رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه از هیچ حقی که برای ما در ان پی تی و اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی ترسیم شده است عدول نخواهیم کرد افزود: حق هر ملت و کشوری است که انرژی صلح آمیز هسته ای داشته باشد.
به گزارش شهداي ايران به نقل از شبکه خبر، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انر|ژی اتمی چهارشنبه شب در برنامه تلویزیونی با تبریک روز فناوری هسته ای به ملت ایران، این نامگذاری را یادآور " افتخار و غرور ملی" و محقق شدن "ما می توانیم " امام راحل عنوان کرد و افزود: رهبر معظم انقلاب برای رسیدن به این مرحله از فناوری هسته ای، ضمن توصیه و ارشادها، کمک های زیادی در حل مشکلات و مسایل اجرایی این مسیر کردند ضمن آنکه دولت نیز در همه مراحل حمایت کاملی کرد.
وی یکی از نتایج مهم دست یابی به فناوری هسته ای در کشور را " اقتدار ملی، توانمندی و عزت آفرینی" برای کشور عنوان کرد و گفت: این هدفی است که نمی توان با پول آن را سنجید.
وی در این رابطه افزود: فناوری هسته ای، دانش خاصی است که از یک اقتدار ذاتی برخوردار است. از این رو غرب با آگاهی از اینکه کشورمان به دنبال سلاح هسته ای نیست، فقط به این دلیل فشار می آورد که " اقدام ایران به عنوان یک الگو در جهان مورد توجه قرار می گیرد" . همچنین ملت ایران با مقاوت و پیشرفت، یک اقتدار ملی را به طور ذاتی و خودجوش برای خود ایجاد کردند.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به طرح علمی کشورمان برای رفع ابهام غرب درباره راکتور آب سنگین اراک اشاره کرد و گفت: در مذاکرات خود با غرب آنها خواهان تعطیلی راکتور آب سنگین اراک بودند که بعد از ˈبرنامه اقدام مشترکˈ در این رابطه طرحی علمی برای رفع ابهام ارایه کردیم که موجب تعجب آنها شد.
وی ادامه داد: در طرح خود توضیح دادیم که قلب راکتور اراک را به نحوی باز طراحی می کنیم که تولید پلوتونیوم به مقدار زیادی کم شود؛ آنها وقتی واکنش علمی و منطقی ما را دیدند متعجب شدند زیرا با این اقدام ما، بهانه ای برای تعطیلی راکتور آب سنگین اراک نخواهند داشت.
صالحی درباره همکاری با آژانس بین المللی نیز گفت: هیچ مشکلی با آژانس در موضوع هسته ای نداریم و به همه پرسش های فنی آنها درخصوص مسایل هسته ای پاسخ داده ایم.
* اردیبهشت ماه، زمان افتتاح مرکز پرتودهی مواد غذایی در آذربایجان شرقی
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به سایر استفاده ها از فناوری هسته ای نیز اشاره کرد و گفت: نتایج استفاده از این فناوری در سایر بخشها بزودی اعلام می شود؛ به طور نمونه مرکز تحقیقات کشاورزی در کرج و دومین مرکز پرتودهی مواد غذایی در شهرستان بناب در آذربایجان شرقی که به استفاده بهتر از محصولات کشاورزی کمک می کند در اردیبهشت ماه امسال افتتاح می شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: در آینده نزدیک از طرح های دیگر همچون شتاب دهنده ها که در بخش های کشاورزی و رادیوداروها استفاده می شود، از جمله شتاب دهنده ای با نام ˈچشمه نورˈ - ساخته شده با همکاری معاونت فناوری و مرکز تحقیقات فیزیک - رونمایی خواهند شد.
* استفاده از تجربه جنگ تحمیلی در عرصه فناوری هسته ای
صالحی در ابتدای برنامه به تشریح روند گام برداشتن به سمت استفاده از فناوری هسته ای از پیش از انقلاب تاکنون پرداخت و گفت: تا پیش از انقلاب اقدام خاصی در این حوزه نشده بود به طوری که حدود چهار تا پنج استاد در این زمینه در دانشگاه تهران فعالیت می کردند اما از بعد از انقلاب، با تغییرات انجام شده در دانشگاه ها به چنان وضعیتی رسیده ایم که اکنون در سازمان انرژی اتمی کشور ۱۵ هزار تن فعال هستند که از این میان ۸۰ درصد آنها دانش آموخته هسته ای در دانشگاه هستند.
معاون رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: بعد از جنگ تحمیلی نظام جمهوری اسلامی اراده کرد تا استفاده از فناوری هسته ای را در کشور احیا کند از این رو در این عرصه از تجربه گرانقدر جنگ تحمیلی استفاده کردیم؛ در جنگ آموختیم که هرکاری برای دفاع و صیانت از کشور انجام می دهیم باید خودکفا باشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: از ابتدای فعالیت در عرصه فناوری هسته ای نه تنها اشاره ای به خروج از معاهده npt نکردیم بلکه همواره تاکید کرده و می کنیم که به دنبال تقویت و ارتقاء این معاهده هستیم. صالحی گفت: در ابتدای کار، با توجه به اینکه مطمئن به غنی سازی از طریق سانتریفیوژ نبودیم از طریق لیزر این کار را انجام دادیم اما بعد ازتوانمندشدن در غنی سازی با سانتریفیوژ، این مساله را به آژانس نیز اعلام کردیم.
صالحی یادآورشد: با توجه به اینکه در ابتدا از سانتریفیوژهای وارداتی استفاده می کردیم که آلوده بود، غرب سه سال ما را متهم به تولید مواد با غنای بالای ۵۰ درصد کرد و نمی پذیرفتند که سانتریفیوژها آلوده بوده و وارداتی است.
وی افزود: بعد از سه سال، آنها به حقیقت موضوع پی بردند در حالی که در این مدت امپراطور رسانه ای آنها با جریان سازی خبری، اتهام های زیادی به ما وارد کردند.
معاون رییس جمهوری خاطرنشان کرد: در ابتدای سال ۸۰ با مهندسی معکوس از سانتریفیوژها، موفق به ساخت و تولید آنها شدیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه با یادآوری روند ساخت راکتور آب سنگین اراک از دهه ۷۰ گفت: این راکتور در سال ۸۳ تکمیل و در سال ۸۵ تولید شد.
* صرفه جویی میلیارد دلاری در تولید داروها با فناوری هسته ای
وی به نتایج مقاومت در پیشرفت در عرصه فناوری هسته ای در کشور را یادآورشد و گفت: تولید برق از انرژی هسته ای سبب شد تا زمستان سال گذشته روزانه ۶ میلیون مترمکعب گاز صرفه جویی شود. وی، تولید رادیو دارو و ساخت صفحات سوخت ۲۰ درصدی برای تولید دارو را از دیگر نتایج موفقیت در عرصه فناوری هسته ای بیان کرد.
صالحی به کاربردهای مختلف سانتریفیوژها در صنایع مختلف دارویی از جمله ˈسرم سازیˈ اشاره کرد و گفت: چند ماه پیش با وزارت بهداشت برای تولید سرم های دارویی حیوانی و انسانی قراردادی منعقد کردیم تا مشکل تولید آنها در نتیجه خرابی سانتریفیوژهای وارداتی - مورد استفاده در تولید سرم - را برطرف کنیم.
معاون رییس جمهوری با اشاره به هزینه های زیاد تولید سرم حیوانی و انسانی گفت: هزینه هر دُز سرم حیوانی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان است؛ با توجه به نیاز ۶۰ میلیارد دُزی سرم حیوانی، با استفاده از سانتریفیوژهای تولید داخل، مانع خروج چند میلیارد دلار ارز از کشور شدیم.
وی خاطرنشان کرد: تولید سانتریفیوژ در انحصار چند کشور بود که با اتکا به توانمندی متخصصان داخلی در تولید مشابه خارجی آن، این انحصار شکسته شد. صالحی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران از حقوق قانونی خود براساس معاهدهnpt عدول نخواهد کرد، افزود: فعالیت خود در همه زمینه های تحقیق و توسعه را ادامه می دهیم.
* مذاکره با روس ها برای ساخت چهار نیروگاه اتمی
صالحی همچنین با بیان اینکه براساس توصیه مجلس شورای اسلامی باید ۲۰هزار مگاوات برق هسته ای دیگر تولید کنیم، افزود: تولید این میزان برق هسته ای در یک دوره بلندمدت مدنظر است زیرا هم هزینه سنگینی دارد و هم به دنبال آن هستیم تا در این بخش به تدریج خودکفا شویم از این رو ممکن است چشم انداز این تولید در ۲۰ سال باشد. وی در این رابطه به انعقاد قراردادی با روسها در سال ۱۹۹۲ اشاره کرد و گفت: در این سال قرارداد میان مدتی با روسها امضا کردیم که براساس آن مقرر شده به جز نیروگاه بوشهر، چهار نیروگاه هسته ای دیگر ساخته شود.
وی ادامه داد: اکنون در حال احیا کردن این پروتکل هستیم و در مذاکره با آنها به خوبی جلو رفته ایم. رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: اگر این قرارداد منعقد شود، کلنگ زنی ساخت نیروگاه اول، امسال انجام می شود و به فاصله دو سال دو سال، ساخت نیروگاه های بعدی نیز آغاز می شود.
وی دلیل این فاصله ها را بومی سازی تدریجی این نیروگاه ها و خودکفایی در این بخش عنوان کرد و افزود: ساختمان نیروگاه بوشهر همانند ساختمان های عادی نیست؛ اکنون در بحث ساختمان نیروگاه کاملا خودکفا شده و می توانیم در کنار آن، تجهیزات، شیرآلات و پمپ ها را خودمان نصب کنیم.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: این اقدامات را باید انجام دهیم تا به قلب اصلی کار که ˈجزیره هسته ایˈ گفته می شود، برسیم. در این بخش باید مقداری با احتیاط وارد شویم. امکان سنجی داخلی در حال انجام است که در کجا می توان این بخش را انجام دهیم تا روس ها با شرکت های مورد نظر داخلی در این زمینه قرارداد منعقد کنند و بتوانیم به تدریج در ساخت ˈجزیره هسته ایˈ وارد عمل شده و خودکفا شویم.
* برنامه ریزی بلندمدت برای تولید سوخت در کشور
مجری برنامه پرسید، اکنون سوخت ۲۰ درصد مورد نیاز برای نیروگاه یک هزار مگاواتی بوشهر از روسیه تامین می شود، مردم می پرسند چرا با وجود فعالیت نطنز و فردو، سوخت از روسیه وارد می شود؟ از طرف دیگر برای یکسال نیروگاه بوشهر، ۳۰ تن اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد نیاز است؛ باتوجه به این مساله، نیازمند۶۰ تن اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد برای دو نیروگاه (۲۰هزار مگاوات) هستیم که قرار است در افق ۲۰ ساله بسازیم؛ آن را چگونه تامین کنیم؟
صالحی پاسخ داد: برای تولید سوخت ابتدا باید کارخانه غنی سازی داشته باشیم و این اراده می خواهد؛ در واقع ساخت آن زمان بر است. جمهوری اسلامی وقتی تصمیم به احیای نیروگاه بوشهر گرفت به دنبال سوخت مطمئن بود زیرا عمر نیروگاه ۷۰ سال است. اگر روزی کشوری از دادن سوخت به ما خودداری کرد، هزاران میلیارد دلار سرمایه گذاری که کرده ایم معلق می ماند. وی ادامه داد: براین اساس برای غنی سازی برنامه ریزی کردیم. قیمت اورانیوم طبیعی کیلویی ۸۰ دلار است اما به ما نمی دهند بنابراین غنی سازی در کشور از دهه ۷۰ شروع شد و در سال ۸۰ به نتیجه رسید و نطنز در سال ۸۵ راه افتاد.
به گفته معاون رییس جمهوری، اگر اکنون سایت نطنز بخواهد تامین کننده سوخت سالانه بوشهر باشد باید ۵۰هزار سانتریفیوژ نسل اول در آن فعال باشد که در حال حاضر از ۱۹ هزار سانتریفیوژ در این واحد، ۹هزار در حال فعالیت هستند. رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد که در حال حاضر سایت نطنز حدود ۸ تن سوخت تولید کرده در حالی که نیاز یکساله نیروگاه بوشهر ۳۰تن است. وی ادامه داد: اکنون باید ۳۰ هزار سانتریفیوژ دیگر باید بسازیم تا سایت نطنز تامین کننده سوخت برای نیروگاه بوشهر باشد در حالی که قرار است نیروگاه های دیگری نیز بسازیم. اما ساخت این تعداد سانتریفیوژ نسل اول هزینه زیادی می برد.
صالحی افزود: ضریب تولید سانتریفیوژهای جدید (نسل چهارم) ۲۴ سو (swu، واحد اندازه گیری توان غنی سازی) است که ۱۶ برابر قدرت تولید نسل های قدیمی (نسل اول با ضریب ۱.۵سو) است؛ براین اساس سایت نطنز را با سانتریفیوژهای نسل اول تا سوم تکمیل نمی کنیم. اگر ۵۰ هزار سانتریفیوژ نسل چهارم (با قدرت ۲۴ سو) داشته باشیم، میزان تولید سوخت به یک میلیون و ۲۰۰ هزار سو می رسد که پاسخگوی نیاز ۵ تا ۶ راکتور با ظرفیت نیروگاه بوشهر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: براین اساس ساخت نیروگاه اتمی در کشور متناسب با تولید سوخت مناسب آن برنامه ریزی شده است. در پایان ساخت راکتورهای دیگر، تولید غنی سازی ما نیز همگام با آن پیشرفت می کند.
* ابهام در میزان تولید سوخت و سطح غنی سازی در توافق با غرب
مجری برنامه پرسید، باتوجه به اینکه در توافق ژنو، به طور موقت (۶ماهه) اعمال محدودیت در پیشرفت های هسته ای را پذیرفته ایم، این مساله چه موانعی در هدفگذاری انجام شده برای ساخت راکتورهای جدید، میزان تولید سوخت و سطح غنی سازی ایجاد می کند؟ مقرر شده در این توافق ۶ ماهه از یک هزار سانتریفیوژهای نسل دوم و سوم نصب شده استفاده نکنیم؛ اکنون با روند مذاکرات، چه مشکلی برای این برنامه توسعه بوجود می آید؟
صالحی در این رابطه توضیح داد: هرچند در موضوع ˈمیزان تولید و سطح غنی سازیˈ در توافقنامه مشکلاتی هست زیرا براساس این توافق ˈباید متفقا میزان سطح تولید و غنی سازی را تعیین کنیمˈ اما یکی از مهمترین موارد در ˈبرنامه اقدام مشترکˈ با غرب، تولید و غنی سازی در بخش ˈتحقیق و توسعهˈ است که مشکلی در این رابطه نداریم.
وی افزود: تعجب ما از این است که وقتی نسل جدید سانتریفیوژها را طبق قواعد آژانس معرفی کردیم، آنها سروصدا کردند در حالی که طراحی و ساخت و آزمایش های مختلف سانتریفیوژ سالها زمان می برد. ما استدلال کردیم استفاده از این سانتریفیوژها در تحقیق و توسعه حق ماست، سرانجام آنها پذیرفتند و در برنامه اقدام مشترک، در زمینه تحقیق و توسعه مانعی نداریم. رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه غرب در مذاکرات کنونی با کشورمان سعی دارد در بخش تحقیق و توسعه نیز مانع تراشی کند، تصریح کرد: آنها باید پایبند اصولی که پذیرفتند، باشند؛ بارها دیده ایم که پیمان شکنی می کنند اما صبر و حصوله ما زیاد است.
وی درباره چرایی عدم تزریق گاز به حدود ۹ هزار سانتریفیوژ نسل جدید نصب شده در دولت گذشته پیش از شروع مذاکرات اساسی با غرب در ژنو برای حل موضوع هسته ای کشورمان نیز گفت: ˈآن زمان نظام تصمیم گرفت به خاطر مذاکرات با ۱+۵، گاز تزیرق نشودˈ.
مجری بار دیگر پرسید، اگر این تزریق گاز انجام شده بود، به جای یک هزار سانتریفیوژی که موقتا (۶ماهه تا رسیدن به توافق نهایی) فیریز شده است، ۱۹ هزار سانتریفیوژ جدید فعال، فیریز می شدند که بعد می توانستند فعال شوند.
صالحی گفت: ˈاین یک سناریوی قابل طرح است؛ وقتی در دولت جدید به سازمان انرژی اتمی آمدم، در دولت سابق این تصمیم گرفته شده بود. با این حال این یک پرسش فرضی است و می توانست اینگونه باشد؛ چون شما سوال (مناسبی مربوط به این موضوع) نکردید، نمی توانم پاسخ دهم؛ پاسخ من می توانست در قالب سوال دیگری که شما مطرح نکردید، داده شود.ˈ
* تا ۳ سال سوخت ۲۰درصد برای تولید رادیو دارو ذخیره داریم
مجری برنامه پرسید، اگر قرار است در مرحله بعدی توافقنامه با غرب، کشورمان در مدت طولانی مثلا ۴ یا ۵ سال یا حتی بیشتر، یکسری گام های اعتمادساز بیشتری بردارد؛ همچون عدم استفاده از سوخت ۲۰ درصد، در این صورت برای تولید رادیو دارو با مشکل مواجه می شویم.
معاون رییس جمهوری گفت: میزان سوخت ذخیره ما بستگی به عملکرد راکتور دارد. اما به طور متوسط اگر راکتور تهران به طور دایم فعال باشد، تا سه سال سوخت ذخیره داریم.
وی یادآورشد: به طور کلی سوخت با غنای ۲۰ درصد با سطح غناهای دیگر متفاوت است. اولا معتقدیم ما نیز همانند اعضای npt و آژانس، از حقوق کامل خود برخورداریم؛ یعنی غنی سازی یک تا ۹۰ درصدی حق ماست و از این حق عدول نمی کنیم. اگر خودمان را مقید به انجام یک سطحی از غنی سازی می کنیم، این اقدام داوطلبانه است و نه به صورت پذیرش تحمیل از طرف مقابل. وی افزود: داوطلبانه پذیرفتیم که بیش از پنج درصد غنی سازی نکنیم؛ حتی قبل از ورود به غنی سازی ۲۰ درصدی، سطح غنی سازی ما پنج درصد بود و آژانس سوخت ۲۰ درصد مورد نیاز ما را نداد. باید از غرب تشکر کنیم زیرا هر وقت مشکلی برای ما ایجاد کردند، ما گامی به جلو گذاشتیم؛ وقتی سوخت ۲۰ درصد را ندادند، دانشمندان ما افتخاری آفریند که خودمان نیز در ابتدا باور نمی کردیم.
* کارخانه غنی سازی سوخت هسته ای داریم، پس نیازی به واردات نداریم
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با یادآوری اینکه کارخانه تولید سوخت با غنای ۲۰ درصد را ساخته ایم، خاطرنشان کرد: ˈدیگر غنی سازی پنج تا ۶۰ درصد برای ما کاری ندارد. در مدت سه، چهار روز تجهیزات را سرهم و غنی سازی را انجام می دهیم. در این زمینه مشکلی نداریم. سوخت ۲۰ درصد حق ماست از این رو اگر بعد از اتمام ذخیره سه ساله، برای راکتور تهران نیازی به سوخت ۲۰ درصد داشته باشیم به آژانس اعلام و خودمان آن را با نظارت کامل آنها تولید می کنیم. در صورتی که سوخت با غنای ۵۰ درصد خواستیم، اگر آنها ضمانت دهند که این درصد را به ما خواهند داد، این را داوطلبانه می پذیریم که مثلا به دنبال تولید این سطح سوخت نرویم. نظام در این رابطه باید تصمیم بگیرد؛ ممکن است برای امری مثلا سوخت کشتی و تحقیقات، مقدار کمی نیاز به سوخت ۵۰ درصد داشته باشیم، آنها باید به ما ضمانت دهند که این سوخت را به ما می دهند.
* آغاز توزیع سامانه های پرتودهی در سراسر کشور از اردیبهشت ماه
صالحی در پایان خاطرنشان کرد: اردیبهشت ماه امسال دومین مرکز پرتودهی در شهرستان بناب واقع در استان آذربایجان شرقی افتتاح می شود.
وی با بیان اینکه این سامانه برای حفاظت از محصولات کشاورزی است، افزود: گسترش سامانه های پرتودهی در سراسر کشور در کنار همکاری با وزارت بهداشت برای تولید دارو و سرم سازی با کمک سانتریفیوژهای تولید داخل از دیگر پروژه های بسیار ارزشمندی که به رفع مشکلات این بخش کمک قابل توجهی می کند.
وی یکی از نتایج مهم دست یابی به فناوری هسته ای در کشور را " اقتدار ملی، توانمندی و عزت آفرینی" برای کشور عنوان کرد و گفت: این هدفی است که نمی توان با پول آن را سنجید.
وی در این رابطه افزود: فناوری هسته ای، دانش خاصی است که از یک اقتدار ذاتی برخوردار است. از این رو غرب با آگاهی از اینکه کشورمان به دنبال سلاح هسته ای نیست، فقط به این دلیل فشار می آورد که " اقدام ایران به عنوان یک الگو در جهان مورد توجه قرار می گیرد" . همچنین ملت ایران با مقاوت و پیشرفت، یک اقتدار ملی را به طور ذاتی و خودجوش برای خود ایجاد کردند.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به طرح علمی کشورمان برای رفع ابهام غرب درباره راکتور آب سنگین اراک اشاره کرد و گفت: در مذاکرات خود با غرب آنها خواهان تعطیلی راکتور آب سنگین اراک بودند که بعد از ˈبرنامه اقدام مشترکˈ در این رابطه طرحی علمی برای رفع ابهام ارایه کردیم که موجب تعجب آنها شد.
وی ادامه داد: در طرح خود توضیح دادیم که قلب راکتور اراک را به نحوی باز طراحی می کنیم که تولید پلوتونیوم به مقدار زیادی کم شود؛ آنها وقتی واکنش علمی و منطقی ما را دیدند متعجب شدند زیرا با این اقدام ما، بهانه ای برای تعطیلی راکتور آب سنگین اراک نخواهند داشت.
صالحی درباره همکاری با آژانس بین المللی نیز گفت: هیچ مشکلی با آژانس در موضوع هسته ای نداریم و به همه پرسش های فنی آنها درخصوص مسایل هسته ای پاسخ داده ایم.
* اردیبهشت ماه، زمان افتتاح مرکز پرتودهی مواد غذایی در آذربایجان شرقی
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به سایر استفاده ها از فناوری هسته ای نیز اشاره کرد و گفت: نتایج استفاده از این فناوری در سایر بخشها بزودی اعلام می شود؛ به طور نمونه مرکز تحقیقات کشاورزی در کرج و دومین مرکز پرتودهی مواد غذایی در شهرستان بناب در آذربایجان شرقی که به استفاده بهتر از محصولات کشاورزی کمک می کند در اردیبهشت ماه امسال افتتاح می شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: در آینده نزدیک از طرح های دیگر همچون شتاب دهنده ها که در بخش های کشاورزی و رادیوداروها استفاده می شود، از جمله شتاب دهنده ای با نام ˈچشمه نورˈ - ساخته شده با همکاری معاونت فناوری و مرکز تحقیقات فیزیک - رونمایی خواهند شد.
* استفاده از تجربه جنگ تحمیلی در عرصه فناوری هسته ای
صالحی در ابتدای برنامه به تشریح روند گام برداشتن به سمت استفاده از فناوری هسته ای از پیش از انقلاب تاکنون پرداخت و گفت: تا پیش از انقلاب اقدام خاصی در این حوزه نشده بود به طوری که حدود چهار تا پنج استاد در این زمینه در دانشگاه تهران فعالیت می کردند اما از بعد از انقلاب، با تغییرات انجام شده در دانشگاه ها به چنان وضعیتی رسیده ایم که اکنون در سازمان انرژی اتمی کشور ۱۵ هزار تن فعال هستند که از این میان ۸۰ درصد آنها دانش آموخته هسته ای در دانشگاه هستند.
معاون رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: بعد از جنگ تحمیلی نظام جمهوری اسلامی اراده کرد تا استفاده از فناوری هسته ای را در کشور احیا کند از این رو در این عرصه از تجربه گرانقدر جنگ تحمیلی استفاده کردیم؛ در جنگ آموختیم که هرکاری برای دفاع و صیانت از کشور انجام می دهیم باید خودکفا باشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: از ابتدای فعالیت در عرصه فناوری هسته ای نه تنها اشاره ای به خروج از معاهده npt نکردیم بلکه همواره تاکید کرده و می کنیم که به دنبال تقویت و ارتقاء این معاهده هستیم. صالحی گفت: در ابتدای کار، با توجه به اینکه مطمئن به غنی سازی از طریق سانتریفیوژ نبودیم از طریق لیزر این کار را انجام دادیم اما بعد ازتوانمندشدن در غنی سازی با سانتریفیوژ، این مساله را به آژانس نیز اعلام کردیم.
صالحی یادآورشد: با توجه به اینکه در ابتدا از سانتریفیوژهای وارداتی استفاده می کردیم که آلوده بود، غرب سه سال ما را متهم به تولید مواد با غنای بالای ۵۰ درصد کرد و نمی پذیرفتند که سانتریفیوژها آلوده بوده و وارداتی است.
وی افزود: بعد از سه سال، آنها به حقیقت موضوع پی بردند در حالی که در این مدت امپراطور رسانه ای آنها با جریان سازی خبری، اتهام های زیادی به ما وارد کردند.
معاون رییس جمهوری خاطرنشان کرد: در ابتدای سال ۸۰ با مهندسی معکوس از سانتریفیوژها، موفق به ساخت و تولید آنها شدیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه با یادآوری روند ساخت راکتور آب سنگین اراک از دهه ۷۰ گفت: این راکتور در سال ۸۳ تکمیل و در سال ۸۵ تولید شد.
* صرفه جویی میلیارد دلاری در تولید داروها با فناوری هسته ای
وی به نتایج مقاومت در پیشرفت در عرصه فناوری هسته ای در کشور را یادآورشد و گفت: تولید برق از انرژی هسته ای سبب شد تا زمستان سال گذشته روزانه ۶ میلیون مترمکعب گاز صرفه جویی شود. وی، تولید رادیو دارو و ساخت صفحات سوخت ۲۰ درصدی برای تولید دارو را از دیگر نتایج موفقیت در عرصه فناوری هسته ای بیان کرد.
صالحی به کاربردهای مختلف سانتریفیوژها در صنایع مختلف دارویی از جمله ˈسرم سازیˈ اشاره کرد و گفت: چند ماه پیش با وزارت بهداشت برای تولید سرم های دارویی حیوانی و انسانی قراردادی منعقد کردیم تا مشکل تولید آنها در نتیجه خرابی سانتریفیوژهای وارداتی - مورد استفاده در تولید سرم - را برطرف کنیم.
معاون رییس جمهوری با اشاره به هزینه های زیاد تولید سرم حیوانی و انسانی گفت: هزینه هر دُز سرم حیوانی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان است؛ با توجه به نیاز ۶۰ میلیارد دُزی سرم حیوانی، با استفاده از سانتریفیوژهای تولید داخل، مانع خروج چند میلیارد دلار ارز از کشور شدیم.
وی خاطرنشان کرد: تولید سانتریفیوژ در انحصار چند کشور بود که با اتکا به توانمندی متخصصان داخلی در تولید مشابه خارجی آن، این انحصار شکسته شد. صالحی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران از حقوق قانونی خود براساس معاهدهnpt عدول نخواهد کرد، افزود: فعالیت خود در همه زمینه های تحقیق و توسعه را ادامه می دهیم.
* مذاکره با روس ها برای ساخت چهار نیروگاه اتمی
صالحی همچنین با بیان اینکه براساس توصیه مجلس شورای اسلامی باید ۲۰هزار مگاوات برق هسته ای دیگر تولید کنیم، افزود: تولید این میزان برق هسته ای در یک دوره بلندمدت مدنظر است زیرا هم هزینه سنگینی دارد و هم به دنبال آن هستیم تا در این بخش به تدریج خودکفا شویم از این رو ممکن است چشم انداز این تولید در ۲۰ سال باشد. وی در این رابطه به انعقاد قراردادی با روسها در سال ۱۹۹۲ اشاره کرد و گفت: در این سال قرارداد میان مدتی با روسها امضا کردیم که براساس آن مقرر شده به جز نیروگاه بوشهر، چهار نیروگاه هسته ای دیگر ساخته شود.
وی ادامه داد: اکنون در حال احیا کردن این پروتکل هستیم و در مذاکره با آنها به خوبی جلو رفته ایم. رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: اگر این قرارداد منعقد شود، کلنگ زنی ساخت نیروگاه اول، امسال انجام می شود و به فاصله دو سال دو سال، ساخت نیروگاه های بعدی نیز آغاز می شود.
وی دلیل این فاصله ها را بومی سازی تدریجی این نیروگاه ها و خودکفایی در این بخش عنوان کرد و افزود: ساختمان نیروگاه بوشهر همانند ساختمان های عادی نیست؛ اکنون در بحث ساختمان نیروگاه کاملا خودکفا شده و می توانیم در کنار آن، تجهیزات، شیرآلات و پمپ ها را خودمان نصب کنیم.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: این اقدامات را باید انجام دهیم تا به قلب اصلی کار که ˈجزیره هسته ایˈ گفته می شود، برسیم. در این بخش باید مقداری با احتیاط وارد شویم. امکان سنجی داخلی در حال انجام است که در کجا می توان این بخش را انجام دهیم تا روس ها با شرکت های مورد نظر داخلی در این زمینه قرارداد منعقد کنند و بتوانیم به تدریج در ساخت ˈجزیره هسته ایˈ وارد عمل شده و خودکفا شویم.
* برنامه ریزی بلندمدت برای تولید سوخت در کشور
مجری برنامه پرسید، اکنون سوخت ۲۰ درصد مورد نیاز برای نیروگاه یک هزار مگاواتی بوشهر از روسیه تامین می شود، مردم می پرسند چرا با وجود فعالیت نطنز و فردو، سوخت از روسیه وارد می شود؟ از طرف دیگر برای یکسال نیروگاه بوشهر، ۳۰ تن اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد نیاز است؛ باتوجه به این مساله، نیازمند۶۰ تن اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد برای دو نیروگاه (۲۰هزار مگاوات) هستیم که قرار است در افق ۲۰ ساله بسازیم؛ آن را چگونه تامین کنیم؟
صالحی پاسخ داد: برای تولید سوخت ابتدا باید کارخانه غنی سازی داشته باشیم و این اراده می خواهد؛ در واقع ساخت آن زمان بر است. جمهوری اسلامی وقتی تصمیم به احیای نیروگاه بوشهر گرفت به دنبال سوخت مطمئن بود زیرا عمر نیروگاه ۷۰ سال است. اگر روزی کشوری از دادن سوخت به ما خودداری کرد، هزاران میلیارد دلار سرمایه گذاری که کرده ایم معلق می ماند. وی ادامه داد: براین اساس برای غنی سازی برنامه ریزی کردیم. قیمت اورانیوم طبیعی کیلویی ۸۰ دلار است اما به ما نمی دهند بنابراین غنی سازی در کشور از دهه ۷۰ شروع شد و در سال ۸۰ به نتیجه رسید و نطنز در سال ۸۵ راه افتاد.
به گفته معاون رییس جمهوری، اگر اکنون سایت نطنز بخواهد تامین کننده سوخت سالانه بوشهر باشد باید ۵۰هزار سانتریفیوژ نسل اول در آن فعال باشد که در حال حاضر از ۱۹ هزار سانتریفیوژ در این واحد، ۹هزار در حال فعالیت هستند. رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد که در حال حاضر سایت نطنز حدود ۸ تن سوخت تولید کرده در حالی که نیاز یکساله نیروگاه بوشهر ۳۰تن است. وی ادامه داد: اکنون باید ۳۰ هزار سانتریفیوژ دیگر باید بسازیم تا سایت نطنز تامین کننده سوخت برای نیروگاه بوشهر باشد در حالی که قرار است نیروگاه های دیگری نیز بسازیم. اما ساخت این تعداد سانتریفیوژ نسل اول هزینه زیادی می برد.
صالحی افزود: ضریب تولید سانتریفیوژهای جدید (نسل چهارم) ۲۴ سو (swu، واحد اندازه گیری توان غنی سازی) است که ۱۶ برابر قدرت تولید نسل های قدیمی (نسل اول با ضریب ۱.۵سو) است؛ براین اساس سایت نطنز را با سانتریفیوژهای نسل اول تا سوم تکمیل نمی کنیم. اگر ۵۰ هزار سانتریفیوژ نسل چهارم (با قدرت ۲۴ سو) داشته باشیم، میزان تولید سوخت به یک میلیون و ۲۰۰ هزار سو می رسد که پاسخگوی نیاز ۵ تا ۶ راکتور با ظرفیت نیروگاه بوشهر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: براین اساس ساخت نیروگاه اتمی در کشور متناسب با تولید سوخت مناسب آن برنامه ریزی شده است. در پایان ساخت راکتورهای دیگر، تولید غنی سازی ما نیز همگام با آن پیشرفت می کند.
* ابهام در میزان تولید سوخت و سطح غنی سازی در توافق با غرب
مجری برنامه پرسید، باتوجه به اینکه در توافق ژنو، به طور موقت (۶ماهه) اعمال محدودیت در پیشرفت های هسته ای را پذیرفته ایم، این مساله چه موانعی در هدفگذاری انجام شده برای ساخت راکتورهای جدید، میزان تولید سوخت و سطح غنی سازی ایجاد می کند؟ مقرر شده در این توافق ۶ ماهه از یک هزار سانتریفیوژهای نسل دوم و سوم نصب شده استفاده نکنیم؛ اکنون با روند مذاکرات، چه مشکلی برای این برنامه توسعه بوجود می آید؟
صالحی در این رابطه توضیح داد: هرچند در موضوع ˈمیزان تولید و سطح غنی سازیˈ در توافقنامه مشکلاتی هست زیرا براساس این توافق ˈباید متفقا میزان سطح تولید و غنی سازی را تعیین کنیمˈ اما یکی از مهمترین موارد در ˈبرنامه اقدام مشترکˈ با غرب، تولید و غنی سازی در بخش ˈتحقیق و توسعهˈ است که مشکلی در این رابطه نداریم.
وی افزود: تعجب ما از این است که وقتی نسل جدید سانتریفیوژها را طبق قواعد آژانس معرفی کردیم، آنها سروصدا کردند در حالی که طراحی و ساخت و آزمایش های مختلف سانتریفیوژ سالها زمان می برد. ما استدلال کردیم استفاده از این سانتریفیوژها در تحقیق و توسعه حق ماست، سرانجام آنها پذیرفتند و در برنامه اقدام مشترک، در زمینه تحقیق و توسعه مانعی نداریم. رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه غرب در مذاکرات کنونی با کشورمان سعی دارد در بخش تحقیق و توسعه نیز مانع تراشی کند، تصریح کرد: آنها باید پایبند اصولی که پذیرفتند، باشند؛ بارها دیده ایم که پیمان شکنی می کنند اما صبر و حصوله ما زیاد است.
وی درباره چرایی عدم تزریق گاز به حدود ۹ هزار سانتریفیوژ نسل جدید نصب شده در دولت گذشته پیش از شروع مذاکرات اساسی با غرب در ژنو برای حل موضوع هسته ای کشورمان نیز گفت: ˈآن زمان نظام تصمیم گرفت به خاطر مذاکرات با ۱+۵، گاز تزیرق نشودˈ.
مجری بار دیگر پرسید، اگر این تزریق گاز انجام شده بود، به جای یک هزار سانتریفیوژی که موقتا (۶ماهه تا رسیدن به توافق نهایی) فیریز شده است، ۱۹ هزار سانتریفیوژ جدید فعال، فیریز می شدند که بعد می توانستند فعال شوند.
صالحی گفت: ˈاین یک سناریوی قابل طرح است؛ وقتی در دولت جدید به سازمان انرژی اتمی آمدم، در دولت سابق این تصمیم گرفته شده بود. با این حال این یک پرسش فرضی است و می توانست اینگونه باشد؛ چون شما سوال (مناسبی مربوط به این موضوع) نکردید، نمی توانم پاسخ دهم؛ پاسخ من می توانست در قالب سوال دیگری که شما مطرح نکردید، داده شود.ˈ
* تا ۳ سال سوخت ۲۰درصد برای تولید رادیو دارو ذخیره داریم
مجری برنامه پرسید، اگر قرار است در مرحله بعدی توافقنامه با غرب، کشورمان در مدت طولانی مثلا ۴ یا ۵ سال یا حتی بیشتر، یکسری گام های اعتمادساز بیشتری بردارد؛ همچون عدم استفاده از سوخت ۲۰ درصد، در این صورت برای تولید رادیو دارو با مشکل مواجه می شویم.
معاون رییس جمهوری گفت: میزان سوخت ذخیره ما بستگی به عملکرد راکتور دارد. اما به طور متوسط اگر راکتور تهران به طور دایم فعال باشد، تا سه سال سوخت ذخیره داریم.
وی یادآورشد: به طور کلی سوخت با غنای ۲۰ درصد با سطح غناهای دیگر متفاوت است. اولا معتقدیم ما نیز همانند اعضای npt و آژانس، از حقوق کامل خود برخورداریم؛ یعنی غنی سازی یک تا ۹۰ درصدی حق ماست و از این حق عدول نمی کنیم. اگر خودمان را مقید به انجام یک سطحی از غنی سازی می کنیم، این اقدام داوطلبانه است و نه به صورت پذیرش تحمیل از طرف مقابل. وی افزود: داوطلبانه پذیرفتیم که بیش از پنج درصد غنی سازی نکنیم؛ حتی قبل از ورود به غنی سازی ۲۰ درصدی، سطح غنی سازی ما پنج درصد بود و آژانس سوخت ۲۰ درصد مورد نیاز ما را نداد. باید از غرب تشکر کنیم زیرا هر وقت مشکلی برای ما ایجاد کردند، ما گامی به جلو گذاشتیم؛ وقتی سوخت ۲۰ درصد را ندادند، دانشمندان ما افتخاری آفریند که خودمان نیز در ابتدا باور نمی کردیم.
* کارخانه غنی سازی سوخت هسته ای داریم، پس نیازی به واردات نداریم
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با یادآوری اینکه کارخانه تولید سوخت با غنای ۲۰ درصد را ساخته ایم، خاطرنشان کرد: ˈدیگر غنی سازی پنج تا ۶۰ درصد برای ما کاری ندارد. در مدت سه، چهار روز تجهیزات را سرهم و غنی سازی را انجام می دهیم. در این زمینه مشکلی نداریم. سوخت ۲۰ درصد حق ماست از این رو اگر بعد از اتمام ذخیره سه ساله، برای راکتور تهران نیازی به سوخت ۲۰ درصد داشته باشیم به آژانس اعلام و خودمان آن را با نظارت کامل آنها تولید می کنیم. در صورتی که سوخت با غنای ۵۰ درصد خواستیم، اگر آنها ضمانت دهند که این درصد را به ما خواهند داد، این را داوطلبانه می پذیریم که مثلا به دنبال تولید این سطح سوخت نرویم. نظام در این رابطه باید تصمیم بگیرد؛ ممکن است برای امری مثلا سوخت کشتی و تحقیقات، مقدار کمی نیاز به سوخت ۵۰ درصد داشته باشیم، آنها باید به ما ضمانت دهند که این سوخت را به ما می دهند.
* آغاز توزیع سامانه های پرتودهی در سراسر کشور از اردیبهشت ماه
صالحی در پایان خاطرنشان کرد: اردیبهشت ماه امسال دومین مرکز پرتودهی در شهرستان بناب واقع در استان آذربایجان شرقی افتتاح می شود.
وی با بیان اینکه این سامانه برای حفاظت از محصولات کشاورزی است، افزود: گسترش سامانه های پرتودهی در سراسر کشور در کنار همکاری با وزارت بهداشت برای تولید دارو و سرم سازی با کمک سانتریفیوژهای تولید داخل از دیگر پروژه های بسیار ارزشمندی که به رفع مشکلات این بخش کمک قابل توجهی می کند.
