فلسفه پیدایش مناطق آزاد در ایران، بر مبنای اجرای سیاست بومی سازی اقتصاد در استفاده بهینه از پتانسیل ها و مزیت های هر منطقه است که منجر به حصول اقتصادی پویا در آن منطقه و به تبع آن در کشور شود.
به گزارش شهدای ایران به نقل از جوان آنلاین؛ علی مصطفی زادگان، تحلیلگر اقتصادی مناطق آزاد| شمالغربی ترین منطقه ایران ، جایی که آرارات با کلاهی از برف درامتداد دامنه اش منظره ای زیبا آفریده که وقتی در بلندای ایوان فرهاد بدان مینگری ، گویا در سرزمین رویاها، شاهکاری بی نظیر از خلقت هستی، جلوه نمایی میکند.
مینوریسکی در خاطرات خود میگوید : تنها جایی که در آنجا قادر بودم هریک از پایه های دوربین سه پایه خود را دریک کشور بگذارم جایی نبود جز " ماکو " با مردمانی مهمان دوست که اکثریت این مردم از طریق فعالیتهایی چون تجارت و امور حمل و نقل با اروپا امرار معاش میکردند.
سالها پیش وقتی شایعاتی در این منطقه مبنی بر تغییر کاربری از شهرستان به منطقه آزاد تجاری – صنعتی مطرح شده بود ،نور امیدی در دل این مرزنشینان غیور ولی محروم از امکانات توسعه ای روشن شده بود ، از طرفی شم قوی اقتصادی ساکنین این منطقه ، بدلیل مراودات تجاری که از قدیم الایام با اروپا از طریق یکی از بزرگترین و پر تردد ترین گمرکات کشور یعنی گمرک بازرگان وجود داشت در اذهان عمومی این سوال که " چگونه و برچه پایه و اساسی که مولفه این تغییر کاربری قرار گیرد ، ممکن است از این منطقه بنام منطقه آزاد ماکو ، نام برده شود ؟!"وجود داشت.
سرانجام با تلاشهای مسئولین وقت در خرداد ماه سال 1390 سازمان اداره کننده این منطقه براساس قانون و با نام " سازمان منطقه آزاد ماکو " رسما "آغاز به فعالیت نمود.
همانطوری که پیشتر نیز بدان اشاره نمودیم ، قبل از آغاز به کار رسمی و گنجاندن در ردیف دیگر مناطق آزاد تجاری – صنعتی ، در این منطقه مرزی فعالیتهای اقتصادی و مبادلات تجاری زیادی صورت میگرفت ، من جمله این فعالیتها و سرمایه گذاریها که در جهت توسعه و ساماندهی بازاریان و اصناف شهرستان صورت گرفته بود ، احداث بازارچه ای بصورت یک مجتمع تجاری ، متشکل از 1000 باب مغازه برای حضور و فعالیت بازاریان و اصناف و امکان ارائه کالاهای مبادلاتی از گمرک بازرگان ، بود.
سرمایه گذار این مجتمع که یکی از نخبگان اقتصادی و بومی منطقه نیز می باشد ، این سرمایه گذاری را در شرایطی شروع کرد که کمتر کسی میتوانست ، اتمام و راه اندازی آنچه برای آینده این مجتمع تصور می شد راباور کند ولی به قول جمله معروفی که میگوید : " خواستن ، توانستن است ، فقط کافیست بخواهیم " ساخت این بازاربزرگ مرزی بعد از شروع فعالیت رسمی سازمان منطقه آزاد ماکو و به اذهان مدیران و مسئولان ارشد مناطق آزاد و گمرک طی بازدید از این بازار ، شاختار شکلی متمایز با نمونه های مشابه و موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد ، یک ظرفیت عظیم قابل بهره برداری در جهت استفاده از مزایایی که برای ساکنین این مناطق در قانون تعریف شده ، می باشد ، از اینرو در سایه توجهات اکبر ترکان دبیر شورایعالی مناطق آزاد وحسین فروزان مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو که مدیری جوان ولی مدبر و خلاق است ، طی مذاکراتی با سرمایه گذار و متولیان این طرح عظیم و انعقاد تفاهم نامه به عنوان بازاربزرگ مرزی منطقه مرزی آزاد ماکو جهت بهره برداری انتخاب گردید که راه اندازی و استقرار برندهای نامی اروپایی در مدت زمان کمتر از 9 ماه در این بازار مرزی مهر تائیدی دیگر بر شم قوی اقتصادی بومیان این منطقه که در سایه حمایت های نماینده عالی دولت تدبیر و امید در منطقه از این تحول اقتصادیست ، می باشد.
فلسفه پیدایش مناطق آزاد در ایران، بر مبنای اجرای سیاست بومی سازی اقتصاددر استفاده بهینه از پتانسیلها و مزیتهای هر منطقه است که منجر به حصول اقتصادی پویا در آن منطقه و به تبع آن در کشورگردد، هرچند ممکن است در این سالها خلا تلاش جهادی در به ثمر رساندن این هدف احساس شده باشد ولی اقداماتی نظیر راه اندازی بازاربزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو با عرضه محصولات ارجینال بازارهای اروپایی و با کیفیت و ممانعت از عرضه محصولات بنجل چینی و عرضه محصولات صادراتی سبب گردیده ، در نگاهی به این منطقه آزاد نوپا که در عین جوان بودن ، مستعد و پویاست تلقی تحول اقتصاد بومی در یک منطقه براساس ظرفیتهای خاص یک منطقه نمود عینی داشته باشد به طوریکه خاطره سفر به این منطقه زیبا و خرید از این بازار بزرگ مرزی برای مسافران این منطقه ، ایجاد انگیزه ی سفر مجدد نماید.
مناطق آزاد صنعتی وتجاری در ابتدا تحت عنوان مناطق پردازش صادرات در بین فعالین اقتصادی مطرح بود.اگرچه اولین نمونه از این مناطق در اروپا آغاز به کار کرد اما نمونه های موفق اخیر اغلب در کشورهای در حال توسعه مانند مالزی سنگاپور ترکیه وامارات متحده عربی وجود دارد. موفقیت مناطق آزاد مرهون عملکرد مطلوب این مناطق در دو حوزه اصلی صادرات و انتقال تکنولوژی جدید به داخل مرزها بوده است.برای مثال دو کشور اول ، در حوزه انتقال تکنولوژی در مبحث الکترونیک بسیار موفق بوده اند به نحویکه سهم قابل توجهی از بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند.
علاوه بر این امروزه بیش از ۳۰درصد تولید ناخالص ملی امارات متحده عربی در منطقه آزاد جبل علی شکل می گیرد.
بررسی سیاستهای تبیینی دولت تدبیر و امید در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و نگاه عمقی و ساختاری نمایندگان عالی دولت تدبیر و امید در کارنامه 18 ماهه در این مناطق مبرهن این موضوع است ، زیراکه خروجی اقدامات انجام شده در مناطق آزاد در این بازه زمانی از عمر دولت تدبیر و امید بر انطباق مسیر و هدف با این شعارها دلالت دارد.
رشد سریع" منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو " در عمر 3 ساله خود مبین این موضوع است ، البته مولفه های غیر قابل انکاری به مثابه ، موقعیت جغرافیایی خاص منطقه آزاد ماکو یعنی داشتن مرز طویل زمینی با ترکیه از طریق گمرک بازرگان و مرز آبی با جمهوری آذربایجان از طریق رودخانه ارس و همچنین همجواری با کشور عراق و کشورهای CIS ، جاذبه های متنوع گردشگری از قبیل آثار و ابنیه های تاریخی شناخته شده در سطح ملی و فراملی و طبیعت منحصر به فرد که اگر غلو به حساب نیاید ، شاید بتوان به این منطقه آزاد " سرزمین هفت اقلیم " نام نهاد ، مزید بر علت رشد سریع و پیشرفتهای فیزیکی پروژه های زیر ساختی از قبیل فرودگاه ، دهکده لجستیک ، تعریض جاده منتهی به این منطقه بکر اقتصادی شده است تا تحولات اقتصادی در دومین منطقه آزاد جهان از لحاظ وسعت یعنی منطقه آزاد ماکو که ویترین جمهوری اسلامی ایران در دروازه ورودی اروپاست ، بتواند اقتصاد استانهای شمالغربی کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
محمد معزالدین معاون اقتصادی دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی، که در توصیف منطقه آزاد ماکو اعلام می کند: منطقه آزاد ماکو، جوان ترین منطقه آزاد کشور است که هدف اصلی از راه انداری آن ارتباط با اروپا از طریق کشور ترکیه و برقراری تماس اقتصادی و تجاری با قفقاز بوده تا بدین وسیله فعالیت های تجاری این منطقه را سامان دهیم.
حسین فروزان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو و نماینده عالی دولت تدبیر و امید در منطقه آزاد ماکو معتقد است : میزان موفقیت مناطق آزاد ارتباط مستقیم با حضور سرمایه گذار یعنی انتقال منابع مالی، تکنولوژی و ایجاد اشتغال در منطقه را افزایش میدهد در واقع کانال های کسب درآمد برای این مناطق به حساب می آید.
یکی دیگر از اقدامات اساسی در سیاستهای تبیینی مناطق آزاد و ویژه که میتواند کمک شایانی به شناخت در جهت توسعه پایدار نماید ، توجه به صنعت توریستی و گردشگری است که داشتن پتانسیلهای تاریخی و طبیعی و بازارهایی برای دسترسی به اجناس برند و ارجینال در جذب گردشگر، یکی از مولفه های تائید کننده تبدیل وضعیت این مناطق به آزاد تجاری یا ویژه اقتصادی شدن است .
شاید اذعان ایجاد زاویه انحرافی در مناطق آزاد و ویژه و تبدیل شدن به پایگاه واردات واقعیتی انکار ناپذیرباشد ولی نباید فراموش کرد که ایجاد بازارهای مرزی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در جهت ایجاد تحول اقتصادی زود بازده است زیرا که تسریع و تسهیل در پویا نمودن اقتصاد محلی و تحرک در چرخه معیشتی از اوجب واجبات در تحول عمیق اقتصادیست و نمیتوان انکار کرد که ادامه این روند در آینده نه تنها از ایجاد اشتغال مولد در این مناطق ممانعت نخواهد کرد بلکه استارتی برای معرفی ظرفیتها و پتانسیلهای منحصر به فرد مناطق در جهت پیاده سازی رسالت اصلی این مناطق خواهد گردید.
وجه متمایزی که بعداز این تفاسیر در خصوص ایجاد بازارهای مرزی در مناطق آزادو ویژه اقتصادی در منطقه آزاد ماکو به چشم می خورد ، عرضه واقعی اجناس برند و با کیفیت در عین پائین بودن قیمت می باشد که در بازاربزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو این مهم قابل مشاهده است ، که سوابق مبادلات تجاری و بازرگانی فعالین اقتصادی بومیان این منطقه بکر اقتصادی ، تکثر حضور برندهای جهانی در صنوف مختلف برای عرضه و خلق یک خاطره ماندگار از بهترین خریدی که میتوان تصور کرد به مسافرانی که قصد سفر به این سرزمین هفت اقلیم را دارند را از کلیه فعالین اقتصادی این سرزمین، دور از دسترس نیست.
مینوریسکی در خاطرات خود میگوید : تنها جایی که در آنجا قادر بودم هریک از پایه های دوربین سه پایه خود را دریک کشور بگذارم جایی نبود جز " ماکو " با مردمانی مهمان دوست که اکثریت این مردم از طریق فعالیتهایی چون تجارت و امور حمل و نقل با اروپا امرار معاش میکردند.
سالها پیش وقتی شایعاتی در این منطقه مبنی بر تغییر کاربری از شهرستان به منطقه آزاد تجاری – صنعتی مطرح شده بود ،نور امیدی در دل این مرزنشینان غیور ولی محروم از امکانات توسعه ای روشن شده بود ، از طرفی شم قوی اقتصادی ساکنین این منطقه ، بدلیل مراودات تجاری که از قدیم الایام با اروپا از طریق یکی از بزرگترین و پر تردد ترین گمرکات کشور یعنی گمرک بازرگان وجود داشت در اذهان عمومی این سوال که " چگونه و برچه پایه و اساسی که مولفه این تغییر کاربری قرار گیرد ، ممکن است از این منطقه بنام منطقه آزاد ماکو ، نام برده شود ؟!"وجود داشت.
سرانجام با تلاشهای مسئولین وقت در خرداد ماه سال 1390 سازمان اداره کننده این منطقه براساس قانون و با نام " سازمان منطقه آزاد ماکو " رسما "آغاز به فعالیت نمود.
همانطوری که پیشتر نیز بدان اشاره نمودیم ، قبل از آغاز به کار رسمی و گنجاندن در ردیف دیگر مناطق آزاد تجاری – صنعتی ، در این منطقه مرزی فعالیتهای اقتصادی و مبادلات تجاری زیادی صورت میگرفت ، من جمله این فعالیتها و سرمایه گذاریها که در جهت توسعه و ساماندهی بازاریان و اصناف شهرستان صورت گرفته بود ، احداث بازارچه ای بصورت یک مجتمع تجاری ، متشکل از 1000 باب مغازه برای حضور و فعالیت بازاریان و اصناف و امکان ارائه کالاهای مبادلاتی از گمرک بازرگان ، بود.
سرمایه گذار این مجتمع که یکی از نخبگان اقتصادی و بومی منطقه نیز می باشد ، این سرمایه گذاری را در شرایطی شروع کرد که کمتر کسی میتوانست ، اتمام و راه اندازی آنچه برای آینده این مجتمع تصور می شد راباور کند ولی به قول جمله معروفی که میگوید : " خواستن ، توانستن است ، فقط کافیست بخواهیم " ساخت این بازاربزرگ مرزی بعد از شروع فعالیت رسمی سازمان منطقه آزاد ماکو و به اذهان مدیران و مسئولان ارشد مناطق آزاد و گمرک طی بازدید از این بازار ، شاختار شکلی متمایز با نمونه های مشابه و موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد ، یک ظرفیت عظیم قابل بهره برداری در جهت استفاده از مزایایی که برای ساکنین این مناطق در قانون تعریف شده ، می باشد ، از اینرو در سایه توجهات اکبر ترکان دبیر شورایعالی مناطق آزاد وحسین فروزان مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو که مدیری جوان ولی مدبر و خلاق است ، طی مذاکراتی با سرمایه گذار و متولیان این طرح عظیم و انعقاد تفاهم نامه به عنوان بازاربزرگ مرزی منطقه مرزی آزاد ماکو جهت بهره برداری انتخاب گردید که راه اندازی و استقرار برندهای نامی اروپایی در مدت زمان کمتر از 9 ماه در این بازار مرزی مهر تائیدی دیگر بر شم قوی اقتصادی بومیان این منطقه که در سایه حمایت های نماینده عالی دولت تدبیر و امید در منطقه از این تحول اقتصادیست ، می باشد.
فلسفه پیدایش مناطق آزاد در ایران، بر مبنای اجرای سیاست بومی سازی اقتصاددر استفاده بهینه از پتانسیلها و مزیتهای هر منطقه است که منجر به حصول اقتصادی پویا در آن منطقه و به تبع آن در کشورگردد، هرچند ممکن است در این سالها خلا تلاش جهادی در به ثمر رساندن این هدف احساس شده باشد ولی اقداماتی نظیر راه اندازی بازاربزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو با عرضه محصولات ارجینال بازارهای اروپایی و با کیفیت و ممانعت از عرضه محصولات بنجل چینی و عرضه محصولات صادراتی سبب گردیده ، در نگاهی به این منطقه آزاد نوپا که در عین جوان بودن ، مستعد و پویاست تلقی تحول اقتصاد بومی در یک منطقه براساس ظرفیتهای خاص یک منطقه نمود عینی داشته باشد به طوریکه خاطره سفر به این منطقه زیبا و خرید از این بازار بزرگ مرزی برای مسافران این منطقه ، ایجاد انگیزه ی سفر مجدد نماید.
مناطق آزاد صنعتی وتجاری در ابتدا تحت عنوان مناطق پردازش صادرات در بین فعالین اقتصادی مطرح بود.اگرچه اولین نمونه از این مناطق در اروپا آغاز به کار کرد اما نمونه های موفق اخیر اغلب در کشورهای در حال توسعه مانند مالزی سنگاپور ترکیه وامارات متحده عربی وجود دارد. موفقیت مناطق آزاد مرهون عملکرد مطلوب این مناطق در دو حوزه اصلی صادرات و انتقال تکنولوژی جدید به داخل مرزها بوده است.برای مثال دو کشور اول ، در حوزه انتقال تکنولوژی در مبحث الکترونیک بسیار موفق بوده اند به نحویکه سهم قابل توجهی از بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند.
علاوه بر این امروزه بیش از ۳۰درصد تولید ناخالص ملی امارات متحده عربی در منطقه آزاد جبل علی شکل می گیرد.
بررسی سیاستهای تبیینی دولت تدبیر و امید در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و نگاه عمقی و ساختاری نمایندگان عالی دولت تدبیر و امید در کارنامه 18 ماهه در این مناطق مبرهن این موضوع است ، زیراکه خروجی اقدامات انجام شده در مناطق آزاد در این بازه زمانی از عمر دولت تدبیر و امید بر انطباق مسیر و هدف با این شعارها دلالت دارد.
رشد سریع" منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو " در عمر 3 ساله خود مبین این موضوع است ، البته مولفه های غیر قابل انکاری به مثابه ، موقعیت جغرافیایی خاص منطقه آزاد ماکو یعنی داشتن مرز طویل زمینی با ترکیه از طریق گمرک بازرگان و مرز آبی با جمهوری آذربایجان از طریق رودخانه ارس و همچنین همجواری با کشور عراق و کشورهای CIS ، جاذبه های متنوع گردشگری از قبیل آثار و ابنیه های تاریخی شناخته شده در سطح ملی و فراملی و طبیعت منحصر به فرد که اگر غلو به حساب نیاید ، شاید بتوان به این منطقه آزاد " سرزمین هفت اقلیم " نام نهاد ، مزید بر علت رشد سریع و پیشرفتهای فیزیکی پروژه های زیر ساختی از قبیل فرودگاه ، دهکده لجستیک ، تعریض جاده منتهی به این منطقه بکر اقتصادی شده است تا تحولات اقتصادی در دومین منطقه آزاد جهان از لحاظ وسعت یعنی منطقه آزاد ماکو که ویترین جمهوری اسلامی ایران در دروازه ورودی اروپاست ، بتواند اقتصاد استانهای شمالغربی کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
محمد معزالدین معاون اقتصادی دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی، که در توصیف منطقه آزاد ماکو اعلام می کند: منطقه آزاد ماکو، جوان ترین منطقه آزاد کشور است که هدف اصلی از راه انداری آن ارتباط با اروپا از طریق کشور ترکیه و برقراری تماس اقتصادی و تجاری با قفقاز بوده تا بدین وسیله فعالیت های تجاری این منطقه را سامان دهیم.
حسین فروزان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو و نماینده عالی دولت تدبیر و امید در منطقه آزاد ماکو معتقد است : میزان موفقیت مناطق آزاد ارتباط مستقیم با حضور سرمایه گذار یعنی انتقال منابع مالی، تکنولوژی و ایجاد اشتغال در منطقه را افزایش میدهد در واقع کانال های کسب درآمد برای این مناطق به حساب می آید.
یکی دیگر از اقدامات اساسی در سیاستهای تبیینی مناطق آزاد و ویژه که میتواند کمک شایانی به شناخت در جهت توسعه پایدار نماید ، توجه به صنعت توریستی و گردشگری است که داشتن پتانسیلهای تاریخی و طبیعی و بازارهایی برای دسترسی به اجناس برند و ارجینال در جذب گردشگر، یکی از مولفه های تائید کننده تبدیل وضعیت این مناطق به آزاد تجاری یا ویژه اقتصادی شدن است .
شاید اذعان ایجاد زاویه انحرافی در مناطق آزاد و ویژه و تبدیل شدن به پایگاه واردات واقعیتی انکار ناپذیرباشد ولی نباید فراموش کرد که ایجاد بازارهای مرزی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در جهت ایجاد تحول اقتصادی زود بازده است زیرا که تسریع و تسهیل در پویا نمودن اقتصاد محلی و تحرک در چرخه معیشتی از اوجب واجبات در تحول عمیق اقتصادیست و نمیتوان انکار کرد که ادامه این روند در آینده نه تنها از ایجاد اشتغال مولد در این مناطق ممانعت نخواهد کرد بلکه استارتی برای معرفی ظرفیتها و پتانسیلهای منحصر به فرد مناطق در جهت پیاده سازی رسالت اصلی این مناطق خواهد گردید.
وجه متمایزی که بعداز این تفاسیر در خصوص ایجاد بازارهای مرزی در مناطق آزادو ویژه اقتصادی در منطقه آزاد ماکو به چشم می خورد ، عرضه واقعی اجناس برند و با کیفیت در عین پائین بودن قیمت می باشد که در بازاربزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو این مهم قابل مشاهده است ، که سوابق مبادلات تجاری و بازرگانی فعالین اقتصادی بومیان این منطقه بکر اقتصادی ، تکثر حضور برندهای جهانی در صنوف مختلف برای عرضه و خلق یک خاطره ماندگار از بهترین خریدی که میتوان تصور کرد به مسافرانی که قصد سفر به این سرزمین هفت اقلیم را دارند را از کلیه فعالین اقتصادی این سرزمین، دور از دسترس نیست.
