مدیر تولید «چ» در گفت‌وگویی متفاوت از همه چیز درباره صفر تا صد تولید این فیلم، ممکن نبودن ساخت آن بدون همکاری سپاه دلایل عدم همکاری ارتش، مشکلات تولید و ... صحبت کرد.
به گزارش شهداي ايران به نقل از فارس، فیلم سینمایی «چ» اگر نگوئیم جزء بهترین آثار تاریخ سینمای ایران است، به جرأت بهترین فیلم جشنواره فجر امسال بود، فیلمی که به لحاظ استانداردهای تولید فراتر از سینمای ایران بود و یک بار دیگر ثابت کرد اگر سینمای ایران بخواهد می‌تواند فیلمی فراتر از استانداردهای رایج خودش تولید کند.
به بهانه اکران فیلم «چ» با سید علی قائم‌مقامی مدیر تولید این فیلم که «رستاخیز» را نیز در جشنواره فجر داشت که از تجلی اراده ملی توانست جایزه بهترین مدیریت تولید را بگیرد، همکلام شدیم تا از صفر تا 100 تولید مهمترینفیلم سال 92 و جشنواره فجر برایمان بگوید.
* تولید «چ» از چه زمانی شروع شد؟
بعد از پایان «رستاخیز» در فروردین ماه 91 طی ملاقاتی با مهدی کریمی تهیه‌کننده وقت فیلم قرار بر این شد که در «چ» به عنوان مدیر تولید همکاری کنم، البته سابقه همکاری من با آقای حاتمی‌کیا به قبل از «چ» بازمی‌گردد و در 5 فیلم سینمایی با ایشان همکاری کردم.جا دارد از آقای مهدی کریمی که در مقطع ابتدایی تهیه کننده فیلم بودند و زحمت بسیاری کشیدند یاد کنم.
* بعد از خواندن فیلمنامه متوجه سختی کار شدید؟
در همان ابتدا که فیلمنامه را خواندم متوجه شدیم که این فیلم از لحاظ تدارکات، پشتیبانی نظامی و تولید پروژه بسیار سنگین و در بسیاری از بخش‌ها فراتر از سینمای ایران است و همین موضوع سختی تولید این فیلم را چندین برابر کرده است و به همین دلیل از همان روزهای آغاز پیش تولید مذاکراتمان را با مسئولین مربوطه نظامی آغاز کردیم تا به لحاظ امکانات تولید هیچ مشکلی نداشته باشیم.
* فیلمبرداری از چه تاریخی آغاز شد؟
پس از 5 ماه پیش تولید سنگین در ابتدای تابستان 91 فیلمبرداری در شهر پاوه آغاز شد و صحنه اول فیلمبرداری مربوط به پرواز هلیکوپتر بر فراز شهر پاوه است که اتفاقا همین صحنه سکانس ابتدایی فیلم نیز است. در مجموع حدود دو ماه در پاوه و در روستای خانقاه از توابع این شهر بودیم که بخش زیادی از فیلمبرداری نیز در ایام ماه مبارک رمضان انجام شد و به همین دلیل شرایط بسیار سختی بر کل گروه حاکم بود. همزمان با فیلمبرداری در پاوه گروه صحنه و دکور در پادگانی واقع در شرق تهران مشغول ساخت دکور شهر پاوه شامل مقر بهداری، میدان اصلی و پادگان بودند که با جزئیات کامل این دکور بسیار سخت ساخته شد.
*در فیلم اصلا متوجه نمی‌شویم که دکورهای پاوه بازسازی شده است، چقدر ساخت دکور با این جزئیات طول کشید؟
دکور شهر پاوه در طول دو ماه و نیم با تلاش گروه صحنه و دکور به پایان رسید و از شهریورماه 91 فیلمبرداری را در این دکور آغاز کردیم.که واقعا گروه صحنه،دکور،تولید و تدارکات شبانه روز زحمت کشیدند.
* «چ» فیلم بسیار پربازیگری است،در مورد انتخاب نقش‌های مختلف بخصوص نقش‌های اصلی چه فرآیندی طی شد؟
در مورد بازیگر نقش شهید چمران، افراد مختلفی به دفتر آمدند و تست دادند و در نهایت به پیشنهاد خود مهدی کریمی در نهایت بازیگر اصلی انتخاب شد. اما در مورد نقش شهید فلاحی با توجه به دوستی قدیمی که من با سعید راد داشتم بنابه پیشنهاد گروه کارگردانی با او تماس گرفتم و برای بازی در فیلم از او دعوت کردم. آقای راد اول کمی نگران بود که نقشش آنطور که باید و شاید تأثیرگذار نیست اما بعد از اینکه فیلمنامه را خواند و مستقیما با آقای حاتمی‌کیا مذاکره کرد، نظرش تغییر کرد و امروز هم خوشبختانه از نتیجه کار کاملا راضی است.
* یکی از مهمترین بازی‌های فیلم مربوط به شهید وصالی است، بابک حمیدیان چطور در این نقش انتخاب شد؟
من قبل از شروع پیش تولید «چ» در پروژه «رستاخیز» با بابک حمیدیان کار کرده بودم که بسیار بازیگر منضبط،دقیق و بدون حاشیه‌ای است اما پیشنهاد حضور او در این فیلم به گروه کارگردانی مربوط می‌شد که در نهایت آقای حاتمی‌کیا نیز قبول کرد و خوشبختانه بابک حمیدیان به خوبی توانست این نقش را بازی کند.بابک حمیدین جزو بازیگرانی است هیچ وقت موقع قرار داد نوشتن با گروه تولید مسله ندارد و آدم بسیار خوش اخلاق و منطقی است که همین رفتار او در بازیهایش تاثیر می‌گذارد.
البته از آنجایی که «چ» فیلم بسیار پربازیگری است، تمامی بازیگران به مرور زمان به کار اضافه شدند، در طی پروسه زمانی طولانی بازیگران فرعی نیز که هر کدام نقش‌های مهمی داشتند به کار اضافه شدند.
* «چ» فیلم بسیار سختی به لحاظ کارگردانی و پروسه تولید در سینمای ایران به حساب می‌آید، به اعتقاد خودتان که امسال دو فیلم بسیار سخت در جشنواره داشتید، این فیلم چه جایگاهی در سینمای ایران دارد؟
«چ» جزو پروژه‌های بسیار سنگین و سخت ایران است بخصوص در بخش نظامی به طوری که در مدت فیلمبرداری بیش از دو هفته به طور کامل هلیکوپتر در اختیار داشتیم که شامل سکانس‌های پاوه، بهداری و میدان اصلی شهر بود و حجم سلاح،مهمات و ادوات مورد استفاده در این فیلم نیز بسیار زیاد است و در واقع اگر همکاری سپاه نبود، هرگز این فیلم ساخته نمی‌شد و به این دلیل که مسئولین ارتش علاقه ای به مشارکت در این پروژه نداشتند به صراحت اعلام کردند که ما با این فیلم همکاری نمی‌کنیم.
* دلیل عدم همکاری ارتش چه بود؟
مسئولین ارتش به خود من اعلام کردند که بنا به دلایلی با این فیلم همکاری نمی‌کنند.
* به چه دلیل؟
فکر می‌کنم بهتر است دلیل اصلی آن را از خود مسئولین ارتش سؤال کنید.
* «چ» را می‌توان جزء بهترین آثار سینمای ایران در انتقال مفهوم ولایت فقیه دانست و سکانس پایانی فیلم با پیام امام همراه است، آیا از ابتدا قرار بود فیلم با پیام امام به پایان برسد، یا خیر؟
از اول هم تمام برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای بود که پایان فیلم با پیام امام همراه باشد اما ما برای سکانس پایانی دو فروند هلیکوپتر فراهم کرده بودیم و در واقع این سکانس با ورورد دو فروند هلیکوپتر فیلمبرداری شد اما اینکه چرا در فیلم این پلان‌ها نمی‌بینیم،به تشخیص آقای حاتمی‌کیا برمی‌گردد.
* در مدت اخیر صحبت‌های زیادی در مورد «چ» شده است و اینکه این فیلم بیشتر از آنکه فیلم شهید چمران باشد،فیلم شهیداصغر وصالی است،به عنوان مدیر تولید کار چقدر با این تعابیر موافق هستید؟
به اعتقاد من این صحبت‌ها به هیچ‌وجه درست نیست و دیدگاهی که آقای حاتمی‌کیا داشت از ابتدا برای ساخت فیلم به همین شکل بود و چیزی که ما در مرحله تحقیق و ساخت به آن رسیدیم نیز همین بود و از عنوان کردن این مطالب که چمران در فیلم نقش محوری ندارد، واقعا تعجب می‌کنم.
حاتمی‌کیا سال‌ها برای ساخت این فیلم زحمت کشیده است و از سال 86 به دنبال تحقیق بود و در خصوص تمامی جزئیات فیلم تحقیق کرده بود و حتی همزمان با فیلمبرداری نیز هر موقع نکته‌ای به او عنوان می شد، سعی می‌کرد به طور کامل رعایت کند. اما این را باید در نظر بگیریم که «چ» تنها برشی 48 ساعته از غائله پاوه است و طبیعتا در این 48 ساعت تمامی اتفاقات مربوط به آن نمی‌توانست عنوان شود.
* البته فرزند شهید کشوری نسبت به نادیده گرفته شدن نقش شهید کشوری بسیار متعرض است.فکر می‌کنید این اعتراض درست است؟
هیچ کس منکر رشادت‌های این شهید والا مقام نیست اما همانطور که گفتم در این فیلم تنها برشی 48 ساعته از پاوه را شاهد هستیم که بستر آن حضور شهید چمران در دو روز پایانی این غائله است.
* «چ» جزو پروژه‌های فاخر سینمای ایران به حساب می‌آید اما خیلی‌ها نسبت به هزینه‌های صورت گرفته در این فیلم موضع‌گیری کردند، به نظر شما این موضع‌گیری‌ها چقدر درست است؟
«چ» در مدت زمان محدود و با 5 ماه فیلمبرداری برای چنین فیلمی سنگینی به لحاظ کارگردانی و حجم تولید،تدارکات و صحنه ساخته شد و با توجه به زمان فیلمبرداری، ساخت دکورهای عظیم، جلوه‌های ویژه بصری و حجم امکانات نظامی رقمی که برای آن هزینه شده بسیار متعادل است.
* رقم دقیق تولید فیلم چقدر است؟
رقم دقیق 6 میلیارد تومان است اما در شرایطی که فیلم‌های آپارتمانی با دو بازیگر بین یک تا یک و نیم میلیارد تومان هزینه می‌برد، ساخت فیلمی با چنین شرایطی با مبلغ 6 میلیارد نه تنها زیاد نیست بلکه به نسبت سایر پروژه‌های با این مقیاس کاملا متعادل است.
* شما در جشنواره امسال فیلم رستاخیز را نیز داشتید، که با حاشیه‌های زیادی مواجه بود، چه نظری در مورد این فیلم دارید؟
«رستاخیز» به لحاظ تولید پروژه بسیار سنگینی در سینمای ایران بود که تا مدت‌های زیاد به اعتقاد من نظیر آن دیگر تکرار نخواهد شد و در مورد حواشی نیز ترجیح می‌دهم هیچ صحبتی نداشته باشم،اما خوشحالم که به لحاظ تولید و کار خودم ویژگی‌های کار دیده شد.
* شما در بخش تجلی اراده ملی برای مدیریت تولید «چ» و «رستاخیز» لوح تقدیر گرفتید. اما از این اتفاق راضی هستید؟
از دریافت این لوح تقدیر خوشحالم ولی به اعتقاد من باید جایزه بهترین مدیریت تولید در خود جشنواره دیده بشود و عدم اختصاص سیمرغ به این بخش ظلمی در حق مدیران تولید سینمای ایران است چرا که خود من برای تولید این دو فیلم حدود 5 سال کاملا درگیر بودم و امیدوارم مسولین جشنواره در سال آینده به این خواسته صنف مدیران تولید توجه کنند.
* به عنوان سؤال پایانی اخیراً رئیس هیأت مدیره خانه سینما صحبت‌هایی مبنی بر حضور بیش از 70 درصد عوامل فیلم‌های جشنواره خارج از بحث صنفی مطرح کرد آیا شما با این موضوع در «چ» روبه‌رو بودید؟
صحبت‌های آقای توحیدی کاملاً درست است اما به اعتقاد من یک اتفاق عجیبی در سینمای ایران افتاده و آن هم شکل‌گیری عناوین عجیب و غریب در تیتراژ فیلم‌ها است. هر فیلم سینمایی دارای ارکان اصلی است که وقتی پروانه ساخت می‌گیرد در پروانه ساخت نیز ذکر می‌شود شامل تهیه کننده، کارگردان، فیلمبردار و مدیر تولید اما متأسفانه در سینمای ایران اخیراً عناوینی را شاهد هستیم که هیچ جایگاهی ندارند و برای من به شخصه تعجب‌برانگیز است.
به بهانه اکران فیلم «چ» با سید علی قائم‌مقامی مدیر تولید این فیلم که «رستاخیز» را نیز در جشنواره فجر داشت که از تجلی اراده ملی توانست جایزه بهترین مدیریت تولید را بگیرد، همکلام شدیم تا از صفر تا 100 تولید مهمترینفیلم سال 92 و جشنواره فجر برایمان بگوید.
* تولید «چ» از چه زمانی شروع شد؟
بعد از پایان «رستاخیز» در فروردین ماه 91 طی ملاقاتی با مهدی کریمی تهیه‌کننده وقت فیلم قرار بر این شد که در «چ» به عنوان مدیر تولید همکاری کنم، البته سابقه همکاری من با آقای حاتمی‌کیا به قبل از «چ» بازمی‌گردد و در 5 فیلم سینمایی با ایشان همکاری کردم.جا دارد از آقای مهدی کریمی که در مقطع ابتدایی تهیه کننده فیلم بودند و زحمت بسیاری کشیدند یاد کنم.
* بعد از خواندن فیلمنامه متوجه سختی کار شدید؟
در همان ابتدا که فیلمنامه را خواندم متوجه شدیم که این فیلم از لحاظ تدارکات، پشتیبانی نظامی و تولید پروژه بسیار سنگین و در بسیاری از بخش‌ها فراتر از سینمای ایران است و همین موضوع سختی تولید این فیلم را چندین برابر کرده است و به همین دلیل از همان روزهای آغاز پیش تولید مذاکراتمان را با مسئولین مربوطه نظامی آغاز کردیم تا به لحاظ امکانات تولید هیچ مشکلی نداشته باشیم.
* فیلمبرداری از چه تاریخی آغاز شد؟
پس از 5 ماه پیش تولید سنگین در ابتدای تابستان 91 فیلمبرداری در شهر پاوه آغاز شد و صحنه اول فیلمبرداری مربوط به پرواز هلیکوپتر بر فراز شهر پاوه است که اتفاقا همین صحنه سکانس ابتدایی فیلم نیز است. در مجموع حدود دو ماه در پاوه و در روستای خانقاه از توابع این شهر بودیم که بخش زیادی از فیلمبرداری نیز در ایام ماه مبارک رمضان انجام شد و به همین دلیل شرایط بسیار سختی بر کل گروه حاکم بود. همزمان با فیلمبرداری در پاوه گروه صحنه و دکور در پادگانی واقع در شرق تهران مشغول ساخت دکور شهر پاوه شامل مقر بهداری، میدان اصلی و پادگان بودند که با جزئیات کامل این دکور بسیار سخت ساخته شد.
*در فیلم اصلا متوجه نمی‌شویم که دکورهای پاوه بازسازی شده است، چقدر ساخت دکور با این جزئیات طول کشید؟
دکور شهر پاوه در طول دو ماه و نیم با تلاش گروه صحنه و دکور به پایان رسید و از شهریورماه 91 فیلمبرداری را در این دکور آغاز کردیم.که واقعا گروه صحنه،دکور،تولید و تدارکات شبانه روز زحمت کشیدند.
* «چ» فیلم بسیار پربازیگری است،در مورد انتخاب نقش‌های مختلف بخصوص نقش‌های اصلی چه فرآیندی طی شد؟
در مورد بازیگر نقش شهید چمران، افراد مختلفی به دفتر آمدند و تست دادند و در نهایت به پیشنهاد خود مهدی کریمی در نهایت بازیگر اصلی انتخاب شد. اما در مورد نقش شهید فلاحی با توجه به دوستی قدیمی که من با سعید راد داشتم بنابه پیشنهاد گروه کارگردانی با او تماس گرفتم و برای بازی در فیلم از او دعوت کردم. آقای راد اول کمی نگران بود که نقشش آنطور که باید و شاید تأثیرگذار نیست اما بعد از اینکه فیلمنامه را خواند و مستقیما با آقای حاتمی‌کیا مذاکره کرد، نظرش تغییر کرد و امروز هم خوشبختانه از نتیجه کار کاملا راضی است.
* یکی از مهمترین بازی‌های فیلم مربوط به شهید وصالی است، بابک حمیدیان چطور در این نقش انتخاب شد؟
من قبل از شروع پیش تولید «چ» در پروژه «رستاخیز» با بابک حمیدیان کار کرده بودم که بسیار بازیگر منضبط،دقیق و بدون حاشیه‌ای است اما پیشنهاد حضور او در این فیلم به گروه کارگردانی مربوط می‌شد که در نهایت آقای حاتمی‌کیا نیز قبول کرد و خوشبختانه بابک حمیدیان به خوبی توانست این نقش را بازی کند.بابک حمیدین جزو بازیگرانی است هیچ وقت موقع قرار داد نوشتن با گروه تولید مسله ندارد و آدم بسیار خوش اخلاق و منطقی است که همین رفتار او در بازیهایش تاثیر می‌گذارد.
البته از آنجایی که «چ» فیلم بسیار پربازیگری است، تمامی بازیگران به مرور زمان به کار اضافه شدند، در طی پروسه زمانی طولانی بازیگران فرعی نیز که هر کدام نقش‌های مهمی داشتند به کار اضافه شدند.
* «چ» فیلم بسیار سختی به لحاظ کارگردانی و پروسه تولید در سینمای ایران به حساب می‌آید، به اعتقاد خودتان که امسال دو فیلم بسیار سخت در جشنواره داشتید، این فیلم چه جایگاهی در سینمای ایران دارد؟
«چ» جزو پروژه‌های بسیار سنگین و سخت ایران است بخصوص در بخش نظامی به طوری که در مدت فیلمبرداری بیش از دو هفته به طور کامل هلیکوپتر در اختیار داشتیم که شامل سکانس‌های پاوه، بهداری و میدان اصلی شهر بود و حجم سلاح،مهمات و ادوات مورد استفاده در این فیلم نیز بسیار زیاد است و در واقع اگر همکاری سپاه نبود، هرگز این فیلم ساخته نمی‌شد و به این دلیل که مسئولین ارتش علاقه ای به مشارکت در این پروژه نداشتند به صراحت اعلام کردند که ما با این فیلم همکاری نمی‌کنیم.
* دلیل عدم همکاری ارتش چه بود؟
مسئولین ارتش به خود من اعلام کردند که بنا به دلایلی با این فیلم همکاری نمی‌کنند.
* به چه دلیل؟
فکر می‌کنم بهتر است دلیل اصلی آن را از خود مسئولین ارتش سؤال کنید.
* «چ» را می‌توان جزء بهترین آثار سینمای ایران در انتقال مفهوم ولایت فقیه دانست و سکانس پایانی فیلم با پیام امام همراه است، آیا از ابتدا قرار بود فیلم با پیام امام به پایان برسد، یا خیر؟
از اول هم تمام برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای بود که پایان فیلم با پیام امام همراه باشد اما ما برای سکانس پایانی دو فروند هلیکوپتر فراهم کرده بودیم و در واقع این سکانس با ورورد دو فروند هلیکوپتر فیلمبرداری شد اما اینکه چرا در فیلم این پلان‌ها نمی‌بینیم،به تشخیص آقای حاتمی‌کیا برمی‌گردد.
* در مدت اخیر صحبت‌های زیادی در مورد «چ» شده است و اینکه این فیلم بیشتر از آنکه فیلم شهید چمران باشد،فیلم شهیداصغر وصالی است،به عنوان مدیر تولید کار چقدر با این تعابیر موافق هستید؟
به اعتقاد من این صحبت‌ها به هیچ‌وجه درست نیست و دیدگاهی که آقای حاتمی‌کیا داشت از ابتدا برای ساخت فیلم به همین شکل بود و چیزی که ما در مرحله تحقیق و ساخت به آن رسیدیم نیز همین بود و از عنوان کردن این مطالب که چمران در فیلم نقش محوری ندارد، واقعا تعجب می‌کنم.
حاتمی‌کیا سال‌ها برای ساخت این فیلم زحمت کشیده است و از سال 86 به دنبال تحقیق بود و در خصوص تمامی جزئیات فیلم تحقیق کرده بود و حتی همزمان با فیلمبرداری نیز هر موقع نکته‌ای به او عنوان می شد، سعی می‌کرد به طور کامل رعایت کند. اما این را باید در نظر بگیریم که «چ» تنها برشی 48 ساعته از غائله پاوه است و طبیعتا در این 48 ساعت تمامی اتفاقات مربوط به آن نمی‌توانست عنوان شود.
* البته فرزند شهید کشوری نسبت به نادیده گرفته شدن نقش شهید کشوری بسیار متعرض است.فکر می‌کنید این اعتراض درست است؟
هیچ کس منکر رشادت‌های این شهید والا مقام نیست اما همانطور که گفتم در این فیلم تنها برشی 48 ساعته از پاوه را شاهد هستیم که بستر آن حضور شهید چمران در دو روز پایانی این غائله است.
* «چ» جزو پروژه‌های فاخر سینمای ایران به حساب می‌آید اما خیلی‌ها نسبت به هزینه‌های صورت گرفته در این فیلم موضع‌گیری کردند، به نظر شما این موضع‌گیری‌ها چقدر درست است؟
«چ» در مدت زمان محدود و با 5 ماه فیلمبرداری برای چنین فیلمی سنگینی به لحاظ کارگردانی و حجم تولید،تدارکات و صحنه ساخته شد و با توجه به زمان فیلمبرداری، ساخت دکورهای عظیم، جلوه‌های ویژه بصری و حجم امکانات نظامی رقمی که برای آن هزینه شده بسیار متعادل است.
* رقم دقیق تولید فیلم چقدر است؟
رقم دقیق 6 میلیارد تومان است اما در شرایطی که فیلم‌های آپارتمانی با دو بازیگر بین یک تا یک و نیم میلیارد تومان هزینه می‌برد، ساخت فیلمی با چنین شرایطی با مبلغ 6 میلیارد نه تنها زیاد نیست بلکه به نسبت سایر پروژه‌های با این مقیاس کاملا متعادل است.
* شما در جشنواره امسال فیلم رستاخیز را نیز داشتید، که با حاشیه‌های زیادی مواجه بود، چه نظری در مورد این فیلم دارید؟
«رستاخیز» به لحاظ تولید پروژه بسیار سنگینی در سینمای ایران بود که تا مدت‌های زیاد به اعتقاد من نظیر آن دیگر تکرار نخواهد شد و در مورد حواشی نیز ترجیح می‌دهم هیچ صحبتی نداشته باشم،اما خوشحالم که به لحاظ تولید و کار خودم ویژگی‌های کار دیده شد.
* شما در بخش تجلی اراده ملی برای مدیریت تولید «چ» و «رستاخیز» لوح تقدیر گرفتید. اما از این اتفاق راضی هستید؟
از دریافت این لوح تقدیر خوشحالم ولی به اعتقاد من باید جایزه بهترین مدیریت تولید در خود جشنواره دیده بشود و عدم اختصاص سیمرغ به این بخش ظلمی در حق مدیران تولید سینمای ایران است چرا که خود من برای تولید این دو فیلم حدود 5 سال کاملا درگیر بودم و امیدوارم مسولین جشنواره در سال آینده به این خواسته صنف مدیران تولید توجه کنند.
* به عنوان سؤال پایانی اخیراً رئیس هیأت مدیره خانه سینما صحبت‌هایی مبنی بر حضور بیش از 70 درصد عوامل فیلم‌های جشنواره خارج از بحث صنفی مطرح کرد آیا شما با این موضوع در «چ» روبه‌رو بودید؟
صحبت‌های آقای توحیدی کاملاً درست است اما به اعتقاد من یک اتفاق عجیبی در سینمای ایران افتاده و آن هم شکل‌گیری عناوین عجیب و غریب در تیتراژ فیلم‌ها است. هر فیلم سینمایی دارای ارکان اصلی است که وقتی پروانه ساخت می‌گیرد در پروانه ساخت نیز ذکر می‌شود شامل تهیه کننده، کارگردان، فیلمبردار و مدیر تولید اما متأسفانه در سینمای ایران اخیراً عناوینی را شاهد هستیم که هیچ جایگاهی ندارند و برای من به شخصه تعجب‌برانگیز است.
