به گزارش شهدای ایران از مهر, بیش از 22 سال از پایان جنگ تحمیلی می گذرد ولی همچنان مشکلات و چالشهایی مانند رسیدگی به جانبازان و رزمندگان دوران دفاع مقدس، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، پیگیری غرامت جنگی و آلودگی محیط  زیست مناطق جنگی هنوز به قوت خود باقی است.

جمهوری اسلامی ایران از شهریور ماه سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۷ با عراق در جنگ بود، به طوری که جنگ بین ایران و عراق به عنوان یکی از فاجعه ‌های جنگی تاریخ بشری در قرن بیستم شناخته شده است، چرا که در این جنگ ارتش عراق از مواد شیمیایی علیه کردهای عراقی، مردم و نظامیان ایران استفاده کرد. این جنگ را جنگ تحمیلی نامیدند چون آغازگر آن عراق به رهبری صدام بود. البته سازمان ملل نیز عراق را به عنوان متجاوز جنگی اعلام کرد.

ولی داستان و روایت این جنگ به همین جا خاتمه نیافت چرا که ایران در دوران دفاع مقدس شاهد از دست دادن 221 هزار و 682 نفر از جوانان و فرماندهان خود بود.  همچنین این جنگ 554 هزار و 858 رزمنده جانباز به یادگار گذاشت، به‌طوری که از این تعداد 60 درصد جانباز زیر 25 درصد و 40 درصد باقی مانده جانبار 25 درصد و بالاتر هستند.

 البته در این میان آزادگان کشور (اسرای جنگ تحمیلی) که آمار آنها 42 هزار و 41 نفر است هم نقش مهمی در تاریخ جنگ ایفا کرده‌اند. نکته قابل توجه این است که آمار جانبازان مطرح شده از سوی بنیاد شهید آمار واقعی نیست چرا که بسیاری از قربانیان جنگ تحمیلی هیچ اقدامی برای ثبت نام خود در لیست جانبازی و قربانیان جنگ نکرده و گروهی هم به دنبال اثبات جانبازی خود هستند. سردار محمد باقر نیکخواه فرمانده پدافند شیمیایی دوران جنگ هم می گوید تنها 250 هزار رزمنده در معرض گازهای شیمیایی بوده اند که با این آمار می توان گفت که تعداد جانبازان جنگ تحمیلی عددی بیش از 800 هزار جانباز است.

2 میلیون کشته و زخمی عراقی در جنگ

در این میان هیچگاه آمار رسمی از تلفات نیروهای عراقی در دوران دفاع مقدس اعلام نشد. ولی برای نخستین بار یاسین المعموری رئیس جمعیت هلال احمر عراق اعلام کرد جنگ هشت ساله ای که عراق علیه ایران داشت بیش از دو میلیون کشته و زخمی برای دولت بعث به همراه داشت.

این شهروند عراقی که امروز بر صندلی هلال احمر عراق تکیه زده است می گوید: 8 سال جنگ ایران و عراق، 8 سال جنگ صدام با ایران بود و مردم عراق هیچگونه دخالت و رضایتی از این جنگ نداشتند و مبارزات مردمی در طول این سالها علیه رژیم بعث و صدام گواه بر این مدعا است. صدام حسین به دلیل داشتن تفکرات هیتلری حتی به مردم خودش هم رحم نمی کرد که گواه این مدعا حمله شیمیایی عراق به شهر حلبچه عراق است.

در این جنگ تعداد یک میلیون مجروح  و یک میلیون کشته عراقی به جای مانده است و زیرساخت های عمرانی و تاسیساتی و صنعتی عراق ویران شد.

سکوت وزارت خارجه در مورد غرامت جنگی

حال امروز حدود هشت هزار و 400 روز یعنی بیش از 22 سال از پایان جنگ تحمیلی می گذرد. جنگی تمام عیار با 3 میلیون کشته و زخمی ولی سوال اینجاست که با توجه به اتمام جنگ با امضای قطعنامه 598 و اعلام متجاوز بودن دولت عراق ایران اقدامی برای گرفتن خسارات و غرامت جنگی کرده است؟

سردار محمد باقر نیکخواه از فرماندهان دوران دفاع مقدس که امروز معاونت صنایع هوایی ایران را بر عهده دارد هم معتقد است باید قوه قضائیه و وزارت امور خارجه در خصوص غرامت جنگی ایران از عراق اقدام کنند.

جانبازان همچنان به دنبال اثبات جانبازی

ولی ماجرای بعد از جنگ همین جا به پایان نمی رسد. در این میان ده ها هزار جانباز شیمیایی و اعصاب و روان که مدرکی برای اثبات قربانی بودن خود ندارند سالهاست در انتظار رای کمیسیونهای پزشکی بنیاد شهید هستند تا جانبازی خود را اثبات کنند. در این میان تعداد زیادی از این جانبازان در این سالها غریبانه شهید شده و نامشان هیچگاه به عنوان شهید ثبت نشده است.

تعطیلی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت

روایت هشت سال دفاع مقدس و روایت سالهای بعد از جنگ دو روایت متفاوت است. در دوران بعد از جنگ هیچ نهاد و سازمان و گروهی مسئولیت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه را به درستی انجام نداد و همین موجب شد زوایای پیدا و پنهان نعمتی به نام جنگ تحمیلی برای نسلهای جدید جامعه کمرنگ شده و منتقل نشود. هفته های دفاع مقدس یکی پس از دیگری آمد و رفت و تنها بیلبوردها و پارچه نوشته ها و تبریکها باقی ماند. هر چند اقداماتی مانند ایجاد باغ موزه دفاع مقدس در تهران یا برخی شهرها نقطه عطفی در زنده کردن این ایام است ولی جای خالی بسیاری از سازمانهای مسئول همچنان به چشم می خورد.

ولی گفتن از دوران پس از جنگ بسیار تلخ تر از دوران دفاع مقدس است. سینمای دفاع مقدس، تئاتر دفاع مقدس، سریال و فیلمهای تلویزیونی، نشر و کتاب، جشنواره و سمینار و صدها اقدام هنوز نتوانسته است با نسل جدید ارتباط برقرار کند. به قول یکی از جانبازان دوران دفاع مقدس که می گفت: 50 سال بعد جوانان به دنبال ما می گردند تا عکس یادگاری بگیرند. تکه ای از وسایل ما را می خواهند و یا یک یادگاری و دست خط ولی ما آن زمان نیستیم.

رزمندگان فراموش شدگان جنگ

اگر از موضوع فراموش شده ترویج فرهنگ ایثار و شهادت عبور کنیم نوبت به رزمندگان جنگ می رسد. آنهایی که هشت سال جنگیدند و امروز در غبار زمان و سختیهای زندگی فراموش شده اند.هر چند گروه زیادی از رزمندگان جنگ از فیض شهادت و جانبازی بی نصیب ماندند ولی تاثیرات پس از جنگ هنوز در روح و جسم آنان باقی مانده است. سوال اینجاست آیا سازمانهای مسئول اقدامی برای پایش سلامت رزمندگان کرده اند؟ آیا رزمندگان دوران دفاع مقدس تسهیلات دریافت می کنند؟ آیا خانواده آنها از خدمات رزمنده ای سرپرست خانوار بهره مند هستند؟ که پاسخها مشخص است! چرا که لایحه حمایت از ایثارگران سالهاست در کش و قوس مجلس و مجمع تشخیص مصلحت خاک می خورد.

هنوز جنگ ادامه دارد

بله ما داریم در مورد مشکلات رزمندگان، جانبازان و جامعه پس از جنگ تحمیلی سخن می گوئیم. از سردشت با هزاران جانباز شیمیایی که هنوز پزشک متخصص جانبازان شیمیایی ندارد. از خاک مناطق جنگی که هنوز آلوده  است و محیط زیست هیچ اقدامی برای پایش خاک مناطق جنگی نکرده است. از کشف بمب شیمیایی در سردشت تا مین هایی که هنوز روستائیان و شهروندان غرب کشور را و مناطق مرزی را تهدید می کند.

ما از هشت سال جنگ تحمیلی سخن می گوئیم که 22 سال از ان گذشته ولی آثارش همچنان باقی است. از خرمشهری که عروس خاورمیانه بود و هنوز مردمانش انگار در شهری جنگ زده زندگی می کنند. از خوزستان و ایلام غرب و بانه می گویم. آری هنوز آثار جنگ باقی است انگار هنوز جنگ ادامه دارد. وقتی صدای نعره های جانباز اعصاب و روان را از خانه اجاره ای در یافت آباد می شنوم، وقتی دستان پینه بسته همسر جانباز 5 درصد شیمیایی در شالیزار را می بینم که برای تامین داروی همسرش کار می کند  به خود می گویم آری هنوز جنگ ادامه دارد.

بهتر است برای یکبار هم شده گروهی متخصص و کارشناس و دلسوز دور هم بنشینند و محاسبه کنند برای بازماندگان از جنگ چه اقداماتی انجام شده، وضعیت ترویج فرهنگ ایثار چیست؟ چقدر هزینه شده و چه پولهایی به بهانه های واهی هدر رفته است. کدام راه را اشتباه رفتیم و در کدام برنامه موفق بودیم. و سوال آخر اینکه ما بعد از شهدا چه کردیم.