آن چه که رهبر انقلاب در سخنرانی اخیر خود بیان داشتند، حاوی این نکته بود که ایران همان‌گونه که پیش‌تر نیز بارها اعلام کرده، حامی دستیابی کشورهای مختلف عضو آژانس به صنعت هسته‌ای و غنی‌سازی است، مساله‌ای که قدرت‌های بزرگ با آن مخالف هستند.
شهدای ایران:«حالا فلان کشور عقب‌افتاده، می گوید اگر ایران غنی‌سازی داشته باشد من هم میخواهم غنی‌سازی داشته باشم؛ خیلی خب برو تو هم غنی‌سازی کن؛ بلدی برو بکن. ما که غنی‌سازی را از کسی نگرفتیم، استعداد درونی ما است؛ [اگر] شما هم استعداد درونی در ملّتت داری، برو غنی‌سازی کن؛ [این] بهانه‌گیری‌های بچّه‌گانه که بعضی از کشورها می کنند.»
جملات فوق را رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار روز پنج‌شنبه 20 فروردین با جامعه مداحان اهل‌بیت(ع) مطرح کردند. اما مقصود ایشان از این جملات، کدام کشور یا کشورها بود؟
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مقصود رهبری از این جملات، مقامات کشور عربستان سعودی باشد که در ماه‌های اخیر بارها از ضرورت هسته‌ای شدن خود سخن گفته‌اند. حتی در این میان برخی چهره‌های شاخص سعودی صریحا گفته‌اند که این کشور باید بمب اتم داشته باشد. برخی از گزارش‌های رسانه‌های مختلف و هم‌چنین اظهار نظرات برخی مقامات سعودی در این خصوص به شرح زیر است:
- بی‌بی‌سی در سال 2014 در گزارشی نوشت که عربستان حتی هزینه بمب‌های اتمی که از پاکستان خریده است را هم پرداخته کرده و فقط انتقال آن به خاک خودش باقی مانده است. گاردین نیز در سال 2010 در گزارشی اعلام کرده بود که سازما‌ن‌های اطلاعاتی غربی بر این باورند که پادشاهی سعودی حدود 60 درصد هزینه برنامه اتمی پاکستان را پرداخت کرده است تا بتواند در صورت درخواست به سرعت کلاهک‌های هسته‌ای را از این کشور خریداری کند.
- عبدالرحمن الراشد مدیر سابق شبکه العربیه و سردبیر سابق روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط در مقاله‌ای با دفاع از ایده اتمی شدن عربستان نوشت: «در صورتی که آمریکا به یک ایران اتمی در منطقه خاورمیانه رضایت دهد، عربستان حق دارد برای تضمین منافع و امنیت خود سلاح هسته‌ای بسازد.»
- ترکی فیصل رئیس سابق سازمان اطلاعات عربستان هم در گفتگویی با اشپیگل آلمان گفت که عربستان و حتی برخی کشورهای عرب دیگر منطقه باید به فکر تهیه سلاح هسته‌ای باشند.
- عادل الجوبیر سفیر عربستان در آمریکا گفته که کشورش احتمال ساخت و یا دستیابی به سلاحهای هسته‌ای را رد نمی‌کند. او در پاسخ به این سوال شبکه CNN که آیا عربستان سعودی ممکن است سلاحهای هسته‌ای بسازد، گفته: «این موضوع چیزی نیست که ما در مورد آن به صورت علنی صحبت کنیم.»
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مقصود رهبری مقامات کشور عربستان سعودی باشد که در ماه‌های اخیر بارها از ضرورت هسته‌ای شدن خود سخن گفته‌اند. حتی برخی چهره‌های شاخص سعودی صریحا گفته‌اند که این کشور باید بمب اتم داشته باشد
به نظر می‌رسد این مواضع عربستان که به صورت مشخص پس از امضای توافق ژنو میان ایران و 1+5 در نوامبر 2013 افزایش یافته، بیشتر به منظور تحت تاثیر قرار دادن روند مذاکرات هسته‌ای ایران باشد. مقامات سعودی و حتی برخی مقامات عربی دیگر سعی دارند تا با برجسته‌سازی دستیابی خود به بمب اتم و یا حتی غنی‌سازی، موجب واهمه قدرت‌های بزرگ از رقابت تسلیحاتی هسته‌ای در منطقه شوند. این مساله بارها از سوی آنان بیان شده است. تاکید مقامات عرب در گفتگوی تلفنی چندی پیش با اوباما بر مساله ثبات و امنیت در منطقه به این مساله اشاره دارد کما این‌که رئیس جمهور مصر صراحتا از ضرورت اتخاذ تدابیری برای ممانعت از رقابت تسلیحاتی سخن گفت.
اما نکته قابل توجه که رهبر معظم انقلاب هم در سخنان خود به آن اشاره کردند، غیربومی بودن دانش هسته‌ای و غنی‌سازی در این کشورها است؛ نکته‌ای که تمایز آشکار آن‌ها با ایران است.
عربستان در سال 2012 شهرک اتمی و انرژی‌های تجدیدپذیری را تاسیس کرد تا بتواند برای تولید انرژی‌های جایگزین از جمله برق هسته‌ای اقدامات موثری انجام دهد. ترکی الفیصل در نوامبر گذشته گفته بود ما برنامه انرژی اتمی عظیمی داریم و در صورتی که ایران، امتیازی به دست بیاورد گزینه‌هایی که پیش رویمان قرار دارد را بررسی کرده و آنچه برای ما بهترین است را انتخاب می‌کنیم! اما آنچه در برنامه هسته‌ای به اصطلاح عظیم عربستان در حال انجام است، عمدتا از سوی دانشمندان کره جنوبی است و به عبارت دیگر عربستان توان اداره این شهرک مبتنی بر علم دانشمندان خود را ندارد. در اواسط اسفند گذشته، رئیس جمهور کره جنوبی به ریاض رفت تا توافقنامه‌ای برای همکاری هسته‌ای با عربستان را امضا کند که شامل همکاری‌های فنی، پژوهش و توسعه و مبادله کارشناس در حوزه هسته‌ای خواهد بود. امارات نیز که در شرایط کنونی احتمالا پیش‌روترین کشور در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در حوزه هسته‌ای باشد، اساسا غنی‌سازی نمی‌کند. وزیر امور خارجه این کشور در نوامبر 2014 گفته بود که کشورش برنامه غنی‌سازی اورانیوم و یا بازفرآوری سوخت ندارد و از تمایلش برای اجرای همین محدودیت‌های در ایران سخن گفته بود!
آنچه که رهبر انقلاب در سخنرانی اخیر خود بیان داشتند، حاوی دو نکته مهم بود؛ نخست این‌که ایران همان‌گونه که پیش‌تر نیز بارها اعلام کرده، حامی دستیابی کشورهای مختلف عضو آژانس به صنعت هسته‌ای و غنی‌سازی است، مساله‌ای که قدرت‌های بزرگ با آن مخالف هستند. لذا فضا برای هسته‌ای شدن کشورهای مختلف در چارچوب قوانین بین‌المللی باز است و ایران مخالفتی با این مساله ندارد. نکته دوم اما که مزیت نسبی ایران نسبت به کشورهای عرب همسایه محسوب می‌شود، به رخ کشاندن توانایی داخلی ایران در دستیابی به فناوری هسته‌ای است؛ امری که ظاهرا اعراب منطقه فاقد آن بوده و یا این‌که اراده‌ای جز اتکا به دانشمندان خارجی ندارند.
سعید ساسانیان
*رصد
جملات فوق را رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار روز پنج‌شنبه 20 فروردین با جامعه مداحان اهل‌بیت(ع) مطرح کردند. اما مقصود ایشان از این جملات، کدام کشور یا کشورها بود؟
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مقصود رهبری از این جملات، مقامات کشور عربستان سعودی باشد که در ماه‌های اخیر بارها از ضرورت هسته‌ای شدن خود سخن گفته‌اند. حتی در این میان برخی چهره‌های شاخص سعودی صریحا گفته‌اند که این کشور باید بمب اتم داشته باشد. برخی از گزارش‌های رسانه‌های مختلف و هم‌چنین اظهار نظرات برخی مقامات سعودی در این خصوص به شرح زیر است:
- بی‌بی‌سی در سال 2014 در گزارشی نوشت که عربستان حتی هزینه بمب‌های اتمی که از پاکستان خریده است را هم پرداخته کرده و فقط انتقال آن به خاک خودش باقی مانده است. گاردین نیز در سال 2010 در گزارشی اعلام کرده بود که سازما‌ن‌های اطلاعاتی غربی بر این باورند که پادشاهی سعودی حدود 60 درصد هزینه برنامه اتمی پاکستان را پرداخت کرده است تا بتواند در صورت درخواست به سرعت کلاهک‌های هسته‌ای را از این کشور خریداری کند.
- عبدالرحمن الراشد مدیر سابق شبکه العربیه و سردبیر سابق روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط در مقاله‌ای با دفاع از ایده اتمی شدن عربستان نوشت: «در صورتی که آمریکا به یک ایران اتمی در منطقه خاورمیانه رضایت دهد، عربستان حق دارد برای تضمین منافع و امنیت خود سلاح هسته‌ای بسازد.»
- ترکی فیصل رئیس سابق سازمان اطلاعات عربستان هم در گفتگویی با اشپیگل آلمان گفت که عربستان و حتی برخی کشورهای عرب دیگر منطقه باید به فکر تهیه سلاح هسته‌ای باشند.
- عادل الجوبیر سفیر عربستان در آمریکا گفته که کشورش احتمال ساخت و یا دستیابی به سلاحهای هسته‌ای را رد نمی‌کند. او در پاسخ به این سوال شبکه CNN که آیا عربستان سعودی ممکن است سلاحهای هسته‌ای بسازد، گفته: «این موضوع چیزی نیست که ما در مورد آن به صورت علنی صحبت کنیم.»
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مقصود رهبری مقامات کشور عربستان سعودی باشد که در ماه‌های اخیر بارها از ضرورت هسته‌ای شدن خود سخن گفته‌اند. حتی برخی چهره‌های شاخص سعودی صریحا گفته‌اند که این کشور باید بمب اتم داشته باشد
به نظر می‌رسد این مواضع عربستان که به صورت مشخص پس از امضای توافق ژنو میان ایران و 1+5 در نوامبر 2013 افزایش یافته، بیشتر به منظور تحت تاثیر قرار دادن روند مذاکرات هسته‌ای ایران باشد. مقامات سعودی و حتی برخی مقامات عربی دیگر سعی دارند تا با برجسته‌سازی دستیابی خود به بمب اتم و یا حتی غنی‌سازی، موجب واهمه قدرت‌های بزرگ از رقابت تسلیحاتی هسته‌ای در منطقه شوند. این مساله بارها از سوی آنان بیان شده است. تاکید مقامات عرب در گفتگوی تلفنی چندی پیش با اوباما بر مساله ثبات و امنیت در منطقه به این مساله اشاره دارد کما این‌که رئیس جمهور مصر صراحتا از ضرورت اتخاذ تدابیری برای ممانعت از رقابت تسلیحاتی سخن گفت.
اما نکته قابل توجه که رهبر معظم انقلاب هم در سخنان خود به آن اشاره کردند، غیربومی بودن دانش هسته‌ای و غنی‌سازی در این کشورها است؛ نکته‌ای که تمایز آشکار آن‌ها با ایران است.
عربستان در سال 2012 شهرک اتمی و انرژی‌های تجدیدپذیری را تاسیس کرد تا بتواند برای تولید انرژی‌های جایگزین از جمله برق هسته‌ای اقدامات موثری انجام دهد. ترکی الفیصل در نوامبر گذشته گفته بود ما برنامه انرژی اتمی عظیمی داریم و در صورتی که ایران، امتیازی به دست بیاورد گزینه‌هایی که پیش رویمان قرار دارد را بررسی کرده و آنچه برای ما بهترین است را انتخاب می‌کنیم! اما آنچه در برنامه هسته‌ای به اصطلاح عظیم عربستان در حال انجام است، عمدتا از سوی دانشمندان کره جنوبی است و به عبارت دیگر عربستان توان اداره این شهرک مبتنی بر علم دانشمندان خود را ندارد. در اواسط اسفند گذشته، رئیس جمهور کره جنوبی به ریاض رفت تا توافقنامه‌ای برای همکاری هسته‌ای با عربستان را امضا کند که شامل همکاری‌های فنی، پژوهش و توسعه و مبادله کارشناس در حوزه هسته‌ای خواهد بود. امارات نیز که در شرایط کنونی احتمالا پیش‌روترین کشور در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در حوزه هسته‌ای باشد، اساسا غنی‌سازی نمی‌کند. وزیر امور خارجه این کشور در نوامبر 2014 گفته بود که کشورش برنامه غنی‌سازی اورانیوم و یا بازفرآوری سوخت ندارد و از تمایلش برای اجرای همین محدودیت‌های در ایران سخن گفته بود!
آنچه که رهبر انقلاب در سخنرانی اخیر خود بیان داشتند، حاوی دو نکته مهم بود؛ نخست این‌که ایران همان‌گونه که پیش‌تر نیز بارها اعلام کرده، حامی دستیابی کشورهای مختلف عضو آژانس به صنعت هسته‌ای و غنی‌سازی است، مساله‌ای که قدرت‌های بزرگ با آن مخالف هستند. لذا فضا برای هسته‌ای شدن کشورهای مختلف در چارچوب قوانین بین‌المللی باز است و ایران مخالفتی با این مساله ندارد. نکته دوم اما که مزیت نسبی ایران نسبت به کشورهای عرب همسایه محسوب می‌شود، به رخ کشاندن توانایی داخلی ایران در دستیابی به فناوری هسته‌ای است؛ امری که ظاهرا اعراب منطقه فاقد آن بوده و یا این‌که اراده‌ای جز اتکا به دانشمندان خارجی ندارند.
سعید ساسانیان
*رصد
