار بود به عنوان یکی از کارشناسان سینما درباره «سی و سه سال سکوت» صحبت کند، به دلیل پیشآمدی شخصی مجبور به ترک جلسه شد و تنها این پیغام را برای حسین شمقری فرستاد که : من و تو هر دو می میریم اما این مستند ۴۰۰ سال می ماند. این فیلم برای جمهوری اسلامی مانند سوپاپ اطمینان است و نشر این فیلم ها ارزشگذاری به کار شهیدان است.
حبیب احمد زاده در ادامه نشست نقد و بررسی مستند با اشاره به اینکه چند نکته در فیلم مغفول مانده است، گفت: دقیقا ۵ سال جانبازان ما از لحاظ داروهای اصلی خود تحریم بوده اند. درست است که ما در داخل کشور با هم دعوا داریم اما نباید فراموش کنیم که علت اصلی جراحت این جانبازان چیست! این نکته در مستند مغفول مانده است. ما بیش از ۱۰۰ هزار جانباز شیمیایی داریم که با تسلیحات غربی مجروح شده اند حال نباید به دلیل این که غرب چند نفر از آنها را برای درمان حمایت کرده، فکر کنیم که غرب تبرئه شده است. این تفکر خیانت است. شفیع اقا محمدیان نیز که در این جلسه حضور داشت با تائید حرف های احمد زاده از شمقدری خواست تا برای تکمیل مستند خود در بخش انتهایی فیلم آماری از حمایت کشورهای اروپایی به خصوص آلمان در فروش سلاح شیمیایی به عراق را بیان کند. آقا محمدیان گفت: به نظرم بدون بیان میزان حمایت اروپایی ها از صدام و فروش سلاح های شیمیایی به این کشور، «سی و سه سال سکوت» مستند کاملی نخواهد شد.
مستند خوب قضاوت نمی کند
محمد تقی فهیم با بیان اینکه «سی و سه سال سکوت» دارای تحلیل سیاسی – اجتماعی است یکی از مزایای این مستند را نداشتن قضاوت دانست.
فهیم گفت: مستند ساز باید جرات داشته باشد از رئیس جمهور هم انتقاد کند. ما وقتی می گوییم سینمای آمریکا قوی است چون در آنجا مستند سازان سنا و رئیس جمهور را به صلابه می کشند. اما در اینجا می گویند اگر در مستند صحنه ای از رئیس جمهور است باید آن را به طور کامل در آورد.
این مستند ساز افزود: «سی و سه سال سکوت» از نظر فرم و ساختار عادی است اما آنچه آن را ملتهب می کند مضمون آن است. نقطه قوت آن هم این است که کم کم موضوع اش را وسعت می بخشد. اما فیلم در روایت دارای پرش است. مشخص نیست که روایت اول شخص است یا دوم شخص. مستند مخاطب شناسی ندارد اگر کارگردان ابتدا مخاطب شناسی می کرد فیلم بهتری می ساخت. اشکال فیلم این است که تفاوت ما با کشور های اروپایی مانند فرانسه را نشان می دهد اما دلیل تفاوت ها را نمی گوید و بیان نمی کند که چرا در فرانسه به جانبازان خود اینقدر اهمیت می دهند. فهیم تاکید کرد: ما در این مستند نقطه اوجی نمی بینیم.
حسین شمقدری نیز در پاسخ گفت: ما ابتدا به دنبال این بودیم که چرا چنین برخورد هایی با جانبازان انجام می شود. اما بعد به این سمت رفتیم که چرا برخی از مسئولین از جانبازان برای منافع شخصی خود استفاده می کنند!
لازم به ذکر است در ابتدای این جلسه کتاب «معماری درام: پیرنگ، شخصیت، درون‌مایه، ژانر و سبک» نوشته دیوید لتوین، جو استاکدیل و رابین استاکدیل با ترجمه‌ای از امیر راکعی که توسط نشر ساقی منتشر شده است، معرفی شد.
چهل و یکمین جلسه سینما روایت عصر روز یکشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد.
سی و سه سال سکوت، خود سانسوری نکرده
در ابتدای نشست نقد و بررسی مستند « سی و سه سال سکوت » حسین شمقدری درباره ساخت این مستند گفت: ما ابتدا می خواستیم میزان خدمت رسانی به جانبازان را در ایران و کشورهای اروپایی بررسی کنیم که در اینجا چه نوع خدماتی به جانبازان داده می شود و اروپایی ها برای جانبازان خود چه خدماتی را ارائه می کنند. اما بعد متوجه شدیم چندین جانباز ایرانی در اروپا خدمات درمانی گرفته اند و این یک تناقض بزرگ بود.
حبیب احمد زاده نیز با بیان اینکه کارگردان در مستند «سی و سه سال سکوت» دست به خود سانسوری نزده است، گفت: ما بیش از ۱۰۰ هزار جانباز شیمیایی داریم که رسیدگی به آنها نیازمند سیستم بزرگی است، اوایل انقلاب سرویس دهی به جانبازان دلی بود اما اکنون کارمندی شده است. هم اکنون فقط به آمار کار دارند که ما در روز به چند نفر خدمات دهی می کنیم.احمد زاده افزود: اگر بگوییم وظیفه خدمات رسانی به جانبازان تنها بر عهده بنیاد جانبازان است خطای بزرگی کرده ایم. بی توجهی به جانبازان در جامعه رسوخ کرده است.
افشاگری شمقدری در «سی و سه سال سکوت»
محمد تقی فهیم نقد مستند «سی و سه سال سکوت» را با بیان جمله ای از شهید آوینی آغاز کرد که خطاب به جناح روبرو می گوید: ای برادر چه کنیم که شما اهل پنهانید و ما اهل افشا.
فهیم درباره «سی و سه سال سکوت» گفت: خوشحالم که شمقدری با ساخت این مستند دست به افشاگری زده است. این مستند گفت و گو محور و سفری است و بر اساس مکاتب مستند «روتوف» و «جان گریسون» جزو مستند های افشاگرانه به شمار می رود. اما جا داشت که به موضوع مستند بیشتر پرداخته شود.
این منتقد سینما افزود: فیلم از نقطه ای معمولی شروع می شود و هر چه جلو تر می رویم نماها از «لانگ» به بسته می رسد. فیلمساز ما را با سوژه آشنا می کند و موضوع را وسعت می بخشد. این از ارزش های مستند است. به نظرم جای داشت که موضوع را در حیطه سیاست و قدرت گسترش دهد.
چرا در فرهنگ سردار سلیمانی نداریم؟!
فهیم گفت: ما در حوزه فرهنگ و مستند سازی نیروهای فعال مستند بسیار کم داریم. چرا در عرصه فرهنگ شخصی مثل سردار سلیمانی نداریم که به دل ماجرا برود؟! ما در برابر یک هجوم فرهنگی قرار داریم و جای تعجب دارد که حتی رسانه های ما نیز در حال پوشش جریان هایی هستند که مثلا خبر شلوارک پوشیدن یک بازیگر، موضوع کوچکی در میان آنها است.
این منتقد سینما ضمن یاد آوری ارزش های مستند«سی و سه سال سکوت» با انتقاد از فضای شبه روشنفکری در کشور گفت: این جریان تلاش دارد تا فضای کشور را بسیار بسته نشان دهد. در مقابل تلاش آنها باید مستند سازان جوان به سراغ چنین موضوعاتی بروند و مسئولان نیز با بودجه ای که در اختیار دارند از مستند سازان حمایت کنند.
فهیم گفت: فیلم «سی و سه سال سکوت» نشان می دهد که اگر فضا را مهیا کنید نیروهای مستعدی برای کار حضور دارند، این مستند اگر حمایت بازاری خوبی داشته باشد حتی می تواند به فروش خوبی نیز برسد.
اگر آوینی امروز بود دست «خاوری» ها را رو می کرد
محمد رضا شرف الدین نیز صحبت های خود را با بیان خاطره ای از مراسم بزرگداشت شهید آوینی آغاز کرد. شرف الدین گفت: من در یکی از مراسم های بزرگداشت شهید آوینی اعتراض کردم که چرا فقط می گویند که شهید آوینی که بود و چه کرد؟! آیا وقت آن نرسیده است که بگوییم اگر شهید آوینی امروز بود، چه می کرد؟ دوربینش را کجا می برود و چه می ساخت؟
شرف الدین با اشاره به مستند «سی و سه سال سکوت»، افزود: مسیر آوینی مشخص است و در این مسیر می شد تا چند گام بعدی را حدس زد. به نظرم اگر شهید آوینی امروز بود همین جنس فیلم ها را می ساخت.
وی افزود: فکر می کنم شهید آوینی اگر امروز بود دست خاوری ها را رو می کرد. ما خاوری های زیادی داریم و خیلی ها هم در گام های اول خاوری شدن هستند. اگر امروز آنها را شناسایی کنیم و با این گونه مستند ها مواضع آنها را شفاف سازی نماییم، راه فراری نخواهند داشت. نباید هر بار به بهانه هایی چون مصلحت نظام جلوی کار را بگیریم. رئیس انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس افزود: یکی از وظایف اصلی مستند سازان در کشور انقلابی مانند ایران این است که نگذارند خاوری ها به راحتی فرار کنند.
شرف الدین تاکید: البته نباید این کار موجب سوء استفاده بیگانگان شود، انقلاب ما هنوز به بلوغ نرسید و هنوز در حال گسترش و ایجاد ساختار است.
این فیلم ۴۰۰ سال می ماند
استاد اکبر عالمی که در جلسه اکران فیلم حضور داشت و ابتدا قرار بود به عنوان یکی از کارشناسان سینما درباره «سی و سه سال سکوت» صحبت کند، به دلیل پیشآمدی شخصی مجبور به ترک جلسه شد و تنها این پیغام را برای حسین شمقری فرستاد که : من و تو هر دو می میریم اما این مستند ۴۰۰ سال می ماند. این فیلم برای جمهوری اسلامی مانند سوپاپ اطمینان است و نشر این فیلم ها ارزشگذاری به کار شهیدان است.
حبیب احمد زاده در ادامه نشست نقد و بررسی مستند با اشاره به اینکه چند نکته در فیلم مغفول مانده است، گفت: دقیقا ۵ سال جانبازان ما از لحاظ داروهای اصلی خود تحریم بوده اند. درست است که ما در داخل کشور با هم دعوا داریم اما نباید فراموش کنیم که علت اصلی جراحت این جانبازان چیست! این نکته در مستند مغفول مانده است. ما بیش از ۱۰۰ هزار جانباز شیمیایی داریم که با تسلیحات غربی مجروح شده اند حال نباید به دلیل این که غرب چند نفر از آنها را برای درمان حمایت کرده، فکر کنیم که غرب تبرئه شده است. این تفکر خیانت است. شفیع اقا محمدیان نیز که در این جلسه حضور داشت با تائید حرف های احمد زاده از شمقدری خواست تا برای تکمیل مستند خود در بخش انتهایی فیلم آماری از حمایت کشورهای اروپایی به خصوص آلمان در فروش سلاح شیمیایی به عراق را بیان کند. آقا محمدیان گفت: به نظرم بدون بیان میزان حمایت اروپایی ها از صدام و فروش سلاح های شیمیایی به این کشور، «سی و سه سال سکوت» مستند کاملی نخواهد شد.
مستند خوب قضاوت نمی کند
محمد تقی فهیم با بیان اینکه «سی و سه سال سکوت» دارای تحلیل سیاسی – اجتماعی است یکی از مزایای این مستند را نداشتن قضاوت دانست.
فهیم گفت: مستند ساز باید جرات داشته باشد از رئیس جمهور هم انتقاد کند. ما وقتی می گوییم سینمای آمریکا قوی است چون در آنجا مستند سازان سنا و رئیس جمهور را به صلابه می کشند. اما در اینجا می گویند اگر در مستند صحنه ای از رئیس جمهور است باید آن را به طور کامل در آورد.
این مستند ساز افزود: «سی و سه سال سکوت» از نظر فرم و ساختار عادی است اما آنچه آن را ملتهب می کند مضمون آن است. نقطه قوت آن هم این است که کم کم موضوع اش را وسعت می بخشد. اما فیلم در روایت دارای پرش است. مشخص نیست که روایت اول شخص است یا دوم شخص. مستند مخاطب شناسی ندارد اگر کارگردان ابتدا مخاطب شناسی می کرد فیلم بهتری می ساخت. اشکال فیلم این است که تفاوت ما با کشور های اروپایی مانند فرانسه را نشان می دهد اما دلیل تفاوت ها را نمی گوید و بیان نمی کند که چرا در فرانسه به جانبازان خود اینقدر اهمیت می دهند. فهیم تاکید کرد: ما در این مستند نقطه اوجی نمی بینیم.
حسین شمقدری نیز در پاسخ گفت: ما ابتدا به دنبال این بودیم که چرا چنین برخورد هایی با جانبازان انجام می شود. اما بعد به این سمت رفتیم که چرا برخی از مسئولین از جانبازان برای منافع شخصی خود استفاده می کنند!
لازم به ذکر است در ابتدای این جلسه کتاب «معماری درام: پیرنگ، شخصیت، درون‌مایه، ژانر و سبک» نوشته دیوید لتوین، جو استاکدیل و رابین استاکدیل با ترجمه‌ای از امیر راکعی که توسط نشر ساقی منتشر شده است، معرفی شد.
چهل و یکمین جلسه سینما روایت عصر روز یکشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد.
