گروه دهشت افکن (تروریستی) بوکوحرام این روزها در نیجریه به هر اقدامی از جمله گروگانگیری زنان و کودکان دست می زند تا نامش بیش از دیگر گروه های تکفیری در فضای رسانه های غربی و منطقه ای بپیچد؛ موضوعی که سرانجام مانند ریسمانی دست و پای خودش را خواهد بست.
شهدای ایران: عراق طی سه هفته گذشته با دور تازه تنش آفرینی گروه تکفیری-بعثی «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) که به تازگی حوزه عمل خود را از سوریه به شرق کشانده، دست به گریبان شده است.
پیروان گروه افراطی «جبهه النصره» در سوریه به پای اندیشه تکفیری خود انسان های بیگناه را قربانی می کنند و در یمن نیز «القاعده شبه جزیره عربستان» جولان می دهد. سومالی و کنیا هم با گروه «الشباب» دست و پنجه نرم می کنند.
«القاعده مغرب عربی» و گروه های وابسته به آن مانند «امضاکنندگان با خون»، «انصارالدین»، «انصار الشریعه» و... در مالی، لیبی، الجزایر و چاد رفت و آمد دارند و در گوشه و کنار منطقه ساحل، لانه گزیده اند.
از این میان، بوکوحرام دیگر گروه وابسته به القاعده مغرب عربی نزدیک به 75 روز است با اقدام های خود، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است؛ توجهی که شاید از تیرماه 1389 زمانی که «ابوبکر شکائو» رهبر تازه این گروه شد، به دنبال آن بود و حتی به همین سبب به تغییر راهبرد از «یورش به شهروندان عادی در کلیساها و مساجد» به سوی «هدف قرار دادن شهروندان خارجی و سازمان های منطقه ای و بین المللی» دست زد.
شکائو پس از بمبگذاری انتحاری چهارم شهریورماه 1390 در مقر سازمان ملل متحد مدتی به خواسته خود رسید و بسان ستاره ای شوم در رسانه ها درخشید.
از آن زمان تا فروردین ماه امسال باز هم مشابه گذشته یورش هایی به روستاها و شهرها با هدف ناامن سازی فضاهای تحصیلی و مذهبی سامان داده شد تا به این ترتیب نام این گروه که در زبان «هوسایی» به معنای «تحصیل به شیوه غربی ممنوع» است، بازتابی بیرونی و عینی بیابد.
گویا تمام اینها بوکوحرام را راضی نکرد زیرا بیست و پنجم فروردین ماه به خوابگاه مدرسه ای در شهرک «چیبوک» در ایالت شمالی «بورنو» یورش برد و 276 دختر دانش آموز را دزدید.
گرچه این رخداد تا 17 روز بعد با واکنش های چندانی روبرو نشد اما پس از بالا گرفتن صدای اعتراض عمومی در فضای مجازی مانند راه اندازی کارزار (کمپین) «دختران ما را برگردانید»، کم کم مقام های غربی به این موضوع توجه کردند؛ چرا که دلیلی تازه برای راهبرد اسلام هراسی خود یافتند.
نیجریه آن زمان ریاست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل متحد را در دست داشت اما گریزان از هیاهوها و برای حفظ وجهه خود نزد کشورهای غربی و منطقه ای ترجیح می داد صدای گروگانگیری را چندان در نیاورد و موضوع را به طور داخلی حل کند. به همین سبب برای طرح موضوع در شورا قدمی برنداشت تا اینکه آمریکا، انگلیس، فرانسه، اسپانیا و حتی رژیم صهیونیستی که طی 2 سال گذشته روابطی نزدیک با «گودلاک جاناتان» رییس جمهوری مسیحی نیجریه برقرار کرده است، رویارویی با بوکوحرام را همسو با شعار «مبارزه با تروریسم» خود خواندند.
بازانتشار پیام های شکائو در شبکه های مجازی به ویژه تصویر ویدیویی دختران دربند که پانزدهم اردیبهشت ماه در اختیار خبرگزاری فرانسه قرار گرفت، باز هم حساسیت ها را بیشتر کرد؛ به ویژه آنکه یک روز بعد هم هشت دختر دانش آموز 12 تا 15 ساله را از روستایی در همان ایالت بورنو دزدید.
کارشناسانی از غرب و سربازانی از کشورهای منطقه هم نتوانستند در سرکوب این شورشیان به توفیقی دست یابند تا آنجا که بیستم خرداد بوکوحرام در یورش دوباره به چیبوک- آنگونه که خبرگزاری انگلیسی «رویترز» گزارش کرد- 30 زن با سن 15 تا 30 سال را ربودند؛ آن هم در روز روشن و زمانی که مردان برای چراندن دام های خود از شهرک بیرون رفته بودند.
سوم تیرماه هم از روستایی در ایالت بورنو، 60 زن و دختر و 31 پسر بچه ربوده شدند. خبرگزاری آمریکایی «آسوشیتدپرس» این رخداد را به بوکوحرام نسبت داد و اعلام کرد چهار روستایی هم کشته شدند.
همه اینها در شرایطی رخ داد که به نوشته ششم خردادماه خبرگزاری فرانسه، ارتشبد «آلکس باده» رییس ستاد وزارت دفاع و بلندپایه ترین افسر نظامی نیجریه، درباره مکان گروگان ها گفت «ما می دانیم آنان کجا هستند ولی نمی توانیم به شما بگوییم» و دلیل آن را در معرض تیراندازی بودن دربندان اعلام کرد.
به نوشته این خبرگزاری، هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا مناطق شمال شرقی نیجریه و چاد را زیر نظر دارند؛ این منطقه، جنگل های مین گذاری شده «سامبیزا» را در بر می گیرد که در مرز مشترک نیجر، چاد و کامرون گسترش یافته و سال ها پناهگاه بوکوحرام بوده است.
این سه همسایه نیجریه به همراه بنین که همسایه غربی است، بیست و هفتم اردیبهشت ماه در نشست پاریس برای تدوین برنامه ای جامع به منظور رویارویی با بوکوحرام همپیمان شده بودند. درگیری های چهارم تیرماه نیروهای امنیتی کامرون با اعضای بوکوحرام که به نوشته خبرگزاری فرانسه به دستگیری 48 تبعه نیجریه دارای مدارک دروغین کامرونی و کشته شدن هشت نفر دیگر انجامید، از همین جا آب می خورد.
به هر روی، مبارزه با بوکوحرام از این رو تاکنون افق روشنی نیافته است زیرا اعضای آن افزون بر بهره گیری از تجهیزات و سلاح های سبک پیشرفته و آشنایی با موقعیت جغرافیایی جنگل های منطقه، نواهایی از درون ساختار حکومتی نیجریه را نیز با خود همساز کرده اند.
تارنمای خبری «پانچ» نیجریه بیست و چهارم اردیبهشت ماه با اشاره به این امر نوشت:«برخی گروه های سیاسی، اقتصادی و فرقه ای کشور به همکاری با گروه بوکوحرام می پردازند و همین مساله گستاخی و جسارت این گروه تروریستی در ادامه دادن به اقدام های خود را در پی داشته است»؛ امری که به نوشته سیزدهم خردادماه روزنامه های نیجریایی «کادونا» و «لیدرشیپ»، طومار 10 تیمسار و 9 افسر ارشد را به اتهام خیانت و دادن اسلحه و اطلاعات به بوکوحرام در هم پیچید.
با این همه، فقدان مدیریت متمرکز و عملکرد غیرموثر برای فایق آمدن بر مشکلات سبب شده نیجریه که به نوشته بیست و سوم اردیبهشت ماه خبرگزاری فرانسه با داشتن ذخایر نفتی 6 میلیارد بشکه ای و به سبب تولید 2 میلیون و 500 هزار بشکه نفت در روز دهمین تولیدکننده جهانی نفت است، آب خوش از گلویش پایین نرود.
این کشور واقع در منطقه خلیج گینه که از دیرباز چشم کشورهای غربی به ویژه آمریکا به لحاظ موقعیت راهبردی و منابع فراوان نفت و گاز به آن بوده است، باید تا یک سال دیگر آزمون مردمسالاری را پشت سر بگذارد و انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کند.
با این همه آنگونه که بیست و هشتم خردادماه خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش «کمیته انرژی نشست ملی نیجریه» نوشت، به سبب دزدی منابع نفتی و فروش غیرقانونی آن، روزانه 35 میلیون دلار سر بزرگ ترین تولیدکننده نفت قاره سیاه کلاه می رود که نزدیک به یک چهارم درآمد سالیانه نیجریه است.
این گزارش 71 صفحه ای تاکید کرده «بدیهی است اجرای عملیات فشرده امنیتی به منظور جلوگیری از قاچاق نفت خام، سودی بیش از هزینه آن دارد».
البته نشست ملی، چهار ماه پیش با حضور گروه های گوناگون در «ابوجا» پایتخت نیجریه، برگزار شد و اینک تغییر فضای امنیتی نیجریه در پی رونمایی های تازه بوکوحرام، هزینه هایی گرانسنگ بر دوش مردم این کشور گذاشته است.
با این همه، نه مسلمانان که نیمی از جمعیت 170 میلیون نفری نیجریه را تشکیل می دهند و نه مسیحیان که بیشتر بخش های حکومتی را در دست دارند، از بوکوحرام دل خوشی ندارند؛ زیرا بجز آنکه سال ها زیر سایه سنگین این گروه تن لرزه داشته اند اینک می بینند اقدام های تکفیری ها چهره آرام و باثبات کشورشان را خدشه دار کرده است، سرمایه گذاران خارجی هم فرار را بر قرار ترجیح داده اند و پای مداخله نظامی غرب به سرزمینشان باز شده است.
از سوی دیگر، مردم این کشور نمی توانند بپذیرند زنان و کودکان نیجریایی همچون گوشت قربانی یا برگه ای برای امتیازگیری و معامله، در دام بوکوحرام دست و پا بزنند.
با این همه، بدنامی نیجریه نزد افکار عمومی و پیوند زدن اندیشه ضدانسانی تکفیری های بوکوحرام با آموزه های ناب اسلام راستین، از بدترین پیامدهای تحرک های تازه بوکوحرام است که می کوشد در بحبوحه دگرگونی های منطقه خاورمیانه، یک سر و گردن بالاتر از دیگر گروه های تکفیری قرار گیرد، قدرت نمایی کند و نگاه ها را به سوی خود بچرخاند.
به نظر می رسد بجز همبستگی منطقه ای به ویژه میان نیجریه، چاد و کامرون، مردم این کشورها نیز باید برای بازگرداندن آرامش و امنیت نقش هایی پویاتر و کارآمدتر بازی کنند تا هر چه زودتر ریسمانی بر گردن بوکوحرام افکنند و سرکشی های آن را مهار کنند.
منبع: ایرنا
پیروان گروه افراطی «جبهه النصره» در سوریه به پای اندیشه تکفیری خود انسان های بیگناه را قربانی می کنند و در یمن نیز «القاعده شبه جزیره عربستان» جولان می دهد. سومالی و کنیا هم با گروه «الشباب» دست و پنجه نرم می کنند.
«القاعده مغرب عربی» و گروه های وابسته به آن مانند «امضاکنندگان با خون»، «انصارالدین»، «انصار الشریعه» و... در مالی، لیبی، الجزایر و چاد رفت و آمد دارند و در گوشه و کنار منطقه ساحل، لانه گزیده اند.
از این میان، بوکوحرام دیگر گروه وابسته به القاعده مغرب عربی نزدیک به 75 روز است با اقدام های خود، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است؛ توجهی که شاید از تیرماه 1389 زمانی که «ابوبکر شکائو» رهبر تازه این گروه شد، به دنبال آن بود و حتی به همین سبب به تغییر راهبرد از «یورش به شهروندان عادی در کلیساها و مساجد» به سوی «هدف قرار دادن شهروندان خارجی و سازمان های منطقه ای و بین المللی» دست زد.
شکائو پس از بمبگذاری انتحاری چهارم شهریورماه 1390 در مقر سازمان ملل متحد مدتی به خواسته خود رسید و بسان ستاره ای شوم در رسانه ها درخشید.
از آن زمان تا فروردین ماه امسال باز هم مشابه گذشته یورش هایی به روستاها و شهرها با هدف ناامن سازی فضاهای تحصیلی و مذهبی سامان داده شد تا به این ترتیب نام این گروه که در زبان «هوسایی» به معنای «تحصیل به شیوه غربی ممنوع» است، بازتابی بیرونی و عینی بیابد.
گویا تمام اینها بوکوحرام را راضی نکرد زیرا بیست و پنجم فروردین ماه به خوابگاه مدرسه ای در شهرک «چیبوک» در ایالت شمالی «بورنو» یورش برد و 276 دختر دانش آموز را دزدید.
گرچه این رخداد تا 17 روز بعد با واکنش های چندانی روبرو نشد اما پس از بالا گرفتن صدای اعتراض عمومی در فضای مجازی مانند راه اندازی کارزار (کمپین) «دختران ما را برگردانید»، کم کم مقام های غربی به این موضوع توجه کردند؛ چرا که دلیلی تازه برای راهبرد اسلام هراسی خود یافتند.
نیجریه آن زمان ریاست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل متحد را در دست داشت اما گریزان از هیاهوها و برای حفظ وجهه خود نزد کشورهای غربی و منطقه ای ترجیح می داد صدای گروگانگیری را چندان در نیاورد و موضوع را به طور داخلی حل کند. به همین سبب برای طرح موضوع در شورا قدمی برنداشت تا اینکه آمریکا، انگلیس، فرانسه، اسپانیا و حتی رژیم صهیونیستی که طی 2 سال گذشته روابطی نزدیک با «گودلاک جاناتان» رییس جمهوری مسیحی نیجریه برقرار کرده است، رویارویی با بوکوحرام را همسو با شعار «مبارزه با تروریسم» خود خواندند.
بازانتشار پیام های شکائو در شبکه های مجازی به ویژه تصویر ویدیویی دختران دربند که پانزدهم اردیبهشت ماه در اختیار خبرگزاری فرانسه قرار گرفت، باز هم حساسیت ها را بیشتر کرد؛ به ویژه آنکه یک روز بعد هم هشت دختر دانش آموز 12 تا 15 ساله را از روستایی در همان ایالت بورنو دزدید.
کارشناسانی از غرب و سربازانی از کشورهای منطقه هم نتوانستند در سرکوب این شورشیان به توفیقی دست یابند تا آنجا که بیستم خرداد بوکوحرام در یورش دوباره به چیبوک- آنگونه که خبرگزاری انگلیسی «رویترز» گزارش کرد- 30 زن با سن 15 تا 30 سال را ربودند؛ آن هم در روز روشن و زمانی که مردان برای چراندن دام های خود از شهرک بیرون رفته بودند.
سوم تیرماه هم از روستایی در ایالت بورنو، 60 زن و دختر و 31 پسر بچه ربوده شدند. خبرگزاری آمریکایی «آسوشیتدپرس» این رخداد را به بوکوحرام نسبت داد و اعلام کرد چهار روستایی هم کشته شدند.
همه اینها در شرایطی رخ داد که به نوشته ششم خردادماه خبرگزاری فرانسه، ارتشبد «آلکس باده» رییس ستاد وزارت دفاع و بلندپایه ترین افسر نظامی نیجریه، درباره مکان گروگان ها گفت «ما می دانیم آنان کجا هستند ولی نمی توانیم به شما بگوییم» و دلیل آن را در معرض تیراندازی بودن دربندان اعلام کرد.
به نوشته این خبرگزاری، هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا مناطق شمال شرقی نیجریه و چاد را زیر نظر دارند؛ این منطقه، جنگل های مین گذاری شده «سامبیزا» را در بر می گیرد که در مرز مشترک نیجر، چاد و کامرون گسترش یافته و سال ها پناهگاه بوکوحرام بوده است.
این سه همسایه نیجریه به همراه بنین که همسایه غربی است، بیست و هفتم اردیبهشت ماه در نشست پاریس برای تدوین برنامه ای جامع به منظور رویارویی با بوکوحرام همپیمان شده بودند. درگیری های چهارم تیرماه نیروهای امنیتی کامرون با اعضای بوکوحرام که به نوشته خبرگزاری فرانسه به دستگیری 48 تبعه نیجریه دارای مدارک دروغین کامرونی و کشته شدن هشت نفر دیگر انجامید، از همین جا آب می خورد.
به هر روی، مبارزه با بوکوحرام از این رو تاکنون افق روشنی نیافته است زیرا اعضای آن افزون بر بهره گیری از تجهیزات و سلاح های سبک پیشرفته و آشنایی با موقعیت جغرافیایی جنگل های منطقه، نواهایی از درون ساختار حکومتی نیجریه را نیز با خود همساز کرده اند.
تارنمای خبری «پانچ» نیجریه بیست و چهارم اردیبهشت ماه با اشاره به این امر نوشت:«برخی گروه های سیاسی، اقتصادی و فرقه ای کشور به همکاری با گروه بوکوحرام می پردازند و همین مساله گستاخی و جسارت این گروه تروریستی در ادامه دادن به اقدام های خود را در پی داشته است»؛ امری که به نوشته سیزدهم خردادماه روزنامه های نیجریایی «کادونا» و «لیدرشیپ»، طومار 10 تیمسار و 9 افسر ارشد را به اتهام خیانت و دادن اسلحه و اطلاعات به بوکوحرام در هم پیچید.
با این همه، فقدان مدیریت متمرکز و عملکرد غیرموثر برای فایق آمدن بر مشکلات سبب شده نیجریه که به نوشته بیست و سوم اردیبهشت ماه خبرگزاری فرانسه با داشتن ذخایر نفتی 6 میلیارد بشکه ای و به سبب تولید 2 میلیون و 500 هزار بشکه نفت در روز دهمین تولیدکننده جهانی نفت است، آب خوش از گلویش پایین نرود.
این کشور واقع در منطقه خلیج گینه که از دیرباز چشم کشورهای غربی به ویژه آمریکا به لحاظ موقعیت راهبردی و منابع فراوان نفت و گاز به آن بوده است، باید تا یک سال دیگر آزمون مردمسالاری را پشت سر بگذارد و انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کند.
با این همه آنگونه که بیست و هشتم خردادماه خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش «کمیته انرژی نشست ملی نیجریه» نوشت، به سبب دزدی منابع نفتی و فروش غیرقانونی آن، روزانه 35 میلیون دلار سر بزرگ ترین تولیدکننده نفت قاره سیاه کلاه می رود که نزدیک به یک چهارم درآمد سالیانه نیجریه است.
این گزارش 71 صفحه ای تاکید کرده «بدیهی است اجرای عملیات فشرده امنیتی به منظور جلوگیری از قاچاق نفت خام، سودی بیش از هزینه آن دارد».
البته نشست ملی، چهار ماه پیش با حضور گروه های گوناگون در «ابوجا» پایتخت نیجریه، برگزار شد و اینک تغییر فضای امنیتی نیجریه در پی رونمایی های تازه بوکوحرام، هزینه هایی گرانسنگ بر دوش مردم این کشور گذاشته است.
با این همه، نه مسلمانان که نیمی از جمعیت 170 میلیون نفری نیجریه را تشکیل می دهند و نه مسیحیان که بیشتر بخش های حکومتی را در دست دارند، از بوکوحرام دل خوشی ندارند؛ زیرا بجز آنکه سال ها زیر سایه سنگین این گروه تن لرزه داشته اند اینک می بینند اقدام های تکفیری ها چهره آرام و باثبات کشورشان را خدشه دار کرده است، سرمایه گذاران خارجی هم فرار را بر قرار ترجیح داده اند و پای مداخله نظامی غرب به سرزمینشان باز شده است.
از سوی دیگر، مردم این کشور نمی توانند بپذیرند زنان و کودکان نیجریایی همچون گوشت قربانی یا برگه ای برای امتیازگیری و معامله، در دام بوکوحرام دست و پا بزنند.
با این همه، بدنامی نیجریه نزد افکار عمومی و پیوند زدن اندیشه ضدانسانی تکفیری های بوکوحرام با آموزه های ناب اسلام راستین، از بدترین پیامدهای تحرک های تازه بوکوحرام است که می کوشد در بحبوحه دگرگونی های منطقه خاورمیانه، یک سر و گردن بالاتر از دیگر گروه های تکفیری قرار گیرد، قدرت نمایی کند و نگاه ها را به سوی خود بچرخاند.
به نظر می رسد بجز همبستگی منطقه ای به ویژه میان نیجریه، چاد و کامرون، مردم این کشورها نیز باید برای بازگرداندن آرامش و امنیت نقش هایی پویاتر و کارآمدتر بازی کنند تا هر چه زودتر ریسمانی بر گردن بوکوحرام افکنند و سرکشی های آن را مهار کنند.
منبع: ایرنا
