شماري از رسانه‌هاي خارجي عقب‌نشيني كمپاني سوني و هاليوود را در مقابل هكرهاي كره شمالي و عدم نمايش فيلم «مصاحبه» در سينماهاي جهان، شكستي بي‌سابقه در خاك امريكا تلقي كرده‌اند، آن هم پس از سال‌ها ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز عليه كشورهايي چون ايران، قزاقستان و چين كه معمولاً واكنش‌هاي منفي به آنها كمتر به خاك امريكا مي‌رسيد.
شهدای ایران:شماري از رسانه‌هاي خارجي عقب‌نشيني كمپاني سوني و هاليوود را در مقابل هكرهاي كره شمالي و عدم نمايش فيلم «مصاحبه» در سينماهاي جهان، شكستي بي‌سابقه در خاك امريكا تلقي كرده‌اند، آن هم پس از سال‌ها ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز عليه كشورهايي چون ايران، قزاقستان و چين كه معمولاً واكنش‌هاي منفي به آنها كمتر به خاك امريكا مي‌رسيد.
پرونده ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز سياسي، تاريخي و حتي اجتماعي عليه كشورهايي كه داراي سابقه دشمني با امريكايي‌ها بوده‌اند، قطور و طولاني است. كمپاني‌هاي فيلمسازي هاليوودي با تكيه بر شعار آزادي بيان هيچ‌گاه براي زير پا گذاشتن مرزها و ناديده گرفتن برخي ملاحظات سياسي و حتي انساني و اخلاقي لحظه‌اي ترديد نكرده‌اند حالا اما اقدامي كه روزنامه «گاردين» چاپ امريكا از آن به عنوان فتواي فوق‌العاده كره شمالي در برابر فيلم هاليوودي «مصاحبه» ياد كرده باعث شده است كه خاطرات عجيب و غريب هاليوود در ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز عليه كشورهايي چون ايران و قزاقستان باري ديگر زنده شود.
جنجال بر سر «مصاحبه»
فيلم «مصاحبه» اثري كه اين روزها آتش خشم كره‌شمالي را روشن كرده است، اثري با بازي جيمز فرانكو و ست راگن در نقش دو مأمور كودن سازمان سيا است كه به قصد سوء‌قصد به جان «كيم جونگ اون» و قتل او وارد كره شمالي مي‌شوند.
تقريباً 10 سال پيش، هاليوود فيلمي كمدي تحت عنوان «تيم امريكا؛ پليس جهاني» را ساخت و گروهي از عروسك‌ها را مأمور نجات دنيا كرد. دشمن آنها كه بود؟ موضوعيت اوضاع و احوال سياسي جهان در آن دوران اقتضا مي‌كرد كه دشمن اين پليس‌هاي امريكايي مأمور نجات دنيا القاعده و اسامه بن‌لادن باشند اما پرداختن به موضوع مهم سياسي چون جنگ عليه تروريسم در آن دوران ريسكي بزرگ محسوب مي‌شد؛ به همين خاطر فيلم به سراغ موضوع و هدفي امن‌تر رفت؛ كره شمالي و رهبر فقيدش «كيم جونگ ايل» كه در اين فيلم عروسكي به شكل آدمكي ماليخوليايي به نمايش در‌مي‌آيد.
ساخت فيلم درباره جهادي‌ها و حمله عليه آنها ديگر خنده‌دار نبود؛ سيخونك زدن به روس‌ها ديگر از مد افتاده بود و مسخره كردن چيني‌ها به عنوان بازار بزرگ و مهم فيلم امريكا كه بيشترين ميزان فروش فيلم‌هاي امريكايي در اين كشور رقم مي‌خورد ديگر منطقي به نظر نمي‌رسيد. بنابراين نوبت كره شمالي بود كه هدف بعدي هاليوود قرار بگيرد.
اكنون در سال 2014 ميلادي نيز تهيه‌كنندگان فيلم «مصاحبه» احتمالاً به اين فكر كرده‌اند كه پايشان را جاي امني گذاشته‌اند. كره شمالي كشوري دور افتاده است كه مردم دنيا درباره آن چيز زيادي نمي‌دانند اما در عين حال براي اندكي مورد تمسخر قرار گرفتن هدف خوبي براي هاليوود است. شايد هاليوود اين‌بار تصور مي‌كرد كه واكنش‌ها به اين فيلم در حد واكنش‌ها به فيلم «بورات» ساشا براون‌كوهن باشد كه در آن حسابي مردم قزاقستان و فرهنگ و مليت آنها را به تمسخر مي‌گيرد و اتفاق خاصي هم نمي‌افتد. واكنش به اين فيلم توهين‌آميز تنها در حد برانگيخته شدن خشم پر سر و صداي مردم قزاقستان در خاك آن كشور بود كه اتفاقاً در عمل منجر به رونق هر چه بيشتر فروش اين فيلم در گيشه‌هاي جهاني شد.
بنابراين از نظر فيلمسازان امريكايي و هاليوود اين بار كره شمالي‌ها براي مورد تمسخر قرار گرفتن، آن هم بدون هيچ‌گونه واكنش و مقاومت گزينه خوبي به نظر مي‌رسيدند اما اشتباه همين‌جا بود. كره شمالي بازگشته است؛ آن هم در شمايل گروهي از هكرهاي سايبري تحت عنوان «نگهبانان صلح» كه ممكن است مستقيم با دولت كره شمالي هم هيچ ارتباطي نداشته باشند. اين گروه هزاران سند محرمانه و پيام‌هاي الكترونيكي را از كمپاني فيلمسازي سوني هك و منتشر كرده‌اند. اين اسناد شامل جزئياتي از پرداخت‌ها و مبالغ هنگفت جا به جا شده در هاليوود و نيز اظهارات نامناسب عليه باراك اوباما و عوامل فيلمسازي هاليوودي است كه مليت آفريقايي- امريكايي دارند.
سرافكندگي و شرمساري براي هاليوود
رسانه‌هاي خارجي، انتشار اين جزئيات را مايه سرافكندگي و شرمساري هاليوود عنوان كرده‌اند، آن هم در حالي كه گروه هكر كره شمالي با تهديد سالن‌هاي نمايش فيلم ضد‌كره‌اي «مصاحبه» در سينماهاي امريكا به نوعي اعلان جنگ كرده است. اين تهديد مثمر‌ثمر واقع شد و قرار اكران و نمايش فيلم «مصاحبه» خيلي زود لغو شد تا آنجا كه به نظر مي‌رسد اين فيلم نيز به ليستي بپيوندد كه «ژان كوكتو» مفسر سينمايي مشهور از آن به عنوان ليست فيلم‌هاي نفرين شده ياد مي‌كند.
تاريخ سينما و هاليوود هر چند انباشته از فيلم‌هاي ممنوعه‌اي است كه گاه به واسطه برخي تلاش‌ها در جهت عدم توليد يا سانسور آنها بر شهرت و اهميتشان افزوده شده است. فيلم توهين‌آميز «مصاحبه» و اقدام هكرهاي كره‌اي در ممانعت به عمل آوردن از اكران آن همچنين بسياري را ياد خاطرات فيلم‌هاي ظالمانه هاليوودي مي‌اندازد كه برخي دولت‌ها را به محكوم كردن آنها در داخل مرزهاي خودشان واداشت؛ اين واكنش‌هاي درون مرزي هرگز راه به جايي نبرد اما اگر اين‌بار صحبت از خفه‌كردن سينماي امريكا در چمن هاليوود و حمله به خاك امريكا باشد چه خواهد شد؟
كمي قبل‌تر از فيلم «مصاحبه» در سال 2006 ميلادي نظير وقايع براي فيلم «300» اثر زاك اشنايدر اتفاق افتاد. فيلمي بر پايه رمان گرافيكي درباره جنگ «ترموپيل» كه در آن ايرانيان به شكل موجودات اهريمني به سپاه يونان كه در هيبت مردان قوي هيكل و خوش سيما هستند حمله مي‌برند. فرهنگ چند‌هزار ساله ايران در اين فيلم به هيچ گرفته شده است. روزنامه گاردين درباره اين فيلم مي‌نويسد: «300 فيلمي است كه در آن به شكلي شيطنت‌آميز اسپارت‌ها را در اشكال مرداني شجاع، جنگجو و نجيب به تصوير كشيده‌اند اما ايراني‌ها را به شكل برده‌هاي يك پادشاه زن‌نما و محقر نمايش مي‌دهند كه فيلم او را خشايار‌شا معرفي مي‌كند.»
گاردين ادامه مي‌دهد: «دولت ايران به ممنوعيت نمايش اين فيلم در خاك خود اكتفا نكرد و شكايت خود را نزد سازمان جهاني يونسكو برد و اعتقاد داشت كه اين فيلم عزت ملي ايران را خدشه‌دار كرده و مورد تمسخر قرار داده است. آيا ايران در آن زمان نمي‌توانست مسير نگهبانان صلح را پيش بگيرد و ايميل‌هاي شركت سازنده فيلم را هك و سينماهاي امريكا را تهديد كند؟ چراكه نه. اما در آن زمان فناوري ديجيتال هنوز آن‌قدر پيشرفته نشده بود كه از آن بتوان به عنوان استراتژي اول بهره گرفت.
از سوي ديگر مخاطرات سياسي اين كار در آن زمان بالا بود و امريكا مدام در مورد قابليت هسته‌اي ايران سخن پراكني مي‌كرد.»
هاليوود و نظام فيلمسازي آن از ابتداي كار تا كنون هرگز حد و مرزي براي ميزان ورود خود به حريم‌هاي اخلاقي و سياسي و فرهنگي و اجتماعي قائل نشده‌اند؛ آن هم به اين خاطر كه هميشه هر‌گونه نقد و واكنش به آثار غير‌اخلاقي هاليوود عليه فرهنگ و مليت ديگر كشورها در محدوده‌هاي خاك همان كشورها باقي مانده و گاه حتي به يك ابزار تبليغاني براي فروش هر چه بيشتر آن اثر تبديل شده است حالا اما به نظر مي‌رسد كه امريكايي در خصوص كره شمالي و نوع محاسبه معادلاتشان دچار اشتباه و سردرگمي شده باشند؛ اتفاقي كه مي‌تواند درس عبرتي براي هاليوود به عنوان يكي از اركان قدرت سياسي امريكا باشد؛ آن طور كه رسانه‌هاي خارجي مي‌گويند اين بار هاليوود شكست خورده است؛ شكستي سنگين و بي‌سابقه آن هم در خاك امريكا كه نمونه آن قبلا اتفاق نيفتاده است؛ اما آيا اين شكست مفتضحانه امريكايي‌ها و هاليوود را از توهين به كشورهاي ديگر باز مي‌دارد ؟ كارنامه سينماي امريكا در سال 2015 ميلادي پاسخ اين سؤال خواهد بود.
هاليوود با شعار آزادي بيان هيچ‌گاه براي شكستن حريم‌ها و زير‌پا گذاشتن برخي ملاحظات اخلاقي و انساني حد و مرزي را قائل نشده است؛ اين نخستين‌بار نيست كه يك فيلم هاليوودي شعله‌هاي خشم را در ابعاد بين‌المللي روشن مي‌كند با اين تفاوت كه اين بار واكنش خشم به اين اقدام هاليوود از هميشه به خاك امريكا نزديك‌تر بوده است.
*جوان
پرونده ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز سياسي، تاريخي و حتي اجتماعي عليه كشورهايي كه داراي سابقه دشمني با امريكايي‌ها بوده‌اند، قطور و طولاني است. كمپاني‌هاي فيلمسازي هاليوودي با تكيه بر شعار آزادي بيان هيچ‌گاه براي زير پا گذاشتن مرزها و ناديده گرفتن برخي ملاحظات سياسي و حتي انساني و اخلاقي لحظه‌اي ترديد نكرده‌اند حالا اما اقدامي كه روزنامه «گاردين» چاپ امريكا از آن به عنوان فتواي فوق‌العاده كره شمالي در برابر فيلم هاليوودي «مصاحبه» ياد كرده باعث شده است كه خاطرات عجيب و غريب هاليوود در ساخت فيلم‌هاي توهين‌آميز عليه كشورهايي چون ايران و قزاقستان باري ديگر زنده شود.
جنجال بر سر «مصاحبه»
فيلم «مصاحبه» اثري كه اين روزها آتش خشم كره‌شمالي را روشن كرده است، اثري با بازي جيمز فرانكو و ست راگن در نقش دو مأمور كودن سازمان سيا است كه به قصد سوء‌قصد به جان «كيم جونگ اون» و قتل او وارد كره شمالي مي‌شوند.
تقريباً 10 سال پيش، هاليوود فيلمي كمدي تحت عنوان «تيم امريكا؛ پليس جهاني» را ساخت و گروهي از عروسك‌ها را مأمور نجات دنيا كرد. دشمن آنها كه بود؟ موضوعيت اوضاع و احوال سياسي جهان در آن دوران اقتضا مي‌كرد كه دشمن اين پليس‌هاي امريكايي مأمور نجات دنيا القاعده و اسامه بن‌لادن باشند اما پرداختن به موضوع مهم سياسي چون جنگ عليه تروريسم در آن دوران ريسكي بزرگ محسوب مي‌شد؛ به همين خاطر فيلم به سراغ موضوع و هدفي امن‌تر رفت؛ كره شمالي و رهبر فقيدش «كيم جونگ ايل» كه در اين فيلم عروسكي به شكل آدمكي ماليخوليايي به نمايش در‌مي‌آيد.
ساخت فيلم درباره جهادي‌ها و حمله عليه آنها ديگر خنده‌دار نبود؛ سيخونك زدن به روس‌ها ديگر از مد افتاده بود و مسخره كردن چيني‌ها به عنوان بازار بزرگ و مهم فيلم امريكا كه بيشترين ميزان فروش فيلم‌هاي امريكايي در اين كشور رقم مي‌خورد ديگر منطقي به نظر نمي‌رسيد. بنابراين نوبت كره شمالي بود كه هدف بعدي هاليوود قرار بگيرد.
اكنون در سال 2014 ميلادي نيز تهيه‌كنندگان فيلم «مصاحبه» احتمالاً به اين فكر كرده‌اند كه پايشان را جاي امني گذاشته‌اند. كره شمالي كشوري دور افتاده است كه مردم دنيا درباره آن چيز زيادي نمي‌دانند اما در عين حال براي اندكي مورد تمسخر قرار گرفتن هدف خوبي براي هاليوود است. شايد هاليوود اين‌بار تصور مي‌كرد كه واكنش‌ها به اين فيلم در حد واكنش‌ها به فيلم «بورات» ساشا براون‌كوهن باشد كه در آن حسابي مردم قزاقستان و فرهنگ و مليت آنها را به تمسخر مي‌گيرد و اتفاق خاصي هم نمي‌افتد. واكنش به اين فيلم توهين‌آميز تنها در حد برانگيخته شدن خشم پر سر و صداي مردم قزاقستان در خاك آن كشور بود كه اتفاقاً در عمل منجر به رونق هر چه بيشتر فروش اين فيلم در گيشه‌هاي جهاني شد.
بنابراين از نظر فيلمسازان امريكايي و هاليوود اين بار كره شمالي‌ها براي مورد تمسخر قرار گرفتن، آن هم بدون هيچ‌گونه واكنش و مقاومت گزينه خوبي به نظر مي‌رسيدند اما اشتباه همين‌جا بود. كره شمالي بازگشته است؛ آن هم در شمايل گروهي از هكرهاي سايبري تحت عنوان «نگهبانان صلح» كه ممكن است مستقيم با دولت كره شمالي هم هيچ ارتباطي نداشته باشند. اين گروه هزاران سند محرمانه و پيام‌هاي الكترونيكي را از كمپاني فيلمسازي سوني هك و منتشر كرده‌اند. اين اسناد شامل جزئياتي از پرداخت‌ها و مبالغ هنگفت جا به جا شده در هاليوود و نيز اظهارات نامناسب عليه باراك اوباما و عوامل فيلمسازي هاليوودي است كه مليت آفريقايي- امريكايي دارند.
سرافكندگي و شرمساري براي هاليوود
رسانه‌هاي خارجي، انتشار اين جزئيات را مايه سرافكندگي و شرمساري هاليوود عنوان كرده‌اند، آن هم در حالي كه گروه هكر كره شمالي با تهديد سالن‌هاي نمايش فيلم ضد‌كره‌اي «مصاحبه» در سينماهاي امريكا به نوعي اعلان جنگ كرده است. اين تهديد مثمر‌ثمر واقع شد و قرار اكران و نمايش فيلم «مصاحبه» خيلي زود لغو شد تا آنجا كه به نظر مي‌رسد اين فيلم نيز به ليستي بپيوندد كه «ژان كوكتو» مفسر سينمايي مشهور از آن به عنوان ليست فيلم‌هاي نفرين شده ياد مي‌كند.
تاريخ سينما و هاليوود هر چند انباشته از فيلم‌هاي ممنوعه‌اي است كه گاه به واسطه برخي تلاش‌ها در جهت عدم توليد يا سانسور آنها بر شهرت و اهميتشان افزوده شده است. فيلم توهين‌آميز «مصاحبه» و اقدام هكرهاي كره‌اي در ممانعت به عمل آوردن از اكران آن همچنين بسياري را ياد خاطرات فيلم‌هاي ظالمانه هاليوودي مي‌اندازد كه برخي دولت‌ها را به محكوم كردن آنها در داخل مرزهاي خودشان واداشت؛ اين واكنش‌هاي درون مرزي هرگز راه به جايي نبرد اما اگر اين‌بار صحبت از خفه‌كردن سينماي امريكا در چمن هاليوود و حمله به خاك امريكا باشد چه خواهد شد؟
كمي قبل‌تر از فيلم «مصاحبه» در سال 2006 ميلادي نظير وقايع براي فيلم «300» اثر زاك اشنايدر اتفاق افتاد. فيلمي بر پايه رمان گرافيكي درباره جنگ «ترموپيل» كه در آن ايرانيان به شكل موجودات اهريمني به سپاه يونان كه در هيبت مردان قوي هيكل و خوش سيما هستند حمله مي‌برند. فرهنگ چند‌هزار ساله ايران در اين فيلم به هيچ گرفته شده است. روزنامه گاردين درباره اين فيلم مي‌نويسد: «300 فيلمي است كه در آن به شكلي شيطنت‌آميز اسپارت‌ها را در اشكال مرداني شجاع، جنگجو و نجيب به تصوير كشيده‌اند اما ايراني‌ها را به شكل برده‌هاي يك پادشاه زن‌نما و محقر نمايش مي‌دهند كه فيلم او را خشايار‌شا معرفي مي‌كند.»
گاردين ادامه مي‌دهد: «دولت ايران به ممنوعيت نمايش اين فيلم در خاك خود اكتفا نكرد و شكايت خود را نزد سازمان جهاني يونسكو برد و اعتقاد داشت كه اين فيلم عزت ملي ايران را خدشه‌دار كرده و مورد تمسخر قرار داده است. آيا ايران در آن زمان نمي‌توانست مسير نگهبانان صلح را پيش بگيرد و ايميل‌هاي شركت سازنده فيلم را هك و سينماهاي امريكا را تهديد كند؟ چراكه نه. اما در آن زمان فناوري ديجيتال هنوز آن‌قدر پيشرفته نشده بود كه از آن بتوان به عنوان استراتژي اول بهره گرفت.
از سوي ديگر مخاطرات سياسي اين كار در آن زمان بالا بود و امريكا مدام در مورد قابليت هسته‌اي ايران سخن پراكني مي‌كرد.»
هاليوود و نظام فيلمسازي آن از ابتداي كار تا كنون هرگز حد و مرزي براي ميزان ورود خود به حريم‌هاي اخلاقي و سياسي و فرهنگي و اجتماعي قائل نشده‌اند؛ آن هم به اين خاطر كه هميشه هر‌گونه نقد و واكنش به آثار غير‌اخلاقي هاليوود عليه فرهنگ و مليت ديگر كشورها در محدوده‌هاي خاك همان كشورها باقي مانده و گاه حتي به يك ابزار تبليغاني براي فروش هر چه بيشتر آن اثر تبديل شده است حالا اما به نظر مي‌رسد كه امريكايي در خصوص كره شمالي و نوع محاسبه معادلاتشان دچار اشتباه و سردرگمي شده باشند؛ اتفاقي كه مي‌تواند درس عبرتي براي هاليوود به عنوان يكي از اركان قدرت سياسي امريكا باشد؛ آن طور كه رسانه‌هاي خارجي مي‌گويند اين بار هاليوود شكست خورده است؛ شكستي سنگين و بي‌سابقه آن هم در خاك امريكا كه نمونه آن قبلا اتفاق نيفتاده است؛ اما آيا اين شكست مفتضحانه امريكايي‌ها و هاليوود را از توهين به كشورهاي ديگر باز مي‌دارد ؟ كارنامه سينماي امريكا در سال 2015 ميلادي پاسخ اين سؤال خواهد بود.
هاليوود با شعار آزادي بيان هيچ‌گاه براي شكستن حريم‌ها و زير‌پا گذاشتن برخي ملاحظات اخلاقي و انساني حد و مرزي را قائل نشده است؛ اين نخستين‌بار نيست كه يك فيلم هاليوودي شعله‌هاي خشم را در ابعاد بين‌المللي روشن مي‌كند با اين تفاوت كه اين بار واكنش خشم به اين اقدام هاليوود از هميشه به خاك امريكا نزديك‌تر بوده است.
*جوان
