وی ادامه داد:اهمیت پوکی استخوان به حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHO روز 28مهر (20 اکتبر) را به عنوان روز جهانی استئوپروز نامگذاری کرده است.

وی تصریح کرد:با توجه به پیر شدن جمعیت و انواع بیماری ها در سالمندان، برنامه ریزی جهت ارتقا سلامت سالمندان یکی از مهمترین وظایف سیاستگذاران سیستم بهداشت و درمان کشور محسوب می شود.

وی اضافه کرد:در ایران بر اساس سر شماری سال 1390 ، 8.4 درصد (5.4 میلیون نفر) از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دهد و با در نظر گرفتن افزایش طول عمر و امید به زندگی تخمین زده می شود که این جمعیت در سال 2020 به بیش از 10 میلیون نفر برسد.

وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین بیمارهای دوران سالمندی پوکی استخوان است، افزود :پوکی استخوان (استئوپروز) شایعترین بیماری متابولیک استخوان است. در این بیماری تراکم استخوان ها کاهش می یابند و استخوان ها متخلخل تر شده و خطر و احتمال شکستگی در آنها افزایش می یابد.

به گفته وی با افزایش سن، استئوپروز بطور چشمگیری افزایش می یابد، بطوریکه بیش از 20 درصد زنان بالای 50 سال دچار درجاتی قابل توجهی از کاهش تراکم استخوان هستند و این سبب می شود بیشتر در معرض شکستگی های ناشی از پوکی استخوان باشند.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در ادامه گفت: پوکی استخوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود که پوکی استخوان اولیه با افزایش سن، یائسگی و عادات مربوط به شیوه زندگی مانند سیگار، رژیم غذایی نامناسب و فعالیت فیزیکی ناکافی ایجاد می شود.

وی ادامه داد:پوکی استخوان ثانویه در اثر بیماری های مختلف ( دیابت، پرکاری تیروئید و پاراتیروئید، کاهش هورمونهای رشد ، برخی سرطانها و ) و یا استفاده از دارو از جمله داروهای استروئیدی (کورتون) و ضد تشنجی ، داروهای مورد استفاده در درمان بیمارهای تیروئیدی ایجاد می شود.

عضو هیات علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده تراکم استخوان در انسان بعد از جهش رشد در دوران بلوغ افزایش می یابد و در اواخر دهه سوم و اوایل دهه چهارم عمر به حداکثر میزان خود می رسد.

وی یاد آور شد: تراکم استخوان ها با افزایش سن رو به کاهش می گذارد و این کاهش تا پایان عمر ادامه می یابد.

رئیس السادات توضیح داد: اثر هورمون های جنسی بر فرایند استخوان سازی و بروز پدیده یائسگی (منوپاز) سبب می شود روند کاهش تراکم در زنان سرعت بیشتری نسبت به مردان داشته باشد هر چند در مردان مسن نیز، کاهش تدریجی هورمون های مردانه باعث ایجاد حالتی شبیه به یائسگی در مردان می شود .

وی گفت: تغذیه مناسب در دوران کودکی ، نوجوانی و جوانی و نیز دوران بارداری و شیر دهی در کنار فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از کشیدن سیگار از مهمترین عوامل پیشگیری کننده از کاهش تراکم استخوان به شمار می روند.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران گفت :مصرف فرواردهای لبنی (شیر، ماست، کشک و دوغ کم نمک )، سبزیجات، حبوبات و میوه های تازه استفاده متعادل از مواد غذایی پروتیئنی مانند ماهی و تخم مرغ و پرهیز از استفاده بی رویه از نوشابه های گازدار و قهوه از جمله توصیه های غذایی مناسب در پیشگیری از پوکی استخوان موثر است .

رئیس السادات گفت :استفاده صحیح و بجا از مکمل ها و ویتامین ها از جمله کلسیم ،ویتامین دی اگرچه می توانند نقش مفیدی داشته باشند، به هیچ وجه به عنوان جایگزین تغذیه طبیعی و فعالیت فیزیکی نیستند.

وی افزود: از نظر بالینی می توان گفت استئوپروز یک بیماری خاموش است ، چرا که تا وقتی که شکستگی در استخوان اتفاق نیفتاده باشد درد و شکایت جدی ایجاد نمی کند و نمی توان به وجود آن پی برد.

به گفته وی محل های شایع شکستگی ناشی از استئوپروز شامل ستون فقرات پشتی و کمری ، انتهای ساعد و نیز استخوان لگن است.

رییس السادات اضافه کرد: شکستگی لگن از مهمترین و خطرناکترین عوارض ناشی از پوکی استخوان به شمار می رود، به طوری که گذشته از صرف هزینه های گزاف برای درمان این بیماران احتمال مرگ و میر طی سال اول بیش از 15 درصد است.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی گفت :در مورد شکستگی ساعد مداخلات ارتوپدی و جراحی مورد نیاز است. در شکستگی مهره ها ، درمانهای نگهدارنده و غیر جراحی نقش پررنگ تری دارندالبته نکته مهمی که در درمان شکستگی ها باید مد نظر قرار گیرد، پرهیز از بی حرکتی طولانی مدت است.

وی ادامه داد: بی حرکتی خود می تواند علتی برای تشدید استئوپروز زمینه ای باشد.

رییس السادات افزود: تشخیص استئوپروز مبتنی بر انجام روش های آزمایشگاهی و تصویر برداری است. رایج ترین شیوه برای سنجش تراکم استخوان روش DEXA است. استفاده از این روش در زنان یائسه و نیز زنان دارای عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان و نیز همه زنان بالای 65 سال به بالا توصیه می شود.


*ایرنا