شهدای ایران به نقل از ایسنا/

این روزها فیلم «چ» درحال اکران است، فیلمی که مهدی کریمی در پیش‌تولید و بخشی از فیلمبرداری آن به عنوان تهیه‌کننده نامش مطرح شد اما در میانه فیلمبرداری به دلیل یک مشکل شخصی نتوانست ادامه فعالیت بدهد و این روزها که فیلم «چ» اکران شده است با وجود اینکه به عدم درج نامش به عنوان تهیه‌کننده در تیتراژ فیلم اعتراض دارد به ایسنا می‌گوید: «خوشحالم بعد از گذشت سی سال فیلمی با محوریت «چمران» ساخته شد. خیلی دوست داشتم فیلم ابراهیم ساخته شود و خوشحالم بخشی از آن آدم‌هایی که چند سال اخیر حاتمی کیا را زیر سوال برده بودند الان او را بغل می‌کنند و دوست دارند و دوست دارم این قضیه ادامه پیدا کند و بفهمیم رفتار افراطی نداشته باشیم.»

این تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ضمن بیان اعتراضش، مسائلی از فیلم «چ» را یادآوری کرد که تاکنون کمتر به آنها اشاره شده است.

گزینه‌ها برای بازی نقش چمران چه کسانی بودند؟

این تهیه‌کننده سینما خاطرنشان کرد:به طور مثال الان درباره عملیات بیت‌المقدس بیشترین منابع مکتوب و تصویری وجود دارد اما باز تفسیرهای مختلفی وجود دارد چه برسد به ماجرای پاوه که مرداد 58 بود. برادر شهید چمران تعریف می‌کرد خیلی‌ها مراجعه می‌کنند و می‌گویند موقع جنگ‌های نامنظم در گروه شهید چمران بودیم بعد می‌فهمیم اصلا شهید چمران آنجا نبوده است.

کریمی یادآور شد: در شروع فیلم حاتمی‌کیا دو شرط داشت یکی اینکه از بیت‌المال هزینه می‌کنیم باید دقت داشته باشیم و دیگر فیلمنامه بدون اعمال نظری ساخته شود که الان هم کاملا فیلمنامه ایشان ساخته شده است.

او با اشاره به روزهای ابتدایی فیلمبرداری گفت:ما اوایل تیر 91 برای تولید فیلم به پاوه رفتیم. 7 تیرماه عقیدتی سیاسی ارتش نامه‌ای زدند و مواردی را گفتند که جلساتی گذاشتیم و صحبت کردیم. مثلا می‌گفتند تیمسار فلاحی نمی‌توانسته تنها رفته باشد در حالی که دقیقا به همین شکل بوده است یا فلان فرماندهان هوا نیروز بوده‌اند که در تحقیقات‌مان به چنین چیزی نرسیدیم.

این تهیه کننده با انتقاد از مطالبی که از سوی برخی افراد مطرح می شود گفت: مطالبی که بعضا بعضی از دوستان می‌گویند بخشی اصلا به آن تاریخ نمی‌خورد و ممکن است آن دو روز در جای دیگری از کردستان بوده باشند. ما در مسیر تحقیقات و نگارش این کار که حدود 6 سال طول کشید، زندگی کردیم. خود حاتمی‌کیا مراحل مختلف تحقیق را حضور داشته و کاملا نظارت کرده است و با آدم‌های مختلف ساعت‌ها گفت‌وگو کرده است و تا به بلوغ کاملی نرسید تصمیم به ساخت این فیلم را نگرفت. تمام مراحل هم مستندسازی شده است.

وی ادامه داد: پیش از این حوزه هنری برای ساخت ابراز تمایل کرده بود که بعد از چند جلسه با سهیل جهان بیگلری چون من تهیه‌کننده بودم صادقانه گفتند نمی‌توانیم باشیم. با جاهای مختلف جلساتی داشتیم و با علاقمندی حسینی وزیر وقت ارشاد قرار شد از سازمان سینمایی پیگیر باشم. بهمن ماه حاتمی کیا با «استرداد» در روسیه بود و از آنجا اعلام کرد فارابی هم اظهار تمایل کرده است.

این تهیه‌کننده یادآور شد: در دی 90 فیلمنامه را برای امام جمعه پاوه بردم تا بخوانند که خوشبختانه ایشان پیشنهاداتی دادند و در طول کارهم همراهی‌های خوبی با ما داشتند. 10 اسفند 90 پیش تولید را آغاز کردیم. به خاطر فصل فیلم باید تابستان فیلمبرداری کار را شروع می‌کردیم. پاوه هم تفاوت زیادی با سال 58 کرده بود بنابراین تصمیم گرفتیم بخش‌هایی را در دکور کار کنیم. آن زمان مشخص بود کار راحت نخواهد بود به هرحال دکورهای فیلم را با آن حجم، کمتر از دو ماه در شرق تهران ساختیم. نوع کار تجربه جدیدی در سینمای ایران بود و همزمان چند جا کار پیش رفت و تیم های مختلفی مشغول کار بودند تا فیلم به جشنواره فجر سال 91 برسد. مساعدت آقای هاشمی استاندار آن زمان کرمانشاه با مشارکت و همراهی مدیران استان و خصوصا شهر پاوه کمک قابل توجهی به پیشرفت و تولید فیلم کرد.

وی افزود: پس از شروع فیلمبرداری و پایان بخش پاوه که 40 روز بود به قشم رفتیم و صحنه‌های مربوط به لبنان را گرفتیم. بخشی که یکی از دغدغه‌های فکری حاتمی‌کیا بود و دوست داشت گرفته شود. آن زمان دکورها در حال ساخت بود و به دلیل کنفرانس غیر متعهدها هم در تهران نمی‌توانستیم کار کنیم بنابراین به قشم رفتیم.

کریمی درباره مشکلی که باعث عدم حضورش در ادامه فیلمبرداری شد،توضیح داد: مشکل من به دو، سه سال پیش برمی‌گردد و مشکلی حقوقی که بابت کم لطفی یکی از دوستانم درگیر چک‌های سفید امضا امانی شدم. 2 مهرماه روزی که شمقدری به بازدید کار آمده بود بعدازظهر در دفتر گرفتار آن پرونده شدم. این مشکل که هنوز هم ادامه دارد باید از نظر حقوقی حل شود و تا آن فرد ثانی گرفتار نشود حل نمی‌شود، موضوعی که هیچ ارتباطی با سینما ندارد. آن موقع هم که گرفتار شدم به صورت تلفنی با دوستان ارتباط داشتیم و کار پیش می‌رفت و برای من هم مهم این بود که فیلمبرداری متوقف نشود و این مهم‌تر از وضعیت خودم بود.

وی افزود: بعد از پایان فیلمبرداری جلسه‌ای با آقای میرعلایی مدیرعامل وقت فارابی داشتم و از زحمات دوستان برای جمع شدن کار قدردانی کردم. ایشان هم لطف کردند و گفتند پیگیر حل مشکلم باشم اما بعد جریان تغییر کرد. برای من نتیجه مهم بود و به خاطر من حتی یک روز هم کار نخوابید و اینکه شایع شد به دلیل مشکل من کار به فجر 31 نرسید هم حقیقت نداشت.

کریمی ادامه داد: در پروانه ساخت قید شده بود صد درصد مالکیت کار با فارابی است، من هم جایی ادعای مالکیت نکردم حتی اعلام کردم با عنوان مجری طرح نام من را در فیلم نگذارید. در این سینما هزار کار بوده که با هزار مشکل پیش رفته و عوامل زیادی به دلایل مشکلاتی از کار کنار گذاشته شده‌اند اما در نهایت نمی‌توان عنوان آنها را غصب و یا عوض کرد. یعنی اینقدر برایتان سنگین بود؟ بدور از تظاهر و ریاکاری جوابگو باشید.

عنوان جعلی را قبول ندارم

وی افزود: برای من شان شخصیت فیلم غرورآفرین و افتخار آفرین هست حالا عنوان من نباشد نتیجه تصمیمات و انتخاب‌های من که هست و اگر قرار است نام و عنوانی باشد درست باشد و عنوان جعلی را قبول ندارم. فارابی در این ماجرا نسبت به حق معنوی من این درایت را خرج نکرد و شاکی هستم و پیگیری می‌کنم تا به نتیجه برسم. لازم به تذکر است اگر برای ثبت و نمایش شخصیتی عارف و وارسته تلاش می‌کنیم و توقع استقبال و توجه و تاثیرپذیری در اذهان مردم را داریم خوب است بقدر ذره‌ایی خودمان هم از آن اندیشه‌ها سهم ببریم.

این تهیه‌کننده رابطه این روزهایش را با ابراهیم حاتمی کیا معمولی دانست وگفت: قبل ازجشتواره فجر نامه‌ای از ایشان برای بیرون کشیدن مستند «خواب ابراهیم» که در بخش مستند جشنواره فجر پذیرفته شده بود دیدم که آن را پای شرایط جدید ایشان گذاشتم. اما خوشحالم امروز بخشی از آن آدم‌هایی که چند سال اخیر حاتمی کیا را تخریب و زیر سوال برده بودند الان آن را دوست دارند و می‌ستایند.

وی افزود: حتی اوایل سال 91 با مدیرعامل وقت فارابی صحبت می‌کردم می‌گفت حاتمی کیا الان حاتمی‌کیای «دعوت» و «گزارش یک جشن» است. گفتم در حال حاضر می‌خواهیم با ایشان چمران را بسازیم. ضمن آنکه مگر آن فیلم‌ها چه ایرادی دارند؟ ما خیلی ساده داشته‌هایمان را به حراج می‌گذاریم. احساس می‌کنیم حاتمی کیا همیشه باید آنجوری باشد که دل ما می‌خواهد ببینم.

کریمی درعین حال یادآور شد: اولین نفری بودم که بعد از شروع تدوین در مرداد ۹۱ به حاتمی کیا دستمریزاد گفتم و معتقد بودم کار درآمد. خوشحال شدم در فجر از بچه‌هایی تقدیر شد که در زمان تولید سخت‌ترین لحظات را داشتند و علی رغم اینکه اعتقادی به آنها نبود مومنانه ایستادند و توان خود را ثابت کردند.

به اتفاق روز آخر فیلمبرداری نقد دارم

این تهیه کننده درباره اتفاقات روز آخر فیلمبرداری گفت: به اتفاق روز آخر نقد دارم. عرب‌نیا به تایید و رد من نیازی ندارد و سابقه‌اش کاملا گویا است. آن اتفاق نباید چنین گل درشت انعکاس پیدا می‌کرد و انتقاد خودم را نیز همان زمان مطرح کردم. بعضی دوستان که در این جریان بازی‌گردان بودند متوجه آن نگاه پدرانه تولیدی نبودند. در خیلی از کارهای دیگر هم چنین مسائلی بوده اما خویشتن‌داری شده و کسی متوجه آن نشده است. الان چه چیزی عایدمان شد؟. بسیار منطقی می‌شد قضیه را جمع کرد.

وی ادامه داد: وقتی در فیلمی عوامل را صدا می‌کنیم و شرایطی را می‌پذیریم باید متقابلا به تعهداتمان پایبند باشیم. احساس می‌کنم تهیه‌کنندگی در سینمای ایران برای یکسری از آقایان محلی برای تسویه حساب و به رخ کشیدن قدرت و زورآزمایی است.

کریمی درباره تغییر پایان‌بندی فیلم گفت: طبق فیلمنامه بازنویسی شده قرار بود پایان فیلم با پیام امام (ره) تمام شود و میدان پاوه را می‌دیدیدم و هلی کوپترهایی که به شهر می‌آیند و می‌نشینند. در این شلوغی و هیجانی که ایجاد شده تیتراژ پایانی می‌آمد.

وی درباره سریالی که قرار است درباره شهید چمران ساخته شود اظهار کرد: جلیل سامان که قرار است این سریال را بسازد با هم تماس داشتیم و به او گفتم هر کاری بتوانم برای کمک انجام می‌دهم و جزو افتخارات است که بتوانم نقش موثر و مفیدی در پروژه داشته باشم اما آن مسیر را ساده نمی‌بینم و کار ایشان بسیار سخت خواهد بود.

کریمی گفت:ما در طول این سال‌هایی که از انقلاب می‌گذرد به همان اندازه رشد نکردیم و نتوانستیم آن اخلاق‌هایی که در بحران‌های مختلف تجربه کردیم را برای وسعت نظر توشه راهمان کنیم و برعکس دچار تنگ نظری شده‌ایم. بجای عمل به حداقل دریافتمان از منش و گفته بزرگان ریاکارانه همه تقصیرها را در دیگران می‌ببینیم و پیش از آنکه آن کارکتر ملی‌مان را ببینیم آن تنگ‌نظری‌های حزبی‌مان را می‌بینیم بنابراین اگر فیلم دیگری راجع به چمران ساخته شود، باز مشکلات خود را دارد.