سرویس اجتماعی پایگاه خبری شهدای ایرن - راضیه نوروزی؛ فتنه ای که با انتخابات دهم ریاست جمهوری در کشور ایران در سال ۸۸ شروع شد، فرصت خوبی برای مردم ایجاد کرد که بعضی از اعتقادات اصولی  همچون ولایت مداری، ایمان و به خصوص بصیرت خود را تقویت کنند. در این نوشته مبانی بصیرت در قرآن و نهج البلاغه  مورد بررسی قرار می گیرد و به گوشه ای از شور و شعور اقشار مختلف مردم در حماسه ی ۹ دی ۸۸ که معتقد به این مبانی هستند نیز اشاره  می شود:

بصیرت در قرآن

۱-  سوره ی یوسف آیه ی ۱۰۸ «قل هذه سبیلی ادعوا الی الله علی بصیرﺓ انا و من اتبعنی و سبحان الله و ما انا من المشرکین»

۲-  سوره ی قیاﻣﺔ آیه ی  ۱۴«بل الانسان علی نفسه بصیرﺓ»

در قرآن کریم واژه ی بصیرت بطور مشخص در ۲ آیه بکار رفته است:
بگو راه من این است که من و پیروانم با بصیرت کامل همه مردم را بسوی خدا می‏خوانم ، خدای یکتا منزه است ، و من از مشرکان نیستم.

خدای سبحان در این آیه دعوت به پرستش خود بدون هر گونه شریکی برای خود می کند که دعوت به چنین توحیدی ، دعوتی از روی بصیرت است. این دعوت انسان را در راه توحید که همان راه انبیا و خاتم پیامبران حضرت محمد (ص) است قرار می دهد و تنها کسانی می توانند در چنین سبیلی شرکت کنند و استقامت داشته باشند که مومن به خدا و دارای بصیرت و یقین باشند. (تفسیر المیزان، علامه طباطبایی)
لکن انسان خود بر نیک و بد خویش به خوبی آگاه است.انسانی که اشرف مخلوقات است و خدا او را خلیفه‌ی خود روی زمین قرار داده به خوبی خیر و شر خود را تشخیص می دهد.

در بقیه موارد در قرآن کریم به واژه ی تقوا که عامل ایجاد بصیرت است، اشاره شده است:از جمله سوره ی انفال آیه ی ۲۹ «ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا» اگر پرهیزکار شوید خدا قدرت تشخیص حق از باطل را برای شما قرار می دهد.

واژه ی تقوا بدین معنا است که انسان خدا را شاهد و ناظر بر تمام احوال خود ببیند و فعل گناه انجام ندهد و فکر گناه به ذهن او وارد نشود. به عبارت دیگر روح پرهیز کاری و روح تقوا در او زنده و بعد تقویت شود.

روح تقوا این است که انسان با اعتقاد به حضور خدا در همه ی شرایط سپری در مقابل گناه داشته باشد.این اعتقاد و سپر او را به این سمت می برد که فکر کند که چه وظیفه ای در مقابل خدای متعال دارد و این باعث می شود که به انجام وظیفه بپردازد و تکلیف خود را به خوبی انجام دهد و فکر او به انجام وظیفه و کار خیر مشغول شود.

بنابراین انسان با تقوا در فکر وظیفه اصلی خود که ایمان به خدا و انجام عمل صالح است می باشد و همین فکر به او نوری می دهد که وارد مسیر باطل و هواهای نفسانی نشود که در خطبه های نهج البلاغه نیز بدان اشاره شده است.این انسان بصیر است بنابر آیه ی ۱۴ سوره ی قیاﻣﺔ. چنین انسانی نه تنها برای خود بلکه برای جامعه نیز دلسوز است و می خواهد جامعه را از مسیر باطل خارج کند و به مسیر حق هدایت کند.وقتی چنین شد روحیه ی امر به معروف و نهی از منکر نیز در او زنده می شود.

بصیرت در نهج البلاغه

در یکی از خطبه های نهج البلاغه که نمونه های آن زیاد است به تقوا عامل ایجاد بصیرت اشاره شده است:

«عبادالله ان من احب عبادالله الیه عبدا اعانه الله علی نفسه، فاستشعر الحزن و تجلبب الخوف، فزهر مصباح الهدی فی قلبه و اعد القری لیومه النازل به، فقرب علی نفسه البعید و هون الشدید.نظر فابصر و ذکر فاستکثر …»

 ای بندگان خدا! همانا بهترین و محبوب ترین بنده نزد خدا، بنده ای است که خدا او را در پیکار با نفس یاری داده است، آن کس که جامه ی زیرین او اندوه و لباس رویین او ترس از خداست، چراغ هدایت در قلبش روشن شده و همواره به یاد خدا بوده وسایل لازم برای روزی او فراهم آمده و اعمال نیکو، انجام داده است پس به یاد مرگ بوده و روز قیامت برای او نزدیک بوده و سختی را بر خویش آسان نموده است.اندیشه کرد و بینا شد، یاد حق کرد و کوشش بیشتر نمود. (خطبه ۸۷)

در این سخنان حضرت علی (علیه السلام)  به خوبی دیده می شود که انسان با تقوا با نیرویی که خدا به او داده است با هواهای نفسانی خود مبارزه می کند و در نتیجه حزن و اندوه قیامت در دل او قرار می گیرد و در ظاهر او خداترسی نمایان می شود.بنابراین با انجام طاعت و عمل صالح خود را برای مرگ آماده می کند و مرگ و قیامت برای او آسان می شود.از حوادث تاریخ و فتنه ها عبرت می گیرد و نور بصیرت او کامل می شود و با این نور به یاد خدا برای او عمل صالح انجام می دهد و کوشش او در این زمینه بیشتر می شود، چون نور او بیشتر می شود و به فکر امر به معروف و نهی از منکر برای جامعه ی خود می باشد .

امام خامنه ای نیز در روز عید غدیر خم سال۸۹  در دیدار با بسیجیان، بصیرت و اخلاص را دو عامل مرتبط باهم بیان فرمودند:

«هرچه بصیرت شما بیشتر باشد، شما را به اخلاص عمل نزدیکتر می کند. هرچه مخلصانه‌تر عمل کنید، خداى متعال بصیرت شما را بیشتر می کند. «اللَّه ولىّ الّذین امنوا یخرجهم من الظّلمات الى النّور»؛ خدا ولى شماست. هرچه به خدا نزدیکتر شوید، بصیرت شما بیشتر خواهد شد و حقایق را بیشتر مى‌بینید. نور که بود، انسان می تواند واقعیات و حقایق را مشاهده کند.»

حماسه ی ۹ دی ۸۸ :

در عاشورای سال ۸۸ که عده ای مخالف ولایت فقیه و انقلاب اسلامی به مقدسات نظام ما و پرچم امام حسین (علیه السلام) توهین کردند،اقشار مختلف مردم از جمله اصناف، بازاریان، دانش آموزان، دانشجویان، کارگران، جامعه ی قرآنی کشور و قشرهای مختلف ، زن و مرد ، با سنهای مختلف در ۹ دی ۸۸ با حرکت عظیم و انقلابی خود به مقابله با این جریان پرداختند و ولایت مداری خود را به اثبات گذاشتند.

ریشه های این ولایت مداری را با توجه به مفاهیم قرآن و نهج البلاغه در موارد زیر می توان بیان کرد:

۱- روحیه ی تقوا و ولایت مداری: تقوایی که در قرآن و نهج البلاغه بدان اشاره شد با ولایت مداری معنا می گردد که حضرت امام خمینی (ره) این روحیه را در ملت زنده کردند و امام خامنه ای ، مقام عظمای ولایت نیز با سخنان خود به تقویت این روحیه و تقویت بصیرت مردم به خصوص در فتنه ی سال گذشته پرداختند.

۲-غیرت دینی: قشرهای مختلف مردم اثبات کردند که از نور و گوهر دورنی خود که نور امام حسین(علیه السلام) است در همه حال دفاع می کنند.