سیدعلی فضل‌الله با بیان اینکه الازهر و حوزه‌های علمیه قم و نجف باید درب‌ها را به سوی هم باز کنند، گفت: آنچه که مشکل را حل می کند گفت‌وگوست و مواجهه مبدأیی نیست و شایسته است مسیر گفت‌وگو حتی با تکفیری‌ها باز شود.
به گزارش شهدای ایران، سیدعلی فضل‌الله فرزند علامه فضل‌الله(ره) از چهره‌های برجسته شیعه در لبنان و از چهره‌هایی است که برای تقریب مذاهب اسلامی تلاش‌های گسترده کرده است.
او راهی که پدر بزرگوارش در مسیر وحدت امت اسلامی و در حمایت از مقاومت اسلامی برگزیده بود را همچنان ادامه می‌دهد و در مسیر حمایت از مقاومت سعی کرده است جریان تقریبی را دنبال کند.
آنچه در زیر می‌آید گفت‌وگوی فارس با این چهره لبنانی است :
شایسته است با صاحبان فتاوای تکفیری و جوانانی که فریب آنها را خورده‌اند گفت‌وگو کرد/کار آسانی نیست ولی باید دنبال روزنه‌ها بود
* دو سال پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکم‌شان به آیت‌الله اراکی برای منصب دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی مسئله «دیپلماسی وحدت اسلامی» را مطرح کردند و در این بین برخی معتقدند می‌توان در زیر این عنوان با برخی صادرکنندگان فتاوای تکفیری گفت‌وگو کرد و در این باره به گفت‌وگوهای برخی علمای شیعه با عبدالعزیز بن‌باز اشاره می‌کنند؛ نظر شما چیست؟
سیدعلی فضل‌الله: تبعاً ما دائماً بر اساس تعالیم اسلام که به گفت‌وگو با دیگران دعوت می‌کند به ویژه در جهان اسلام بهترین راه را گفت‌وگو می‌دانیم البته با کسی که حاضر به گفت‌وگو باشد ما نیز بالتبع به گفت‌وگو دعوت می‌کنیم چرا که شایسته نیست که دائماً اساس کار ما مواجهه و مقابله باشد چرا که خشونت و مقابله مشکل را حل نمی‌کند.
آنچه که مشکل را حل می کند گفت‌وگوست و مواجهه در جای استثنایی جواب می‌دهد و مبدأیی نیست و ما طبیعتاً همراه با این دعوت هستیم و شایسته است که در این مسیر حرکت کنیم تا راه گفت‌وگو با همگان باز شود حتی کسانی که تکفیری هستند.
باید راه گفت‌وگو را با رهبران آنها و با جوانانی که فریب این فتاوا را خوردند، باز کنیم و باید این راه گفت‌وگو باز شود و معتقدم که حتی اگر به نتیجه‌ای نرسد حداقل انسان این عذر را دارد که تکلیف خود را انجام داده است چه اینکه خدا می‌فرماید: وَإِذَ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللّهُ مُهْلِکُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّکُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ(و آنگاه که گروهى از ایشان گفتند براى چه قومى را که خدا هلاککننده ایشان استیا آنان را به عذابى سخت عذاب خواهد کرد پند می‌دهید گفتند تا معذرتى پیش پروردگارتان باشد و شاید که آنان پرهیزگارى کنند)(آیه ۱۶۴ اعراف).
* به نظر شما این فضا، امروز در سایه نظامی‌شدن مسئله و غوغای رسانه‌ای موجود باز است؟
سیدعلی فضل‌الله: مسلماً الان در مرحله سختی قرار داریم ولی باید به دنبال روزنه‌هایی باشیم و هر راهی که می‌شود با دیگران ارتباط گرفت را پیدا کرد و حداقل در این مسیر حرکت کرد.
معتقد نیستم که کار آسانی در پیش‌روی ماست اما ما باید برای انجام تکلیف خود تلاش کنیم تا اینکه حداقل نزد خدا عذر قابل قبولی داشته باشیم.
باید برخی شایعات و اوهام در اطراف مقاومت را از بین ببریم و مقاومت را عمومی‌تر کنیم
* شما با دانشگاه الازهر رابطه خوبی دارید و رابطه شما به عنوان یک جریان شیعه از دیگر حوزه‌های علمیه شیعی مثل قم و نجف با این دانشگاه بهتر است؛ آیا می‌توان نقشی برای آنها نقشی در حمایت از مقاومت در نظر گرفت؟ ما حداقل در رسانه‌ها چنین چیزی نمی‌بینیم
سیدعلی فضل‌الله: تبعاً ما در دفتر فضل‌الله قبل از حوادث اخیر مصر [که منجر به سرنگونی مرسی شد] با الازهر رابطه داشتیم و گفت‌وگوها را شروع کردیم اما نگرانی‌ها و شایعات که در برخی عرصه‌ها بوده به الازهر رسیده است و ما در خلال دیدارمان درباره بسیاری از این نگرانی‌ها صحبت کردیم و تلاش کردیم این نگرانی‌ها را از بین ببریم.
معتقدم فرصت موجود است و معتقدیم فضا موجود است و نباید راه ببندیم و نباید فکر کنیم کسی هست که نمی‌توان با آن گفت‌وگو کرد بلکه همه چیز ممکن است.
حتی خدا به حضرت موسی و هارون(ع) گفت که به سوی فرعون بروید؛ پس چگونه است که اگر مسأله‌ای به‌ویژه در عرصه اسلامی باشد و خب آنها مسلماً در جایگاه فرعون نیستند باید بگوییم که امکان گفت‌وگو وجود دارد.
به نظرم ما باید همچنین اوهام و نگرانی‌هایی که حول مقاومت شکل گرفته را پاک کنیم؛ سخنانی که می‌گوید مقاومت جریانی مذهبی است، مقاومت جدی نیست یا مقاومت به دنبال تحقق طرح معینی است و هدفش اسرائیل نیست؛ ما باید این نگرانی‌ها را برطرف کنیم و دایره مقاومت را توسعه بدهیم و مقاومت را از جریانی خاص به جریان عامی برای همه مسلمانان و بلکه برای همه مستضعفین تبدیل کنیم.
الازهر و حوزه‌های علمیه قم و نجف باید درب‌ها را به سوی هم باز کنند
* آیا شما وساطتی بین مقاومت و حوزه‌های علمیه و الازهر داشته‌اید یا نه؟
سیدعلی فضل‌الله: ما حتماً سعی کردیم و سعی می‌کنیم که این وساطت شکل بگیرد و یکبار شیخ‌الازهر را به این دعوت کردیم که گشایشی در امور دینی و شرعی صورت بگیرد.
او اعلام آمادگی کرد و اجازه بدهید منصف باشم او گفت حاضر است سفری به نجف اشرف داشته باشد و با علمای آنجا دیدار کند اما جواب لازم را نیافت لذا در مقابل ما از حوزه‌های علمیه می‌خواهیم گشایشی به سوی الازهر داشته باشند و ما در این مسیر با آنها خواهیم بود کما اینکه از الازهر خواستیم گشایشی داشته باشد و این باز کردن مسیر دو جانبه یک امر مطلوبی است.
مسلماً نمی‌گویم این کار آسانی خواهد بود و گره‌هایی در کار و راه خواهد بود و نگرانی‌ها و مداخله‌هایی از بیرون و دولت‌ها و برخی جاها وجود خواهد داشت اما مطلوب آن است که ساکن و ساکت نباشیم و در حالی که در مواجهه‌های نظامی هستیم به دنبال جایگزین‌ها باشیم و وسایل و جایگزین‌ها را دنبال کنیم.
فارس: در سایه وجود اندیشه تکفیری که این روزها در جهان اسلام دیده می‌شود، بعضی‌ها معتقدند امروز زمان پاک‌سازی کتب حدیثی از برخی اسرائیلیات است کما اینکه ما چنین سخنانی را از آیت‌الله کمال الحیدری شنیدیم و یا چندی پیش گزارشی در الشرق الاوسط منتشر شد که الازهر به دنبال چنین کاری است؛ آیا به نظر شما به عنوان فرزند علامه فضل‌الله(ره) امروز وقت این کار است؟
نباید عقاید، مفاهیم و احادیثی که از آن ما نیست باری بر دوش ما باشد
سیدعلی فضل‌الله: ما هر روز همه را دعوت می‌کنم که فکر و اندیشه صحیح و پاک اسلامی را ارائه دهیم به‌ویژه خط اهل‌بیت(ع) که ما تأکید داریم که به همه جهان برسد و برای ما مطلوب است.
ما همیشه مشکل‌مان این بوده است که احادیثی بوده که ما اساساً به آنها ملتزم نبوده‌ایم و مسئولیت آن را نپذیرفته‌ایم و بسیاری از این احادیث که در فلان کتاب و فلان کتاب است و می‌دانیم که آن کتاب صحت نداشته است.
مطلوب این است که در مواجهه فکری و فرهنگی با دیگران اول از همه اندیشه خودمان را پاک کنیم ما از کسانی نیستیم که بگوییم اندیشه ما همه‌اش اسرائیلیات است و به [اساس] اندیشه‌مان توهین کنیم و مورد سوءاستفاده دیگران واقع شود اما می‌گوییم در اندیشه ما اموری است که باید در آن تجدیدنظر کرد در مفاهیم ما و در بعضی عقاید ما ـ یعنی جزئیات و نه مبادی عمومی ـ نیازمند تجدیدنظر است و معتقدم که حوزه همانگونه که شاهد طرح‌هایی در قم به صورت ویژه بودیم باید حتماً این حرکت صورت پذیرد.
در این مسیر تلاش‌هایی شده است تا بسیاری از حساسیت‌ها از بین برود تا مسایلی که اساساً از ما نیست را به دوش نکشیم؛ اگر این مسایل از ما بود برای آن می‌جنگیدیم و تبیین می‌کردیم اما وقتی از ما نیست برای چه آنها را به دوش بکشیم لذا آنها را از کتاب‌هایمان حذف کنیم به‌ویژه آنچه متعلق به شأن عقایدی ماست که موجب درگیری مذهبی می‌شود.
*فارس
او راهی که پدر بزرگوارش در مسیر وحدت امت اسلامی و در حمایت از مقاومت اسلامی برگزیده بود را همچنان ادامه می‌دهد و در مسیر حمایت از مقاومت سعی کرده است جریان تقریبی را دنبال کند.
آنچه در زیر می‌آید گفت‌وگوی فارس با این چهره لبنانی است :
شایسته است با صاحبان فتاوای تکفیری و جوانانی که فریب آنها را خورده‌اند گفت‌وگو کرد/کار آسانی نیست ولی باید دنبال روزنه‌ها بود
* دو سال پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکم‌شان به آیت‌الله اراکی برای منصب دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی مسئله «دیپلماسی وحدت اسلامی» را مطرح کردند و در این بین برخی معتقدند می‌توان در زیر این عنوان با برخی صادرکنندگان فتاوای تکفیری گفت‌وگو کرد و در این باره به گفت‌وگوهای برخی علمای شیعه با عبدالعزیز بن‌باز اشاره می‌کنند؛ نظر شما چیست؟
سیدعلی فضل‌الله: تبعاً ما دائماً بر اساس تعالیم اسلام که به گفت‌وگو با دیگران دعوت می‌کند به ویژه در جهان اسلام بهترین راه را گفت‌وگو می‌دانیم البته با کسی که حاضر به گفت‌وگو باشد ما نیز بالتبع به گفت‌وگو دعوت می‌کنیم چرا که شایسته نیست که دائماً اساس کار ما مواجهه و مقابله باشد چرا که خشونت و مقابله مشکل را حل نمی‌کند.
آنچه که مشکل را حل می کند گفت‌وگوست و مواجهه در جای استثنایی جواب می‌دهد و مبدأیی نیست و ما طبیعتاً همراه با این دعوت هستیم و شایسته است که در این مسیر حرکت کنیم تا راه گفت‌وگو با همگان باز شود حتی کسانی که تکفیری هستند.
باید راه گفت‌وگو را با رهبران آنها و با جوانانی که فریب این فتاوا را خوردند، باز کنیم و باید این راه گفت‌وگو باز شود و معتقدم که حتی اگر به نتیجه‌ای نرسد حداقل انسان این عذر را دارد که تکلیف خود را انجام داده است چه اینکه خدا می‌فرماید: وَإِذَ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللّهُ مُهْلِکُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّکُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ(و آنگاه که گروهى از ایشان گفتند براى چه قومى را که خدا هلاککننده ایشان استیا آنان را به عذابى سخت عذاب خواهد کرد پند می‌دهید گفتند تا معذرتى پیش پروردگارتان باشد و شاید که آنان پرهیزگارى کنند)(آیه ۱۶۴ اعراف).
* به نظر شما این فضا، امروز در سایه نظامی‌شدن مسئله و غوغای رسانه‌ای موجود باز است؟
سیدعلی فضل‌الله: مسلماً الان در مرحله سختی قرار داریم ولی باید به دنبال روزنه‌هایی باشیم و هر راهی که می‌شود با دیگران ارتباط گرفت را پیدا کرد و حداقل در این مسیر حرکت کرد.
معتقد نیستم که کار آسانی در پیش‌روی ماست اما ما باید برای انجام تکلیف خود تلاش کنیم تا اینکه حداقل نزد خدا عذر قابل قبولی داشته باشیم.
باید برخی شایعات و اوهام در اطراف مقاومت را از بین ببریم و مقاومت را عمومی‌تر کنیم
* شما با دانشگاه الازهر رابطه خوبی دارید و رابطه شما به عنوان یک جریان شیعه از دیگر حوزه‌های علمیه شیعی مثل قم و نجف با این دانشگاه بهتر است؛ آیا می‌توان نقشی برای آنها نقشی در حمایت از مقاومت در نظر گرفت؟ ما حداقل در رسانه‌ها چنین چیزی نمی‌بینیم
سیدعلی فضل‌الله: تبعاً ما در دفتر فضل‌الله قبل از حوادث اخیر مصر [که منجر به سرنگونی مرسی شد] با الازهر رابطه داشتیم و گفت‌وگوها را شروع کردیم اما نگرانی‌ها و شایعات که در برخی عرصه‌ها بوده به الازهر رسیده است و ما در خلال دیدارمان درباره بسیاری از این نگرانی‌ها صحبت کردیم و تلاش کردیم این نگرانی‌ها را از بین ببریم.
معتقدم فرصت موجود است و معتقدیم فضا موجود است و نباید راه ببندیم و نباید فکر کنیم کسی هست که نمی‌توان با آن گفت‌وگو کرد بلکه همه چیز ممکن است.
حتی خدا به حضرت موسی و هارون(ع) گفت که به سوی فرعون بروید؛ پس چگونه است که اگر مسأله‌ای به‌ویژه در عرصه اسلامی باشد و خب آنها مسلماً در جایگاه فرعون نیستند باید بگوییم که امکان گفت‌وگو وجود دارد.
به نظرم ما باید همچنین اوهام و نگرانی‌هایی که حول مقاومت شکل گرفته را پاک کنیم؛ سخنانی که می‌گوید مقاومت جریانی مذهبی است، مقاومت جدی نیست یا مقاومت به دنبال تحقق طرح معینی است و هدفش اسرائیل نیست؛ ما باید این نگرانی‌ها را برطرف کنیم و دایره مقاومت را توسعه بدهیم و مقاومت را از جریانی خاص به جریان عامی برای همه مسلمانان و بلکه برای همه مستضعفین تبدیل کنیم.
الازهر و حوزه‌های علمیه قم و نجف باید درب‌ها را به سوی هم باز کنند
* آیا شما وساطتی بین مقاومت و حوزه‌های علمیه و الازهر داشته‌اید یا نه؟
سیدعلی فضل‌الله: ما حتماً سعی کردیم و سعی می‌کنیم که این وساطت شکل بگیرد و یکبار شیخ‌الازهر را به این دعوت کردیم که گشایشی در امور دینی و شرعی صورت بگیرد.
او اعلام آمادگی کرد و اجازه بدهید منصف باشم او گفت حاضر است سفری به نجف اشرف داشته باشد و با علمای آنجا دیدار کند اما جواب لازم را نیافت لذا در مقابل ما از حوزه‌های علمیه می‌خواهیم گشایشی به سوی الازهر داشته باشند و ما در این مسیر با آنها خواهیم بود کما اینکه از الازهر خواستیم گشایشی داشته باشد و این باز کردن مسیر دو جانبه یک امر مطلوبی است.
مسلماً نمی‌گویم این کار آسانی خواهد بود و گره‌هایی در کار و راه خواهد بود و نگرانی‌ها و مداخله‌هایی از بیرون و دولت‌ها و برخی جاها وجود خواهد داشت اما مطلوب آن است که ساکن و ساکت نباشیم و در حالی که در مواجهه‌های نظامی هستیم به دنبال جایگزین‌ها باشیم و وسایل و جایگزین‌ها را دنبال کنیم.
فارس: در سایه وجود اندیشه تکفیری که این روزها در جهان اسلام دیده می‌شود، بعضی‌ها معتقدند امروز زمان پاک‌سازی کتب حدیثی از برخی اسرائیلیات است کما اینکه ما چنین سخنانی را از آیت‌الله کمال الحیدری شنیدیم و یا چندی پیش گزارشی در الشرق الاوسط منتشر شد که الازهر به دنبال چنین کاری است؛ آیا به نظر شما به عنوان فرزند علامه فضل‌الله(ره) امروز وقت این کار است؟
نباید عقاید، مفاهیم و احادیثی که از آن ما نیست باری بر دوش ما باشد
سیدعلی فضل‌الله: ما هر روز همه را دعوت می‌کنم که فکر و اندیشه صحیح و پاک اسلامی را ارائه دهیم به‌ویژه خط اهل‌بیت(ع) که ما تأکید داریم که به همه جهان برسد و برای ما مطلوب است.
ما همیشه مشکل‌مان این بوده است که احادیثی بوده که ما اساساً به آنها ملتزم نبوده‌ایم و مسئولیت آن را نپذیرفته‌ایم و بسیاری از این احادیث که در فلان کتاب و فلان کتاب است و می‌دانیم که آن کتاب صحت نداشته است.
مطلوب این است که در مواجهه فکری و فرهنگی با دیگران اول از همه اندیشه خودمان را پاک کنیم ما از کسانی نیستیم که بگوییم اندیشه ما همه‌اش اسرائیلیات است و به [اساس] اندیشه‌مان توهین کنیم و مورد سوءاستفاده دیگران واقع شود اما می‌گوییم در اندیشه ما اموری است که باید در آن تجدیدنظر کرد در مفاهیم ما و در بعضی عقاید ما ـ یعنی جزئیات و نه مبادی عمومی ـ نیازمند تجدیدنظر است و معتقدم که حوزه همانگونه که شاهد طرح‌هایی در قم به صورت ویژه بودیم باید حتماً این حرکت صورت پذیرد.
در این مسیر تلاش‌هایی شده است تا بسیاری از حساسیت‌ها از بین برود تا مسایلی که اساساً از ما نیست را به دوش نکشیم؛ اگر این مسایل از ما بود برای آن می‌جنگیدیم و تبیین می‌کردیم اما وقتی از ما نیست برای چه آنها را به دوش بکشیم لذا آنها را از کتاب‌هایمان حذف کنیم به‌ویژه آنچه متعلق به شأن عقایدی ماست که موجب درگیری مذهبی می‌شود.
*فارس
